Provoceerende
Mohammed
rede van
Hatta.
Het aftreden van Byrnes.
De economische situatie
van Nederlandsch-Indië.
Een vierjarenplan
voor Frankrijk.
De Oom-Generaal te
Batavia aangekomen.
In de eerste plaats een kwestie
van MnnenlandsGbe politiek?
De atoom-energie,
De Schoolstrijd.
Het Nederlandsche leger moet ten spoedigste worden
teruggetrokken.
Vorstperiode voor-
ioopig geëindigd.
Verlaging Amerikaansche
Invoerrechten.
Uitgav»
Hoofdkantoor: Goes, L, Vorst-
str, 70, Tel. 2438, Giro 274289
Stichting „Zeeuvvsch Dagblad"
Kantoren: Vlissingen, Walstr.
33, Tel. 188; Middelburg, Rou-
aunsche Kaai 39, Tel. 2009;
Neuzen Vlooswyckstr. Tel. 2052
ZEEUWSCH DAGBLAD
2e JAARGANG No. 540 PROTESTANTSCH CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND Vrijdag 10 Januari 1947
Abonnementeprys ƒ8.30 por kwartaal. Hoofdredacteur: R. ZCTIDEMA Directeur: JAOQ. DB SMIT. Advertentieprijs 12% cent per m.m.
Cv, vtio
Zg$ ei" Mat,>i7
Zaterdag. Zon c.p 8.45 *t., cru
der 16.51 u. Maan op 22.31 u,
onder 11.32 u.
Hoo« watt; te
Zaterdag 11 Januari:
4.42 u. 2,11 m., 17.17 u. 2.13 m.
.De schoolstrijd is'nog niet uit,
Dat bleek weer opnieuw in eea
te Leiden gehouden „onder wij t-
ëag" voor de leerkrachten van het
openbaar lager en voorbereidend
onderwijs.
Hier werd o.a. het woord ge
voerd door den heer R. van Gaas- beid aan de hoofdbesturen ven
beek oud-inspecteur ven het L.O. do Unie cn de A.R. Partij
te Utrecht. heeft voorgesteld."
Deze spreker poneerde, blij-Naar. aanleiding hiervan be-
!Mnf het verslag „De Neder- richt ^et dagblad „Trouw",
lander dat in den feilen school- d h voor»tel tot zulk een
strijd, waarin de theologische ge- samenspreking door beide par-
uAolaflt m hoi irAllr tiropduw honur 1 j 1
tij besturen is aanvaard, doch
SAMENSPREKING MET
C.H, EN A.R.
Wij lezen in „De Gerefor
meerde Kerk", het Weekblad
der Confessioneele Vereeniging:
„Ik weet nier of er ooit iets
terecht is gekomen van de sa
menspreking, die een groep le
den van de Partij van den Ar-
voelens in het volk werden benut
om het openbaar onderwijs tegen
te werken, de bijzondere school
langzamerhand het karakter van
evangelisatie had aangenomen, ge
heel tegen den opzet in.
Ook de Openbare school heeft
als pijler de menschheid op te
voeden tot Christelijke en maat
schappelijke deugden en de gods
dienstonderwijzers zijn welkom
in de Openbare school. De Open
bare school geeft objectief, we
tenschappelijk verantwoord on
derwijs in nationalen zin. Dit is
karaktervorming, die tot strijd
voert.
dat toen een dag zou worden
vastgesteld, van de zijde der le
den van de Partij van den Ar
beid uitstel is gevraagd, omdat
één der leden, die daaraan zou
moeten deelnemen, n.l. prof. dr
H. Kraemer, ziek was.
Na de prcvoceerende redevoeringen van SJarifoedin]
en Soedirman, heeft thans ook de vice-president der
republiek, Mohammed Hatta, een sterke anti-Neder-
landsche, we zouden ook kunnen zeggen een opruiende,
rede gehouden.
Hatta legde er de nadruk op,
dat thans een belangrijkMing is
bereikt, n.l. de eenheid van het
Laskar Rakjat (Volksleger) met
het volk, waardoor het Indonesi
sche volk een besef van kracht
gekregen heeft.
Daarvan moeten wij doordron
gen zijn, aldus Hatta, «venals in
hoeverre de Nederlanders ons wil
len overweldigen. De Nederlan-
de7S. trtóïï. agressief"op te Bui- gewaande fadones'iërs' naar den
De militaire situatie.
Gisteren deelde do Nederland
sche militaire woordvoerder mede,
dat bij een beschieting van het
convooi van M e d a n naar Bela-
wan één Nederlandsch soldaat ge
dood en twee gewond werden.
Gedurende het laatste etmaal is
het in Medan rustig geweest.
Woensdag zijn er in het ge
bied van Paleml'sng meer
In de Zuidelijke sector van de
Soerabajasche zóne werden bin
nendringende republikeins he pa
trouilles verdreven. In Soera-
b a j a werden verscheidene per
sonen op grond van extremistische
activiteit gearresteerd.
De legervoorlichtingsdienst
spreekt het bericht van Antara
over een militaire oparatie bij
Soekaboemi categorisch tegen.
waardeer',! sa gerespecteerd, voor
al om zijn oprechtheid en waar
digheid. Zijn zeer groot geduld
zal ran grootr waarde blijken te
zijn als zich naar aanleiding van
het vredesverdrag met Duitsch-
land meeningsverschillen mochten
voordoen.
De Nederlandsche en de
Belgische landbouw.
Tijdens de behandeling van de
landbouwbegrooting in de Bel
gische Kamer vestigde de heer
Jan van den Eynde de aandacht
der regeering op de noodzakelijk
heid omzichtig te werk te gaan
bij het bespreken van de land-
bouwaccoorden met Nederland.
Hij wees er op, dat de Neder
landsche landbouw goed georga
niseerd is, hetgeen niet het geval
is in België. Spreker achtte het
daarom onontbeerlijk de land-
Verliezen Nederlandsche bouwmethoden in België te mo-
dermseeren, indien men op gelij
ken voet wil onderhandelen met
Nederland.
leger.
In de periode van 29 Dec. tot 4
Jan. zijn volgens een officieele
verstrekte verlieslijst 11 militairen
van het K.NN.I.L. en de Kon.
Wat blijft er over van een na- terochtend om 11 uur plaatselijken tenzorg, Medan en Padang, ter- Zuidelijken oeve^va^de^Moessi landölacbt gedood en 3 gewond.
- J 4A Petano OOrCTiaVAmPn f ...111 L.—!L - .UL
tie, vroeg de heer v. Gaasbeek,
die een school had waar allen
naast elkaar werden opgevoed,
waar het Katholieke en het Pro-
testantsche kind buiten schooltijd
zijn godsdienstonderwijs kreeg,
doch waar men gezamenlijk een
stuk van het leven beleefde. Dat
is nationale gevoelens aankweeken,
riep spr. uit, waarna hij eindigde
met de leuze:
„Daarom allen achter de Open
bare school, één Openbare school
voor alle kinderen".
Deze felle rede, zoo meldt de
„Nederlander", waaraan wij dit
verslag ontkenen, werd met en
thousiasme ontvangen.
tijd te Batavia aangekomen. Op wijl Cheribon zelfs gebombar- vervoerd dan tot dusver is waar-
het vliegveld waren ter verwei- deerd is. genomen I
koming aanwezig Dr van Mook, Kruis en Helfrich hebben in Nadat vier kamoones binnen de
de wnd directeur van het kabinet Nederland een beweging opgezet demarcatielijn in de zóne van
«Ppfn'l/e °»Lle regeenng_te sabo- Semarang van
Bijeenkomst republi-
keinsch kabinet.
Koets, vice-admiraal A. S. Pinke,
de directeur van het departement
van binnenlandsch bestuur Dr W.
Hoven, de president van Oost-
Indonesië Soekawati en de ka
binetsformateur van Oost-Indo-
nesië Nadjamoeddin. Van Indo
nesische zijde waren o.m. aan-
Sjahrir zal Zaterdag of Zondag
republikein- naar Djogjakarta vertrekken, om
t elilon* /la U „s .n..V. 11
De koude lucht blijft vlak
bij onze grens aanwezig.
Weeroverzicht medegedeeld
ZWARE BRAND TE
ERMEL.O,
Hoofdzuster omgekomen.
Voor de tweed* maal binnea
veertien dagen is de Stichting
's-Heerenloo to Erinclo door een
hevigen brand getroffen. Werd
op Vrijdag voor Kerstmis pavil
joen 4 van de Stichting geheel
in de asoh gelegd, waarbij alle
bezittingen en de kleeren van ver
pleegsters en kinderen verloren
gingen, Dinsdagmiddag iis in en
kele uren tijds paviljoen 8 uitge
brand.
Door onmiddellijk doeltreffend
optreden van het personeel kon
den alle 54 aanwezige kinderen
bijtijds buiten het brandende ge
bouw worden gebracht
Zuster Stam, de hoofdverpleeg
ster, is twee maal het brandende
gebouw binnen gegaan om te
trachten nog iets te redden. Daar
na werd zij vermist. Haar ver
koolde lichaam werd later op de
tweede verdieping gevonden. Men
begrijpt, dat vooral hierdoor groo-
to verslagenheid op de Stichting
heerseht.
V,- - - - - r\ x*. v w» 1 11 VVIWVl aLViltt LliVMV|CVU„vl\i
teeren. Bij onze regeerirg bestaat sche troepen gezuiverd waren, aldaar de zitting <-an het republi- door het K.N.M.I. te De Bilt:
tim nrAfiefn dan urArr iron dan trro/ia »t 1.2f11L.'j. 41.. 1A
De dooigrens m onder mvioed
an de Oceaanactm'.eit tot over
de wensch den weg van den vrede
te bewandelen, doch wanneer de
Nederlanders agressief blijven,
dan beginnen wij daarmee ook en zen.
wij beseffen onze kracht.
Hatta wees er vervolgens op,
dat als de Nederlanders werkelijk
werden de Nederlanders van bui- keinsche kabinet, welke van 10 tot
ten de zóne beschot: u me* zware 13 Januari is uitj esteld, bij te
mortieren. Er waren geen verlie- tyonen.
wezig de secretaris van de repu- vrede wenschen, zij Linggadjati
blikeinsche delegatie, Mr Boedi-
hardjo en Mr Tamzil.
De Commissie-Generaal had
geen verklaring af te leggen.
Door President Truman
verdedigd.
President Truman waarschuw- band het voortzetten van het ver-
de Woensdag, dat het verwerpen strekken van leeningen in het bui-
van zijn programma voor het ver- tenland aan.
lagtn van de Amerikaansche in- „Zou de vrees, dat de V.S. niet
voerrechten door het Congres bereid of in staat zullen zijn om
verstrekkende gevolgen zou heb- Jeeningen te verstrekken of aan
moeten verwezenlijken on het Ne
derlandsche leger ten spoedigste
moet worden teruggetrokken. Hij
zeide verder, dat de Nederland
sche militairen en imperialisten
de beslissingen van hun eigen re
geering saboteeren en de Indo
nesiërs tot conflicten dwingen om
hen te overdonderen.
De vice-president vroeg zich
Verschillende waarnemers te verkiezingen een goede reputatie
Washington blijven er bij, dat als burger en vredestichter op te
achter het aftreden van Byrnes bouwen. Dit is uit politiek oog-
af, waarom de Nederlanders zich meer steekt dan uit diens verkla- punt van belang in verband met
zoo bezorgd maakten over de de- ringen blijkt, temeer daar het het traditioneele bezwaar van de
marcatielijn, daar zij. immers had- plaatsvindt °P een oogenblik, dat 'Amerikanen om een generaal als
den toegezegd binnen twee jaar Byrnes aan het toppunt van zijn president te kiezen,
te vertrekken. reputatie als vredesstichter staat. De verrrassing van het publiek
Hatta vroeg zich af, bf.de Ne- De theorie, dat generaal over het plotselinge aftreden van a°t T t°^'
derlanders oorlog durfden voeren I Marshall wordt beschouwd'als een Byrnes schijnt- in hoofdzaak te tr,u/ orj. Lr!r',, V
en een poging zouden durven on- belangrijk candidaat voor de pre- zijn veroorzaakt door het ont- ,n, TT, ;i,„ n i
dernemen om de Indonesiërs te sidentsverkiezingen van 1948 wint breken van een psychologische LJ~JJ?"
doen buigen. „Het is mogelijk, veld bij de politieke waarnemers, voorbereiding. Het nieuws is on- f I™. terugke^re
m.or s.n ,jj i 7Jï nn jv.i_.iGistermorgen oiB uut wer-
van
onze omgeving doorgedrongen.
In het midden en zuiden wer
den gistermorgen tem
peraturen boven het vriespunt
gemeld. In het noorden daaren
tegen vroor het nog 5 a 6 gra
den. Deze dooigrens verplaatst
zich nog langzaam verder in
Oostelijke richting en zal onge
veer bij onze Oostgrens tot
staan komen, zoodat de tempe
ratuurstijging ook tot Friesland
en Groningen zal doordringen,
is Duitschland, Scandinavië,
Polen en de Balkan blijft de
vorstperiode aanhouden.
De koude .lucht blijft dus
vlak bij onze grens aanwezig;
bij dergelijke situaties is het
onmogelijk te zeggen of de
in ons land definitief door
ben voor de wereldpolitiek en de koopen te doen in andere landen, maar dan zijn zij niet meer een j Zij wijzen er op, dat .de binnen- middellijk bekend gemaakt uit
vooruitzichten voor het scheppen toenemen, dan zullen verschillende
van een duurzamen vrede. landen hun dollaruitgaven over
Deze tegenaanval op de republi- een langere periode gaan verdee-
keinsche actie tegen de internatio- len, in welk geval de Amerikaan-
nale handelspolitiek van de regee- sche export zal worden verlaagd",
ring' was vervat in het economi- Truman sprak vervolgens van
sche rapport van den president een „rooskleurige" toekomst voor
aan het Huis van Afgevaardigden de V.S. Wijzende op het feit, dat
en den Senaat. de groothandelsprijzen in de hf-
De president pleitte voor een geloopen zes maanden met 24 pro-
belangrijke verlaging van de prij- cent zijn gestegen, deed hij een
zen, die zich op het oogenblik in beroep op het bedrijfsleven en
de V.S. in stijgende lijn bewegen.
Ook verwierp hij het denkbeeld
dat er een nieuwe economische
depressie zou moeten plaats vin
den. Met betrekking tot de tarie
ven, merkte Truman op: „Het
verlangen van vele andere landen
om dfel te nemen aan de voorge
stelde internationale handelsorga
nisatie, ten aanzien v waar van de
afgevaardigden van 17 landen op
de voorbereidende conferentie,
welke in November 1946 te Lon
den is gehouden, -inprincipe tot
overeenstemming zijn gekomen,
zal voor een groot deel afhangen
van onze houding bij de onder
handelingen over wederkeerige
handelsovereenkomsten, welke dit
jaar zullen plaats vinden.
Wij kunnen hopen als tegen
prestatie voor onze eigen conces
sies met betrekking tot onze in
voerrechten niet alleen een ver
laging van de buitenlandsche ta
rieven, doch ook het opheffen van
een groot aantal beperkingen, zoo
als in het bijzonder streng ge
handhaafde import-quota, welke
ons den toegang tot buitenland
sche markten belemmeren, te
verkrijgen.
Wanneer wij in gebreke blijven
ons aandeel te leveren, dan is het
zeer waarschijnlijk, dat sommige
landen zich genoodzaakt zullen
voelen hun eigen controlemaatre
gelen te verscherpen. Een derge
lijke ontwikkeling zou een ver
deeling van de wereld in handels
blokken tengevolge hebben en de
kansen op een duurzamen vrede
verminderen".
President Truman noemde het
oprichten van een internationale
handelsorganisatie den belangrijk
sten stap, dien wij kunnen nemen
voor het herstel van een omvang
rijken buitenlandschen handel op
gezonde basis. Hij wees :r op,
dat de handel met het buitenland
in 1946 een totale waarde had van
15 milliard dollars vergeleken met
het vooroorlogsche gemiddelde
van 4 milliard dollar per jaar.
„Op den duur", zoo zeide hij,
„kunnen wij echter slechts aan
andere landen verkoopen, wanneer
wij bereid zijn van hen te koopen
of in deze landen kapitaal te in-
vesteeren".
De president voegde hieraan
toe, dat de V.S. de eerste jaren
niet kunnen verwachten evenveel
in het buitenland te koopen als
te verkoopen en bevsl in dit vsr-
op den landbouw om de prijzen
te verlagen.
Er mpet, aldus besloot de pre
sident, rekening mede gehouden
worden, dat de uitzonderlijk hoo-
ge prijzen van het vorige jaar
eenigszins zullen dalen, wanneer
de wereldvoedselpositie verbetert
en er meer duurzame goederen
voor de consumenten beschikbaar
komen.
Te Hamburg 17 menschen
doodgevroren.
Te Hamburg zijn reeds 17 men
schen doodgevroren, terwijl er
41 ernstige gevallen werden ge
constateerd, waarin lichaamsdee-
len waren bevroren. Dit werd
Woensdagavond bekend gemaakt
door den voorzitter van de brand-
stoffencommissie van den Ham-
burgschen gemeenteraad, Dahren-
dorf.
gerespecteerd ras, doch een volk,
dat wij minachten". Indien de
vrijheid der Indones.ërs erkend
wordt, zoo besloot Hatta, dan
waarborgt Indonesië de welvaart
van Nederland, doch als men
vasthoudt aan koloniale aspiraties,
gaan de Nederlanders hun eigen
ondergang tegemoet.
lanasche politieke toestand den vrees voor ontijdige publicatie
gedachtengang van president door de pers.
Truman meer beïnvloedt dan in- Reuter meldt uit Moskou, dat
ternationale aangelegenheden. de benoeming van Marshall daar.
Marshall, die als minister van met groote voldoening is ontvan-
Buitenlandsche Zaken president gen. De Russische pers heeft nog
zou worden als er iets met Tru- geen commentaar gegeven, doch
man zou gebeuren, krijgt thans de algemeetre verwachting is, dat
de kans om v r de presidents- de nieuwe minister zal worden ge-
De parlementaire com
missie is Woensdagmid
dag van Schiphol per
K.L.M.-vIiegtuig naar
West-Indië vertrokken.
Alvorens zich in het
vliegtuig te begeven po
seerden de leden der
commissie voor onzen
fotograaf. V.l.n.r. de
heeren: Van Neree, v.
Babberich, Bierema,
Meyerink, Prof. Zwaan,
Kropman, Logeman en
Wagenaar.
Gistermorgen om 7 uur wer
den de volgende temperatu
ren waargenomen:
De Bilt +2; Vliegveld Schip
hol +3; Vlissingen +3; Vlieg
veld Gilze-Rijen +4; Vliegveld
Eindhoven +3; Vliegveld Beek
+3; Den Fielder +1; Vliegveld
Twente 1; Vliegveld Èelde
6; Parijs +5; Londen +5:
Kopenhagen —6; Berlijn 12;
München 9; Praag 11;
Bern 1.
De Republikeinsche senator
Alexander Wiley, voorzitter van
de juridische commissie van den
Amerikaanschen Senaat, heeft een
resolutie ingediend, waarin wordt
voorgesteld, dat de Amerikaan
sche regeering verplicht wordt
elke internationale overeenkomst
over atoomenergie aan den Se
naat voor te leggen, die deze dan
alleen met twee derde meerder
heid kan aannemen.
De transatlantische telexlijn,
die Churchill en Roosevelt voor
hun „gesprekken" tijdens den
oorlog gebruikten, is voor inter
nationale handelscommunicaties
opengesteld. „Gesprekken" kos
ten 1.2 pence per woord. x
250.000 vreemde arbeiders
moeten het tekort aan menschen
aanvullen.
DE ENGELSCHE
LABOURREGEERING.
Een petitie voor ontslag.
De Engelschman R. W. Mee-
kins uit Lancashire heeft een or
ganisatie op touw gezet om een
petitie aan den Engelscihen Ko
ning te zenden, waarin deze wordt
verzocht aan de regeering te vra
gen om haar ontslag te nemen en
een plebisciet te houden. De peti
tie, die het volk de gelegenheid
wil geven zijn ontevredenheid met
naar Frankrijk lmmigreeren. de huidige regeering tot uitdruk-
Hiervan zullen 200.000 Italianen king te brengen zal in verband
zijn. Ook zullen 500.000 Duitsche rnet de op 23 Januari in het par-
krijgsgevangenen ln het land lement verwachte motie van critiek
blijven werken. Van Winston Churchill op de re-
De kapitaalsuitgaven worden geering voor dien datum worden
voor 1947 op 141 milliard francs ingediend. Meekins heeft een staf
geschat. Men stelt zioh ten doel van 5 personen moeten aanstellen
chines, cement en transport. Dit de productie b(j de genoemde in- om de talrijke aanbiedingen voor
beslaat ongeveer dertig procent dustrieën gedurende het loopende hulp in behandeling te nemen.
Jaar te verdubbelen. Fabrieksarbeiders, mijnwerkers,
De regeering bestrijdt de eco- straatveegers, ambtenaren, zelfs
De Fransche premier, Leon
Blum, heeft medegedeeld, dat de
regeering onmiddellijk zal begin
nen meS haar vierjarenplan voor
wederopbouw en moderniseering.
Het gaat om de volgende zes in
dustrieën: kolenmijnen, electricl-
teit, Ijzer en staal, landbouwma-
van het geheele economische le
ven ln Frankrijk.
De uitvoering van het plan
brengt groote regeerlngsorders
voor machines en allerlei con
structiewerk mede: de bijzonder
heden daarvan zullen later wor
den bekend gemaakt.
De 48-urlge werkweek zal bi)
alle Industrieën worden Ingevoerd,
met dien verstande, dat voor 40
uur een baslsloon treldt, terwijl de
Rechtszekerheid en redelijke kans
op rendabiliteit van het geïnves
teerde kapitaal.
Dr Ir p. Honig onder-directeur
van het Nederl. Indisch departe
ment van Economische Zaken
die gisteren, na een kort verbiyf
ln Nederland naar Indië terug
keerde, heeft aan een corres
pondent van Aneta enkele mede-
Sprekend over de economische
banden tusschen Nederland en
Indië, verdeelde flr Honig deze
in twee categorieën: de eerste
bestaat uit leeningen en voor
schotten, welke den laatsten tijd
aan Indië verstrekt worden, en
deelingen gedaan omtrent de voorschotten voor pensioenen.
economische situatie van Nederl
Indië.
Bij een vergelijking met de
situatie ln Indië tijdens mijn vo-
Volgens een onlangs verschenen
officieele publicatie bedragen dsze
tezamen 2900 millloen gulden. Dit
bedrag loopt steeds verder op,
aangezien Nederland aan Indië
nomische depressie dus op twee politiemannen hebben zich ter be- ri8 bezoek aan Nederland thans
fronten, aan den eenen kant zal schikking gesteld. Volgens Mee- ongeveer een Jaar geleden, Is mi) i blijft voorschieten,
de productie worden gestimuleerd, jdns komt bijna 3/4 van de sollici- gebleken, aldus Dr Horüg, dat op Dit Is vooral zoo belangrijk, om-
terwUl er anderzijds naar wordt taties van de kant van de werken- het gebied van den landbouw op dat een groot deel dezer leenin-
gestreefd de prijzen te verlagen, de klasse, die de regeering aan de I Java en Sumatra geringe con- gen zijn ondergebracht bij levens-
Hlerby deen zich echter al macht heeft geholpen. crete vorderingen zjjn gemaakt,1 verzekeringsmaatschappijen, zoo
dadelijk moeliyicheden voor. I ih tegenstelling tot de tin en olie dat de Nederlandsche spaarders
De Vakvereenlglng voor het industrie, de scheepvaart en den hlerby indirect betrokken zijn.
overheidspersoneel heeft voor haar Kolonel Sidor, chef van den landbouw ln de Malino-gebieden. Hlerby, aldus Dr Honig, komt
byna anderhalf millloen leden militaire Poolsche missie in Italië, HU wees er verder op, dat men het vraagstuk van de rentebeta-
mm* O1 .w. -V, U--— «VMwaa lliili LCW1 G 1 W19UUC Ui AkClllC) O i.www w» - IW44 VS— /ViUWWULU"
overige acht uur als overwerk een loonsverhoogrng geëischt, een heeft verklaard, dat er zich nog hier te lande niet de minste ze- ling en aflossing naar vorerf, dat
worden betaald. elsch die In stryd Is met de poli- 6)300 man van het tweede Pool- kerheid heeft over de wijze en in dén loop van dit Jaar meer
Gedurends het eerste Jaar zul- tlek der regeering, )che legercorps van generaal An- het tijdstip, waarop daarginds gedetailleerd onder de oogen moet
len 260,000 vreemde arbeiders dera jn Italië bevinden. stra„s weer gewerkt kan worden, worden gezien, Ben aangelegen-
In Berlijn zijn honderden
„verwarmingscfmtra" ingericht,
berekend op verblijf van dui
zenden menschen gedurende de
koude dagen.
held, welke ln het bijzonder Ne
derland en de Nederlandsch-Indi-
sche regeering aangaat.
De tweede categorie betreft de
belegging ln ondernemingen en
bedrijven, welke een internatio
naal karakter dragen. Ook hler
by zijn hondaden millloenen ge
moeid. Zoo is bijv. alleen al in de
rubberondernemingen nominaal
600 millioen gulden belegd.
Hiermede betreden wjj het ter
rein van de „ijskoude calcula
ties".
Men is bereid geld in on
dernemingen en bedrijven te
steken, indien er rechtszeker
heid bestaat en indien er een
redelijke kans is op rendabi
liteit van het geïnvesteerde
kapitaal.
In het algemeen kan men zeg
gen, dat de beleggers zich in de
toekomst evenals in het verleden
zullen tevreden stellen met een
matige rendabiliteit, indien daar
omtrent echter zekerheid bestaat
door „een gevestigde rechtsorde
van weiken vorm of gestalte zl)
ook moge zijn. Sjahrir heeft
eenige malen betoogd, aldus Dr
Honig, dat in de toekomst zoo
danige financieele maatregelen
zullen moeten worden geprojec
teerd, dat 'n grooter deel van de
winsten aan het Indonesische volk
ten goede zal komen.
Men dient echter in de re
publiek te bedenken, dat het
kapitaal eerst dan naar Indië
zal vloeien, wanneer de mo
gelijkheid van een redelijken
interest en zekerheid omtrent
de terugbetaling bestaan.
Dr Honig weer vervolgens op
de groote verdiensten van de
Nederlanders, die de exploitatie
van de natuurlijke rijkdommen in
Indië hebben georganiseerd, al
heeft het buitenlandsch kapitaal
hier en daar een behoorlyk aan
deel gehad ln de beleggingen (in
de thee-cultures bijv. 50 pet.),
toch was zeker 95 pet. van het
technisch en economisch perso-
neél van eultuurondernemingen,
technische bedrijven, mijnbouw,
transportbedrijven en openbare
nutsbedrijven Nederlandsch.
Indië heeft in den loop van
tientallen jaren naast „boom-
perioden" de ernstigste crises
doorgemaakt, welke veel sociale
ellende veroorzaakten.
Het is onjuist en onrechtvaar
dig bij de beschouwing van de
rentabiliteit van het ln Indië ge-
investeerde kapitaal uitsluitend te
kijken naar de bloeiperioden. In
het algemeen kan men zeggen,
dat de rentabiliteit van het kapi
taal ln Indië gedurende de laat
ste tien jaren voor den oorlog
gemiddeld lager was dan die der
gewone Nederlandsche staatspa
pieren.
Bij de financiering van den
wederopbouw der Indische cul
tures moet verschil gemaakt wor
den tusschen normale oogst-
financiering van een-jarigs cul
tures (waarvoor voor den oorlog
jaarlijks 150 millioen werd aan
gewend) en overjarige cultures.
Kan voor de financiering der
productie op bedrijfsklare onder
nemingen worden volstaan met
kortloopende bankcredieten, de
wederopbouw van cultures zal
evenals de bouw van verwoeste
thee- en andere fabrieken moe
ten geschieden door middel van
nieuwe kapitaalbeleggingen
Tenslotte verklaardde Dr
Honig op een desbetreffende
vraag, dat hij zich geheel kon
vereenigen met den inhoud
van het een dezer dagep ge
publiceerd artikel van „As
sociated Press", waarin weer
legd werd, dat de V.S. een
zoo groote beirngsceülnij in
Indië zouden hebben, dat
hieruit meer dan normale
zakelijke aspiraties zouiïn
zijn af te lei Ion.