Z)e Tlaaè*
Een kostbaar apparaat
De gemeentelijke
autonomie.
Het Indische vraagstuk.
Uit de Provincie
Molotof wenscht beperking
der bewapening.
Verbod gebruik atoomenergie
voor oorlogsdoeleinden.
„Peuter"-gemeenten.
Groenten en fruit
voor Engeland.
Wijziginj Gemeentewei.
Wat gebeurt er met de
i riiiii' '1
Uitgavs
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorst-
str. 70, Tel. -2438, Giro 274289
Kantoren: YliBsingen, "Walstr.
33, Tel. 168; Middelburg, Rou-
aanst'ie Kaai 39, Tel. 2009;
NeÖZen Vlooswijckstr. Tel. 2052
ZEEUWSCH DAGBLAD
2e JAARGANG No. 483 PROTESTANTSCH CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND Vrijdag 1 November 1946
Abonnementsprijs ƒ3.30 per kwartaal. Hoofdredacteur: JR. ZUIDEMA Directeur: JACQ. DE SMIT. Advertentieprijs 12% cent per m.m.
De Hooge Raad heeft niet
meer het vertrouwen van ons
volk.
Met recht kan hier gesproken
worden van een gezags- en ver
trouwenscrisis.
Men verwijt dit hooge rechts
college, dat het in den bezettings
tijd, onder het bekende motto „om
erger te voorkomen", met zijn
taak, het juridisch geweten der
natie te zijn, heeft vervuld.
Door de redactie van het
„Rechtsgeleerd Magazijn" is
er dan ook op gewezen, dat drin
gend vereischt is, dat onverwijld
de grondslag wordt gelegd voor
een herstel van dit vanzelfspre
kend gezag in ons hoogste rechts
college.
„Dit gezag kan groeien vanuit
de onbetwistbare aanspraak op
autoriteit van hem, die aan dit
college leiding geven moet. In de
volksverbeelding wordt een col
lege in belangrijke mate met zijn
president vereenzelvigd.
Meer dan ooit is de persoon
van een gezagsdrager in een tijd,
waarin het gezag een crisis moet
doorstaan, bepalend voor het ge
zag, dat hij geniet.
De ongelukkige impasse, waar
in het probleem var. den Hoogen
Raad, met of zonder schuld van
wie het ook zij, thans is geraakt,
is in de gegeven omstandigheden
dan ook slechts oplosbaar, door
benoeming tot president van een
persoon, die door ons geheele
volk als representant van het ju
ridisch geweten wordt gezien".
Aan dezen wensch wordt nu
naar het schijnt gevolg gegeven.
Door de benoeming van Mr Dr
J. Donner.
Een man, die inderdaad door
heel ons volk wordt gezien als
representant van het juridisch ge
weten.
NEDERLAND VRAAGT
LEENING VAN 500
MILLIOEN DOLLARS.
Uit Washington wordt gemeld:
De internationale bank maakte
Woensdag bekend, dat zij een
brief van de Nederlandsche re
geering heeft ontvangen, waarin
Nederland een leening van 500
millioen dollar aanvraagt.
Het goudgehalte van den
dollar.
De Amerikaansche minister van
Financiën, heeft te Washington
medegedeeld, dat er op het oogen-
blik geen wijziging in het goud
gehalte van den dollar overwogen
wordt.
Watervoorziening Soerabaja.
Van militaire zijde wordt be
richt, dat de watervoorziening van
Soerabaja slecht blijft. Dinsdag
was de waterstand van de Kali
Brantas slechts 70 c.m. en giste
ren 65.
In de afdeelingen der
Tweede Kamer werd er op
gewezen, dat tegenover een
uitkeering aan oorlogsslacht
offers van f30 millioen staat
een bedrag van f 14 millioen,
te besteden aan het apparaat
van de hulpverleening.
Kan men, zoo werd ge
vraagd, de hulp aan deze
slachtoffers niet doen loopen
over de gemeentelijke instel
lingen van maatschappelijk
hupbetoon en zoodoende, ge
lijk bij het consumenten-
crediet, deze zaak regelen
met inschakeling van het ge
meentelijk zelfbestuur?
Komt steeds meer in
het gedrang.
Uit het afdeelingsverslag van
de Tweede Kamer:
De toestand van de meeste ge
meenten baart, voornamelijk ook
wat haar verhouding tot de cen
trale organen betreft, zeer ern
stige zorg.
Door noodlijdendlieid wordt
zoowel de gemeentelijke autono
mie als haar zelfbestuur aange
tast. Vele leden stelden in dit
verband de vraag, hoever de com
missie-Oud met ha^r werkzaam
heden gevorderd is, en welke op
dit stuk de plannen der regeering
zijn.
Algemeen werd op het spoedig
treffen van maatregelen aange
drongen.
Hoe denkt, aldus verschillende
leden, de minister over een belas
tinggebied voor de gemeenten?
DEENSCHE SPOOR
WAGONS IN BRUIKLEEN.
Woensdag zijn 29 van de 30
Deensche spoorwegwagons in
bruikleen afgestaan, in ons land
aangekomen.
De rijtuigen gaan eerst naar de
centrale werkplaatsen te Haar
lem, waar zij van Nederlandsche
opschriften worden voorzien om
daarna zoo spoedig mogelijk in
dienst te worden gesteld.
Persoonlijk overleg met de Regeering
Soekarno aanvaardbaar.
Zoowel de Nederlandsche als de Indische delegatie hebben naar
gemeld wordt, verschillende voorstellen geformuleerd.
Men acht het waarschijnlijk, dat beide partijen hun voorstellen
voor nadere bestudeering zullen uitwisselen.
In verband hiermede hebben gezaghebbende Nederlandsche krin
gen, die in nauw contact met de Commissie-Generaal staan, gewezen
op de mogelijkheid, dat leden van de Commissie-Generaal zich
in de nabije toekomst naar Nederland zullen begeven, om met de
Nederlandsche regeering overleg te plegen.
Aanvankelijk werd verwacht, dat reeds vandaag belangrijke be
slissingen zouden worden genomen, maar dat schijnt toch niet het
geval te zijn.
Gemeld wordt, dat de kwestie van de aanvaardbaar
heid van Soekarno bij de onderhandelingen geen punt
van bespreking is geweest en het is evenmin waarschijn
lijk, dat zij in de naaste toekomst ter tafel zal worden
gebracht.
De Commissie-Generaal staat ap het standpunt, dat dit een zuiver
Indonesische aangelegenheid is, waarover de Nederlanders geen
beslissing kunnen nemen.
De Commissie-Generaal, dat wil zeggen de Regeering, is het
dus niet eens met het standpunt van' het Kabinet-Schermerhorn,
dat met den Jappenknecht niet kan worden onderhandeld.
In de Woensdag gehouden ver
gadering van de V.N. heeft Mo
lotof een opzienbarende verkla
ring afgelegd, welke culmineerde
in een resolutie in de volgende
vier punten:
1. De algemeene vergadering
acht het in het belang van den
vrede noodzakelijk, dat er een
algemeene beperking der bewape
ning komt.
2. Een eerste taak moet het zijn
de aanmaak en het gebruik van
atoomenergie voor oorlogsdoel
einden te verbieden.
3. De algemeene vergadering
vindt het gewenscht, dat de Vei
ligheidsraad practische maatrege
len op dit gebied beraamt.
4. De algemeene vergadering
doet een beroep op alle regeerin
gen om den Veiligheidsraad in
deze belangrijke dingen te steu-
Molotof wilde het debat over
de beperking der bewapening di
rect beginnen, doch vond het ten
slotte goed, dat eerst de bestuurs
commissie deze aangelegenheid
zal bestudeeren.
Voor een compromis inzake bet
veto recht gevoelde hij niets. Hij
vond alle gepraat daarover „ma
noeuvres tegen de Sovjet-Uunie".
De Amerikaansche afge
vaardigde Austin verklaarde,
dat de Amerikaansche regee
ring bereid is geheel en ai
met de andere leden der
N.V. samen te werken in de
zitting van ontwapening.
Hij oordeelde, dat het voorstel
van Molotof op de agenda moet
worden geplaatst.
Wat betreft het recht van veto
zeide hij dat de V.S. dit wen-
schen te handhaven.
In de afdeelingen der Tweede
Kamer, werd bij Binnenl. Zaken,
door vele leden betoogd, dat her
ziening van de grenzen van on
derscheiden gemeenten noodzake
lijk is, opdat gemeenten ontstaan,
die in staat zijn een behoorlijke
outillage van gemeentelijke dien
sten te bieden.
„Peuter"-gemeenten dienen te
verdwijnen, hetgeen niet hoeft te
beteekenen, dat het eigen karak
ter van dergelijke gemeenschap
pen niet behouden zou kunnen
blijven.
Gemeld wordt, dat Engeland
voor het volgend jaar een iets
vrijere importpolitiek denkt te
voeren dan tot nu toe gevolgd is.
Fruit zal, voor zoover het Ne
derland betreft, in Engeland ge
ïmporteerd kunnen worden op een
algemeene invoermachtiging zoo
als dat op het oogenblik ook voor
druiven het geval is.
Zacht fruit, zooals aardbeien,
zal ook op een algemeene invoer
vergunning geïmporteerd mogen
worden, doch de prijsregeling zal
in 1947 op dezelfde wijze werken
als in 1946, om te zorgen, dat het
grootste gedeelte van den oogst
verwerkt kan worden tot jam.
Voor Nederland beteekent dit,
dat de situatie van dit jaar over
het algemeen gehandhaafd blijft,
waarbij evenwel de volgende ver
beteringen kunnen worden ver
meld.
De import van s 1 a is van 1
Nov. tot 15 Mei vrij, de rest van
het jaar beperkt en slechts op
speciale licenties mogelijk. To
maten kunnen zonder beperking
van 1 Mei tot 31 Juli worden ge
ïmporteerd. Voor de overige
maanden op bepaalde voorwaar
den.
De invoer van r a d ij s staat
geheel open van 1 Januari t.m. 15
April en van Rhabarber
van 1 Dec. t.m. 28 Febr. Appe-
1 e n, inclusief cider-appelen, kun
nen thans op contigenteerings-
basis uit Nederland worden inge
voerd. Voor druiven is de
situatie gelijk gebleven. Voor
andere vruchten, zooals meloe
nen en peren, is de import
eveneens vrij.
JAPANNERS TER DOOD
VEROORDEELD.
Het proces tegen 5 Japansche
leden van het commando over het
kamp voor burger-geïnterneerden
te Singapore is geëindigd. De Ja
panner Tominaga werd evenals
Kawazne, Alias „de gelaarsde
kat", en Kobayasji, bijgenaamd
„Ok Charlie", ter dood veroor
deeld. Soesiki kreeg levenslang,
De vijfde beklaagde, Hyamoto,
hoorde zich tot 7 jaar veroordee-
len.
Het Britsche ministerie van
Arbeid maakt bekend, dat
25.000 a 30.000 Polen zich te
Plymouth en omgeving zullen
vestigen, alwaar zij in zieken
huizen en instellingen, waar een
groot tekort aan arbeidskrach
ten heerscht, werkzaam zullen
zijn..
In Engeland verwacht men
dit jaar een zending Kerstboo-
men uit Nederland.
De Air France deelt mede,
dat speciale „inspecteurs" zijn
aangesteld die tot taak hebben
er op toe te zien, dat alle mo
gelijke voorzorgsmaatregelen
tegen vliegtuigongelukken door
de maatschappij getroffen zul
len worden.
De expresse-verbinding tus-
schen Weenen en Boedapest is
hersteld. De trein rijdt driemaal
per week.
Ruim 1700 kolchos-ge zinnen
(boeren uit het collectieve land
bouwbedrijf) hebben zich in
de streek van Kaliningrad, het
voormalige Koningsbergen in
Oost-Pruisen, gevestigd.
m 29 van de 30 Deensche spoor
wegwagons, die voor een half
jaar aan de Ned. Spoorweggen
in bruikleen zijn afgestaan, zijn
in ons land aangekomen.
Radio Moskou meldt, dat op
bijna 4000 Duitsche fabrieken
in de Sovjet-zone beslag is ge
legd. Zij worden nu door den
staat of de gemeente beheerd.
De Berlfjnsche politie heeft
beslag gelegd op een partij van
67.000 fleschjes blauwzuurzout,
welke bestemd waren voor den
zwarten handel.
Arbeidsproblemen en
mechanisatie.
Op 15 November a.s. zal de
Stichting van den Landbouw te
Goes een congres houden, waar
gehandeld zal worden over ar
beidsproblemen en mechanisatie.
Als sprekers zullen optreden
de heeren J. K. Melse, hoofd van
de afd. Landbouw van het Rijks
arbeidsbureau, A. Minderhoud,
directeur WilhelminapolderM.
Ruppert, vice-voorzitter van. de
landelijke Stichting en Ir H. M.
Elema, adj. secr. van de Holl.
Mij .van Landbouw.
BRAND IN STADHUIS
VAN BRUGGE.
Woensdagavond is brand
uitgebroken in de lokalen
van den burgerlijken stand
van het stadhuis te Brugge.
Het vuur vond voedsel in het
archief en breidde zich snel
uit.
De brandweer slaagde er
in de historische deelen van
het gebouw te redden, o.m.
de kapel van het heilig bloed.
Mijnexplosie ie Menado-
De Nederlandsche marine-voor
lichtingsdienst deelt mede, dat bil
het opruimen van mijnen, ten
gevolge van een mijnexplosie te
Menado 38 personen zUn gedood.
De marine-commandant heeft be
vel gegeven alle mijnruimings-
werkzaamheden te staken, zoolang
het onderzoek naar de oorzaak
aan den gang is.
Indien kan worden bewezen,
dat het ongeluk heeft plaats ge
vonden tengevolge van sabotage
of „booby traps", dan zal in over
weging worden genomen het op
ruimen van mijnen voortaan ge
heel door Japanneezen te doen
verrichten.
HET BRIEFPORT VOOR
MILITAIREN.
De Minister van Oorlog heeft
bepaald, dat met ingang van he
den de postvrfjdom voor militai
ren ten aanzien van brieven is in
getrokken..
Portvrijdom blijft bestaan uit
sluitend ten aanzien van door
militairen te verzenden briefkaar
ten, met uitzondering van die,
welke berichten omtrent handels
zaken of bestellingen bevatten.
DE PRIJS VAN COKES.
Met ingang van heden zal een
nieuwe prijsregeling voor gascokes
ingaan, waardoor de maximum
prijs voor gas- en mijncokes uni
form wordt vastgesteld.
By levering aan huls van den
verbruiker is de prijs voor cokes
1, 2 of 3, f 4,75, voor grove cokes
f4.05 en voor cok'es 4 f3,90 per
eenheid, In de groote steden mo
gen deze bedragen met 10 cent
worden verhoogd.
Justitie.
Bij K.B. is benoemd tot of
ficier van justitie bij de arron-
dissemlents-rechtbank ite Mid-
delburg mr G. J. B. van der
Dussen, thans substituut-officier
van justitie bij de arrondisse
ment-rechtbank te Breda.
VLISS1NGEN.
Uitvoering „Hosanna".
Dinsdagavond gaf in gebouw
Concordia Palingstraat de Chris
telijke Zangvereeniging „Hosan
na", sedert haar heroprichting,
haar eerste uitvoering.
Dat „Hosanna" zich nog steeds
in groote belangstelling mag ver
heugen, bleek wel uit de over
volle zaal,
De vo'orz. de heer Ph. J. Wol
tering heette in het bijzonder wel
kom den nieuwen directeur de
heer J. Suurmond, die voor het
eerst een uitvoering met Hosanna
gaf. Met weemoed moest hij con-
stateeren dat toen Hosanna wei
gerde lid van de Kultuurkamer
te worden, zij haar repetities
moest staken, en daardoor veel
leden moest afstaan aan de kerk
koren. Hosanna heeft dit niet
verdiend. Spr. bracht in dank
bare herinnering de krachtige
leiding van den wegens ziekte af
getreden heer Bommeljé, die het
koor tot grooten bioei bracht.
Hierna kregen de aanwezigen
gelegenheid om met het herrezen
zangkoor kennis te maken.
Het was van den directeur
goed gezien om met dit vrij klei
ne koor zich te bepalen tot klein
werk# Voor de pauze werden 8
nummers gebracht w.o. „Vrede"
van F. Timmermans.
Na de pauze werden nog een
9-tal liederen gezongen waarin 't
koor toonde wat het waard is.
Een duet „De Kerkklok" voor
sopraan en alt, waar vooral de
sopraan over een mooie diepe
stem bleek te beschikken en ook
de alt goed op dreef was, moest
worden gedoubleerd.
Het bleek uit alles dat Hosanna
nog over verschillende uitstekende
stemmen beschikt. Het beroep
van den voorz. aan het slot op
vele oud-leden dm niet van verre
te blijven staan zal, naar gehoopt
mag worden, gehoor vinden.
De orgelbegeleiding was bij
mej. Suus de Ridder in goede
handen.
Afscheid opzichter vati
Tatenhove.
In tegenwoordigheid van vele
ambtenaren had Donderdag het
afscheid plaats van den opzichter
der Gemeente Reinigingsdienst, J.
O. van Tatenhove, die den dienst
met pensioen per 1 Nov. verlaat.
Wegens ongesteldheid van den
Directeur sprak de Hoofdopzichter
van Gemeentewerken dhr J. J.
Moll den scheidenden ambtenaar
hartelijk toe. Spr. herinnerde er
aan hoe dhr Van Tatenhove in
1915 van wijlen zijn vader den
dienst heeft overgenomen en
thans ruim 31 jaar de stad heeft
schoongehouden en hierbij vele
moeilijkheden heeft moeten over
winnen. Onder aanbieding van een
schilderstuk, een fraai bloemstuk
en de toezegging van enkele boek
werken hoope spr. dat de schei
dende opzichter, die in zijn dienst
woning blijft wonen een welver
diende rust zal mogen genieten.
Ook de Weth, van Openbare
werken, dhr M. A. var. Fopering,
prees de wijze waarop de Opzich
ter zich tot volle tevredenheid
van het Gemeentebestuur heeft
gekweten.
De heer Van Tatenhove be
dankte met enkele woorden voor
het gesprokene en de cadeaux,
GOES.
Willem Andriessen.
Ook in Gdes heeft Andriessen
een groot gehoor doen genieten
van zijn kunst. Jammer was, dat
j er een kleine storing plaats vond
daar de piano defect raakte. Ge
lukkig kon het euvel spoedig ver
holpen worden.
Begin van brand.
Vermoedelijk door een defeci
in den schoorsteen ontstond bij
den heer G. Zweedijk aan de
Wilhelminastraat Woensdagmid
dag brand.
Door het snelle optreden van
de brandweer kon het vuur in den
aanvang bedwongen worden en
bleef de schade beperkt.
BORSSELE.
Voor de betrekking van water
bouwkundig-ambtenaar aan den
polder alhier hebben zich 32 sol
licitanten aangemeld. Een voor
dracht bestaande uit de heeren A.
W. Duvekot, Borssele, L. J. La
gendijk, St. Laurens en B. Zuid-
weg, Goes, is opgpmaakt.
HEINKENSZAND.
Overtreders.
Wegens schoolverzuim ge
pleegd door zijn leerplichtige
dochter werd proces-verbaal
opgemaakt tegen J. S. Tegen
A. V. werd proces-verbaal op
gemaakt wegens het zonder
vergunning gelegenheid geven
tot dansen. Evenzoo ging het
de heeren C. J. R. en A. J. v.
d. S„ die dansmuziek gaven
zonder vergunning
Wegens het deelnemen aan
dansen in een lokaliteit waar
voor geen vergunning was ver
leend werd proces-verbaal op
gemaakt tegen de dames K. V„
J, V., N. M. V. en tegen de hee
ren F. C., H. C„ C. v. L. en
A. v. L
Op vele boerderijen
heerscht momenteel mond- en
klauwzeer onder het vee. Hoe
wel de ziekte niet kwaadaardig
is zijn er toch reeds eenige die
ren door gestorven.
HOEDEKENSKERKE.
Herdenking der bevrijding.
Dinsdagavond vond alhier een
herdenking plaats van de be
vrijding en tevens van diegenen
die tijdens de bevrijding het le
ven lieten. Burgemeester Voge
laar, die tijdens deze herden
king het woord voerde, schetste
de droeve maar eveneens
blijde dagen van 1944. Na het
gezamenlijk zingen „Wilt he
den nu treden" vond de krans-
legging op het massagraf
plaats. Ds Hulsbergen besloot
de plechtigheid met. gebed,
waarna een kerkdienst gehou
den werd, die door hem geleid
werd. Ds Hulsbergen sprak
naar aanleiding van Joël 2 vers
13 en 14.
SOUBURG.
Gemeente-avond.
Maandagavond werd in de
Herv. Kerk alhier een samen
komst gehouden waarin ds L.
C. Spijkerboer voorging met
het onderwerp: „Ons gezin".
Spreker wees op den nood, die
in vele gezinnen heerscht, die
een gevolg is van den vreeselij-
ken oorlog die over ons heen
gegaan is. Wijzende op de ver
antwoordelijkheid van de
ouders ten opzichte van hun
kinderen, zeide ds Spijkerboer,
dat het gezin een afspiegeling
van het Vaderhuis moet zijn.
Na het stellen en beantwoorden
van enkele vragen werd de
avond met dankzegging geslo
ten.
KOUDEKERKE.
Woensdagavond had te Koude-
kerke een vergadering plaats om
te komen tot oprichting van een
Gereformeerde Mannenvereeni-
ging. De voorz. van den kring
Walcheren voerde hier het woord
en er werd tot oprichting beslo
ten. Tot voorz. werd gekozen dhr
J. Wisse, tot secr. dhr W. Aar-
noutse en dhr P. Izeboud tot pen
ningmeester.
ZIERIKZEE.
Met de Oranjevereeniging gaat
het nu weer in de goede richting.
In een Maandagavond gehouden
vergadering ontving de heer van
Schee, het eenig overgebleven be
stuurslid gelegenheid zijn grieven
toe te lichten. Deze bleken niet
van groote beteekenis te zijn.
Daarna werd dc heer Mr Nieu-
wenhuysen met een groote meer
derheid tot voorzitter gekozen,
waarop gezamenlijk het eerste
couplet van het volkslied werd
gezongen.
De heer van Schee nam hierop
zooals reeds tevoren was overeen
gekomen, ontslag als bestuurslid.
In verband met het vergevor
derde uur, werd de verdere be
stuursverkiezing uitgesteld tot de
volgende vergadering.
KORTGENE.
In de Maandag gehouden
raadsvergadering werd met 7 te
gen 4 st. besloten de kermis te
handhaven en met 6 tegen 5 st.
om de gem. sportterreinen ook op
Zondag ln gebruik te geven.
Door de Tweede Kamer
aangenomen.
De Tweede Kamer behandelde
het ontwerp tot wijziging der ar
tikelen 157 t.m. 166 der Gemeen
tewet, die betrekking hebben op
grenswijzigingen.
In de praktijk is het zoo, dat
de behandeling van grenswijzigin
gen zeer omslachtig en tijdroo-
vend zijn.
Het wetsontwerp wil nu de
commissie uit de ingezetenen, ge
noemd in het bestaande artikel
158 laten vervallen en in de plaats
daarvan de mogelijkheid openen,
dat de inwoners bij Ged. Staten
schriftelijk bezwaren inbrengen.
Van verschilende kanten wer
den bezwaren geopperd
Minister Beel betoogde in zijn
antwoord o.a. dat speciaal met
het oog op den wederopbouw ver
eenvoudiging noodzakelijk is. De
Op-
Zon ert Muan
Zaterdag. Zon op 7.35 u„ on
der 17.11 u. Maan op 15.06 u.;
ondar 23,33 u. (Ie kw.)
Hoog water te Vlissingen
Zaterdag 2 November:
6.59 u. 1.25 m„ 19.48 u. 1.36 m.
plannen voor den wedropbouw
vereischen spoed en ze mogen niet
tegengehouden worden door de
verkiezing van de commissie uit
I de ingezetenen.
Door den heer A 1 g e r a wer
den een aantal amendementen
voorgesteld, die beoogden den
ouden toestand te handhaven, 4
Deze amendementen werden na
bestrijding door minister Beel
j verworpen.
Het wetsontwerp werd daarna
'aangenomen met 49 tegen
23 stemmen,
Ds Niemöller naar Engeland
en Amerika.
i Ds Niemoeller, die den twee
den wereldoorlog ln een Dultsch
concentratiekamp heeft doorge-
bracht is uit Berlfjn vertrokken
om 14 dagen als gast van Dr Bell,
bisschop van Chichester (Sussex)
in Engeland door te brengen. Eind
November zal Ds Niemoeller op
uitnoodiging van de Amerikaan
sche protestantsche kerk r.aor de
V. S. vertrekken voor het houden
van een serie lezingen over den
strijd van de Duitsche kerk tegen
het nationaal-socialisme.
i Dammen.
Voorwedstrijden
Kampioenschap voor Zeeland.
De uitslagen van de Zaterdag
gespeelde partijen zijn: A. van
OostenA, W. Beukema 02;
L. GoedbloedW. Lente 11
W. Boogaardvan Sorge 20;
F. Brandenburg—F. Huogstrate
20; A. M. GelukC. Scherp
02; J. HollestelleM. v. d.
Weeje 0—2; J. de SmetA. W.
Kaat 1—1.
MHimil
((('""'UI
iillmllliinilmllllinMlllllllnllilllliiiillll
Hierover schrijft de „Neder
lander"
De gang van zaken bij ons om
roepbestel heeft, sedert de bevrij
ding, een lange lijdensweg ge
volgd. Radio „Herrijzend Neder
land" was een droeve mislukking.
Juist zooals het kabinet Scher-
merhorn berustte op ernstige
overschatting van de zgn. „Neder
landsche Volksbeweging"., waar
thans niemand meer aan denkt,
zoo berustte ook „Radio Neder
land" op een evenredige over
schatting van de groep, die een
zgn. „Nationale Omroep" propa
geert. Het waren in de eerste
plaats de intellectueelen van de
voormalige „Vrijzinnig-Democra-
tischen Bond", welke in die rich
ting stuwden. Allicht: het was
duidelijk, dat voor dit te klein ge
worden groepje in het bevrijde
Nederland geen uitzichten konden
bestaan. Zij moesten wel uitzien
naar een grooter geheel om in op
te gaan en vonden het toen heel
aannemelijk, dat ook de anderen
dat deden.
Hetzelfde gold tot op zekere
hoogte voor de V.P.R.O. Deze
organisatie was nooit tot een vol
ledige omroepvereeniging uitge
groeid, al was het maar omdat
het meerendeel der vrijzinnige
luisteraars voor wat het niet di-
rect-godsdienstige deel der uitzen
dingen betreft al naar den aard
van hun materialisme óf bij de
A.V.R.O. óf bij de V.A.R.A.
terecht kan.
Het lijdt geen twijfel of men
is in het Roomsche Zuiden, voor
al toen het Noorden nog bezet
was, aanvankelijk eenigermate
onder den indruk van de „Volks
beweging" en haar eenhcidsstre-
1 vingen geweest. Maar men was
toen nog „onder elkaar". Met
uitzondering van de onbeteclc-
nende Christofoor-groep maakte
men zich al gauw na de 'bevrij-
ding van Nederland-benoordcn-de
Rivieren van dit streven los.
Ten tijde van de oprichting
van de Partij van den Arbeid
heeft het voor sommigen nog
even geleken of de „Nationale
Omroep" tenminste in het rood-
rose kamp nog op een geduchte
aanhang rekenen kon. Maar de
vereenigingsraad van de V.A.
R.A. ruimde dit misverstand al
spoedig uit den weg, toen een
nagegnoeg eenstemmige uitspraak
tegen deze plannen werd gedaan.
Daarbij bleek bovendien, dat ook
het N.V.V. allerminst tot de uit
gesproken aanhangers van de een
heidsomroep gerekend kon wor
den.
In het kamp van de Partij van
den Arbeid was de roode meer-
derheid dus tégen of althans niet
vóór, terwijl slechts de rose min
derheid der vrijzinnigen van
j V.D.B. en V.P.R.O., tezamen
met enkele overloopers uit andere
i partijen, den strijd bleef voort-
zetten.
Deze slinkende minderheid ge
noot aanvankelijk de volle steun
van de regeering Schermerhorn
in den tijd, dat velen nog op
recht geloofden, dat de uitbundige
uitlatingen van Prof. van der
Leeuw inderdaad door scheppende
daden gevolgd zouden worden. De
•uitslag der verkiezingen maakte
daar een einde aan, De voorstan
ders hadden veel tijd besteed aan
daverende redevoeringen, doch
voor constructieven arbeid (in
bun zin) was nagenoeg geen mo
ment overgebleven. Zoo was de
aangerichte schade dus slechts
I oppervlakkig.
Zoo kwam het te gebeuren, dat
de voorstellen van wijlen Prof.
Oranje, die indertijd door het Ka
binet Schermerhorn met zooveel
nadruk opzijde geschoven zijn,
thans nog in groote trekken tot
uitvoering zullen komen.
Aan den bespottelijken toestand
dat er een geheel onnatuurlijke
scheiding wordt gemaakt tusschen
de voorbereiding en de uitvoering
der programma's zal een einde
komen. Radio Nederland zal het
niet lang meer maken en het on
oordeelkundige beleid van Ds
Aris en de zijnen gaat tot een
roemloos verleden behooren. Mi
nister Gielen zal, na de saneering
van het Ministerie van Onderwijs,
nu ook bij de omroep den bezem
hanteeren, zoodat ook daar het
dure amateurisme plaats kan ma
ken voor goedkooper en degelijk
vakmanschap. Mr L. A. Kesper
is bezig, de sedert de bevrijding
voor het grijpen liggende resul
taten te verwezenlijken, terwijl
de radio-raad, die zelf nooit iets
vermocht, te elfder ure tracht
zich door tegenstribbelen alsnog
te laten gelden.
Wij geloovcn echter, dat dit
daden-arme college zich de moeite
gerust kan sparen.
Want wij zijn van meening, dat
Nederland zich thans niet op
nieuw de kans wil laten benemen
dat er een behoorlijke omroep
tot stand komt, berustend op ge
zonde samenwerking van zelf
standig uit het volk opgekomen
vereenigingen van luisteraars, die
elk een bepaalde levenshouding
vertegenwoordigen. Het is tijd,
dat die richtingen elk ten volle
zelfstandig zullen zijn bij de op
stelling der programma's, maar
dat zij tegelijkertijd alle program
ma's, die waarlijk algemeen zijn,
als gezamenlijke programma's
uitzenden, zonder dat die hun
door een onbekwame bevoogdende
instantie uit handen genomen
worden. Zonder dwang zullen zij
zich ongetwijfeld bereid verklaren
hun musici en technici in een or
ganisch geheel onder te brengen.
Zij zullen gaarne toetreden tot
een radio-Unie, waarvan de re
geering den voorzitter benoemt,
door wiens bemiddeling zij zoo
noodig kan ingrijpen.
Kortom, het is te hopen dat de
omroep nu eindelijk kan begin
nen, zooals dit reeds had kunnen
geschieden op 8 Mei 1945, indien
het Hoofd van de Sub-Sectie
j Radio van het Militair Gezag
toen niet tot de volkomen over
bodige vordering der studio's was
overgegaan.
CONSUMENTENCREDIIET.
Naar het A.N.P. verneemt
heeft de minister van Finan
ciën thans besloten tot verlen
ging van den termijn-voor de
aanvrage van een consumenten-
crediet, welke oorspronkelijk
op 9 Nov, zou sluiten. Men
kan er wel op rekenen, dat
deze verlenging eenigszins ruim
genomen zal worden, bijvoor
beeld zr»et 14 dagen.
