De Vitrite-fabriek bestond vijftig jaar.
Groote belangstelling voor
Een Hollandsch Kuis in Oorlogstijd,
HERDENKING VAN DEN
SLAG OM ARNHEM.
Het verloop: „goed en zeer zakelijk"»
De Nederlandsche
strijdkrachten
in Indië.
Eenige fabriek van dit soort in Nederland.
Productie momenteel 2.3 millioen
gioeliamponhulzsn per waak.
Oud-strijders en familieleden
bezoeken do graven.
Graanaankoopen in Amerika.
Nederlandscho
scholen en kinderen
Het proces te
Neurenberg.
De Nederlandsche gloeilampen- kantoorpersoneel Is begrepen. Het
industrie heelt een groote vlucht doel i3 een productie van 3 mil-
genomen. De naam Philips is over liocn hulzen per week en dat kan
de geheele wereld bekend. Maar worden bereikt met ruim 400 man
niet zoo bekend is het, waar de personeel
verschillende onderdeelen, waar.
uit een lamp bestaat, vandaan ko
men. Over één dier onderdeelen
en meer speciaal over de plaats,
waar ze worden vervaardigd, wil
len wij het hier even hebben.
Het onderdeel, dat wij bedoelen,
is de huls van de lamp, die ge
produceerd wordt op de N.V. De
Vitrite Fabriek (Tha Vitrite
Works) te Middelburg, bij de
Middelburgers beter békend als
de „Viting".
De Vitrite-fabriek is de eenige
onderneming van dit soort in ons
land en de grootste op het Con
tinent en nu zij a.s. Maandag 23
September haar 50-jarige bestaan
hoopt te herdenken, ligt het voor
de hand, iets meer over haar ont
staan, geschiedenis en beteekeuis
te zeggen.
Hoe de fabriek ontstond.
op de volgende aldeelingen wor
den de metaaldeelen van de glas
isolatie voorzien; op de derde af-
deeling worden z.g. „gefinished"
door beits- en poetsmachines en
de laatste afdeeling is keur- en
pakafdceling, waar veel vrouwe
lijke arbeidskrachten werkzaam
zijn.
Opmerkenswaard is, dat prac-
tisch alle machines, die in het be
drijf worden gebruikt, in de eigen
onderneming worden vervaardigd.
Op het oogenblik worden onge
veer 200 verschillende soorten
De belangrijkste exportlanden hulzen geproduceerd. De onder
der onderneming zijn Zweden, i neming kan echter, wanneer dat
Zwitserland, België en Zuid-
Amerika. Verder zijn ook Grie
kenland en Egypte goede afne
mers. Verschillende andere lan
den, waarmede vroeger zaken
werden gedaan, zijn thans nog af
gesloten.
In het binnenland is Philips de
groote afnemer; het bedrijf is ook
nauw met het Philips-concern ge
lieerd. De toekomst ziet er, voor
zoover daarover thans kan wor
den geoordeeld, niet ongunstig uit,
al zullen er de eerstvolgende jaren
nog groote moeilijkheden over
wonnen moeten worden.
De fabricage.
De voornaamste grondstof voor
de productie van de hulzen is mes
sing. Aan de hulzenfabriek is een
messinggieterij en -pletterij (voor
Een Amerikaan, Mace geheeten, de Middelburgers weer bekend
was in de vorige eeuw in Enge- a;s ()de pletterij") verbonden,
land begonnen met de productie waar uit messingafvallen nieuw
van „caps" of hulzen voor gloei- meSsingband voor de hulzenfa-
lampen. Aan een destijds te Mid- j briek wordt vervaardigd. Er is
noodzakelijk is, het aantal soorten
opvoeren tot 1200. Ook al i.v.m.
het gebrek aan technisch ge
schoold personeel wordt zooveel
mogelijk gewerkt in de richting
van standarisatie.
Ook een fabriek
in Frankrijk.
Sinds 1927 bestaat er een doch
teronderneming van de N.V. Vi
trite Fabriek in Frankrijk, in de
buurt van Parijs, waar de pro
ductie momenteel millioen
hulzen per ipaand bedraagt.
De Directeuren der
Vennootschap.
In 1893 bestond de directie der
N.V. uit de heeren Boudewijnse
en van der Leyé. In 1916 kwam
er een derde directeur bij, n.l. Ir.
H. C. Ghijsen. In 1938 overleed
de heer Boudewijnse, terwijl in
Januari 1941 de heer van der
Leyé aftrad, zoodat de heer Ghij
sen alleen als directeur overbleef.
Na het aftreden van dezen in
1945 bestaat de directie nu uit dc
heeren B. A. Hesselink en Ir. J.
P. Berdenis van Berlelcom.
delburg gevestigde gloeilampen- j momenteel per maand 55.000 kg
fabriek leverde hij deze onderdee- messingband noodig, en daarvan
len en toen hij in Engeland moei- ievert de eigen pletterij er' 15 a
te kreeg i.v.m. patenten, heeft hij 20 ton. Die wordt gemaakt van
zijn zaak naar Middelburg over- granaathulzen, op Walcheren ge-
geplaatst. Dat was in 1890. Dat vonden. Het kan dus gebeuren, De feestelijkheden,
juist Middelburg als plaats van dat de huls, die aan uw gloeilamp Maandag en Dinsdag a.s. zal
vestiging gekozen werd was zit, een deel is geweest van een het 50-jarig bestaan feestelijk
eigenlijk zuiver toeval. De tegen- granaathuls, die indertijd bij uw worden herdacht. Maandagmiddag
woordige vennootschap begon op huis heeft gelegen I De rest van aal door het personeel en alle ge-
21 September 1893 te werken, na- de messing wordt grootendeels uit pensioneerden een tegeltableau
ten.
Het fabricageproces valt in vier
onderdeelen uiteen: er is een af
deeling, waar de metalen onder
deelen worden gereed gemaakt;
dat zij den faillieten boedel van Engeland en België geïmporteerd.
Mace had overgenomen en daar- Behalve de messing is het glas
mede had de „Viting" haar in- j een voornaam onderdeel. U weet,
trede in Middelburg gedaan en in dat ane hulzen van een glasisolatie
den loop der voorbije jaren is_ zij zjjn voorzien. Deze glasisolatie
met deze plaats in menig opzicht j het z.g. vitrite, wordt ook in eigen
vergroeid. 1 bedrijf in een glasoven vervaar-
lets uit de geschiedenis. diSd en bestaat uit zand, glas,
De beginjaren waren moeilijk, soda 01 eeniSe andere ingrediën-
doch na een ontwikkelingsperiode
had zij in 1914 een zeer sterke
positie verkregen op de binnen-
en buitenlandsche markt. De oor
log van '1418 was oorzaak, dat
behalve het sluiten der grenzen,
verschillende landen zeif met do
fabricage van gloeilampenhulzeu
begonnen. Door de toenemende
concurrentie en autarkie der lan
den werd de afzet naar het bui
ten land steeds moeilijker. 1928
cn 1929 waren nog hoogconjunc
tuurjaren. In 1929 werd de tot nu
toe hoogste jaarproductie bereikt,
n.l. ong. 150 millioen hulzen.
Sindsdien ging het sterk naar be
neden, doch steeds wist het bedrijf
zich door de depressies heen te
werken.
Toen kwam echter de tweede
wereldoorlog, die voor de fabriek
fataal was. In 1940 werd niet
minder dan ongeveer het derde
deel der fabrieksgebouwen door
brand vernield; de schade beliep
rond f 400.000. Echter was de fa
briek weer twee maanden daarna
aan den gang in de overgebleven
ruimte. Ook bij de bevrijding
werd groote schade aangericht,
geschat op f 150.000. In Mei 1945
kon weer met de fabricage worden
begonnen en de Duitschers, die
ernstige plannen hadden gekoes
terd, het bedrijf naar het Oosten
te verplaatsen, hadden door de
tegenwerking niet hun zin gekre
gen.
Het bedrijf van heden.
Sins Mei 1945 kon de fabricage
weer geleidelijk worden opge
voerd tot meer dan 2,3 millioen
hulzen per week, een respectabel
aantal. De afzet is op het oogen
blik geen groote moeilijkheid, zoo
als dat voor den oorlog het geval
was, want de vraag is enorm. Wat
de directie wel voor groote pro
blemen stelt, zijn de grondstoffen,
de machines en vooral het gebrek
aan personeel. Speciaal aan vrou
welijke arbeidskrachten bestaat
een groot tekort. Momenteel zijn
er ongeveer 350 menschen in het
bedrijf werkzaam, waarbij het
worden aangeboden aan de direc
tie. Om 5 uur vindt een receptie
in het Schuttershof plaats en des
avonds wordt een door Wim Abe-
lcven geschreven jubileumrevue
„Herinneringen", een tafereelstuk
met verbindende tekst op rijm,
opgevoerd door de leden van de
V(itrite) 0(ntspannings) C(lub)
in het Schuttershof. Deze uitvoe
ring wordt Dinsdag herhaald. Ge
durende de feestdagen en den Za
terdag d.a.v. zullen de gebouwen
geïllumineerd zijn.
De Britsche deelnemers aan de eerste jaarlijksche pel
grimage naar de graven van de gevallenen in den slag om
Arnhem werden gisteren, toen zij in de historische landings-,
zóne arriveerden, met hetzelfde enthousiasme ontvangen als
hun zonen en mannen die hier voor twee jaar vochten en
stierven.
In elk dorp dat de bussen passeerden, verlieten de bewoners
hun huizen, verzamelden zich langs den weg en juichten de
Britsche gasten toe, waaronder zich 50 officieren, onder
officieren en manschappen van de 1ste Britsche Airborne
Division bevonden.
In Heclstim werd een thee aangeboden in het aardige hotel
„Klein Zwitserland", één van de eerste huizen, die de En-
gelschen na hun landing hadden bezet.
Hun gastvrouw was hier, de 32-jarige Mrs Betty Wilde,
wier echtgenoot een der leiders van de Oosterbeeksche on-
dergrondsche was. Toen de Engelschen gedwongen waren
terug te trekken, en de Duitschers het hotel heroverden,
slaagde zij er in, de telefoonleiding onder den neus van de
Duitschers te repareeren. Zij gaf gedurende verschillende
dagen aan de Engelschen belangrijke gegevens door over
Duitsche troepenbewegingen.
Tegen den avond ontmoetten de Britsche gasten hun
gastheeren uit Arnhem en Oosterbeek die verscheidene uren
geduldig op hen hadden gewacht. Toen het duister was ge
komen, zag men vele parachutisten in de straten van het be
schadigde, maar herlevende Arnhem met hun Hollandsche
vrienden wandelen, sprekend over de gedenkwaardige dagen
van Sept. 1944.
In Oosterbeek hebben de ouders en vrouwen hun eerste
bezoek gebracht aan het kleine Airborne kerkhof in het
Wolfheze bosch. 's Ochtends hadden zij zwijgend geparadeerd
langs het monument in Rotterdam.
Gen. Urquhart zéide o.m., dat den Britten de Duitsche
landingen in Rotterdam in 1940, het eerste en meest belang
rijke studiemateriaal voor latere luchtlandings-operaties heb
ben verschaft.
„Na de eerste week kan worden
vastgesteld, dat de Najaarsbeurs
over de geheele lijn een succes is,
zoowel wat betreft de wijze van
deelneming, als de omvang en de
kwaliteit van het bezoek".
Deze mededeeling deed de heer
Mr J. Milius, directeur van de
Kon. Ned. Jaarbeurs, na de vijf
dagen van de afgeloopen week cn
met nog vier Jaarbeursdagen in
het vooruitzicht
Deze Najaarsbeurs geeft een
geheel ander beeld dan de beurs
in April, die de eerste Jaarbeurs
na de bevrijding was en abnor
maal druk bezocht werd.
De mate van belangstelling is
uitstekend. Het is zeer druk, doch
niet overmatig en wat belangrijk
is: het bezoek van het „publiek"
is niet groot. De spreiding van het
bezoek over de twee terreinen
heeft zeer gunstig gewerkt, doch
ook de verhoogde toegangsprijzen
hebben een merkbaren invloed ten
goede uitgeoefend.
Het verloop van de twee ex-
portdagen kan volgens het jaar-
beursbestuur worden samengevat
in: goed cn zeer zakelijk. Er zijn
tal van buitenlandsche inkoopers
op eigen gelegenheid, dus niet via
het gebouw van den buitenland-
schen dienst, naar de beurs geto
gen. Dat is trouwens een gewoon
verschijnsel, dat op iedere inter
nationale Jaarbeurs is waar te
nemen.
Des te opmerkelijker i9 het suc
ces van deze exportdagen, omdat
het hier een eerste poging betreft
een proefneming, welke met be
trekkelijk weinig voorbereiding i9
ondernomen. Er is dan ook alle
aanleiding om het instituut der
exportdagen voor de komende
Voorjaarsbeurs, welke van 11 tot
20 Maart 1947 zal worden gehou
den, te bestendigen. Maar dan
met een langeren tijd van voor
bereiding.
Bij de geregistreerde cijfers
van buitenlandsche inkoo
pers, staat België aan het
hoofd, daarna komen Enge
land, Frankrijk, Zwitserland
en Denemarken met achter
eenvolgens een reeks van an
dere landen als b.v. Chili,
Australië, Oostenrijk, Italië,
Zweden, Luxemburg, IJsland,
Griekenland, Vereen. Staten
van Amerika, Indië, Zuid-
FEUILLETON,
door M. van den Bosch.
VI.
In de voorkamer schuift ze
de gordijnen wat opzij en dan
herademt ze. Daar buiten, daar
breekt een nieuwe dag aan, de
donkere nacht, achter de ver
duisterde ramen is voorbij. Een
smalle lichtstreep valt naar
binnen. Ze kijkt de straat in,
die daar zoo vreemd stil ligt in
het grijze morgenlicht van den
aanbrefcenden dag. De boomen
staan roerloos, even, haast on
merkbaar gaat er een trilling
door de jonge, groene blaadjes,
als rillen ze in die kilte, de
huizen aan den. overkant lijken
één lange, zwijgende rij. Dan
beklemt ook dit haar. Het is
of alles somber en angstig
wacht op wat deze nieuwe dag
zal brengen.
Op haar ellebogen hangt ze
in de vensterbank. Het gordijn
heeft ze om zich heengeslagen.
Hoe kan het eTgens zoo stil
zijn, zoo ademloos stil, als een
land in oorlog is?
Ver weg en wie weet hoe
dicht bij zijn brandende huizen,
vrouwen en kinderen die in
angst moeten vluchten, man
nen, die elkaar dooden.
Ze trekt de gordijnen heele-
maal open. In het daglicht lijkt
het toch iets minder erg en dan
laat ze zich heerlijk in een
fauteuil wegzakken. Even nog
staart ze voor zich uit in het
koude daglicht, maar het wordt
haar al gauw te machtig cn als
de eerste zonnstralen door het
bovenlicht vallen is ook zij
weggezonken in een lichte
sluimer.
Ze droomt dat ze op school
is in de klas. De kinderen re
kenen, maar wie zit daar zoo
gek te brommen.
Jongens, wie doet dat
Haar oogen gaan wijd open.
Ze hoort nog het gebrom van
die jongen, maardat.... o,
dat zijn vliegtuigen, het is oor
log. Boukje, de kinderen, nu
heeft ze toch geslapen. Het ge
ronk komt akelig onafwendbaar
dichterbij. Nu heeft ze geen
rust meer om te blijven zitten;
nu eerst maar even naar Bouk.
Die zit recht overeind als
Miep binnenkomt.
Ze is wakker geschrokken uit
haar slaap en de angst heeft
haar met een schok weer aan
gegrepen.
Miep, ik hoor ze weer, als ze
nu maar niet hier komen."
Welnee, hier zijn toch geen
militairen, wat zouden ze hier
nu moeten doen."
„Ja maar, je weet toch nooit.
P, als eerst die nacht maar
voorbij is, die duisternis, hoe
laat zou het zijn?"
„Wat denk je?"
„Half vijf misschien? Ik heb
wel even geslapen.'
„Even? Ja dat dacht je, het
is zes uur."
„Zes uur, maaT kind, dan is
het al dag. Toe vooruit, doe de
gordijnen open, dan hoeven we
toch niet meer in het donker
te zitten."
„He, heerlijk dat licht.
Boukje vouwt haar armen ach
ter haar hoofd en laat zich nog
even in het kussen terugglij
den.
Ruim vierduizend repa-
triëërenden in één week.
Deze week staat de repatriee-
ringsdienst en wel in het bijzonder
het hoofd ontvangst Nederland, de
majoor C. van Bockel, voor een
ongemeen zware taak.
Niet minder dan vier schepen
met in totaal ruim 4200 repatri-
eerenden aan boord zullen in ons
land aankomen.
Nadat de „Johan de Witt"
Maandagmorgen te Amsterdam
was gedebarkeerd volgde Woens
dag te Rotterdam de „Weltevre
den" terwijl Donderdag de
„Oranje" de sluizen van IJmui-
den binnenvaart. De „Indrapoera",
die Vrijdag in Hoek van Holland
binnenkomt sluit dan de rij.
Dat hierdoor aan het ministerie
van Verkeer, dat voor het vervoer
der gerepartrieerden naar hun
woonsteden en eventueel naar re-
patrieeringscentra of ziekenhuizen
moet zorgen, de allerhoogste
eischen worden gesteld js wel dui
delijk.
Ook de andere instanties, die
bij de ontvangst zijn betrokken,
werken onder hoogspanning, te
meer daar waarschijnlijk reeds op
24 September de „Nieuw Hol
land" volgt, die te Amsterdam zal
worden gedebarkeerd.
De „Kota Baroe" volgt dan 1
October, de „Volendam" op 5
October en de „Sibajak" op 20
October.
Afrika, Britsch-lndië, Colum
bia, Canada en Rusland.
De belangstelling van Rusland
vertoonde een merkwaardige
voorkeur voor de landbouwwerk
tuigen. België heeit vooral be
langrijke bestellingen op de Beurs
gedaan, maar het jaarbeursbe-
stuur legt den nadruk op liet
voorloopige van deze mededeelin-
gen. Zij waren het resultaat van
indrukken en steekproeven. Maar
officieele gegevens kunnen pas
worden verstrekt, nadat de en
quêteformulieren, welke den deel
nemers worden uitgereikt, zijn te
rug ontvangen.
Het staat wel vast, dat de bui
tenlandsche bezoekers zeer tevre
den zijn.
Ofschoon het bezoek aan. deze
beurs is achtergebleven bij de
Voorjaarsbeurs, iets waarover
men zich alleen maar kan ver
heugen, is net aantal bezoekers
dat de toegangshekken passeerde
zeer bevredigend. Tot Maandag
middag 3 uur was het aantal af
gegeven dagkaarten ongeveer
63.000. Met de toegangsbewijzen
door de Spoorwegen verkocht en
door de deelnemers verspreid, kan
het aantal bezoekers tot dat mo
ment veilig geschat worden op
125.000. De tweede helft van de
Beurs zette met een uitermate
drukken dag in: de heer Milius
schatte het aantal bezoekers van
Maandag op 25.000.
„Miep, vind jij ooik dat het
veel minder erg lijkt, nu die
akelige donkere nacht voorbij
is? Weet je wat, toe als jij
nu vast water op zet, dan zal
ik een lekker kopje thee gaan
zetten; slapen kan ik toch niet
meer."
Wat later ztten ze samen,
om de kinderen niet te storen
in de keuken, en knabbelen
ieder op een beschuit met bo
ter en suiker. Ze drinken thee
uit de keukenkopjes. Miep zit
met haar boenen opgetrokken
op de stoelsport, het. warme
kopje houdt ze tusschen bei
haar handen geklemd.
Miep stelt haar slaapje uit.
Nu het eenmaal dag is heeft ze
er geen behoefte meer aan.
Maar in de stoel komt ze
ook niet, want buiten klinken
stemmen.
„Kom meel" Boukje staat al,
„even kijken wie het zijn, Je
weet nooit, misschien hebben
ze wel nieuws."
Bij het tuinhekje staat mijn
heer Terwey aan den overkant
met een vreemden man te pra
ten. Hun gezichten staan strak
en hun stemmen klinken som
ber als ze Boukje en Miep goe
den morgen wenschen.
Boukje snelt vooruit.
Nadere verklaringen.
Het Amerikaansche departe
ment van Handel heeft bekend
gemaakt, dat de eerder gedane
aankondiging, dat de Nederland-
sche regeering voornemens is
minstens voor 90 millioen dollar
aan agrarische producten in de
V.S. te koopen, was gebaseerd
op een maand geleden door de
Amerikaansche ambassade te
's-Gravenhage toegezonden gege
vens. Het Nederlandsche ministe
rie van Landbouw had deze aan
kondiging „hoogst prematuur en
onjuist" genoemd.
Een woordvoerder van het de
partement van Handel te Was
hington verklaarde, dat de be
hoefte in Nederland sindsdien kan
zjjn gewijzigd als gevolg van een
verbetering in de oogstvooruit-
xichten of van het feit dat de Ne
derlandsche dollarpositie kan zijn
teruggcloopen.
Functionarissen van de Neder
landsche ambassade te Washing
ton ontkennen, dat zij een oogst-
verlies in Nederland tengevolge
van slecht weer op 60 procent
hebben geschat. Zij verklaren, dat
men hen verkeerd heeft begrepen
en wijzen er op, dat een schatting
van toekomstige importen uit de
V.S. altijd onzéker is, daar moei
lijkheden bij den aankoop of prijs
verschillen ertoe aanleiding kun
nen geven, dat de behoeften elders
worden gédekt, b.v. in Argentinië,
waar de prijzen lager zijn.
Men verklaarde echter, dat de
Nederlandsche ambassade te
Washington voor het laatste
kwartaal van 1946 heeft gevraagd
om een toewijzing voor Nederland
van 321.000 ton Amerikaansche
tarwe, 35.000 ton broodgraan en
240.000 ton voedergranen, dit
laatste in de hoop, dat de V.S.
het voorbeeld van Canada zullen
volgen cn ook het gebruik van ge-
importeerde granen voor andere
doeleinden dan voor menschelijk
voedsel zullen toestaan.
Worden door Amerikaan
sche scholen geholpen.
Gemeld wordt, dat 250 Neder
landsche kinderen, die getroffen
zijn door het oorlogsgeweld, met
geld, voedsel, ldeeren en schoe-1
nen worden geholpen door de
Amerikaansche „Save the chil
dren Federation".
Hetzelfde werk wordt ook ge
daan in Noorwegen, Finland,
Zweden (hier profiteeren uiter
aard alleen vluchtelingen), België
ca Frankrijk.
Dc weldoeners aan de overzijde
van den Oceaan zijn meestal scho
len, waarvan dc leerlingen met
hun beschermelingen hier in cor
respondentie treden, waardoor
de internationale banden nauwer
worden aangehaald.
De heer Kershner, die hierbij
de leiding heeft, brengt van zijn
bevindingen nauwkeurig rapport
uit in Amerika, zoowel door mid
del van geschriften als via de
radio. Hij heeft zich in den korten
tijd, dat hij hier te lande vertoefde
merkwaarig goed op de hoogte
gesteld van den algemeenen toe
stand en liet zich bewonderend uit
over den vooruitgang in Neder
land.
„Weet u iets, heeft u soms
iets gehoord?" Jaap. Dat is op
het oogenblik haar eenige ge
dachte. Brieven komen er niet
door. Heel geen post. Geen te
legrammen, niets. De telefoon
is onbruikbaar.
„Ja", zegt meneer Terwey,
„deze meneer hier heeft een
Roode Kruissoldaat gesproken.
Er zijn al veel gewonden hier
langs gebracht en.... ook veel
dooden."
„Namen?" Meer kan Boukje
niet uitbrengen. Miep huivert,
tot in iedere vezel.
„Nee, geen namen."
„Er wordt hevig gevochten",
vertelt de vreemde dan. „Bij
Mill, de Grebbeberg, in de
buurt van Dordt, Den Haag,
het moet verschrikkelijk zijn.
„Maar" en dan schitteren
zijn oogen opeens en er komt
gloed in zijn stem. „De mof
fen hebben een kwaje aan onze
jongens, Mevrouw. Ze moeten
met geweldige troepenmachten
op komen zetten. Overal wor
den parachutisten uitgeworpen,
bij bosjes. En weet u wat het
gemeene is, ze komen in de uni
form van onze eigen soldaten,
in verpieegsterscostuums, __in
bocrenpakjes, van alles schijnt
er bij te zijn. Eu zoek dat maar
tiek. Tot dusver wijst er nog
weinig op, dat een oplossing
is gevonden.
Ongeveer 30.000 ha bozch is
vernield en het terrein moet weer
beboscht worden, Dit zal over een
aantal jaren verdeeld moeten wor
den, omdat de kwekerijen de
vraag niet ia een of twee jaar
kunnen verwerken.
Het cultuurtechnische werk, dat
in Zeeland wordt gedaan, eischt
veel van den arbeid der vereeni-
ging. Het is verheugend, dat de
zwakke pomologische vereeniging
zich als hoofdafdeeling fruitteelt
der Nederlandsche Heidemaat
schappij onder haar bescherming
tot een zelfstandig orgaan heeft
kunnen ontwikkelen.
Naar luitenant-generaal Spoor
Maandagavond tijdens een pers
conferentie o.a. mededeelde, zal
tegen half November de geheele
„7-December Divisie" in Indië
zijn aangekomen. De indeeling
van de troepen over Java en Su
matra maakt nog steeds een on
derwerp van bespreking uit.
Over geheel Indië zullen drie
Nederlandsche divisies worden
verspreid met een luchtvloot van
4 squadrons, waarvan er drie zul
len bestaan uit ieder twaalf ge
vechtsvliegtuigen. Het vierde
squadron is een transportafdeeling
en beslaat uit 24 toestellen. Op
het oogenblik bevinden zich op
Java zeven brigades en een divisie.
Naar luit.-generaal Spoor ver
der mededeelde, is sedert de Ja-
pansche capitulatie geen oorlogs
materiaal meer van de V.S. ge
kocht.
Op de vraag of behalve Duit
schers en Japanners nog andere
buitenlanders met de Indonesiërs
samen werken antwoordde de Ne
derlandsche bevelhebber, dat er
nog een aantal lieden van andere
nationaliteit zijn.
Hij voegde er aan toe, datl
het personeel van de Indone
sische vloot door Duitsche
instructeurs wordt getraind.
Verder deelde generaal Spoor
nog mede, dat 25 procent van het
leger van de T.R.I. (dat ongeveer
80.000 man telt) over wapens be
schikt
Toen hem zijn meening werd
gevraagd over de botsingen op
Bali, dit met betrekking tot
hetgeen de heer van der Heuven
Goedhart in „Het Parool" had
gepubliceerd verklaarde gene
raal Spoor, dat Bali voor 90 pro
cent rustig is.
In de 'heuvels houden zich even
wel nog enkele moeilijk te vangen
terroristen op, hetgeen patrouille
acties op kleine schaal noodzake
lijk maakt.
Tijd en plaats van exe
cuties oorlogsmisdadigers
Naar verluidt heeft de gealli
eerde bestuursraad eenparig beslo
ten het tijdsstip of de plaats van
êventueele executies, als gevolg
van het proces te Neurenberg, niet
bekend te maken, voor en aleer
de executies zijn voltrokken.
Door dit besluit wordt een
streep gehaald door alle geruch
ten, volgens welke de executies
in het openbaar te Berlijn zouden
worden uitgevoerd.
Voorts heeft de geallieerde be
stuursraad besloten, dat na het
uitspreken der vonnissen een com
muniqué, hetwelk door de V.S.,
Groot-Brittannië, Frankrijk cn
Rusland zal zijn goedgekeurd, uit
gegeven zal worden.
Na het communiqué zal een
rechtskundige verklaring, die dc
uitspraken expliceert, volgen.
Sportnieuws.
I|.
Te Tilburg is de jaarlijksche
vergadering van de Nederland
sche Heidemaatschappij gehouden.
De voorzitter van den raad van
commissarissen, Mr J. C. A. M.
van de Mortel, sprak een ope
ningswoord, waarin hij o.a. zeide,
dat het werk van de vereeniging
zich de laatste 30 jaar zeer heeft
uitgebreid.
Naarmate de landbouw zich
meer gaat intensiveeren, is er voor
de vereeniging meer werk te ver
richten. De opleidingscursus heeft
ruim 800 gediplomeerden afge
leverd. Het feit, dat zoovele uit-
eenloopende instanties belangstel
ling hebben voor deze jonge men
schen, wijst erop, dat de opleiding
gewaardeerd wordt.
Drie belangrijke vraag
stukken vragen om oplos
sing: dat van het behoud van
arbeidskracht op het platte
land, dat van landbouwher-
stel en dat van de grondpoli-
eens uit als ze eenmaal beneden
zijn, want u begrijpt wel, dat
er niet op iedere vierkante me
ter een mannetje met een ge
weer klaar staat om ze te ont
vangen. En toch worden er heel
wat in hun val neergeschoten.
En dan die N.S.B.-ers Me
vrouw, dat is nog het aller
ergste, een gewonde soldaat
schreeuwde het me haast hui
lend toe: het is alles verraad.
Het doet Miep intens pijn,
zóó over haar eigen landgenoo-
tcn te hooren praten. Waarom
staan ze toch niet als één man
om de Koningin, het is onbe
grijpelijk.
„Maar zoo zijn ze toch niet
allemaal
„Goddank niet. De trouwen
zijn er ook en die blijven vech
ten, voor Koningin en Vader
land."
Voor Koningin en Vaderland
zegt hij, die man spreekt als I
het ware haar eigen gedachten
uit. Ze voelt een groot geluk
in zich opkomen. Oranje en Ne
derland, nee, die band kan niet
verbroken worden, dat kunnen
die verraders ook niet.
Neerland en Oranje, nee, God,
Neerland en Oranje, ja zoo is
het. Die gedachte blijft in Miep
haken. En die band, die oude
Dammen.
Da te Goes gespeelde 3e en
4e ronde van den voorwedstrijd
groep A om het damkampioen
schap van Nederland leverde
de volgende uitslagen op:
3 e ronde: W. Roozenburg
(R'dam)J. Blom, Yerseke
11Vos (A'dam)v. d. Staay
(R'dam) 2—0; Metz (A'dam)
Kinnegin (Waddinxveen) 0—2
Ligtliart (IJmuiden)v. Doorn
(Limburg) 20; Huisman (Lei
den)da Graag (Heusden)
1—1.
4e rondeBlom'de Graag
11; v. DoornHuisman 02;
KinneginLigthart 11; v. d.
S taaijMetz 0—2Roozen
burgVos 11.
Het scheelde niet veel of de
Zeeuwsche kampioen J. Blom
behaalde op eigen bodem een
overwinning. Vooral tegen W.
Roozenburg verkreeg hij door
fraai spel belangrijk voordeel,
doch R. wist nog juist remise
te maken.
De sterke Ymuidenaar Ligt
hart heeft nu in deze groep de
leiding, met 7 punten, gevolgd
door den veteraan Vos met 6
punten.
Doordat scherp op winst ge
speeld werd waren de partijen
zeer interessant. De organisatie
was in goede handen en de
Zeeuwsche dambond kan weer
op een succes terugzien.
Voetbal.
Zaterdag had te Arnemuidon
de eerste competitiewedstrijd
plaats tusschen Arnemuiden I en
de Bevelanders I.
Er werd terstond in snel tempo
gespeeld en beide partijen waren
tegen elkaar opgewassen.
Verschillende kansen werden er
aan beide zijden geboden, doch de
voorhoeden benutten deze niet.
De Bevelanders pasten met
succes de buitenspelval toe.
Na ruim een kwartier spelen
wist Arnemuiden zich los te wer
ken en scoorde in korten tijd drie
maal, met welken stand de rust
kwam.
Na de rust was Arnemuiden
overwegend in de meerderheid en
wist de score tot 70 te ver-
hoogen. De Bevelanders wisten
nog met een goed gericht schot
de eer te redden (71), waar
mede het einde kwam.
band zou verbroken worden?
Nee het kan niet, het bestaat
niet dat de Duitscher het wint.
Nooit 1
De Zaterdag gaat haast! pre
cies eender voorbij als den
eersten oorlogsdag.
Geruchten en nog eens ge
ruchten. Ze spreken elkaar om
het hardst! tegen, maar dat er
gevochten wordt en zwaar ge
vochten, dat is zeker. Er komen
ook nog steeds parachutisten
en de vliegtuigen blijven maar
ongestoord overronken. O, vra
gen Bou'kje en Miep zich steeds
weer in wanhoop af, kunnen zo
die dan nergens tegenhouden.
Er zijn er massa's neergehaald
zei die man vanmorgen, maar
die massa's die nog steeds over
komen. Zou Hitier dan een on
uitputtelijke voorraad hebben?
De dag is helder en stralend.
De kinderen spelen rustig in
den tuin, heerlijk in het zon
netje. Miep staat er stil naar te
kijken, zoo maar midden in het
tuinpad. Ze voelt de warmte
van de zon die haar beschijnt
en diezelfde zon.... beschijnt
gewonden en dooden op het
slagveld.
(Wordt vervolgd.)
