Uit de Schatkamer
onzer Letteren XXXI
Garagehouder Van Fraassen en
Gebr. Wattez ataan terecht.
Dam-Labyrinth.
VOOR DEN ZONDAG
]>e> T/KaUitiuicUal - 31 Augustus.
Want Hij verandert de tijden en de stonden, Hij Set de koningen af en Hij
bevestigt de koningen". Daniël St Zl.
Daar is Daniël seer vroolijk
over geweest in een tijd toen
koningen barre gescllen ivaren,
en hun aanslag, „woest en
wreed", zich onophoudelijk
keerde tegen de Kerk, In die
dagen heeft God aan het kerk
lid: Daniël de genade gegeven
om Nebucadnezars befaamde
droom van het-uit-velerlei-cle-
mentenrsamcngestelde-beeld te
kennen en uit te leggen. En als
hij dat gezien heeft, dan weet
hij hoe riskant een koninklijke
troon is, en hoe subtiel de
koninklijke macht is. Daarom
zegt hij tot zijn vriendent God
zij geloofd, want Hij set ko
ningen af, en Hij bevestigt de
koningen.
Daarom zijn wij seer dank
baar op desen Slen Augustus.
Om dat af setten en om dat be
vestigen, juist omdat Hij dat
doet, en doen kan, en doen sal.
Wat een menschen hebben dat
al geprobeerd, om koningen Af
ta setten, en óók om se te be
vestigen. Maar er is ook nog
zoo iets als de goddelijke
sanctie. Als in November 1018
het lang smeulende vuur op
vlamt en het er dan toch van
komen sal op Ncerlands heetcn
grond, dan snelt de wacht tiaar
Den Haag, wwt dorschvlegels
en hooivorken, en dan wordt
het Malieveld een „heilig"
stuk land waar God boven
schrijft: Ik set koningen af,
en Ik bevestig se, en pas wan
neer Ik dat doe, zal het ge
beuren. En als in later jaren
(wij vergeten ze toch nietf)
radio-Bremen keer op keer
„mededeelt" (wat een mooi
woord voor de schunnige in
sinuaties) dat onze Koningin
verdwenen is en nóóit terug
keert, dan worstelt een ouder
wordende moeder voor haar
dakloos kroost en sterkt door
haar fier: Je maintiendrai, hel
hart der ballingen. Maar boven
haar hoofd had God gezegd:
Moi, je maintiendrai, Ik, Ik
zal handhaven want Ik set
af en Ik bevestig.
Naast onze Vorstin ligt een
hccle rij van tronen thans in
't stof. Aan haar troon ook
knaagt de revolutie en daarom
moet al wie die troon nog
steeds als een geschenk van
God ziet, blijven waken en
blijven bidden.
Do lijden sijn niet gunstig
voor koninklijke tronen, Au
tarkie en dictatuur, revolutie
en rechtsverkrachting zijn stuk
voor stuk dynamiet-patronen
onder de fundamenten. God
zegt: Door Mij regeeren de
koningen. Onze tijd vertaalt
dat aldus: Door het volk re
geeren de koningen.
En mocht dat ooit zóó wor
den, dat onse koningin moest
regeeren bij de gratie van het
volk, dan sou de Oranje-dy
nastie vlak bij haar laatsten
regeerenden vertegenwoordiger
zijn.
Gelukkig is het nog: Door
Mij regeeren ze.
Laten wij zuinig sijn met
haar, die met nog enkele een
samen in deze wereld staat op
die vreemde hoogte waar God
haar geplaatst heeft.
En schrijve de Heere op de
gevel van haar huis in blijde
en donkere dagen:
Je maintiendrai.
Vlissingen. J. HINDRIKS.
Provincienieuws
Tribunaal te Goes.
Het was Donderdag een dag
van slechts 4 zaken, maar het
duurde ruim 5 uur voor allen wa
ren afgehandeld. Het betrof vier
Goessenarende drie gebroe
ders Wattez, nml. J o h a n H.
C., oud 37 jaar; J a n C., 31 jaar
en I s a a k J. F. 35 jaar, terwijl
de vierde zaak betrof den 47-ja-
rigen autobusondernemer Jan
van Fraassen.
De drie eerstgenoemden waren
allen in de jaren tusschen 1933
en '40 een paar jaar bij de N.S.B.
aangesloten geweest, doch hadden
vrij spoedig bedankt. Tijdens den
oorlog werden zij weer lid.
Een spiegel voor
Mevr. Münzer.
Da eerstbedoelde was leider
van de zaak in glas enz. Hij er
kende nu wel te begrijpen, dat het
Nederl. Volk destijds tegen de
moffen en de N.S.B. was, doch
begreep niet, dat het zijn van
N.S.B.-er landverraad was. De
voorzitter wees er op, dat er ook
voor zaken doen grenzen aan het
toelaatbare zijn. Het lid, de heer
de Roo wees op de uittreksels
van in het Duitsch aan Münzer
gerichte brieven, die getuigden
van pogingen om de fabriek-
ruimte ter beschikking van de be
zetters te stellen en die eindigde
met „Heil Hitier", terwijl een
op de fabriek vervaardigde hand
spiegel aan de vrouw van Münzer
werd toegezonden als Kerstge-
schenk. Besch. gaf toe ook lid
van den N.V.D. te zijn geweest
evenals van het N.A.F. en het ec.
front. Hij kreeg het verwijt te
hooren, een slecht voorbeeld aan
het personeel te geven en dat
besch. speculeerde op het winnen
door Duitschland. Dat de derde
broer van besch. geen lid werd
van de N.S.B. was volgens den
voorzitter wellicht omdat men ook
een kans wilde hebben als de ge
allieerden mochten winnen.
Een tweetal arbeiders van
besch. nml. Polderman en Mol,
legden gunstige verklaringen voor
hem af. Hij heeft niet getracht
zooveel mogelijk N.S.B.-ers in
dienst te nemen, wat niet klopt
met een deel van een brief aan
M., waarin staat, dat hij onge
veer 70 vakarbeiders van Nat.
Soc. gezindheid in dienst had.
Uit eerbied voor
zijn vader.
De tweede der drie broers, wist
van de brieven, die zijn oudsten
broer schreef niets af en zeide,
dat hij lid was uit eerbied voor
zijn vader, die dezen een voor
beeld gaf. De voorzitter zegt, dat
besch. wel degelijk verkeerd deed
met weer lid te worden. Hij gaf
toe wel eens met den Rijksduit-
schcr Müller in hotel Centraal
te zijn geweest, maar dat was een
familie-relatie. Hij onkent lid
der W.A. te zijn geweest, wat
hem naast lidmaatschap van N.V.
D. en N.S.B. is ten laste ge
legd. Eerst in 1940 na den dood
van hun vader kregen de broeder®
iets in de zaak te zeggen.
Ook hij weet er
niets van
De derde broer meent, dat het
zijn van N.S.B.-er niet altijd in
hield, dat men pro-Duitsch was.
De voorzitter wees er op, dat de
N.S.B.-ers, die in 1940 geïnter
neerd werden, door de Duitschers
zijn bevrijd en dat dit toch alles
zegt over de wijze waarop men
tegenover deze moet staan. Besch.
gaf toe, eindelijk wel begrepen
te hebben, dat het ten slotte ver
keerd was wat men gedaan heeft.
Ook hij weet niets van de door
zijn broer geschreven brieven.
De verdediging.
De verdediger van alle drie, Mr
A. H. Kuipers, heeft telkens na
iedere zaak het woord gevoerd.
Bij de eerste bracht hij hulde aan
het tribunaal voor de wijze waar
op zij die heeft behandeld, kalm
en rustig is alles onder de oogen
gezien. Wat dezen besch. betreft
wees spr. er op, dat hij zich o.a.
als reserve-officier heel goed
heeft gedragen; toen hij zich in
1940 voor de tweede maal bij de
beweging aansloot bleek, dat zijn
sympathie nog niet weg was.
Toch' is van hem te zeggen, dat
hij weinig werkzaamheid als
N.S.B.-er heeft getoond. Hij is
een idealist, ondanks alles. Hij
had weinig omgang met andere
N.S.B.-ers. Zeker lijken de brie
ven aanvankelijk zeer bezwarend,
doch zij blijken overdreven te zijn,
want het bedrijf zou toch niet
voor oorlogsdoeleinden goed zijn.
Het ging besch. er om zoo wei
nig mogelijk last van de Duit
schers te hebben. De drie mannen
hebben in het kamp een goede
naam door hun gedrag. Het zal
goed zijn als de fabriek weer vol
op kan werken, want er wordt ook
veel uitgevoerd, wat in het belang
der deviezen kan zijn.
Voor den tweeden Wattez zeide
pleiter, dat diens ideën thuis zeer
in de richting van het N.S. zijn
ontwikkeld. Hij voelde zich niet
meer dan begunstiger. Hij wilde
met de W.A. niet te maken heb
ben en hij heeft niet getracht an
deren tot lid worden te krijgen.
Müller was reeds 27 jaar ia Ne
derland.
Ook voor den derden bepleitte
Mr Kuipers clementie en vroeg
voor alle drie onmiddellijke invrij
heidstelling, wat het tribunaal na
in raadkamer geweest te zijn, niet
toestond.
Uit sociale overwegingen.
Tegen Jan v. Fraassen
luidde de dagvaarding o.a. lid zijn
van de N.S.B., districtsvertegen
woordiger van het Vervoersfront,
lid van den N.V.D. en 't N.A.F.,
rijles geven aan leden van de W.
A., althans leden van de N.S.B.;
medewerken om den N.S.B.-er
ten Cate op de hoogte te brengen
van knoeierijen, die bij de Rijks
verkeersinspectie te Middelburg
zouden hebben plaats gehad en
omgang hebben met N.S.B.-ers,
bezoeken van N.S.B.-vergaderin-
i gen en goed vinden dat zijn doch-
i ter bij den Nat. Jeugdstorm was.
Besch. gaf toe tijdens den oor-
log lid te zijn geworden, maar
zulks uit sociale overwegingen
i wat de voorzitter niet zoo maar
wilde aannemen. Besch. zeide
niets te hebben geweten van het
wegvoeren van de Joden ;en zeide
niet te hebben nagedacht over het
doel, dat Duitschland had. Hij
wist ook niet, dat de regeering
verboden had N.S.B.-er te zijn en
dat de N.S.B. samen deed met de
moffenI Hij ontkende tegen eigen
land gestreden te hebben, door
N.S.B.-er te zijn. Het bezetten
van ons land zag hij toch niet
goed inl Hem werd er op ge
wezen, dat hij tijdens die bezet
ting toch wel veel voor de N.S.B.
had gedaan. Hij is niet bij de
W.A. geweest en wist niet, dat
zij die rijles namen daar bij wa
ren, wel wist hij met N.S.B.-ers
te doen te hebben.
Omdat besch. het wilde doen
voorkomen veel voor de sociale
zijde van het leven te gevoelen,
vroeg de heer de Roo wat Dekker
c.s. dan voor sociale verbeteringen
deden.
De vrouw van besch. verklaarde
met de N.SJ3. niets te maken te
hebben gehad. Haar man luisterde
niet waar waarschuwingen te dien.
opzichte.
Ook nu was Mr Kuipers verde
diger en hij wees er op, dat hij
nooit iets verkeerds van besch.
had gehoord, totdat deze in 1940
N.S.B.-er werd. Voordien had
hij nog alles in het werk gesteld
voor de Nederlandsche en Fran-
sche militairen. Dit werd weijüg
gewaardeerd. Besch. is klein be
gonnen en hij moet door gesprek
ken overgehaald zijn naar de ver
keerde kant. Het personeel wil
als één man voor hem op de bres
staan. Het is de vraag hoe het
moet gaan ten opzichte van de
concessie voor den autobusdienst
GoesMiddelburg, die nog steeds
op naam van besch. staat. Als aan
sprekers verzoek tot onmiddelijke
invrijheidstelling wordt voldaan,
za lzeker het Goessche publiek
zich daartegen niet verzetten.
Na in raadkamer te zijn ge
weest, gelastte het tribunaal de
invrijheidstelling van v. Fraassen,
die nu 22 maanden geïnterneerd is
en bepaalde de verdere uitspraak
ook in de zaken tegen de gebr.
Wattez, op Woensdag 11 Sep
tember.
MIDDELBURG.
Aanrijding.
De krantenlooper W. v. B.
uit Middelburg stak gistermor
gen plotseling de straat over
on de Turfkaai en werd gegre
pen. door de juist passeerenden
motorrijder P, S, uit Digge-
kerke. Beiden werden gewond,
van B. aan been en hoofd, ter
wijl S. een vrij ernstige schaaf
wond aan het hoofd opliep. Zij
werden ter plaatse verbonden,
doch konden later huiswaarts
keeren. De motor werd zwaar
beschadigd.
Een bakker en een baker
bekeurd.
Tegen den bakker G. M. al
hier is proces-verbaal opge
maakt wegens overtreding van
de Arbeidswet. Hij leverde n.l.
versch brood af vóór 10 uur.
De baker J. J. J. te Middel
burg kreeg een bekeuring we
gens diefstal van textielgoede-
ren van Mevr. S., alhier.
Studenten werkten in
Middelburg.
Een 30-tal studenten, zoowel
uit Nederland alsuit het bui
tenland afkomstig, heeft gedu
rende de Augustusmaand het
Vlissingsch Bolwerk weer in
een behoorlijken staat ge
bracht.. Een sloot, die daar
lag, is gedempt en de overtol
lige grond van het nooddijkje
is afgevoerd. De studenten heb
ben hun best gedaan.
Met afbouw half-voltooide
panden wordt een begin
gemaakt.
Er staat in Middelburg nog
een tamelijk groot aantal pan
den, die gedurende de bezetting
slechts halverwege konden wor
den afgebouwd, doordat ver
dere bouw verboden werd. Deze
panden hebben in dien tijd zeer
veel geleden door de inwerking
van het weer, hetgeen met
name voor het daarin verwerk
te hout niet direct bevorder
lijk is.
GEMEENTERADEN.
WOLFAARTSDIJK.
Woensdagmiddag vergaderde
de nieuwe raad o.l.v. burgem.
S. A. N. v. Oeveren. Alle leden
waren tegenwoordig en legden
den eed af Tot weth. werden
weer gekozen dhrn P. Luike
naar en A. v. d. Vliet.
KAPELLE.
Afscheid wnd.
Burgemeester Balkenende.
Woensdagavond kwam hier
de raad bijeen onder voorz.-
schap van wnd. burgem. Bal
kenende. Na opening en notu
len deelde deze mede, dat zoo
als reeds bekend is, tot burge
meester is benoemd dhr H. G.
v. Suylekom te Leerdam. De
installatie zal plaats vinden op
7 Sept.
De voorz. deelde verder mede,
dat er van het Min. van On
derwijs een schrijven was ge
komen, dat het verzoek om
het 7e en 8e leerjaar weer op de
school te Schore terug te krij
gen, ingewilligd was.
Van G. S. was toestemming
gekomen om de bliksembeveili
ging op den toren te Kapelle
aan te leggen. Daarna vond on
derzoek plaats van de geloofs
brieven. Alle leden werden toe
gelaten.
Daarna bracht wnd. burgem.
Balkenende dank aan den schei
denden raad voor al den geda-
nen arbeid. Allereerst richtte
hij het woord tot weth. de
Jonge, daarna tot dhrn Groen-
leer, v. Maris, Fraanje en Slab-
bekoorn. Dhr de Jonge dankte
de voorz. voor de gesproken
woorden. Ook dhr Groenleer
■spreekt woorden van dank,
waarbij dhrn v. Maris, Fraanje
en Slabbekoorn zich aansluiten.
Daarna wijst de voorz. er op,
dat hiermede zijn taak als wnd,
burgem. is afgeloopen en dat hij
tevens in dezen kring als zoo
danig afscheid neemt. Niemand
had op 30 Nov. 1943 kunnen
vermoeden, dat hij zoo'n bewo
gen tijdperk tegemoet zou
gaan. Als hij soms fouten ge
maakt heeft, dan is dat niet
doelbewust geschied. Met liefde
en blijdschap, aldus dhr Bal
kenende, heb ik steeds alles ge
daan. Thans valt het mij moei
lijk te scheiden van raadsleden,
wethouders, seer.- en gemeen-
tepersoneel. Een bijzonder
woord van dank goldt den
seer., dhr v. Dijk.
Weth. Blok dankte hierop
den wnd. burgemeester voor al
les wat hij in het belang der
gemeente gedaan heeft. De
secretaris bracht dank namens
het gemeentepersoneel.
Tenslotte bracht dhr Goud
namens de burgerij van Schore
een woord van dank voor het
beleid tijdens en na de bezet
ting, waarna de vergadering op
de gebruikelijke wijze werd ge
sloten,
NISSE.
De oude raad kwam hier
Woensdagavond voor 't laatst
bijeen, waarbij de nieuwe
raadsleden werden toegelaten.
De voorz. dankte de leden voor
al hetgeen zij voor de gemeente
hadden gedaan.
1 Naar wij vernemen heeft dhr
L. Nieuwenhuijse Az. bedankt
voor het lidmaatschap van den
nieuwen raad. In zijn plaats is
dhr P. v. d. Guchte benoemd.
AAGTEKERKE.
Dezer dagen kwam de nieuwe
raad in eerste zitting bijeen
onder voorz.schap van burgem.
Borsselaar. Na beëediging der
raadsleden werd overgegaan tot
de wethoudersverkiezing. Geko
zen werden W. de Visser
(S.G.P.) en P. de Visser (Vrije
lijst).
ZONNEMA1RE.
In de eerste raadsvergade
ring met de nieuw gekozen le
den werden tot weth. gekozen
dhrn Jac. v. Splunder (A.R.) en
P. S. Vis (P. V. d. A.).
HAAMSTEDE.
Da voorzitter opent de ver
gadering. Naar aanleiding van
een ingekomen bericht van her
benoeming van den burgemees
ter feliciteert wethouder Vis
namens den raad den burge
meester en spreekt de hoop uit,
dat- deze nog vele jaren in het
1 belang van de gemeente mag
werkzaam zijn. Op eenWerzoek
van de Vereeniging van Burge
meesters en Secretarissen om
een bijdrage in de te maken
kosten ad cent per inwoner
wordt z.h.st. gunstig beschikt.
Naar aanleiding van een ver
zoek van de Stichting Volks
gezondheid toe te treden als
donateur tegen een bedrag van
f 25 per jaar, stellen B. en W.
voor afwijzend te beslissen.
Hierna wordt een door Ged.
Staten voorgestelde wijziging
van het Ambtenarenreglement
(gelijktijdig vervullen Ambte
naarsbetrekking en militaire
dienst) op voorstel van B. en
W. aangenomen. Een in con
cept opgemaakte wijziging der
begrootingen vgor den dienst
1945 en 1946 wordt z.h.st. vast
gesteld.
Hierna worden de geloofs
brieven van de nieuwbenoemde
raadsleden onderzocht. Toege
laten worden de nieuw be
noemde leden: J. C. den Boer,
M. den Boer, P. L. Vis, J. C.
de Bruine, P. Slager Az„ J.
Goudzwaard en A. van Nieu-
wenhuijze. De voorz. spreekt
hierbij woorden van dank tot
het niet terugkeerende lid van
den tijdelijken raad dhr T. L.
Jonker. Hij dankt dhr Jonker
voor alles wat deze in het be
lang der gemeente gedaan
heeft en drukt zijn spijt uit,
dat deze niet terugkeert in den
raad. Dhr Jonker zegt dank
voor deze woordenhij heeft
een bescheiden indruk gekregen
in de moeilijke gemeentezaken.
Hij dankt den voorzitter en de
leden voor de prettige wijze
van samenwerking.
Bij de rondvraag deelt de
voorzitter mede, dat de aanbe
steding van 8 woningen heeft
plaats gehad, doch vermoede
lijk een her-aanbesteding zal
moeten volgen. Dhr de Bruine
dringt aan op verwijderen van
oud ijzer van haven Burghsluis,
waarop de voorzitter zegt, dat
B. en W. alle mogelijke moeite
doen dit gedaan te krijggn. Dhr
Goudzwaard vraagt naar her
bestrating haven en straten in
de kom, waarop de voorzitter
zegt, dat reeds met deze wer
ken een aanvang is gemaakt.
Hierna sluiting.
Eenigett tijd geleden is op
«poedigen afbouw dezer panden
o.m. van de zijde der Ver.
„Handelsbelang" met klem
aangedrongen, In overleg met
genoemde vereeniging, de Ka
mer v. Koophandel, de Stich
ting Herstel Zeeland 1945 en
het gemeentebestuur van Mid
delburg is teen een urgentie-
lijst opgemaakt, welke ter
goedkeuring aan het Streekbu»
reau is voorgelegd. Deze goed
keuring is verkregen en mo
menteel is men druk bezig met
de afbraak van wat zoodanig
geleden heeft door weer en
wind, dat het niet meer bruik
baar is. Zoodra dit werk gereed
is, zal met den definitieven her
bouw worden begonnen. Het
betreft hier een 200-tal panden
in het stadscentrum, voor het
grootste gedeelte winkelhuizen.
Druk bezoek aan het
Oorlogsmuseum.
Het Zeeuwsch Oorlogsmu
seum, dat begin Augustus haar
poorten opende, heeft deze
maand reeds veel bezoek ge
had. Ongeveer 2000 betalende
bezoekers zijn er geweest, van
wie het grootste gedeelte
vreemdelingen. Natuurlijk zijn
ook reeds de leden een kijkje
wezen nemen. Het museum
heeft vooral op de vreemdelin
gen een diepen indruk gemaakt.
Het ligt in de bedoeling, in de-
komende wintermaanden het
museum slechts op bepaalde
dagen open te stellen. Ook be
staat het plan, de leerlingen
van de hoogste klassen der la
gere scholen en die van mid
delbare onderwijsinrichtingen
het museum t.e laten bekijken.
Twee kranen op den hoek
Nieuwe Burg.
Aan den ingang van de
Nieuwe Burg aan de Markt-
zijde heeft de M.U.Z. t.g.v. Ko
ninginnedag naast haar kantoor
op de straathoeken twee kra
nen van klein model geplaatst,
die met de armen elkaar raken
en waaraan een bak is beves
tigd, die met gladiolen is ge
vuld. Het geheel is verder ver
sierd met vele slingers groen.
Een aardig en origineel idee,
dat door het publiek zeer wordt
geapprecieerd. De buurtvereen.
Nw. Burg zette aan de andere
zijde van de Nw. Burg twee
masten met bloembakken.
ST.-LAURENS.
Tot wethouders zijn gekozen
de heeren P. Boon (A.R.) en
K. Wouterse (C.H.).
OUWERKERK.
M.i.v. 6 Sept. wordt hier een
ophaaldienst voor huisvuil inge-
steld.
Elke Vrijdag zal aan de wo
ningen vuil worden opgehaald.
Nog nooit is er in Zeeland
zoo'n belangrijke wedstrijd ge
speeld. Wij zullen hopen, dat
er nog vele zullen volgen.
Het Tournooi in Terneuzen.
Het tournooi is voor de ju-
bileerende vereeniging een
groot succes geworden. De or
ganisatie kan dan ook met
groote voldoening er op terug-
den. Van de Belgische spelers
I heeft L. Vaessen, Luik, een bij.
zonder mooi resultaat behaald
om beslag te leggen op den len
prijs in deze eeregroep voor Ph.
Ham en J. Blom,
Door de Zeeuwen is de beste
presttie geleverd door J. J.
ICaan, Terneuzen en G. Sinke,
Goes. Proficiat heeren, blijft de
Zeeuwsche kleuren hoog hou
den.
De opening geschiedde door
den burgemeester van Terneu
zen, welke tevens da Belgische
spelers in de Fransche taal ver
welkomde in Terneuzen en op
de goede nabuurschap wees.
Dhr A. v. d. Berghe, Luik
(Belg.) sprak daarna en meen
de, dat de Belgische dammers
weer om een les zouden komen
om van te leeren. (Het is an
ders geweest,)
Verder werd het woord ge
voerd door dhr W. H. Lieve,
seer. Ned. Dam Bond, die op
merkte, dat Zeeland aan de
spits staat met de organisatie
van wedstrijden, waarna de
voorz. van den Z.D.B. en L,
Goedbloed, voorzitter van de
Vlissingsche Damvereen. de rij
van sprekers sloten.
Ter oplossing.
Zw. 10, 20, 22, 28, 32, 36.
Wit 34, 35, 37, 39, 42, 47.
Wit speelt en wint.
Tot de volgende week.
li wnfrkd&jk
Enkele pittige haring
recepten:
Gekookte verse he
haring.
5 hjiriHgea, M petSeee! (3
zout, Yt 1, water. D® bsridg
schubbe", ie bulkïijt?4 ogst!-
snijden, tie ingewanden en het
zwarte vlicsje eruit nemen. De
kop verwijderen en de visch goed
wasschen evenals de hom en de
kuit. De haring opzetten met wa
ter en zout en ca. 10 min. laten
koken. Het vocht verdunnen met
eens zooveel water en er een mos
terd-, peterselie- of zure saus van
maken. Hom en kuit mee koken
en met da haring opdienen.
Gestoofde Tersobe
haring.
5 haringen, 16 kopje ('A dl)
water, 1 kleine uit, peterselie,
schepje, azijn, 2 theelepels (ca
4 g) zout, Yi theelepel mosterd.
De haring schubben, geheel
opensnijden aan de buikzijde, de
ingewanden, het zwarte vliesje en
den kop verwijderen. De graat er
uit halen en de visch wasschen,
evenals de hom en de kuit. De ha
ring inwrijven met wat zout en
dicht of opengeslagen in een pan
of vuurvasten schaal leggen. Het
water, de azijn, de mosterd, de
kleingesneden ui en de fijngehakte
peterselie toevoegen. De visch
„bovenop" of in den over gaar
stoven. Resp. 10 en 15 min. Bij
het bereiden in den oven' kan men
de visch met paneermeel bestrooi
en. Maak er peterselie-, tomaten-
of mosterdsaus bij.
Gebakkeu versobe
haring.
5 haringen, bloem of paneer
meel, boter of margarine, zout.
De haringen schubben, geheel aan
de buikzijde opensnijden on inge
wanden, vliesje en graat verwij
deren. De haring van den kop
ontdoen, wasschen (ook hom en
kuit) en opvouwen. De visch in
wrijven met wat zout en door
bloem of paneermeel wentelen.
Boter of margarine smelten en
hierin de haring bruin en gaar
bakken (ca. 7 min.). Bij voorkeur
geven bij kropsla, roode kool of
appelmoes.
Redacteur: H. M. Slabbekoorn,
Oostsingel 60 a, Goes.
Van ^verschillende zijden is
mij gevraagd naar den uitslag
van de in 1944 uitgeschreven
compositiewedstrijd. Deze is als
volgt
J. Burggraaf, Den Haag, (9)
81 Ys pnt., (12) 73% pnt.A. P.
de Zwart, Haarlem, (28) 78
pnt., (27) bij opl.Max Dou-
wes, Groningen, (25) 77% pnt.,
(20) 77 pnt.; A. Rijk, Oudelan-
de (29) 77 pnt., (30) 67Yu pnt.;
G. de Wolf.Pnrmerend, (1) 74%
pnt., (4) 68/6 pnt.; J. Scheijen,
Kerkrade (6) 73 pnt., (7) bij
opl.; J, Kaan, Terneuzen (31)
73 pnt., (34) 36 pnt:; D. Vuur-
boom, Glanerbrug (18) 69 pnt.,
(19) 68 pnt.; R. Bergsma, Wit-
marsum, (11) 70J6 pnt., (10) 37
pnt.A. Stuurman, Schiedam,
(46) 68% pnt., (17) 6816 pnt.;
H. Laros, Beverwijk, (45) 66%
pnt., (21) 1001 min. 642; B.
Meester, Terwispel, (37) 65%
pnt,.(36) bij opl.; H. F. Antho-
nisse, Den Dolder, (8) 64% pnt.,
(5) bij opl.; D. Kleen, Heem
stede, (41) 60 pnt., (42) bij opl.
A. Smits, Berkel-Rodenrijs
(44) 59 pnt., (43) bij opl.; P.
Bergsma, Witmarsum, (14) 59
pnt., (15) 39 pnt.; H. Roos,
Eindhoven, (35) 41% pnt., (38)
bij opl.J. v. d. Aa, Nieuw-
Wierdinge, (32) 35 pnt., (33)
bij opl.; W. Lente, Oud-Gastel,
(24) 39 pnt., (22) bekend; J. de
Smet, IJzendijke, (23 en 26) bij
opl.F. Lindeman, Apeldoorn,
(2 en 3) bij oplosbaar.
De tusschen geeft het
nummer aan van het probleem.
Persoonlijk Kampioenschap
van Nederland.
Op 14 September a.s. zal in
hotel „De Pool" te Goes ge
speeld worden om het persoon
lijk kampioenschap van Neder
land. Deze wedstrijden zullen
om 5 uur aanvangen, en onder
staande spelers komen tegen
elkaar uit. De eerstgenoemden
spelen met wit.
3e rondeWRoozenburg,
Rotterdam, J. Blom, Yerseke;
J. H. Vos, Amsterdam, D. v.
d. Staay, Rotterdam; J. Metz,
Amsterdam, Herm. de Jongh,
Amsterdam; Kamp. N.-Holl.?,
J. van Doorn, Beek (L.)W.
Huisman, Leiden, A. de Graag,
Heusden.
4de ronde: J. BlomA. de
Graag; D. v. d. StaayJ.
Metz; J. v. DoornW. Huis
man; W, RoozenburgJ. H.
Vos; Herm. de JongKamp.
Noord-Holl.
De heeren P. Roozenburg en
H. Kinnegim, Rotterdam, en W.
de Jong, Haarlem, zullen niet
aan dezen wedstrijd deelnemen.
DE POËZIE DER
CALVINISTEN. 5,
Jan Fruytiers.
Over het leven van dezen
Calvinistischen dichter is ons
slechts weinig bekend. Van .ge
boorte was hij Zuidnederlander,
maar al vroeg nam hij zijn. toe
vlucht naar de Noordelij ke;
westen, waar hij een tij dia;
Rijnsburg woonde. Ev;
zoovele goede vaderlanders
koos hij, toen Alva in ons
kwam, de ballingschap b
de onderdrukking. Hij wee'
naar Oost-Friesland. Na
terugkeer schijnt hij zijn l]
ste levensjaren in Zeelani
hebben doorgebracht,
streeks 1580 is hij overlede:
Fruytiers is een goed ve:
genwoordiger der Calvinistisl
poëzie, zoowel in haar „ker
lijk" als in haar „wereldli|
aspect.
Bij deze laatste afdeeling
zijn werk behooren een aa;
Geuzenliederen en een
uitvoerige beschrijving van den
beruchten Allerheiligenvloed,
dien hij op 1 November 1570 in
Oost-Friesland meemaakte. Hij
ziet in den ramp meer dan al
leen een natuurgebeuren; het
is de wrekende hand Gods voor
de vele zonden van den tijd;
het is een roepstem tot bekee
ring.
Ook in zijn herdenkingslied
op de overwinning bij Heiliger-
lee geeft Fruytiers aan het his
torieverhaal een godsdienstige
omraming.
Maar ook tot de „kerkelijke"
poëzie gevoelde Fruytiers zich
onweerstaanbaar aangetrokken.
Evenals de Psalmen het gods
dienstig leven dei geloovigen in
alle tijden hadden versterkt,
wilde deze dichter andere Bij
belgedeelten in dichtvorm doen
doordringen in de harten van
zijn Calvinistische broeders.
Zoo berijmde hij de Spreuken
van Jezus Sirach uit de Apo
criefe Boeken van het Oude
Testament .en hij koesterde
het plan om ook alle brieven
van Paulus' in dichtvorm om te
zetten, welk werk hij echter
nimmer volvoerd heeft.
Als voorbeeld van deze poë
zie geven wij hier een gedeelte
der beschrijving van den of
ferdienst in den Tempel uit
hoofdstuk 50 der genoemde
spreuken:
De kinderen van Aron meest
Stonden versierd, geenszins
[bedeesd,
En hielden d' offer in heur
[handen
Voor de gemeinte daar te
[branden.
Hij rechtede verrichtte) zijn
[ampt daar uit
Op den altaar, met zoet geluid.
Daar hij den hoogsten God
[almachtig
HET CHRISTELIJK ELEMENT
IN ONZE LETTERKUNDE. 11.
Do offerande was deelachtig
toebracht.).
Arons zaad riep luid, onbelet,
Ende elk lie blies dan zijn
[trompet
Met sterk geluid, 'twelk klonk
[eendrachtig:
Opdat heur God zou zijn
Dijns ^schepsels, die hier hopen
In Dijn woord en verbondI
Schept in p'is een nieuw herte;
Geeft ons den rechten Geest,
Die de ziel in heur smerte
Troosten kan aldermeest.
Ons zonden wij belijden,
Die U zijn openbaar:
Vcór ons aan allen zijden
Zijn ons misdaden zwaar;
U hebben wij alleene
Gezondigd en onteerd
Dies 't herte met geweene
Tot U alleen hem zich) keert.
Veel meerder zijn ons zonden
Dan het zand aan der zeel
Dus wischt af onze wonden,
Want, Heer, zij doen ons weel
Reinigt de ziel van boosheid,
Vervuilt ende verhit
Door onzes vleesches broosheid
't Bloedroode maakt sneeuwwit!
O Trooster aider zwaarheid
[(:in,alle verdriet),
In onzer herten woont 1
Leid ons in Uwe waarheid,
Uw wegen ons vertoont 1
Verzekert de genade,
Die ons nu is gedaan
Opdat wij vrij van 't kwade
Tot Uwer tafel gaan 1
Fruytiers zocht nieuwe we
gen voor het geestelijk lied en
achtte het onjuist, dat de Ge
reformeerden alleen aangewe
zen zouden zijn op de Psalmen.
Zijn pogingen mislukten echter,
zijn liederen vonden geen in
gang en hiermede verspeelde de
Calvinistische poëzie haar laat
ste kans op het terrein van het
geestelijk volks lied. In den
verderen tijd blijft zij alleen
spreken in het litteraire
lied, dat sterk onder den in
vloed kwam te staan van de
Renaissance, waarover in een
volgend artikel. H. S.