Generaal Winkelman Uit de Schatkamer onzer Letteren. XXIX 70 jaar Herinneringen aan Mei 1940. Engelsche kinderen komen naar Zeeland.... TRIBUNAAL TE GOES. &s&r®E -si zs&sf&S aj&gswiMu» i* c* ONDERWIJSVERNIEUWING IN ZEELAND.™ WWV w* Swisraal Winkelman do oud- opperbevslhebkor van leger cn vloot, viert vandaag, 17 Augus tus, rijn 70ston verjaardag. In verband daarmede had een verslaggever van de N. Leidsche Crt. een onderhoud met den ju bilaris waaraan wij het volgende ontleenen Tusschen de dennen, ver van de stad, maar dan toch nog onder den rook van het vliegkamp Soes- terberg en het geniekamp, zijn o- verbuur aan den Amersfoortschen straatweg, staat de woning van den oud-opperbevelhebber der Ne- derlandsche weermacht, generaal H. G. Winkelman, wiens naam zoo nauw verbonden is met een der belangrijkste momenten in onze vaderlandsche geschiedenis. Achter den eenvoudigen en rusti- gen verteller, wien de 70 jaren nog niet zijn aan te zien, speuren wij de gebiedende kracht van van Kerk en Vrede, de gebroken geweertjes en de dappere onge hoorzaamheid hebben kwaad ge daan. Bij de manoeuvres in den Achterhoek vonden wij op tal van boomen biljetten geplakt met anti- militaristischen inhoud. En de achterstand in onze bewapening dateerde al van 19181 Dus was het te laat, toen men in Sept. 1939 inzag, dat er een en ander ont brak. „En buitenlandsche hulp?" „Engeland had niet en Frank rijk gaf niet. En dank zij het be ginsel der strikte neutraliteit, had men ook preventief niets kunnen jegend?" telefoneerd met den koning van Engeland zelf, maar zooals be kend Engeland zelf was niet klaar". „Is het te mooi gezien, generaal, als men zegt dat onze weermacht ondanks het snelle verloop, toch heeft bereikt dat Hitier Enge- laad niet kon binnenrukken?" „Neen, zóó was het niet, Maar wél hebben onze troepen door hun kranig verzet den indringer vier dagen opgehouden, hem belet de Noordzeekust In één sprong te be- reiken wat tenslotte voor de toekomst van ons land allesbeslis- send is geweest de poging tot gevangenneming van de Koningin en de Regeering totaal doen mis lukken. In een afgeschoten vlieg tuig hebben wij de plannen hier voor tot in finesses gevonden. En het zou al op 10 Juni voltrokken zijn." „U hebt de overgave geteekend in een school te Rijsoord. Heeft men u daarbij naar den eisch be- doen' .Zeker, dat is correct toegegaan. „Maar de z.g. afspraak met1 Alleen hinderlijk was het karak- Engeland, Frankrijk en België? „U weet, dat in Maart 1940 een nota tot hen gericht is, die echter gezegeld bij onze gezanten lag en pas opengemaakt mocht worden na een sein uit Den Haag. Dat sein den gezagdrager. Nauwelijks driekon en mocht eerder gegeven maanden met het opperbevel van worden dan op 10 Mei 1940, 0ok leger en vloot belast, moest hijjj Mi de Koningin heeft nog ge- den misdadigen inval van ecu overmachtig Rijk opvangen met een zeer ontoerelkenden weer stand. En dan zitten we al spoe dig midden in dien onvergetelijken en onvergeeflijken inbrekersnacht van 9 op 10 Mei 1940: „U wist natuurlijk iets meer dan wij?" „Niet veel meer! Herhaaldelijk had Hitier verzekerd: Holland heeft niets te vreezen. Maar de code-telegrammen van onzen in lichtingendienst via (Jen militairen attaché te Berlijn spraken andere taal «n op 9 Mei kreeg ik de laat ste waarschuwing: „bij gunstig weer zal 10 Mei de dag zijn". „Dit beteekende voor U „Dat ik nog maar één sein te geven had, want alles was gereed en berekend op een snellen en fei len aanval. Maar niet op een sme- rigen overval, die 3 uren vóór het uitimatum al begonnen was. Des nachts om 3 uur vielen er al bom men op de Haagsche cavalerie- kazerne en op het vliegveld-Waal haven, zonder eenige waarschu wing. Ik had 9 Mei alle stellin gen in het land gewaarschuwd en reeds vernielingen ten Oosten van de Maas doen uitvoeren; alle ex plosieven lagen gereed, zoodat prompt vóórdat de vijand die be reikt had, de groote bruggen de lucht ingingen". „Waaraan schrijft u in hoofd zaak den afloop toe was het niet a prioro een verloren zaak?" „Zoo mochten wij het niet zien, al was militair gezien, de over macht duidelijk en het gehalte van het personeel onze jongens heb ben prachtig werk gedaan (en óók niet tevergeefs, wat ik u aantoo- nen zal) en niet de deskundigheid der officieren was in twijfel, maar het verschrikkelijk gebrek aan ma teriaal is de oorzaak geweest. Ik zal u een paar cijfers laten hoo- ren" en mijn gastheer las met kennelijke ontstemming, dat ons leger zóó moest opereeren, als volgt: Per divisie hadden wij 264 tnltrailleurs, maar de mof fen 432! Mortieren: wij 18, zij 135. Pantserkanonnen 12 tegen 30. Onze lichte divisies ter van publieke vermakelijkheid, dat de Duitschers eraan geven wilden. Toen ik uit mijn auto ge stapt was, ging ik langs een haag van film-operateurs naar den in gang der school, en zelfs toen we binnen bezig waren, werd er van boven door de ruiten nog ge filmd." en Nederlandsehe kindaren gaan naar Engeland. Moei werk van de Werld Friendship Association. Mevrouw, wat wilt u graag hebben? Een meisje, als 't kan. Welke leeftijd? Nou, niet zoo erg klein. Zoo ongeveer 17 jaar? Ja, dat is goed. Tot welke kerk behoort u? Ned. Hervormd. Prachtig. En uw naam, mevrouw? U heeft het al begrepen lezer. Een moment-opname gedurende de aanmelding van de kinderuit wisseling van de World Friend ship Association, 't Is Donderdag middag. In de koffiekamer van hotel „Centraal" te Goes zitten een drietal dames, ijverig notee- rend en informeerend naar de eventueele wenschen van de Ne derlandsehe pleegouders. Het gangetje staat reeds vol met men- schen, die straks graag één of zelfs meer van de 100 Engelsche kinderen, die strak onze provin cie van 29 Aug. tot 14 Sept. zul len bezoeken, gastvrijheid zullen verleenen. De heer J. C. H. Holl- mann, die hier de organisatie op zich heeft genomen, is tevreden over de gang van zaken. Zoo tus schen de bedrijven door maken we even een praatje met hem. Hij vertelt ons iets over het mooie werk van deze kinderuitwisseling In andere deelen van het land marcheert de zaak al eenigen tijd. De 5e Juli had de eerste uitwis seling reeds plaats. Zeeland was aanvankelijk niet in de plannen opgenomen als getroffen gebied. Doch het is de heer Hollmann gelukt onze provincie alsnog te telden 12 pantserwagens, de doen inschakelen. Op 29 Augustus hunne 500. Onze luchtmacht voor alle doelen was 128 vliegtuigen (en nog niet eens alle moderne stukken) en de Duitsche luchtlan dingsdivisie kwam met 1038 opzetten 1" „De oorzaak daarvan zoekt u natuurlijk in de Nederlandsehe le- gerpolitiek?" „Niet alleen. Ook bewegingen Hoogere uitkeering ouden van dagen. Naar gemeld wordt is binnen eenige dagen de publicatie te ver wachten van een wetsontwerp tot voorziening in den ernstigen fi- nancieelen nood van hen, die ren tetrekkers zijn krachtens de inva liditeitswet en Ouderdomswet. De renten, die ingevolge de vi- geerende Invaliditeitswet kunnen worden verkregen, zijn sedert 1 Juli '41 bij verordening in 't alge meen 50 procent verhoogd. De hoogste ouderdoms. en invalidi- teitsrente, die kan worden ver kregen, bedraagt thans f 6 plus 50 procent is f 9 per week. De werknemers en werkgevers organisaties hebben aan den minis ter van Sociale Zaken voorgesteld alle Ouderdoms- en Invaliditeits- renten te brengen op het hoogste bedrag, dat thans kan worden ver kregen nl. f 9. Voor de weduwen- en weezenrente werd voorgesteld f 6 per week. Het is nog niet bekend welke bedragen de minister in de komen de noodregeling heeft vastgesteld. komt nu een eerste transport kin' deren uit Engeland met de Bata- vierlijn via Rotterdam naar Goes om een tweetal weken hier te gast te zijn. Intusschcn hebben de dames het druk met het invullen van de „particulars of hosts and hostes ses" (bijzonderheden omtrent gastheeren en gastvrouwen). Hoe gaat het met de bon nen juffrouw? Die krijgt u van den distri- butiedienst, meneer. Waar kunnen we de kin deren afhalen? Op het stadhuis. U krijgt daarvan nog nader bericht. Zoo gaat het door. Zelfs van N.-Beveland komen aanvragen. Intusschen merken we aan de an dere zijde van de tafel den burge meester van Goes op, Mr W. C. ten Kate, den heer J. I. v. Bal- legoyen de Jong, den heer E. v. Dijk, hoofd van den Prov. We- is, dat in totaal 8000 Nederland sehe kinderen van 14—17 jaar naar Engeland gaan, terwijl een 5000 Britsche jongelui een bezoek aan ons land brengen. Wat Zeeland betreft zullen er van de Zierikzeesche H.B.S. 20 leerlingen hun vacantie aan de andere zijde van de Noordzee doorbrengen, van Vlissingen gaan er ruim 30 op 4 Sept. a.s. Jongens en meisjes van het Middelburg - sche gymnasium zijn reeds op 6 Aug. naar Edinburgh vertrokken, terwijl er van de H.B.S. te Mid delburg ook 55 leerlingen aan de uitwisseling zullen deelnemen. Ook Oostburg telt een 50-tal deelnemers. Als leiders gaan meestal leeraren van de scholen mee. De totale reiskosten bedragen f 65 van Rotterdam tot de plaats van bestemming, waarbij de kos ten der te maken uitstapjes zijn inbegrepen. De kinderen kunnen daarboven nog f 10,70 storten, waarvoor ze dan 1,aan zak geld ontvangen. Een interview met een 17-jarige. Nadat we zoo het een en ander omtrent dit mooie werk te weten waren gekomen, ging het naar de woning van den heer Hollmann. Diens 17-jarige .dochter is n.l. juist deze week van een 14- daagsch verblijf in Engeland door bemiddeling van de Friendship Association teruggekeerd en we wilden ons natuurlijk de kans niet laten ontgaan om iemand, die ons iets uit eigen ervaring omtrent deze uitwisseling kan vertellen, te interviewen. We troffen het, want Annie was thuis. Al spoedig was ze al op enthousiaste wijze aan 't ver tellen over het 14-daagsch ver blijf bij onze Engelsche vrienden. Het was reusachtig geweest. Ze was met een groep van enkele Zeeuwsche jongens cn meisjes en voorts jongelui uit Brabant ge weest. Op de heenreis hadden ze nogal eens wat aan de zee moe ten offeren, vertelde ze. Maar eenmaal in Engeland was dat leed gauw vergeten. De pleegouders waren erg geschikte menschen en toen de logeertijd om was, waren er aan beide zijden tranen weg gepinkt. Maar eer dit afscheid kwam, had ze heel wat beleefd. De eerste drie dagen waren de kinderen thuis gebleven om rustig met hun pleegouders kennis te kunnen maken en wat aan de En gelsche taal gewoon te worden. Want Engelsch spreken in Enge land is nog iets anders dan op de U.L.O. in Nederland. Maar 't ging best, vond Annie. Na deze eerste dagen hadden ze HET PROCES TE NEURENBERG. De president van het interna tionaal tribunaal voor oorlogs misdrijven heeft Göring on de 20 andere beschuldigde Nazileiders er nog eens op gewezen, dat het Hof zich strikt zou houden aan den rogel, dat de beklaagden voor hun laatste verklaringen slechts enkele minuten ter beschikking krijgen. deropbouw en den heer v. Faassen wat trjps ger3aakt. Ze hadden hoofd der Openb. L.L.O.-school een bezoek gebracht aan Windsor te Goes. De heeren zijn reeds druk QLSt|C) aan Kent College, aan de aan t beraadslagen over het op te Westminster Abbey en de Tower stellen programma. Want natuur- en zd£s aan Dowingstreet 10. De ijk worden allerlei trips voor de minister3 waren echter afwezig, kinderen georganiseerd, zoo mo- q-oen men na terugkeer aan gelijk ook enkele tezamen met Annie,s jongere zusje) die ook de leerlingen van ue scholen hier. Er rejg meegemaakt vroeg, of ze komen een achttal Engelsche lei- Churchill niet de hand had ge- ders en leidsters mee, terwijl druk^ antwoordde het kleine voorts gebruik gemaakt wordt van Nederlandsehe begeleiders, die na tuurlijk de Engelsche taal machtig moeten zijn. Ook hiervoor geven zich reeds verscheidenen op. Als het een oogenblik wat rus tiger wordt, kunnen we even een praatje maken met mej. v. d. Stok, hoofdleidster uit Amster dam. Deze vertelt ons, dat de uit wisseling in de andere provincies reeds een groot succes is gewor den. In Amsterdam b.v. vertoeven momenteel reeds 1250 Engelsche kinderen. Ook in Groningen en Friesland, in Arnhem, Zutfen, Zaandam, Den Helder, en vele andere plaatsen zijn reeds trans porten aangekomen. De bedoeling Dochter van Nazi-burge meester staat terecht. In de Donderdag gehouden zitting stond allereerst terecht Eulalie Q, Lenshoek te Goes, dochter van dé» vroe- geren nazi-bur«er*eester, wie ratorenfabriek te Keulen. Bij de behandeling bleek, dat P.destijds 9 maanden geïnterneerd is ge weest. D. heer Buys wees er op, dat bssch. toch 'ieicer veel geld heeft verdiend met zijn werken in feu ÏWê werd gelegd dat Aland, *aar hij vrijwillig is lid is geweest van dc N.S.B., en heengegaan- voordien reeds geruimen tijd bij Adriaanse, zeide, dat den Nat, Jeugdstorm was aan gesloten, voor welke organisa tie zij als schaarleidster optrad, terwijl zij hulp heeft verleend aan den vijand door huishoude lijke bezigheden voor de Land- wacht te verrichten. Besch. bekende op 18-j. leef tijd lid te zijn geworden van de N.S.B., wat voor haar vanzelf sprekend was, omdat zij niets anders had gehoord om zich heen. Zij begreep toen niet ver keerd te doen. Nu zag zij wel in, dat het fout- was. Mr J. F. v. Deinse wees er op, dat zijn cliënte van haar ouders niets anders hoorde, dan dat het nat.-socialisme de goede richting was. Zij werd dan ook geen lid der N.S.B. om poli tieke redenen, want zij kon zich daarover nog geen eigen mee ning gevormd hebben. Op haar 12de jaar lieten haar ouders haar reeds lid van den Jeugd storm worden. Zij was steeds cn is nog een lief, vriendelijk en bescheiden meisje. Dit ge tuigde ook de dienstbode der familie. Het is op zichzelf juist, aldus pleiter, dat kinderen zich niet tegen hun vader en moeder verzetten. Thans wil besch. gaan studeeren in de heilgym nastiek. Hij vraagt daarom in vrijheidstelling. Nr. raadka mer te zijn f; voldoet het tribunaal aan dit verzoek, waar besch, ook reeds 16 m. geïnterneerd is geweest. Haar kostgangers waren fatsoenlijke menschen. Margrieta van de V i s s e, vrouw van M. Zoute- welle te Goes, werd symp. lid van de N.S.B., kocht „Vova", ging vriendschappelijk met le den van de Wehrmacht om en gaf aan dezen gelegenheid met „Moffenmeiden" te verblijven, althans volgens de dagvaarding. Besch. ikon niet toegeven te Goes een slechten naam te heb- de moeilijkheden, waarin P, was geraakt voor hem aanleiding wa ren om voor de Duitschers te gaan werken. Spr. is het over de wijze van bezoldiging door de fa. de Dreu, waar besch. heeft gewerkt, niet met den heer Buijs eens, die meende, dat deze wel hoog zal zijn geweest. In Duitschland heeft P. verschillende menschen gehol pen en gesaboteerd bij herstel van werktuigen. Spr. wilde niet op vrijspraak aandringen, maar meende, dat de 9 maanden inter- neering voldoende zijn geweest. Leverancier van fruit en groenten. Des middags verscheen de koop man in fruit en groente W i 1 - lemdeWitteuit Goes, die in gesprekken zich als pro-Duitsch zou hebben uitgelaten, op de vei ling met „Vova" zou hebben ge colporteerd, verkocht zou hebben aan de beheerders van Joodsche gen ter beschikking te stellen. Besch. kwam tegen verschillen de beschuldigingen in verweer. Ten eerste zei hij, wel voor den oorlog N.S.B.-er te zijn geweest, maar toen reeds bedankt te heb ben. Sindsdien heeft hij nooit meer met „Vova" gecolporteerd. Hij heeft zélft gevangen gezeten, omdat -hij niet aan. dé Duitschers wilde verkaejjen. Aan de bedoelde beheerders moest hij op last leveren, maar aan de Wehrmacht deed hij dit nooit. Wat daarvoor bestemd was ging naar Middelburg, Vlissingen en Den Haag. Hij heeft zeker wel eens gezegd, dat Duitschland zou winnen en dat dit goed zou zijn, maar later begrepen, dat dit niet zoo was. Reinsbergen was volgens hem geen Duitscher. Mr P. C. Adriaanse merkte op, dat velen wel eens gedacht en ge zegd hebben, dat Duitschland zou winnen. Besch. is nooit weer N. S.B.-er geworden Tot slot nog een twee tal dames. Maatje A. Groenen- b e r g, geb. Lorier, te Goes, was lid der NSB en der NSVO, had een portret van Hitler in haar kamer, hing de N.S.B.-vlag uit en had omgang met leden van de Wehrmacht. Besch. zei, dat haar man ook lid der N.S.B. was. Ze begrijpt eigenlijk niet waarom zij zaken en medewerking zou hebben I een cn ander gedaan heeft, verleend om de auto van de Vei- Zij had geen advocaat, maar ling aan den Duitscher Reinsbcr- vooral om haar 7 kinderen meende HET CHRISTELIJK ELEMENT IN ONZE LETTERKUNDE. 9. I king geboren werd, heeft ons laten zien, hoe dergelijke licde- ren ontstonden. Heel vaak kre- irkelifk Hprl aJ r*lvini.ten «crl z'}> reeds dadelijkbij het DE POËZIE DER CALVINISTEN. 3. Üed der C±fVe" uitbreken der vijandelijkheden in de 16e eeuw onze aandacht, J «óed voorbeekl hiervan uitingen dezer gemeenschapJ in'^^^Lkt o^'dfov^ van den eTgen UJ dS Heiligere. Als ,n- De meeste dezer liederenleid!nS begint de dichter met iJe meeste dezer liederen schriftuurlijke aanhef, waar- kunnen wij vinden in het Geu- 1™,. ri; zenliedboek, dat, naar de u;t. na. hij tot de zakelijke beschnj- gever hiervan, Dr E. T. Kuiper 1 J"'"? XaS den slag overSaat. Hij crucs een siecmcn naam te neD- t 0 u Erootste dee beslmt dan weer met een ??d?" ben gehad. De kostgangers, die ve?h'a!ende gedi(£ten bevat,diens.t,ge conclusle van CIïkele zij had waren fatsoenhjke men-(meerendeels vertellend de fei- 1 coupletten. ding: „Nee, want ik had geen sigaar bij me". Overal hadden ze overigens warme sympathie voor Nederland ontmoet. Hoewel de rantsoenen in Engeland voor verscheidene arti kelen nog zeer laag zijn, kregen zij in vele winkels iets extra, als men hoorde, dat zij „Dutchies" waren. Men deed werkelijk alles om den kinderen een prettige va cantie in Engeland te bezorgen na de narigheid van 5 jaar oorlog in eigen land. Natuurlijk zou Annie geen echte vrouw geweest zijn, als ze ook niet op de kleeding der Engelsche dames gelet had. Nu, die vond ze in 't algemeen vreeselijk ouder- schen. Nooit heeft een meisje in haar huis geslapen of kamers gebruikt. Zij schonk geen ster ken drank aan de bezoekers, maar deze brachten die mee. Zij moest van het café leven. Haar man was lid van de N. S. B. geworden in het belang van hun zoon. Zij begrijpt niet waarom zij te Scheveningen in een cel werd gezet. Mr P. C. Adriaanse had ook reeds tijdens het verhoor er op gewezen, dat besch. na eerst te Middelburg op de Heeren gracht geïnterneerd te zijn ge weest, in April naar Schevenin gen werd overgebracht. Zulks tot verbazing van den comman dant van het kamp te Middel burg, die zeer tevreden over haar was. Te Scheveningen be greep men ook niet waarom men haar daarheen£bracht. Hij wijst op het ergerlijke van deze behandeling, temeer waar er verder geen symp. leden in Scheveningen waren. Met dit al heeft de vrouw 4 maanden cel straf achter zich en pleiter meent, dat er nu toch wel alle reden is deze besch. haar vrij heid terug te geven. Tijdens het verblijf van het tribunaal in raadkamer raakte de vrouw zoo overstuur, dat zij uit de zaal moest worden ge dragen. Het tribunaal heeft haar daarop in vrijheid gesteld op de gronden door den ver dediger naar voren gebracht, doch onder de mededeeling, dat men niet aanneemt, dat verd. onschuldig is. Latere uitspraak volgt. Vrijwillig naar Duitschland. De laatste zaak in de mor genzitting was die tegen den magazijnbediende in een auto mobielbedrijf Willem Pannekoek uit Goes. Deze man had volgens de dag vaarding gewerkt als chauffeur bij het Reichsverkehrministerium te Berlin; als loonboekhouder te Remscheid en Dusseldorfbij de Duitsche firma Ways en Freitag te Haamstede en op een gasgene- wetsch. Wat een geruststelling voor vele jongedames kan wezen, die bang zijn, dat ze niet volgens de laatste mode gekleed gaan. Ko misch vond Annie ook, dat de Engelsche scholieren op straat b.v. „Hallo, -Dick" naar een leeraar riepen, alsof het de gewoonste zaak van de wereld was. „Zou je hier niet moeten probeeren", zei ze, „want dan kon je wel voor heel je verdere schoolleven op on voldoendes van den betref f enden leeraar rekenen" Nadat we onder het genot van een goede Engelsche sigaret zoo nog een tijdlang naar de enthou siaste verhalen van onze jonge zegsvrouw geluisterd hadden, was de tijd van afscheid nemen ge komen. We hadden een indruk ge kregen van het mooie werk, dat de World Friendship Association verricht en we konden het op den terugweg naar de redactie alleen maar betreuren, ook niet meer tot de jeugd van 1417 jaar te be- hopren. naast staan de spotliederen te gen de Roomsch-Katholieke kerk, voorts godsdienstige lie deren, die óf geloofsvrijheid óf bekeering tot 'het ware her vormde geloof prediken, som-s zelfs verdraagzaamheid en zachtmoedigheid, maar ook verzet tegen geloofsvervolging en inquisitie. Ook treffen we er gedichten in aan, die gemaakt zijn met- 'n politieke bedoeling: aansporing tot verzet, eisch van politieke vrijheid, handha ving der privilegiën, verzet te gen de tiende penning. De grootste plaats in dezen bundel -nemen de verhalende liederen in, die hierboven aller eerst genoemd werden. Zij vor men 'het meest klenmsrkende Met de godsdienstige omra ming wilde men aan het ver haalde nieuws een gewijden achtergrond geven. En toen het vrije geestelijke lied bij de Calvinisten van zijn- godsdien stige functies werd ontheven en bui'ten de kerk werd gebannen, waaronder ook het gebruik er van in het huiselijk leven te lijden had, vonden de dichters op dit buitenkerkelijk terrein een nieuwe taak, waartegen geen dogmatische bezwaren konden worden opgeworpen. Op deze wijze bleef er iets van den vorm en de toon der vroe gere schriftuurlijke liedekens in de poëzie der Calvinisten be waard. Zeer veelvuldig is in deze poë zie niet alleen in ons land sohe gemeenschap afkomstig. Het moderne geuzenlied, dat in de achter ons liggende jaren van verzet tegen de onderdruk- vinisten het zoeken naar een parallel met het uitverkoren Is raël onder het Oude Verbond. Een onbekende dichter zingt na het ontzet van Leiden het tribunaal besch. niet langer ih het kamp te moeten houden en liet haar huiswaarts gaan. De laatste zaak was die tegen Cornelia D. Schipper, geb. Luyendijk, uit Kloetinge, die lid is geweest van de N.S.B., ver- gaderil-gv-»! bezocht collecteerde voor W.-i.Kf. tu Duitschers in 'iaat woning ontving 1 Ook deze beseh. had geen ver dediger. N» ondervraging werd de uitspraak evenals in de andere za ken bepaald op 29 Aug. a.s. In ons verslag van de tribunaal zitting van- 1 Aug. staat vermeld, dat Mr Dirven zei, dat de besch. Kooman zwarten handel dreef met van Son. Op verzoek deelen wij echter mee, dat Mr Dirven het volgende heeft gezegd „Besch. heeft sind9 1917 ruzie met v. Son over verdiensten uit den zwarten handel tijdens den vorigen wereldoorlog", Verheugt u nu, van vreugd [ontspringt opspringt), Een dankbaar lied van herten [zingt, Gij die Waarheid aanhangetl Want bij ons wordt nu rechte- [voort voortdurend) Een s-tem der blijschappen [gehoord, Daar lang naar is verlanget 1 De rechterhand des IJecren [sterk Die heeft vertoond haar won derwerk: Gelijk bij ouden tijden, Als Hij Zijn volk in haarder hun) nood Vrijdde verloste) van hon- [ger, zweerd en dood. En na druk gaf verblijden 1 God werkt in de wereldge schiedenis en Zijn hand is ge nadig voor die Hem vreezen. Mauri'ts heeft in 1597 een lange reeks van overwinningen ge boekt Hierom zingt de dichter Gods goedheid groot, Die door 't bloed van Nas- [souwen Wij nu aanschouwen, Wilt melden openbaar 1 's Lands vijand snood, Die 't Neerland tracht benauwen, Doet God verflauwen moed [en kracht verliezen) Tot onzen troost hulp) [voorwaar 1 't Opzet zeer zwaar En des Tyrans gedacht voornemen) De Heer niet lijden dulden) [wil: Maar Zelve voor ons strijden [wil End ons bevrijden wil Door een, dien men klein acht! gering schat). Telkens Weer zoeken de Cal vinisten in de geschiedenis der Joden naar paralellen mét eigen ervaringen en bewijsplaatsen voor eigen verwachtingen. Hierdoor gaat de felle taal va* het Oude Testament vaakover- lieerschen boven die van het; Nieuwe. Dit zal in de zeven tiende eeuw leiden tot de prachtige, majestueuze spot- en haatverzen van Revius, die de litteraire voortzetting vormen van de geuzenpoëzie. In een volgend artikel hopen wij enkele liederen van Revel en Fruytiers, die een belangrijk aandeel hebben gehad in den schat uit het Geuzenliedboek, nader te beschouwen. H. S. Onderwijs ten piattelande moet op het land gericht blijven. Chr. U.L.Q.-school te Krabben- dijke wordt proefschool met medewerking v/h Departement. Een Zeeuwsche schoolmeester schreef in den bloeitijd van ons gewest en we zeggen het na, nu Zeeland e# weer bovenop moet: „We moeten het kind niets onthou den, wat tot zijn welzijn en tot welvaart van ons gemeene- best noodig is." Aldus begint een brochure, die dezer dagen in de ge meenten op Oost-Zuid-Beveland overal is verspreid en waarin een plan wordt ontvouwd, dat door den heer P. Kuijt, hoofd der Chr. U.L.O.-school te Krabbendijke, is ontworpen en dat ten doei heeft de drang naar onderwijs vernieuwing, ook op 't platteland, in daden om te zetten, tot heil van de plattelandsjeugd en tevens tot verbetering van land- en tuinbouw in ons gewest. In besprekingen met ouders en andere belangstellenden heeft de heer Kuijt in de afgeloopen week te Kruiningen, Ierseke, Rilland en Krabbendijke zijn bedoelingen na der uiteengezet. Een dezer be sprekingen hebben wij bijgewoond, zoodat wij onze lezers een en ander over dit „Onderwijsplan Krabbendijke voor O.-Z.-Beve land", zooals de ontwerper het heeft genoemd, kunnen meedeelen. Roep om vernieuwing. Er wordt in den tijd na den oorlog veel gesproken over onder wijsvernieuwing, aldus de heer Kuijt. Algemeen is men van opi nie, dat ons onderwijs, zooals we dat tot nu toe kennen, te intellectu alistisch is. De regeering heeft in verhand hiermee destijds een ver- nieuwingsraad voor het onderwijs in het leven geroepen. Op een groot congres o.l.v. den bekenden onderwijzer van onze prinsesjes, Kees Boeke, heeft deze raad zich bezonnen over den toekomstigen vorm van ons onderwijs. De heer Kuijt was hierbij ook tegenwoor dig. De eindconclusies werden in een uitvoerig rapport aan de re geering ter hand gesteld. Ook het U.L.O. was op dit con gres ter sprake gekomen. Echter was het opvallend, hoezeer men zich in alles oriënteerde op het stadsonderwijs. Spr. was hier toen tegen in oppositie gekomen en had er op gewezen, dat het onderricht ten piattelande ook aan het land ten goede moet komen. Het is funest, dat de jongelui van het land naar de steden worden ge zogen. De heer Boeke had spr. toen gevraagd in deze richting een plan te ontwerpen. Hij heeft dit toen gedaan; doch heeft gemeend dit plan niet te moeten verbinden aan het rapport van den vernieuwings- raad, daar dit volgens spr. een humanistischen geest ademt. Herhalingsonderwijs moet verdwijnen. Wat wil nu de heer Kuijt? Al lereerst moet het herhalingsonder wijs van het 7e en 8e leerjaar ver dwijnen. Tot ongeveer 12-, 13- jarigen leeftijd nemen de jongens en meisjes gemakkelijk de leerstof in zich op en weten ze zich vaak op verbazingwekkend gemakke lijke wijze allerlei theorethische kennis eigen te maken. Dan echter komt de tijd, dat zij het geleerde in practijk willen gaan brengen. Er komt een drang om met het geleerde iets te gaan doen. Geen wonder, dat het herhalingsonder wijs in de hoogste klassen der la gere school hun geen bevrediging schenkt. Ze worden daardoor „schoolmoe". Hetgeen nog vaak wordt versterkt door de ouders, die de kinderen langzamerhand in 't be drijf kunnen gebruiken, maar die door de leerplichtwet gedwongen worden hun kinderen- tot hun 14e jaar de school te doen bezoeken. De stad trekt. In de stad is dit probleem niet zoo dringend. Daar gaat een groot deel der jongeren van de 6e klas naar H.B.S.Gymnasium, U.L.O., Huishoudschool, enz. om in een bepaalde richting verder te stu deeren. Willen jonge menschen van het platteland niet een paar vrijwel nuttelooze jaren op de la gere school doorbrengen, dan zijn zij meestal gedwongen van een U.L.O.-school in de naastbijzijnde stad gebruik te maken. Niet al leen geeft dit vele moeilijkheden i.v.m. reizen, enz., maar hierdoor worden ook de beste krachten aan 't land onttrokken. Immers de leerling, die een U.L.O.-school in de stad heeft bezocht, ziet ge woonlijk met minachting op het boerenbedrijf neer en zoekt een baan op kantoor of elders in de steden. De ouders werken dit vaak nog in de hand door hun kinderen voor te houden, dat het boerenwerk het laatste is, wat zij kunnen kiezen. Wel richt men den laatsten tijd ook op het platte land U.L.O.-scholen op ook op Z.-Beveland zijn er groote plannen maar de geest en strekking van het onderricht ver schilt daar in niets van de stad.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1946 | | pagina 2