De vrijlating van
politieke delinquenten.
liit de Schatkamer
onzer Letteren.
Minister Jonkman over
de Indische politiek.
Protestvergadering
van de G. O. I. W.
Verhoogde productie
van de mijnen.
De export van
pootaardappelen in gevaar?
Protestvergadering te Oostburg.
Waarom Commissie-generaal?
De eenheid van het Rijk.
„Het Vrije van Sluis"
en Staatsboschbeheer.
Zwarte
pensionprijzen.
Uitvoer Duitsche goederen
naar Rusland.
In strijd met de gemaakte
afspraken.
Het ultimatum in
het bankbedrijf.
Te 's-Graverihage is een pro
testvergadering van oud-illegale
werkers gehouden, ten doel heb
bende voorlichting te geven en te
protesteeren tegen de voorgeno
men vrijlating van de 45.000 poli
tieke delinquenten.
De voorzitter, de heer M. A.
Loze merkte in zijn openings
woord o.a. op, dat noch de minis
ter, noch wie dan ook kan duide
lijk maken, waarom juist dit ge
tal politieke delinquenten zal wor
den vrijgelaten.
Een dergelijke wijze van hande
len, zeide hij, kunnen wij niet
aanvaarden. Niemand heeft be
zwaar tegen de vrijlating van lich
te gevallen, als de beslissing daar-
•toe berust op goede gronden. Het
prijs geven van de belangen van
het Nederlandsche volk, dat zoo
tallooze offers aan goed en bloed
gebracht heeft, voor centenpolitiek
is gevaarlijk en zal kunnen leiden
tot betreurenswaardige gevolgen.
De heer Mr H. J. Ewoudt Ver
meulen wees er op, dat eerst aan
de illegaliteit geweigerd werd bij
benoemingen te adviseeren,
toen daartegen geprotesteerd werd
kwam generaal Kruis aan de
groote advies commissie mededee-
len, dat de regeering voornemens
was N.S.B.-ers los te laten.
De regeering verwachtte weer
stand van den kant der illegaliteit.
Om dien te smoren had men het
plan een aantal vooraanstaande
illegalen in den adelstand te ver
heffen en een lintjesregen op de
illegaliteit te doen neerkomendat
vond verzet en van dit plan werd
afgezien.
Korten tijd later kwam er
een radiorede van Minister
Beel.
Daarin gaf hij blijk buiten
gewoon goed te weten, hoe
er gezuiverd moest worden,
maar gezien de ervaring met
den heer Beel, aldus spr.,
bleven wij sceptisch. Wel
weten hoe het moet en niet
doen zooals het moet, is dub
bel laakbaar.
Spr. gaf verder een overzicht
van het verloop der zuivering, tot
de oekase van minister Beel kwam
om de burgemeesters door de
Commissarissen der Koningin te
laten bezien. Daarop is de heer
van Boeyen afgetreden. Er kwa
men andere heeren en de samen
werking met de G.O.I.W. ging
gaandeweg verloren. Er zijn zelfs
stemmen opgegaan om den heer
Beel als lid te royeeren. Spr. ver
klaarde vervolgens, dat de poli
tieke berechting een groote rom
mel is.
Men heeft z.i. de berechting niet
aan gewild en voor een groot deel
niet aan gekund. Toen heeft men
gekregen het instituut van buiten
vervolging stelling.
De G.O.I.W. beschouwde dit
als een wijze van afdoen welke het
rechtsgevoel niet bevredigt.
Op 10 Juli verklaarde de heer
Beel, dat de regeering van plan
was 45.000 politieks delinquenten
zonder berechting vrij te laten.
Dis is sabotage. Men wil de
snelheid doen prai.valeeren boven
het recht. Zoo moet men zich
niet verwonderen, dat het respect
voor de wet verdwijnt. Het is on
logisch om voorop te stellen, dat
slechts 25.000 delinquenten zullen
gevangen blijven. Dat is een ont
zaglijke fout der regeering, zeide
spr. Het beteekent, dat niet de aard
der overtredingen, maar departe
mentsambtenaren zullen beslissen.
Dat beteekent, dat de regeering
zich gaat bemoeien met de recht
spraak. Het ziet er naar uit, dat
een aantal presidenten en leden
van tribunalen het bijltje er bij
zullen neerleggen, evenals ver
scheidene leden der Bijzondere
Gerechtshoven.
In de Kamer heeft de re
geering gezegd, dat het nu
de tijd is om barmhartigheid
te beoefenen. Wij willen
zoo zeide Spr. dat door
het vasthouden der land
verraders barmhartigheid be
oefend wordt jegens het Ne-
derlandsche volk, dat al ge
noeg heeft geleden.
Men denke pas aan barmhartig
heid als het recht zijn loop heeft
gehad.
Spr. wees er vervolgens op, dat
volgens de gegeven richtlijnen in
Utrecht 500 jonge S.S.-ers vrij
komen, dat is het ergste tuig. Spr.
verklaarde aan de hand van deze
richtlijnen kans te zien om Mus-
sert vrij te krijgen, als hij niet
dood was.
De regeering werkt mede aan
de ondermijning van het rechts
bewustzijn van het Nederlandsche
volk.
Nadat verder nog verschillende
sprekers het woord hadden ge-
Dank zij een geleidelijke stij
ging van het aantal onder-
grondsche diensten werd ook
in de week van 29 Juli tot en
met 3 Augustus weer een hoo-
gcre productie bereikt dan in
de voorafgaande weken.
Zij bedroeg 175.690 ton. Het
daggemiddelde steeg voor de
eerste keer boven de 29.0p0 ton.
De hoogste productie werd be
reikt op Vrijdag 2 Aug. met
31.614 ton.
Door de tewerkgestelde ge
detineerden. werden itt deze
week per werkdag gemiddeld
1670 diensten gemaakt.
CENTRALE RAAD VOOR
CONSUMENTENCREDIET.
De ministers van Financiën en
van Sociale Zaken hebben in den
Centralen Raad voor het Consu
mentenkrediet o.m. benoemd:
Tot lid, tevens voorzitter: Mr
F. J. H. Bachg, lid van de Twee
de Kamer, directeur van het Bu
reau van den Ned. R.K. Midden
standsbond en tot lid plaatsver
vangend voorzitter: J. Melles,
voorzitter van de ondervakgroep
Sociale Volkscredietsteliingen.
Voorts is aan den Centralen
Raad tot directeur benoemd: V.
Verhage, directeur der Nutsspaar-
voerd, werd een motie aangeno- bank te 's-Gravenhage en tot
men, waarin tegen de maatrege- secretaris: Mr C. van der Tak,
len der regeering met klem ge- ambtenaar bij het departement van
protesteerd wordt. I Financiën.
Woensdag vergaderde te Oostburg, de Bond van West Zeeuwsch-
Vlaamsche pootaardappelexporteurs onder voorzitterschap van den
heer M. Govaert. Behalve de exporteurs waren ook vele telers ter
vergadering aanwezig, alsmede vertegenwoordigers van de Stichting
voor den Landbouw, Kamer van Koophandel, Stichting Herstel
Zeeland 1945 en van den Bond van Landeigenaren.
De heer Govaert gaf eerst een korte uiteenzetting omtrent het
doel der bijeenkomst en een overzicht van hetgeen gedurende de
laatste 25 jaar op het gebied van den export werd tot stand gebracht.
Vervolgens behandelde hij de wijze van exporteeren, zooals die
thans „centraal" geschiedt.
Hierbij bleek, dat men van hoogerhand nog steeds hals
starrig vasthoudt aan de op instignatie van Seyss-lnquart
getroffen regeling tijdens de bezetting 1
Men had gemeend, aldus spreker, dat na de bevrijding ook de
autocratische maatregelen zouden vervallen. Dit is echter anders
uitgekomen. Wel is de gestichte Bond voorloopig erkend, doch het
is niet de bedoeling der exporteurs om zoo nu en dan eens een kleine
toelage te mogen ontvangen. Men wil den handel met de oude rela
ties weer hervatten en daardoor het vertrouwen in het Zeeuwsch-
Vlaamsche pootgoed herstellen.
De resultaten door centralen export in het afgeloopen jaar be
reikt, zijn buitengewoon slecht te noemen. De centrale export breekt
den goeden naam in het buitenland af en dit in hoofdzaak door
dat men de belangen van een kleine groep exporteurs en producenten
van zandgrond-pootgoed wil behartigen.
Door de levering van minderwaardig pootgoed in het
afgeloopen jaar valt thans concurrentie van andere lan
den te duchten, niet in de laatste plaats van Zwedert,
dat zelfs op orediet kan leveren.
Uitvoerig besprak de heer Govaert vervolgens de aan de telers
ter ondertcekening toegezonden B.E.A.-contracten, waarin voor hen
onaanvaardbare voorwaarden zijn opgenomen, terwijl de B.E.A. in
feite geen enkele verplichting op zich neemt en desgewenscht zonder
meer tot annuleering kan overgaan!
Den telers wordt als het ware het mes op de keel gezet, daar
de B.E.A. het doet voorkomen, alsof bij niet-onderteekening der
contracten nadeelige gevolgen voor de betrokkenen te verwachten
zijn. Op deze wijze die sterk doet denken aan dictatuur tracht
de B.E.A. de pootaardappelen vast te leggen voor centralen export.
De mogelijkheid tot buiten-Europeeschen export is ook geschapen,
doch de zeer eigenaardige voorwaarden, die daarvoor gesteld zijn,
maken het noodzakelijk, dat men al zeer dicht bij het B.E.A.-tafeltje
gezeten moet zijn, om daar zonder kleerscheuren af te komen.
Spreker besloot zijn betoog met er op te wijzen, dat het in aller
belang thans dringend noodzakelijk is, dat men schouder aan
schouder staat
Verschillende sprekers voerden het woord. Daarbij werd blijk
gegeven van groote ontevredenheid over den gang van zaken.
Besloten werd tenslotte een telegram te zenden aan H. M. de
Koningin en den Minister van Landbouw.
De Stichting voor den Landbouw, heeft een audiëntie aangevraagd
om de belangen van telers en exporteurs te bespreken.
Het ligt in de bedoeling van
de regeering om den aardappel
prijs met ingang van Maandag
a..s. te verlagen 'tot 13 ct. p. kg.
Minister Jonkman heeft in een regeeringsverklaring van 1946,
gesprek met den Amsterdamschen waarbij aan de Indonesische be-
correspondent van de Times mede- volking na een zekeren tijd van
gedeeld, dat het vormen van een voorbereiding, de vrije keus wordt
commissie-generaal voor Indonesië gegarandeerd ten aanzien van het
noodzakelijk was, omdat de i al of niet blijven deel uitmaken
grondwet de taak van den gou
verneur-generaal om de Kroon in
de Nederlandsche regeering te
vertegenwoordigen beperkt en be
paalt, dat de aangelegenheden,
welke verband houden met de in
ternationale betrekkingen en de
structuur van het Koninkrijk, zoo-
ais b.v. het onderhandelen met de
nationalistische beweging, tot de
competenties van de centrale re
geering behooren.
Door de slechte verbindingen en
tengevolge van de algemeene ver
warring waren beide taken tot
nu toe door Dr van Mook ver
vuld.
Op de vraag of de nieuwe re
geering een andqre politiek zal
volgen dan het vorige kabinet,
antwoordde Dr Jonkman, dat de
te volgen politiek nog steeds ia
gebaseerd op de boodschap van
Koningin Wilhelmina en op de
van het Koninkrijk.
Het huidige kabinet was
evenwel geneigd meer den
nadruk te leggen op de pas
sage in dezelfde verklaring
waarin wordt gezegd, dat het
uiteindelijke doel van de re
geering was de deelen van
het Rijk bij elkaar te houden.
De Times spreekt in een hoofd
artikel als haar meening uit, dat
de Nederlandsche regeering zoo
duidelijk het oude koloniale sys
teem heeft laten vallen, en zoo
duidelijk van plan is de Indone
sische regeering te helpen haar
plaats onder de Vereenigde Vol
keren in te nemen, dat, wanneer
Sjahrir en de gematigde elemen
ten op Java hun positie weten te
versterken, het niet onmogelijk
moet zijn tot overeenstemming te
komen.
DE OOGST OP FLAKKEE.
In de jaren 1944/45 golfde het
water door de polders van dit
vruchtbare eiland. Thans kan men
het koren zien golven. De land
man werkt hard, de tractor raast,
de dorschmachine loeit, alles om
den oogst met spoed binnen te
halen.
Het is alles boveif verwachting.
Alle vruchten staan er goed voor.
De opbrengst der tarwe is van 30
tot 40 mud per gemet dit is ook
het geval met de gerst, aardappe
len en suikerbieten. Alleen het
vlas had beter kunnen zijn.
CH1NEESCHE WIJS
HEID.
Hot Chineesche blad Sin
Wan Pao heeft van de „Groote
Vijf" de volgende karakteris
tiek gegeven: De Franschen
handelen onmiddellijk nadat zij
gepraat hebben; de Britten
handelen terwijl zij praten; de
Amerikanen praten pas nadat
zij gehandeld hebben; de Sov
jets handelen maar praten
heelemaal niet en de Chineezen
praten en praten, maar doen
niets.
DOODSTRAFFEN IN
BELGIË.
Naar te Brussel vernomen
wordt hebben Belgische mili
taire gerechtshoven tot 1 Juni
3758 doodstraffen voor oor
logsmisdaden uitgesproken.
Hierbij zijn 2454 vonnissen bij
verstek. Slechts 102 vonnissen
zijn totnogtoe ten uitvoer ge
bracht.
De bevoegdheid van den
dijkgraaf. Uitspraak in
hooger beroep.
Indertijd is melding gemaakt
van een principieel; kwestie,
welke was gerezen tusschen het
waterschap „Het Vrije van
Sluis," an: bet Staatsboschbe
heer. D« vraag ging hierover- of
het „Besluit Staatstoezicht op
de Bosschen 1943", hetwelk
verbiedt om zonder vergunning
van den Directeur van het
Staatsboschbeheer boomen te
verwijderen ook van toepassing
is op boomen, die in strijd zijn
met de bepalingen van het
Zeeuwsche Reglement voor de
Polders en Waterschappen in
de watergangen aanwezig zijn.
De kantonrechter te Oost-
burg, gaf een uitspraak, waar
bij het waterschap gelegenheid
kreeg om in hooger beroep te
gaan. Derhalve moest de Mid-
delburgsche Rechtbank de zaak
onderzoeken. Zij kwam tot de
conclusie, dat de dijkgraaf van
het: Vrije van Sluis die opdracht
had gegeven tot het rooien van
boomen binnen twee meter van
den kant eener watergang,
daarvoor niet strafbaar was.
De rechtbank overwoog daar
bij, dat een en ander is geschied
ter uitvoering van een voor
schrift van den provincialen
wetgever, die daarbij de in de
wet gestelde grenzen in acht
heeft genomen en dat die be
paling derhalve een wettelijk
voorschrift in den zin van art.
42 van het' Wetboek van Straf
recht is. Zooals ook door het
Waterschap ter verdediging
was aangevoerd.
Thans is de Offh :r van
Justitie tegen dit; vonnis in cas-
sate gegaan, teneinde in hoog
ste instantie een principieele
uitspraak in deze voor de
Zeeuwsche waterschaps- en
polderbesturen zoo belangrijke
kwestie te verkrijgen.
En lastige
vacantiegangers,
Ambtenaren van da prijscon
trole ten behoeve van vacantie
gangers, bezoeken niet alleen de
hotels en pensions, maar ook de
gasten, wanneer deze in hun
■woonplaats zijn teruggekeerd.
Uit de gehouden controle is ge
bleken, dat er pensionhouders zijn
die niet schromen hun gasten te
vragen bij een eventueel bezoek
van de prijscontrole een bepaald
bedrag te noemen, maar hen in
werkelijkheid tweemaal zooveel
laten betalen. Eveneens is het
voorgekomen, dat een compleet
verzorgde vacantieweek voor een
redelijken prijs werd aangeboden,
maar dat de gegadigden moesten
ondervinden, dat van eenig com
fort geen sprake was en dat zij
volkomen aan hun lot werden
overgelaten.
Daartegenover staat echter dat
zeer vele pensiongasten het den
pensionhouder niet gemakkelijk
maken. Zij stellen dikwijls buiten
sporige eischen en moedigen hem
aan zwarte inkoopen te doen, die
deze dan ook weer wil berekenen.
Men moet ook niet al te veel ver
langen.
Hotel- en pensionhouders be
klaagden zich er over, dat som
mige gasten zich niet ontzien
lepels, vorken e.d. mede te nemen.
DE DOODSTRAF
GEËISCHT.
Tegen een 31-jarig voorma
lig Nederlandsch artillerie-offi
cier uit Apeldoorn, A. du
Burck, die dienst had genomen
bij de SS, nadat hij eerst als
instructeur in den Arbeidsdienst
en bij het Politie-opleidingsba-
taljon der Waffen SS was op
getreden, werd door het Bij
zonder Gerechtshof te Arnhem
de doodstraf geëischt.
De Britsche regeering heeft
een nota gezonden aan de V.S.,
de Sovjet-Unie en Frankrijk
waarin er op wordt gewezen, dat
bij de overeenkomst van Potsdam
is bepaald, dat de Sovjet-regee
ring niet het recht heeft bij wijze
van herstel-betaling goederen uit
Duitschland te betrekken, zoolang
dit land nog geen uitvoeroverschot
heeft.
Deze overeenkomst kan niet
eenzijdig door een der ondertee
kenaars worden opgezegd.
Na een beschouwing van de be
sprekingen der „groote vier" te
Parijs zegt de nota, dat de Brit
sche regeering nimmer den Ru3-
sischen eisch tot herstelbetalingen
ten bedrage van 10 milliard dol
lars heeft aanvaard. De Sovjet
vertegenwoordiger, aldus de nota,
heeft verwezen naar een bepaling,
dat bepaalde producten naar de
westelijke zones moeten wor
den gezonden, in ruil voor
industrieele installaties die uit
die zones aan Rusland zou
den worden geleverd. Aangezien
deze leveringen volgens genoem
den vertegenwoordiger weinig
voortgang maken, acht Rusland
zich blijkbaar gerechtigd goederen
uit de loopende productie van
Duitschland tot zich te trekken.
Volgens de nota is de door den
Sovjet-vertegenwoordiger aange
haalde bepaling niet ter zake die
nend. Zij is geen rechtvaardiging
voor 't weghalen van goederen als
herstelbetaling zoolang de Duitsche
exporten onvoldoende zijn om de
noodzakelijkste aarikoopen in het
buitenland mede te betalen, tenge
volge waarvan reeds een jaarlijk-
sche last van 100 millioen pond
sterling op de andere bezettende
mogendheden rust.
In de nota wordt aan de betrok
ken regeeringen verzocht hun
standpunt bekend te maken. Indien
zij het met de in de nota tot uit
drukking gebrachte principes eens
zijn verzoekt de Britsche regee
ring onmiddellijk maatregelen te
nemen om deze in praktijk te
brengen.
Een kwestie van tempo.
Werkgevers tot overleg
bereid.
Met betrekking tot de situatie
in het bankbedrijf wordt van
werkgeverszijde medegedeeld, dat
er van onwil bij do werkgevers
om in overleg met de Bedrijfs-
unie der samenwerkende kantoor-
bediendenorganisaties te komen
tot een herziening van de gelden
de salarisregeling, geen sprake is.
De salariseommissie der werk
gevers heeft in den laatsten tfjd
herhaaldelijk met de Bedrijfsunie
overleg gepleegd over aangelegen
heden, de arbeidsvoorwaarden der
bankemployé's betreffend en er
zijn reeds eenige malen regelingen
omtrent bepaalde punten (salaris-
verhooging, overwerkhetaling)
door beide partijen gezamenlijk
tot stand gebracht.
Een stap verder op dezen weg
is gezot, doordat de oprichting
van een „Werkgeversvereeniging
voor het bankbedrijf" is voor
bereid.
In een bespreking met de Be
drijfsunie op 23 Juli j.l. hebben
de werkgevers zich bereid ver
klaard om met de unio ernstig
te werken aan de herziening van
van de bestaande salarisregeling.
Echter hebben zij betoogd, dat
deze nieuwe regeling een grondige
bestudeering vereiseht, terwijl
men voorts wachtte op de richt
lijnen, welke ten aanzien van de
salariëering van administratief
personeel door een deskundigen
commissie worden ontworpen on
spoedig gereed zullen zijn.
Daartegenover werd door de
Bedrijfsunie een herziening op
zeer korten termijn verlangd. Het
bestaande meeningsversehil heeft
derhalve hoofdzakelijk betrekking
op het tempo van behandeling.
Wat betreft da onlangs bij
eenige instellingen gegeven sala-
risverhoogingen, het zou geheel
onjuist zijn daaruit te concludee-
ren, dat overleg omtrent de sala
risregeling niet meer gewenscht
wordt. Het gaat hier slechts om
de in een aantal gevallen nood
zakelijk geworden aanpassing aan
het hoogere niveau waarop jon
gelui, die pas hun einddiploma
H.B.S. of Mulo behaald hebben,
thans algemeen worden aange
nomen.
Het wordt van werkgeverszijde
ten zeerste betreurd, dat de Be
drijfsunie bij den huidigen stand
der besprekingen gemeend heeft
een ultimatum te moeten aankon
digen, hetgeen niet bevorderlijk
is voor de goede verstandhouding
tusschen werkgevers en werk
nemers. Bovendien wordt het uit
organisatorisch oogpunt niet juist
geacht, dat de Bedrijfsunie zich
niet heeft gericht tot de salaris-
commissie resp. dc Werkgevers
vereeniging in oprichting, doch
tot enkele individueels werk
gevers.
AMERIKAANSCH
CREDIET AAN JAPAN.
Van officieele zijde wordt ver
nomen, dat de regeering van de
V.S. Japan een crediet van
30.800.880 Amerikaansche dollars
zal verleenen, terwijl Korea op
5.080.808 dollar crediet kan reke
nen.
Het crediet wordt voor dertig
jaar gegeven. Een klein gedeelte
wordt besteed voor den aankoop
van Amerikaansche legervoor-
raden door Japan.
XXV11I
HET CHRISTELIJK ELEMENT
IN ONZE LETTERKUNDE. 8.
DE POËZIE DER
CALVINISTEN. 2.
In ons vorige artikel hebben
GEMEENTERADEN.
VLISSINGEN.
Dinsdag 13 Augustus des na
middags 2 uur komt de noodge-
meenteraad voor het laatst bijeen.
In den ouden raad, die bestond uit
17 leden keeren niet terug de hee
ren F. C. Wijsveld (C.H.), W.
Sanderse (C.H.), J. C. Limonard
(R.K.), J. L. Verhagen (P. v. d.
V.) en A. Korteweg P. v. d. A.).
De nieuwe raad die wederom
zooals vroeger uit 19 leden zal
bestaan komt voor het eerst op
Vrijdag 23 Aug. bijeen.
KAPELLE.
Woensdagavond vergade.de
de gemeenteraad onder voor
zitterschap van den heer Bal
kenende. Afwezig waren de
wethouders Blok en de Jonge
en de heeren S. P. Groenleer en
I. Slabbekoorn.
De voorz. deelde mede, dat
B. en W. besloten hadden om
tot noodherstelling over te gaan
van den weg die loopt vanaf
de groote weg naar de Abdij
straat van Biezelinge. Op het
oogenblik is men hiermee druk
bezig. Verder deelde hij mede,
dat aan den heer Berghoeve
te Aalsmeer is opgedragen
plannen te maken voor den
bouw van een nieuw gemeente
huis.
Van de comm. van advies van
Bouw- en Woningtoezicht was
'n overzicht ontvangen, waaruit
bleek, dat Kapelle een heel
eind boven andere gemeenten
staat betreffende hetgeen er
gebouwd en uitgevoerd is.
Totaal werden 64 werken uit
gevoerd.
De rekening van het B.A.
1945 werd op advies van de
commissie goedgekeurd. De
pensioengrondslagen van den
secretaris-ontvanger en den ge
neesheer van het B.A. werden
als volgt vastgesteld: f 679 en
f 437 per jaar.
De gemeentebegrooting voor
1946 ziet et als volgt uitGe
wone DienstOntvangsten
f 311.591,94, uitg. f346.598,38,
nadeelig saldo f 35.006,44. Ka,pi-
taaldienst Ink. f 26.122,69, uitg.
f 106,623,58, nadeelig saldo
f 80.500,89.
Voor het jaar 1946 werd f 12.46
per leerling beschikbaar gesteld
voor het O.L.-onderwijs. Door de
besturen der Bijz. Scholen was
een verzoek ingediend, om voor
schot op de gemeentelijke ver
goeding over 1946. Dit werd goed
gekeurd.
Verder was een verzoek ont
vangen om een bijdrage te ver
leenen aan het waarborgfonds
Klipper „Hoop op Zegen".
Toen op 23 October 1944 van
den schipper v. Dijk zijn schip
„De Hoop op Zegen" werd ge
vorderd om klokken naar Duitsch.
land te vervoeren weigerde deze,
en verliet zijn schip. Hierop is
toen een ander geplaatst die de
lading moest vervoeren. Helaas is
het schip op het IJselmeer ver
gaan, bij Urk. Van zijn vader
landslievende houding van Van
Dijk is deze de dupe geworden,
omdat zijn schip niet geborgen
kan worden. Om Van Dijk weer
op gang te helpen is er een waar
borgfonds opgericht.
Het hiervoor gestichte fonds
verzoekt aan, de gemeente om een
bijdrage van f 225.wat goedge
keurd werd.
Indien de klokken heelemaal
niet teruggekomen waren zou dit
voor de gemeente nog heel wat
grootere schadepost zijn geweest.
Aan de Landarbeidersvereen.
„Eigen Erf" gevestigd te Goes,
werd 'n jaarlijksche subsidie van
f 25 toegekend, omdat deze in fi-
nancieele moeilijkheden zit.
Bij de rondvraag vroeg dhr v.
d. Vrie of op het Havendijkje
achter het schuurtje van Hoekman
een stortplaats is. De voorz. ant
woordde, dat dit niet het geval
is. Aan de politie is al opdracht
gegeven hierop te letten.
Dhr Goud informeerde naar de
straatverlichting van Schore. De
voorz. deelde mede, dat van de
F.Z.E.M. geen bericht is ontvan
gen.
Dhr Lavooy vroeg om een be
tere waterafvoer van sommige
plaatsen in de Nieuwe Wijk. De
voorz. antwoordde, dat de straat
wij gezien, dat in den aanvang
ook bij het lied der Calvinisten
de Doopsgezinde invloed groot
was. Steeds meer echter gaan
de Gereformeerden hierl'egen
een afwijzend standpunt inne
men. In hun godsdienstoefenin
gen wilden zij slechts een
plaats inruimen voor het zui
vere Woord van God en zij
zeiden het Calvijn na, die de
Fransche psalmberijming van
Marot en Beza had ingeleid
met de woorden„Daarom
moeten wij ons beneerstigen
om zulke liedekens te hebben,
die niet alleen eerlijk fat
soenlijk), maar ook heilig zijn:
dewelke -ons als prikkels kun
nen verwekken om God te bid
den ende te loven ende Zijne
werken te overdenken, ten ein
de dat Hij geliefd, gevreesd
ende geëerd werde". Naar zijn
meening is niemand waardig
God te bezingen, tenzij hij dit
van Hemzelf ontvangen heeft.
De beste liederen zijn dus de
psalmen, die door den Heiligen
Geest geïnspireerd zijn.
Zooals gezegd streefden de
Calvinisten er naar om zich op
ieder gebied scherp van de an
dersdenkenden te isoleeren en
de grenzen duidelijk af te ba
kenen. En aangezien in het
schriftuurlijke lied de invloed
der Doopers niet te loochenen
viel, keerden zij zich tegen het
gebruik daarvan.
Marnix achtte het, in de
voorrede van zijn Psalmuitgave
van 1591, zekerder en nuttiger,
„dat in Godes gemeinte gantse-
lijk niet en werde ingebracht,
noch gezongen, noch gelezen,
dan hetgene dat uit de Heilige
geloofweerde Schriften des
Ouden ende des Nieuwen Tes
taments eigentlijk getogen
rechtstreeks ontleend) is;
opdat onzen nakomelingen niet
en worde stoffe ende oorzake
gegeven om een iegelijk naar
zijnen eigen zin gebeden en lof
zangen te dichten, die men in
de gemeintje Godes naar der
menschen aalwerdige (=r dar
tele) eigendunkelheid zoude
willen inne-voeren". Ook deze
hoog ontwikkelde en rijk be
gaafde woordkunstenaar wil
dus alleen de nauwkeurige be
rijming van Bijbelgedeelten, en
maakt ernstig bezwaar tegen
liederen, die niet uitsluitend en
Bijbel
vond na korten tijd algemeen
ingang en nog in onze eeuw
zijn er geloofsgemeenschappen,
die in hun godsdienstoefenin
gen naast de Bijbelsche Psal
men geen gezangen dulden.
Ook dus in de 16e eeuw vinden
we de leuze, dat in de kerk al
leen het Woord Gods mag
klinken; voor de menschelijke
poëzie staat slechts het terrein
daarbuiten open.
De Calvinistische dichters
vonden daar dus een nieuwe
mogelijkheid en een nieuwe
taak. Zoo ontstaan dan de geu
zenliederen, waarover wij in
een volgend artikel willen han
delen.
Marnix' „Schriftuur
lijke Lofzangen",
Het waren echter niet alleen
de Psalmen, die Marnix in de
godsdienstoefening behoorlijk
achtte; ook enkele lofzangen
en gebeden uit» den Bijbel, bui
ten het Psalmenboek, achtte
hij als „verspreide psalmen"
even heilig en waardig om in
de kerk gebruikt te worden.
Dat deze grootmeester der
Calvinistische kunst in de be
rijming hiervan vaak tot' ver
heven poëzie kwam, moge blij
ken uit een gedeelte van zijn
verwoording van Daniels gebed
uit Daniël 9.
Lieve Heere God almachig,
Groot end vreeslik, sterk en
[krachtig
Die getrouwe t'aller stond
Onderhoudert Dijn verbond
Ende doet genade goedig
Al dengenen, die ootmoedig
Dij liefhebben end vertrouwen
Ende Dijn geboden houwen.
Ik beken 't:wij hebben waarlijk
Veel gezondigd ende zwaarlijkl
Onrecht hebben wij gedaan;
Ja, wij hebben onderstaan:
het gewaagd)
Tegen Dij ons op te steken:
Zijnd' ontrouwlijk afgeweken,
O God boven alle goden,
Van Dijn rechten end geboden I
Neig Dijn oor, God mijner
[hopen 1
Hoor- dochi Doe Dijn oogen
[open I
Aanzie ons verwoesting groot,
Merk op onzen zwaren noodl
Aanzie eenmaal uit genaden
Dees stad, die mits vanwege)
[Dijn weldaden
Wordt terecht Dijn stad
rechtstreeks aan den Bijbel End D;jn.en naam g[fnoemetl
ontleend zijn. Het persoonlijke!
element, dat de dichter immers ,,r
in ieder'werk legt, zou wellichtWant unj komen hier getreden
een gevaar vormen voor de zui- V°or D.j, Heer, met, ons
verheid van de leer.
Het standpunt van Marnix
in de Nieuwe Wijk te breed is
en te plat ligt. Een en ander zal
opgenomen worden. Dhr Lavooy
vroeg verder of de mogelijkheid
bestaat om de sloot tusschen de
Wed. Zegers en H. van Boven
te dempen, omdat hier veel on
gedierte huist.
Dit is een sloot van den Polder.
Hieraan zal een verzoek gericht
worden, wat trouwens meer ge
beurd is.
Dhr de Klerk achtte het nood
zakelijk om er nog een gemeente
werkman bij te nemen. De voor
zitter-bevestigde dit. Dit zal ook
zitter bevestigde dit. Dit zal ver
der in behandeling genomen wor
den.
[gebeden
Die wij storten met oot-
[moed
Niet om onze werken goed,
Noch ten opzien oft om reden
Van ons eigen g'rechtigheden
Maar om Dijn ontfermen
[goedig,
D'welk (s groot end overvloedig 1
Hoor dan. Heer, hoor onze
[kermen,
Wil Dij over ons ontfermen I
Heere, wil doch eens verstaan
End ons klachte gade slaan 1
Houde Dij niet langer stille 1
Doe het, Heer, om Dijns Zelfs
[wille
D'wijl dit volk end dees stad
[mede
Dijn volk heet end Dijn
[woonstede I
H. S.
