De toekomst van NecL-Indië.
PROTESTANTSCH CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Voetbal op Zondag.
Gemeentebelastingen.
De Kabinetscrisis in België,
De Vereen. Staten van
Indonesië?
Een aardappel-
roolmachine.
Uit de Provincie
Noodvoorziening
raadsverkiezingen.
Ambachtsschool en Machinistenschool
te Middelburg juhileeren.
Instellingen, die hun nut
hebben bewezen.
Hulde aan de banken.
De conferentie te
Malino.
Uitgave
Stichting „Zosuwech Dagblad"
Kantoren te Tlissingea, "Wal-
Btraat 83, Telef. 168; Mid
delburg, Eouaansche Kaai 89,
Telef. 2009; Temeuzen, Yloofl-
wijckstraat, Telef. 2052.
ZEEUWSCH DAGBLAD
2e JAARGANG No. 396
Dinsdag 23 Juli 1946
0p- en enoergeag van
Z&F' en Maan-
Woensdag: Zon op 4,49 u.,
onder 20.43 u, Maan op 0.47
u., onder 16.58 u. N.M. 28 Juli.
Hoog water te Vlissingen
Woensdag 24 Juli:
Abonnementsprijs ƒ3.80 per kwartaal. Hoofdkantoor: Goes, Lange Yorststraat 70, Telefoon 2438, Giro 274289.
Advertentieprijs 12% cent per m.m, 9.44 u. 1.72 m., 22.08 u, 1.72 m.
Het was Zondag voor Goe3 een
groote dag.
Er werd een voetbalwedstrijd
gespeeld, die door plm. 7000 be
zoekers werd bijgewoond.
De spoorwegen hebben nog
altijd grooto moeite om het ge
wone reizigersverkeer to regelen,
maar dat was geen bezwaar om
een extra-trein in te leggen en
van het trein-personeel extra-
Zondagsarbeid te eischen. 1
Er is nog altijd een groot ge
brek aan bussen en banden zeer
ten ongerieve van het zakenleven,
maar dat vormde geen bezwaar
om een 7-tal extra bussen van de
stoomtram Walcheren te laten
rijden en het personeel tot extra-
Zondagsarbeid te verplichten.
Nauwkeurig wordt er op toege
zien, dat van auto's en benzine
vooral op den Zondag een uiterst
zuinig gebruik wordt gemaakt,
maar dat vormde geen beletsel
voor de veie auto's, die van heinde
en ver naar Goes kwamen.
Er wordt en niet zonder re
den steen en been geklaagd
over den noodtoestand waarin wij
nog altijd leven, over de moeite,
die vele huismoeders hebben om
de touwtjes aan elkaar te knoopen.
Maar voor spelen en vooral voor
spelen op den Zondag is er naar
het schijnt een overvloed van geld.
Gods gebod eischt den Dag des
Heeren te heiligen en allen niet
noodzakeiijken arbeid te laten
rusten, maar dat gebod wordt van
nul en geen waarde beschouwd
en met toestemming en medewer
king van de Overheid, die hiervoor
haar terreinen beschikbaar stelt,
worden de Zondags onrust en
de Zondags ontheiliging op
groote schaal bevorderd.
De kiezers hebben a.s. Vrijdag
gelegenheid zich over deze dingen
uit te spreken.
Laten zij het doen door hun
stem uit te brengen op een der
candidaten van de Prot. Christe
lijke partijen, van wie verwacht
kan worden, dat zij zullen doen
wat mogelijk is om aan dergelijke
publieke ontheiliging van den
Zondag een einde te maken.
In het vorig nummer hebben
wij melding gemaakt van de
maatregelen, die de minister van
Binnenlandsche Zaken denkt te
nemen ter voorziening in den fi-
nancieelen nood waarin de ge
meenten zich bevinden.
Belangrijke Rijksbijdragen wor
den in uitzicht gesteld, op voor
waarde, dat de uitgaven tot het
strikt no o'd zakelijke
worden beperkt.
Daarnaast wordt er echter de
aandacht op gevestigd, dat het een
eisch is van goed financieel be
heer, een zoo groot mogelijk deel
van de uitgaven uit belastingen te
dekken. Daarom zal van gemeen
ten, welke op steun zijn aangewe
zen moeten worden verlangd, dat
alle belastingen, tot het heffen
waarvan de gemeenten door de
wet bevoegd zijn verklaard en
welker heffing mede gelet op de
daaruit voortvloeiende kosten,
practisch zin heeft, ook daadwer
kelijk worden geheven.
In verband hiermede wordt op
de volgende belastingen gewezen:
Straatbelasting.
In verband met den eisch van de
Gemeentewet, dat deze belasting
slechts een billijke bijdrage mag
vormen in ten laste der gemeente
komende uitgaven, kan een uni
form percentage van alle gemeen
ten niet worden aangegeven. Dit
daargelaten, wil het overigens
voorkomen, dat heffingspercen
tages van 6, onderscheidenlijk 3
van de kadastrale opbrengst resp.
van de gebouwde en ongebouwde
eigendommen in het algemeen re
delijk moet worden geacht.
Vermakelijkheidsbelasting.
Voor deze belasting wordt een
heffing van tenminste 20 van
de bruto-opbrengst der entree
gelden noodzakelijk geacht.
Hondenbelasting.
In de practijk zijn tusschen de
tarieven, welke de onderscheidene
gemeenten toepassen vrij groote
verschillen ontstaan, voor een deel
als gevolg van de plaatselijke ver
schillen in welstand, en anderzijds
ook als gevolg van het verschil
in waardeering van het belasting
object.
De regeering meent, dat deze
verschillen in het algemeen be
stendigd kunnen blijven, doch het
komt haar voor, dat een belasting
van tenminste f 10.voor luxe
honden en van f 2.50 voor be
drijf shonden in het algemeen
noodzakelijk moet worden geacht.
Nog steeds geen oplossing.
Met de oplossing van de Ka
binetscrisis in België wil het nog
steeds niet vlotten eu het zal
waarschjjnljjk nog zeer veel moei
te kosten om te komen tot de
vorming van een regeerkrachtig
Kabinet.
De socialistische partij heeft
Zaterdag met overgroote meerder
heid uitgesproken, dat een link-
sche regeering moet worden ge
vormd. Zij wenscht wel samen
werking met de communisten,
maar niet met de (kath.) Christe
lijke Volkspartij.
Dit staat mede in verband met
de Koningskwestie, die de heer
Struye (C.V.P.), door middel van
een referendum zou willen oplos
sen. Verder wenscht hjj de in
voering van het vrouwenkiesrecht,
waarvoor de socialisten weinig
gevoelen, omdat dit waarschijnlijk
hun positie zal verzwakken. Zij
zjjn groote voorstanders van
vrouwenkiesrecht, althansals
zij er beter van kunnen worden.
Intusschen heeft de heer Struye
de opdracht tot Kabinetsformatie
teruggegeven. De Prins-regent
heeft nu den heer Spaak aan
gezocht, die nu zal moeten trach
ten met de Communisten en Libe
ralen tot overeenstemming te
komen.
OLIËN EN VETTEN UIT
ARGENTINIË.
Binnenkort vertrekt een inter
nationale missie voor oliën en
vetten, bestaande uit Britsche, Ne-
derlandsche, Deensche, Zweed-
sche, Fransche en Belgische afge
vaardigden naar Argentinië, waar
besprekingen over de olie- en olie.
koekenvoorziening zullen worden
gevoerd.
De Argentijnsche exportvoor-
raden dezer producten, zouden
tusschen de 300 en 600.000 ton
groot zijn. Men verwacht, dat de
missie zal handelen ten behoeve
van de bij den internationalen
nood-voedselraad aangesloten lan
den.
Gedenkplaat te Westerbork.
Op Dinsdag 13 Augustus a.s.
zal door Mr Dr R. H. baron de
Vos van Steenwijk, Commissaris
der Koningin in de provincie
Drente, een gedenkplaat worden
onthuld, welke is aangebracht in
den gevel van het gemeentehuis
te Westerbork. Deze plaat wordt
de bevolking van Drente aange
boden als blijk van erkentelijkheid
der ouders uit de Westersche pro
vinciën jegens de bevolking van
Drente, voor de liefderijke ver
zorging hunner kinderen tijdens
den hongerwinter 19441945.
In de Zondag gehouden bijeen
komst heeft Dr van Mook een
samenvatting gegeven van het
standpunt, dat door het meeren-
deel der afgevaardigden wordt ge
huldigd.
HU stelde voor om Indone
sië voortaan „De Vereenigde
Staten van Indonesië" te noe
men, terwijl de samenstellen
de deelen zouden worden aan
geduid als „Staten", die weer
zouden bestaan uit „autonome
gebieden".
Dr van Mook legde er den na
druk op, dat de meerderheid zich
had vereenigd met de verdeeling
van het geheel in 4 staten t.w.
Java, Sumatra, Borneo en de
Groote Oost waarvan de laatste
twee op de conferentie zijn ver
tegenwoordigd.
Op de conferentie werd verder
besloten een laatste gemeenschap
pelijke conferentie voor Borneo
en de Groote Oost bijeen te roe
pen om voor die gebieden een
constitutie te maken.
De vertegenwoordigers van
den Riouw-archipel, Banka en
Billiton verklaarden, dat de band
van deze eilanden met Sumatra
Belangrijke uitvinding
te Halfweg.
Na 3M jaar studie en 3 maan
den constructie is te Halfweg een
aardappelrooimachine van idee
tot feit geworden. De heeren M.
Huitema, een 37 jarig Iandbouw-
smid en J. M. G. Hartkroon, 44
jarig drogist, doch voordien sedert
1924 technicus, hebben dit land
bouwwerktuig ontwórpen en ge
bouwd.
Deze landbouwmachine, die ge
heel op kogellagers is gemonteerd,
begint in werking met het
afsnijden van het loof, schept ver
volgens onder de aardappelen, die
losgewerkt, gepakt worden, die
door bakjes van omgebogen pennen
als bij een baggermolen op een Ja-
cobsladder rondloopen. Over
schudbakken en transportbanden,
waarop zand, vuil en eventueel
nog meegekomen loof worden ver
wijderd bereiken de aardappels
tenslotte een ruimte, waaruit zij
beurtelings links en rechts in zak
ken worden opgevangen.
Volgens de gemaakte bereke
ningen is met dit werktuig in 20
man-uren een Ha. gerooid. Nu
nog zijn daarvoor, met ervaren
rooiers, 200 tot 250 man-uren
noodig.
Op het principe met eenige
wijziging is de machine bruikbaar
te maken voor het rooien van
knollen, bieten etc. is Neder-
landsch patent aangevraagd.
De beide constructeurs zijn
voornemens, wanneer hun product
inderdaad geheel aan de verwach
tingen blijkt te beantwoorden, dit
internationaal te patenteeren en
een fabriek te stichten welke de
„Gema" zoo is de machine ge
doopt aan binnen- en buiten
land in massa zal leveren.
Prof. Mr Sohrieke krijgt
20 Jaar.
De Bijzondere Raad van Cas
satie, heeft Prof. Mr J. J. Schrie-
ke, die tijdens de bezetting het
ambt van secretaris-generaal van
het departement van Justitie heeft
bekleed eu die door het Bijzonder
Gerechtshof te 's-Gravenhugo
werd veroordeeld tot de doodstruf,
veroordeeld tot 20 jaren gevan
genisstraf.
Sportnieuws.
MIDDELBURG.
Korfbal,
Zaterdagavond heeft een com
binatie van de K.V. „Swift" op
de Markt alhier gespeeld tegen
een club van do SchiedamBcho
veteranen, die op bezoek kwamen.
De wedstrijd eindigde na een
mooie party in oen 21 over
winning voor „Swift".
In een aantal gemeenten zijn de
cand.lijsten van sommige partijen
voor de gemeenteraadsverkiezin
gen te laat ingediend, met het ge
volg, dat deze partijen in de ko
mende periode niet vertegenwoor
digd zouden zijn.
Het waren: Deventer (Comm.
partij), Geieen (Kath. groep),
Nijmegen (K.V.P.), Odoorn (P.
v. d. A.), Zwijndrecht (S.G.P.),
Ottersum en Voerendaal.
Om hieraan tegemoet te komen
is een wetsontwerp ingediend, vol
gens hetwelk de niet aanvaarde
candidatenlijsten alsnog kunnen
worden ingediend op een door den
burgem. te bepalen en aan belang
hebbenden per aangeteekenden
brief mede te deelen dag en uur.
B. en W. bepalen den dag waar
op de stemmingen voor de ver
kiezing van de leden van de raden
hunner gemeenten geschieden. De
verkiezing van wethouders ge
schiedt zoo spoedig mogelijk.
zoo hecht is, dat zij er de voor
keur aan geven zich niet bij den
„Staat Borneo" aan te sluiten,
doch in een afzonderlijke organi
satie te blijven, totdat met Su
matra overeenstemming is bereikt.
De vertegenwoordiger van Bali,
de heer Soekawati, verklaarde,
de voorkeur te geven aan een zelf
standig Indonesië binnen het Ko
ninkrijk der Nederlanden, omdat
een bondgenootschap de mogelijk
heid voor buitcnlandsche inmen
ging biedt. Hij wees er op, dat er
ook t.a.v. de federatieve struc
tuur van Indonesië overeenstem
ming bestaat, terwijl hij als derde
punt van overeenstemming noem
de den wensch, dat het verlangen
naar zelfbestuur spoedig zou wor
den bevredigd.
In zijn antwoord legde Dr van
Mook er den nadruk op, dat voor
Java en Sumatra zetels dienden
te worden gereserveerd.
Mocht immers inmiddels in
principe met Java en Sumatra
overeenstemming worden bereikt,
dan zouden vertegenwoordigers
van die gebieden aan de komende
„constitueerende vergadering"
kunnen deelnemen.
LANDBOUWZADEN VOOR
DUITSCHLAND.
Naar het departement van Land
bouw mededeelt, zal voor een be
drag van 50.000 dollar aan land-
bouwzaden aan Duitschland afge
leverd worden.
Er worden nog onderhandelin
gen gevoerd om ook een kwantum
tuinboonen te leveren. Het is
echter nog niet bekend, hoe groot
het kwantum zal zijn en tegen
welken prys dit verkocht zal wor
den. Men veronderstelt, dat het
hier om een hoeveelheid van
225.000 ton zal gaan.
DE VIJFDE ATOOMBOM.
Schout bij Nacht William Par
sons van de Amerikaansche vloot,
die het oppertoezicht heeft over
het tot ontploffing brengen van
de atoombommen, heeft verklaard,
dat 's werelds doodelijkste wapen
zoo noodig vanuit een vliegtuig
radiografisch tot ontploffing kan
worden gebracht.
LEENING VAN 100
MILLIOEN VOOR INDIË.
Amerika heeft een crediet van
100 millioen dollar verleend aan
Ned. Indië en wel voor den aan
koop van Amerikaansche surplus-
goederen. De rente zal 2% pet.
bedragen, de terugbetaling moet
in 7 golyke deelen geschieden, te
beginnen 1 Juli 1949.
ONDERZOEK
SPOORWEG-STAKING.
Tusschen het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie en de
Nederl. Spoorwegen is overeen
gekomen, dat het Rijksinstituut in
de herfst een aanvang zal maken
met het instellen van een uitge
breid en objectief onderzoek naar
de spoorweg-staking 19441945.
Ernstige trambotsing.
Te Amerongen kwam gister
morgen omstreeks 10 uur een
extra-tram met schoolkinderen uit
Utrecht in volle vaart in botsing
met de tram uit Rhenen. Er is
een enorme ravage aangericht;
twee rijtuigen zijn vrijwel geheel
vernield. Voorloopig zijn er een
9-tal zwaargewonden, waaronder
de wagenbestuurders, welke naar
het ziekenhuis te Zeist zijn over
gebracht jverder een 40-tal licht
gewonden. Onder de schoolkinde
ren zijn geen ernstige gewonden.
EEN LATERE TREIN.
M.i.v. 20 Aug. zal er degelijks
een latere trein van Roosendaal
naar Vlissingen worden ingelegd,
dit op verzoek van den Raad van
Overleg te Vlissingen. Men kan
daardoor Zeeland nog bereiken
wanneer men om 18.35 u. uit
Amsterdam of om 19.34 n. uit
Den Haag vertrekt.
Cursus E.H.B.O.
Het bestuur van de afd. Z.-
Beveland van het Roode Kruis
deelt ons mede, dat er voor de
in Sept. aanvangende cursus voor
E.H.B.O. met opleiding tot
Transportcolonnist, nog enkele
plaatsen open zijn.
Aanmeldingen kunnen per brief
geschieden aan den Commandant
der colonne, Dr C. Griep, Wil-
helminastraat 3 te Goes.
Prov. Bondsdag der M.V.
op G.G.
Zaterdag hield de afd. Zeeland
van den Bond van M.V. op G.G.
haar Prov. jaarvergadering te
Goes. Jn de morgenvergadering
werden o.l.v. de presidente, mej.
Tine Meijers, de huishoudelijke
zaken afgedaan, waarna het
Bondsbestuurslid mej. Akkerhuis
een inleiding hield.
In de middagvergadering trad
als spreker op Prof. Dr K. Dijk
van Amsterdam. Zijn rede had tot
titel ..Koerierstersook in een
bevrijd land". In deze toespraak
werd gewezen op de groote betee-
kenis van den arbeid van vele
koeriersters in den bezettingstijd,
welke arbeid verricht werd met
moed, trouw en liefde. Ook nu,
levend in een bevrijd land, moeten
deze deugden onze meisjes sieren.
Zij moeten zijn de brengsters van
goede tijding.
Leden van de Meisjesvereen.
„Meisjesvreugd" uit Middelburg
zongen hierna eenige vaderland-
sche liederen en het nieuwe bonds,
bestuurlid voor Zeeland mej. Dien
Jonkheer, declameerde op ver
dienstelijke wijze eenige stukjes
poëzie.
Van mej. Josien Francke werd,
onder aanbieding van een ge
schenk, afscheid genomen. Zij
heeft vele jaren in het Bondsbe-
stuur de provincie Zeeland verte
genwoordigd.
Door Ds Stam van Goes werd
het slotwoord gesproken, waarna
deze goedgeslaagde eerste Prov.
Bondsdag der Meisjes na de be
vrijding, met dankgebed werd ge
sloten.
MIDDELBURG.
Opening rijwielzaak.
Zaterdagmiddag heropende dhr
S. Schout op den hoek Zandstraat
zyn rywielzaak. De winkel heeft
een groote verandering ondergaan
door uitbreiding, een nieuwe stee-
nen vloer en met plastiek be
werkte muren. Een voor dezen tjjd
uitgebreide sorteering van rijwiel-
artikelen is in de ruime etalage
kasten tentoongesteld. Achter den
winkel is een kantoor en daar
achter een ruime werkplaats.
Nieuwe straatnamen.
Aan het straatgedeelte tusschen
de Bleek en de Koepoortstraat is
een groot aantal noodwoningen
gebouwd. Hetzelfde is ook het
geval aan de laan, die loopt van
af den hoek BreeZuidsingel en
het Molenwater.
Speciale namen hadden deze
verbindingslanen nog niet, doch
nu er woningen kwamen te staan,
werd dat wat lastig. Daarom zjjn
ze nu resp. gedoopt: Koepoort
laan en Luthersche kerklaan, zeer
practische namen. Evenals de
noodwoningen zullen deze namen
een tydelyk karakter dragen.
Jaarvergadering T.B.C.-
vereeniging.
In da vorige weok alhier go-
houden jaarvergadering der Prov.
Zeeuwscho Ver. tot Bestrijding
der Tuberculose word in do plaats
van dhr 0. A. v. Wooldoren, dio
uit Zeeland vertrekt, tot voorz,
gekozn Mr A. J. v. d. Weel, tot
nu too penningmeester. Dhr van
Woelderon, dio 23 jaar voorz. 1b
geweest, werd benoemd tot eere-
voorz. Jhr ir H. L. Bogaort te
Domburg werd tot penningm. ge
kozen. Dhr J. J. Gelderblom word
benoemd in de plaats van dokter
Planteydt.
Voorts werden op deze verga
dering do jaarverslagen uitge
bracht door den secr., den pen-
ningm. en de artsen, verbonden
aan de Consultatiebureaux. Er
werd nog medegedeeld van de
zijde der Inspectie van de Volks
gezondheid en de Ned. Centr. Ver.
tot Bestrijding der T.B.O., dat
aanzienlijke bedragen ter bestrij
ding der T.B.C. zijn beschikbaar
gesteld,
VLISSINGEN.
Voor een zeer matig bezette
St.-Jacobskerk alhier gaven Za
terdagavond dhr P. H. Broerse
(orgel) en mej. Riek Caro (so
praan) een geslaagd concert. Mej.
üaro beschikt over een goede tech
niek en wist vooral in „Er weidet
seine Herdo" (uit do „MosBiaa"
van Handel) veel gevoel te leggen.
Wij vonden dit stuk on ook „De
Heilige Stilte" van Joh. J. Caro
beter dan de beide nummers van
Bach.
Dhr Broerse heeft de weinige
aanwezigen doen genieten van zijn
prachtig spel. Vooral de Varia
tion (uit „Prelude, fugue en
variation van César Eranck) was
magnifiek.
Het „Divertissement" van Louis
Vierne gaf blijk van de mogelijk
heden, die de organist op dit
mooie orgel weet uit te buiten.
Met de Sonate no. VI van P.
Mendelssohn (een bewerking van
het Gebed des Heeren) en een
toegift besloot dhr Broerse dit
concert.
Door den E.H.B.O.dienst, die
gedurende de kermisweek eiken
avond hier werd verzorgd, zijn
ruim 20 ongevallen behandeld,
w.o. enkele vrij ernstige.
GOES.
Groene Kruis.
In de „Prins v. Oranje" had
Zaterdagmiddag de alg. verga
dering van het Groene Kruis in
Zeeland plaats. De" voorz., dhr
R. Roëll, heette in zijn openings
woord burgemeester W. C. ten
telyk welkom, waarna de notulen
door den secr., dhr O. Dieleman,
werden gelezen. Dhr v. d. Borg,
inspecteur van de Volksgezond
heid, deed vervolgens mededeelin-
gen omtrent den schoolartsen- on
schooltandartsendienst. Dhr P. L.
Abrahumse, Vlissingen, dokter B.
Vaandragur, Domburg en dhr J,
O. Everaars, Groede, werden her
kozen als lid van het hoofdbestuur.
In de vac,-J. de Grooto te Hans-
weert, werd door stemming ge
kozen dhr A. do Lange te Goes.
N.a.v. een vraag van een der
aanwezigen, deelde de voorz. mee,
dat de batige Baldi over 1945 ge
bruikt zullen worden om de nood-
Hjdende afdeelingen te ondersteu
nen. H. M, de Koningin heeft
voorts een bedrag van f 4000.
geschonken voor de zuigelingen
zorg.
Hierna hield dokter Vaan
drager een inleiding op 't voorstel
van 't hoofdbestuur om subsidie
te verleenen voor den opleidings
cursus van kraamverzorgsters in
onze provincie. Dit voorstel werd
hierop aangenomen evenals dat
tot het verleenen van subsidie
voor den cursus gezinsverzorgsters.
Tenslotte werd besloten de e.v.
vergadering te Kortgene te hou
den, daar de afd. aldaar haar
40-j. jubileum viert.
- Zaterdagmiddag omstreeks
half drie had op de Steenen brug
een aanrijding plaats tusschen een
motorrijtuig en een wielrijder. De
laatste moest met een hoofdwonde
en een bezeerd been naar 't Gast
huis Oostwal worden vervoerd,
nadat dokter Looijen eerste hulp
had verleend. Het rijwiel werd
licht beschadigd.
Zondag moest weer eens
door de politie een bekeuring ge
geven worden aan een persoon,
die zijn rijwiel onbeheerd op
de straat liet staan. Men zij toch
gewaarschuwd I
KRABBENDIJKE.
Alhier is opgericht een vereen,
van amateurtabakstelers, welke
ten doel heeft, alle voorkomende
zaken de tabaksteelt betreffende
te behartigen. Het bestuur wordt
gevormd door dhrn D. Waverijn,
Kate en de andere eeregasten har- voorz.; M. de Jager, secr.; G.
De „Ambachtsschool" is in practische opleiding verbonden
Middelburg gezien. En niet alleen voor leerlingen-machinist der
daar, doch ook 'ver daarbuiten. Kon. Paketvaartmij. De Zeevaart-
Wanneer men zou gaan berekenen,
hoeveel jongens deze school in den
tijd tusschen 1881 en 1946 heeft
afgeleverd voor het bedrijfsleven,
dan zou men ongetwijfeld tot een
respectabel getal komen.
En zoo is het ook met de Ma
chinistencursus of officieel de
„Opleiding van Scheepswerktuig-
kundigen ter koopvaardij", die in
1921 werd opgericht. Tientallen
jongens hebben hier hun opleiding
ontvangen en hebben nu een goede
positie verworven bij de koop
vaardij. Op vele schepen van de
Rotterdamsche Lloyd, de Hol-
land-Amerikalijn en de Ver. Ned.
Scheepvaartmij. en op enkele van
de Mij Nederland en de Kon.
Ned. Stoombootmij. zijn oud-leer
lingen geplaatst. Enkelen van hen
hebben hun leven geofferd bij de
uitoefening van hun beroep. De
twee machinisten, die omkwamen
bij den ramp van de „Meerkerk"
behoorden ook tot hen.
De Ambachtsschool is klein be
gonnen. Ontstaan uit den drang
der tijden, toen de vrije uitoefe
ning der ambachten tot een ver
wildering had geleid en vele pa
troons zich riet met de opleiding
van hun personeel wilden bemoei
en, werd, in na-, a »an andere
plaatsen, ook in Middelburg hierin
verbetering gebracht door de
stichting van een Ambachtsschool
op 1 Maart 1881.
Hoe het begon.
Met één leeraar en zeven leer
lingen voor het timmervak begon
het op 1 Oct. 1881. Twaalf jaar
later werd een tweede leeraar voor
het schilderen aangesteld, waar
voor twee leerlingen zich hadden
opgegeven. Rijkssteun ontbrak ge
heel, de gemeente gaf wel een
geringe subsidie. Van uitbreiding
kon in dien tijd weinig komen,
omdat de middelen ontbraken.
Steeds weer moesten leerlingen
worden afgewezen.
In de oude lagere school aan
de Gortstraat .hadden de leerlin
gen zelf hun school gemaakt door
verbouwing, doch die werd veel
te klein. In 1909 kon de nieuwe
school aan het Molenwater in ge
bruik worden genomen. Het aan
tal vakken, waarin het onderwijs
werd gegeven, was in dien tijd
uitgebreid tot timmeren, smeden,
bankwerken, schilderen en eenige
jaren later werden ook de vakken
meubelmaken, stoffeeren en elec-
tro-techniek ingevoerd.
Het bleek reeds in dien tijd, dat
de jongens, die de school hadden
bezocht, een grooten voorsprong
hadden bij degenen, die alleen in
de werkplaats waren gevormd.
De machinistenschool.
Ij? 1912 werd aan de school een
school te Vlissingen had de theo
retische vorming. Ook leerlingen
van de Java-China-Japanlijn kre
gen daar hun opleiding. Toen door
deze maatschappijen in 1921 ts
Vlissingen een centrale school
werd gesticht, besloot het bestuur
der Ambachtsschool in Middel
burg een volledige opleiding, ge
richt op de studie voor het voor
loopig machinistendiploma, in het
leven te roepen, waarmede de ma
chinistencursus was geboren. Zeer
bescheiden werd begonnen, n.l.
met zes leerlingen. De opleiding
werd in 1939 veranderd in een
twee-jarige. De eerste klasse
wordt altijd gesplitst in een afd.
Practici (dat zijn zij, die een di
ploma der Ambachtsschool bezit
ten) en een afd. Theoretici (n.l.
zij, die in het bezit zijn van het
Mulo-diploma of dat van 3 jaar
H.B.S.). In de tweede klasse
wordt deze splitsing weer onge
daan gemaakt. De eerste drie
maanden der eerste klasse zijn
proefmaanden; blijkt liet, dat de
jongens niet capabel zijn, dan
moeten ze de school verlaten.
Interessant is nog te vermeiden,
dat H. M. de Koningin in 1917
de school met een bezoek vereerde.
Inrichting en materialen.
Op het oogenblik voldoet het
schoolgebouw aan hooge en' mo
derne eischen. Er zijn ruime en
frissche leslokalen, enz. Gelukkig
heeft net voor den ergsten tijd
van materiaalscbaarschte de ver
bouwing haar beslag gekregen.
Door den oorlog heeft het ge
bouw niet geleden; wel hebben
de Duitschers er langen tijd in
gehuisd en het uoodige gestolen.
Toch Is het aan den directeur dhr
E. Visscher, die na de bevrijding
waarnemend directeur der beide
scholen was geworden en kortge
leden definitief werd benoemd,
gelukt, de wat grootcre machines
weer alle te achterhalen. De klei
nere gereedschappen konden van
zelfsprekend niet meer worden te
ruggevonden. En het gebrek daar
aan, evenals aan allerlei voor het
onderwijs zoo belangrijk materi
aal, is nog steeds groot. Na de
bevrijding heeft het gebouw het
Roode Kruis geherbergd (als eva
cuatie-centrum) en ook heeft Civil
Affairs er nog in gezeten. Maar
met man en macht is daarna in
recordtijd de school weer in orde
gebracht.
Op het oogenblik telt de Am
bachtsschool ongeveer 260 leer
lingen en de machinistenschool
ongeveer 50.
Wij hopen morgen iets te ver
tellen omtrent de feestelijke vie
ring van de herdenkingsweek.
Bij de behandeling van het
machtigingsbesluit geldzuivering
door de Tweede Kamer, heeft de
heer de Wilde met recht hulde
gebracht aan de banken voor hun
prestaties in verband met de geld
zuivering.
De Ncderlandsche banken, aldus
de heer de Wilde, hebben sinds
Augustus van het vorige jaar on
gelooflijk veel werk verzet; het
personeel heeft maandenlang dag
en nacht gewerkt en dat werk was
niet alleen groot van omvang,
maar droeg ook een onaangenaam
karakter. Want het publiek, dat in
den eersten tijd in de rij moest
staan, heeft over de heele linie
niet begrepen, dat het niet meer
over zijn eigen geld kon beschik
ken en het was dikwijls zeer onte
vreden.
Men kan veilig zeggen, dat de
Minister zonder de medewerking
van de banken zijn maatregelen
niet zou hebben kunnen effectuee-
ren.
In dit verband herinnerde de
heer de Wilde aan een uitspraak
in het jaarverslag van de Twent-
sche Bank, waarin gezegd werd,
dat van het bevattingsver
mogen schier het onmogelijke
en van de werkkracht het
alleruiterste gevergd werd.
Deze hulde is verdiend.
Zonder de medewerking van de
banken was er van de geldzuive
ring niets terecht gekomen.
Men denke aan de groote ach
terstand bij de Rijkspostspaar
bank, wat betreft de bijschrijving
van rente. Een achterstand, die
door de banken in den kortst mo
gelijken tijd zou zijn bijgewerkt.
Kruiningen, penningm.Johs.
Tramper, Johs. Griep en C. v.
Bremen.
BORSSELE.
Alhier is opgericht een Duiven-
ver., die den naam zal dragen van
„De Scheldevliegers". Het be
stuur bestaat uitA. Quist, voorz.
J. Duynkerke, secr.; J. Walhout,
penningm.
IERSEKE.
Zaterdagavond is in een ver
gadering alhier besloten een af-
(Zie vervolg pag. 2).
DE BILT ZEGTs
Iets warmer.
Bewolkte lueht, plaatselijk nog
kans op eenige lichte motregen,
voornamelijk echter in den nacht
of vroegen ochtend. Eenige stij
ging van temperatuur. Matige Z.-
W. wind.
Laatste berichten.
Vier resoluties aangenomen.
Gistermiddag zijn op de confe
rentie te Malino met algemeen»
stemmen de vier volgende reso
luties aangenomen:
1. Teneinde tot een federatieve
structuur van Nederlandsch-Indië
te komen moet een federatie ge
vormd worden, welke geheel In
donesië omvat en den naam van
„Vereenigde Staten van Indo
nesië" draagt.
2. Deze federatie zal moeten
bestaan uit vier deelen, n.l, Java,
Sumatra, Borneo en de Groote
Oost, waarbij een voorbehoud
wordt gemaakt t.a.v. de positie der
kleine Soenda-eilanden, de aan
sluiting van zelf besturende land
schappen van Oost-Borneo bij
Borneo en depositie van de eilan
den Banka, Biliton en Riouw (in
afwachting van de mogelijkheid,
dat deze zich bij Sumatra zullen
aansluiten).
3. De tweede conferentie moet
zoo spoedig mogelijk bijeengeroe
pen worden om uit te werken
voorstellen inzake de staatkundige
hervorming van Borneo en de
Groote Oost te behandelen.
4. Instemming wordt betuigd
met het voorstel om zeven Indo
nesische afgevaardigden te Malino
aan te wijzen teneinde deel te ne
men aan de voorbereiding van de
voorstellen tot staatkundige her
vorming van Borneo, de Groot®
Oost, Banka, Biliton en Riouw.
Amerikaansche commissie
naar Rusland.
Met het IC.L.M.-vliegtulg
„Twenthe" is dezer dagen een
gezelschap van 7 vooraanstaande
Amerikanen naar Amsterdam
vertrokken. Van daaruit is de reis
per Russisch vliegtuig naar Mos
kou voortgezet.
De taak van deze commissie is,
de inspectie van het gebruik en de
distributie van door Amerika ge
schonken goederen. Ook zal een
studie worden gemaakt van de
toekomstige behoeften,
Het Finsche officierencorps
gehalveerd.
Het Finsche officierscorps is na
den wapenstilstand met meer dan
50 pet. verminderd.
Onder de hoogere officieren is
het precentage nog grooter, Het
aantal generaals is van 45 tot 16
gereduceerd, De meeste bekende
generaals zouden gearresteerd
zij ti,
