GERBRANDY - DE GEER.
Oe kampen voor politieke gevangenen.
Verkeersconferentie te Middelburg.
"Batavia
Uit de Schatkamer
onzer Letteren.
Gestraften reeds lang opge
sloten zonder verhoord te zijn.
V erlaging vetrantsoen?
Briefwisseling.
bij dag: vriendelijk e"
rustig
bij nacht: verraderlijk,
dood.
Deze weelc hebben wy twee
figuren tegenover elkander zien
staan, die in de ure van gevaar
en rampspoed geroepen waren
in Leader? bet gezag van een
Nciiemndsche regee-
rjp.j t<5 JwadJwwsg en het aan-
ït-ü vaii ans 'and hoog te hou
den.
Waarlijk, diep treurig en
krenkend voor ons volk, dat
den zwaren bezettingstijd had
te doorstaan, is de houding ge
weest van den heer De Geer
waarover nu het volle licht is
opgegaan. Wij weten thans wie
en wat de heer De Geer ge
weest isgeen leidsman, maar
een leidelijke slappeling, een
woordbreker, een deserteur.
De heer De Geer heeft niet
besaft, wat hij aan zijn hooge
ambt en aan zijn volk verplicht
was. En terwijl in Nederland
eenvoudige jongens, doodge
wone burgers met de revolver
in de vuist den ongelijken strijd
ingingen en vielen voor het pe-
leton of een ellendigen dood
stierven in een concentratie
kamp, wist Jhr De Geer, geroe
pen minister-president, in de
veiligheid van den overkant
eenvoudig zijn plaats niet en
gooide hij ons gezag in de goot.
Niet iedereen kan een held
zijn, helden worden geboren,
niet gemaakt, maar van iede-
ren landgenoot mocht verwacht
worden, dat hij eenvoudig zijn
plicht deed, toen het er op aan
kwam.
De heer De Geer wist niet
eens, wat duizenden jongens op
de Grebbe en in de Peel wel
wisten, wat vele ambtenaren en
Nederlanders op het stille ver-
zetsfront wel wisten, n.l. wat
plicht is tegenover God, Vorstin
en Vaderland. Uit de handen
van H. M. 'de Koningin ontving
hij een opdracht voor Nee-In-
dié. Hij heeft niet de opdracht
teruggewezen, hij is afgereisd
en deserteerde.
Tegenover de Geer staat Prof.
Gerbrandy. Ons volk weet wat
het aan dezen leidsman in den
vreemde gehad heeft. Er zijn
vele fouten gemaakt in Londen,
maar één ding kan men het
Londensche kabinet nimmer
verwijten, n.l. dat het niet één
is geweest met het verzet, de
ziel van ons volk. Het is de
groote verdienste van Prof
Gerbrandy, dat zijn regeerings-
beleid voor alles gericht was op
het steunen van het principieele
compromislooze verzet.
Wat De Geer in de oogen
van de Britsche publieke opinie
verknoeid en vergooid heeft,
heeft Gerbrandy met taaie
Fricsche eigenzinnigheid her-
s.eld; het gezag van de Neder-
landsche regeering, de waar
digheid van ons vofic, die in het
verzet tot uitdrukking kwam.
Wij zijn dankbaar voor man
nen als Gerbrandy. In zijn boek
„Europa tegen de Moffen" zegt
A- den Doolaard tot hem;
„Gij, Pieter Sjoerd Gerbrandg,
Minister-President gedurende
moeilijke jaren, gij zijt de kam
pioen van Althusius den groo-
ten en helaas zoo onbekenden
theoreticus van den opstand te
gen Spanje; een man, die ook
geen blad voor den mond nam.
Men heeft u veel verweten.
Ik wil slechts uw eene groote
onbetwistbare deugd naar vo
ren brengen. Gij waart een
waarlijk groot hater der Duit-
sche heidenen en nimmer heeft
angst voor het lot uwer gelief
den in bezet gebied u weerhou
den, aan die haat scherpe uit
drukking te geven.
Uw verdienste voor de Ne-
derlandsche radio in oorlogs
tijd is onbetwistbaar: allengs
hebt gij gezien, wat' anderen
ovri het hoofd zagen: dat de
Ntderlandsche regéering door
de menigte allereerst beoor
deeld zou worden, naar wat er
over de radio weerklonk. Laat
ik u hier de hand mogen geven
in de oprechte overtuiging, dat
gij uw best deed voor het ver
zet in Nederland".
Prof. Schermerhorn
en de knokploegen.
Het dagelijksch bestuur der
L.O.L.K.P. Stichting meldt:
„In de N.R.C. van 10 April
1946 wordt onder den titel „Een
aanvoerder" Minister Schermer
horn aanbevolen als lijstaanvoer
der eener partij. In dit stukje
komt de volgende zinsnede voor:
„Tijdens de bezetting was hij
aanvoeder der illegale knokploe
gen (K.P.)".
Het blijkt thans, dat de N.R.C.
hiervoor niet verantwoordelijk is,
maar dat dit een advertentie van
de Partij van den Arbeid betrof.
K. Vorrink heeft 27 April j.l.
in een openbare vergadering ver
klaard, dat het illegale werk geen
object mag zijn voor verkiezings
propaganda. Het Dag. Bestuur is
van oordeel, dat zijn partij daar
zelf in deze advertentie inbreuk
op maakt. Ernstiger is echter, dat
de aangehaalde opmerking volko
men bezijden de waarheid is.
Het Dag. Bestuur der L.O.
LKP. Stichting is gemachtigd
te verklaren, dat Prof. Scher
merhorn nooit aanvoerder
der K.P. is geweest, noch
aanvoerder eener ploeg dier
organisatie. Zijn verbinding
met de K.P. bestond slechts
in het feit, dat hij gedurende
de laatste vier maanden van
den oorlog lid van de Advies
commissie der K.P. was, van
welke commissie Prof. Oranje
voorzitter was.
In het algemeen kan ook de
Partij van den Arbeid zich door
deze opmerking niet beroepen op
een speciale relatie met de K.P.
Dat zouden wel andere partijen
kunnen doen, maar die laten dat
na, met het argument van den
voorzitter van da Partij van den
Arbeid.
Het Dag. Bestuur vertrouwt,
dat Prof. Schermerhorn zelf niet
op de hoogte i3 van deze mis
plaatste verkiezingspropaganda en
adviseert het partijbestuur zich
eerst met hem te verstaan, alvo
rens over hcra te adverteeren."
BRITSCH-AMERIKAAIM.
SCHE SAMENWERKING.
„Ons doel is vrede".
De aftredende Britsche am
bassadeur te Washington, Lord
Halifax, die Maandag naar
Groot-Britannië vertrekt, heeft
in dc „Daily Telegraph" ver-
kb.&rsj: „TJjdc» dep oorlog
w»- dt samenwerking der
Amerikaan niet vijandig aan
de Sowjet-Uuie en China of na-
deelig voor de geallieerde zaak,
evenmin zal zij het in vredes
tijd zijn. Critiek zou alleen van
kracht zijn, indien het doel van
ons deelgenootschap verkeerd
zou zijn en Groot-Brittannié of
de V.S. een inbreuk op de rech
ten van andere volkeren zou
beramen.
Ons doel Is vrede.
In dit licht bezien is de Anglo-
Amerikaansche vriendschap het
begin van een proces, dat nooit
uitsluit maar voortdurend uit
breidt, hetgeen een noodzake
lijke voorwaarde voor den
vrede is."
AUTOVERKEER MET
BELGIË.
Naar aanleiding van het be
richt, dat voor België geen in
ternationale rij- en wagenbe-
wijzen meer noodig zijn, deelt
de K.N.A.C. mede, dat dit ai-
leen voor personenauto's geldt,
en dus niet voor vrachtautomo
bielen en touringcars.
Zal Hirohito aftreden?
Volgens berichten uit Tokio,
uitgezonden door radio New-
York zal keizer Hirohito van
Japan waarschijnlijk in de
naaste toekomst besluiten om
af te treden
In een te Haarlens gehouden
vergadering deelde minister
Mansholt mede, dat voor onze
vetpositie thans het goede sei
zoen aanbreekt, zulks in ver
band met de verbeterde zuivel-
positie.
De stakingen in de havens
brengen echter den aanvoer
uit het buitenland in groot
gevaar. Indien de haven
staking nog lang duurt, zal
het vetrantsoen op 26 Mei
verlaagd moeten worden.
Op aandrang van de Tweede
Kamer heeft de minister van Ju
stitie de vaste commissie voor
privaat- en strafrecht, in do ge
legenheid gesteld een aantal inter-
neeringskampen te, bezoeken.
Deze commissie heeft thans
verslag uitgebracht.
Zij zegt, dat zij de kampen in
de eerste plaats heeft bezien als
inrichtingen, bestemd voor de be
waring van nog niet veroordeelde
politieke verdachten, en voorts
ook als inrichtingen voor de in-
terneering en heropvoeding van
reeds veroordeelden.
De commissie heeft, van dit ge
zichtspunt beschouwd, den indruk,
dat de toestanden in de kampen
nog op tal van punten te wenschen
overlaten.
Zij stelt aan de Kamer .voor,
den minister van Justitie uit te
noodigen, met groote kracht naar
verbetering te streven, zoodat ver
trouwd mag worden, dat binnen
afzienbaren tijd de interneering
aan redelijke eischen zal beant
woorden.
Wat de gebouwen betreft, loopt
de beoordeeling door de commis
sie uiteen van goed tot zeer
slecht.
De commissie kreeg den indruk,
dat de behandeling van de gede
tineerden in de meeste kampen
thans behoorlijk is. Toch laat de
toestand hier en daar nog wel te
wenschen over. Een bijzonder
moeilijk probleem vormt het toe
zicht op de vrouwelijke gedeti
neerden.
Behoudens in enkele gevallen
kreeg de commissie niet den in
druk, dat er overmatig en licht
vaardig disciplinaire vrijheide-
straffen werden epgelegd.
Niet zelden trof zij ge
straften aan, die reeds ge-
ruimen tijd waren opgesloten
zonder verhoord te zijn of
wien niet was medegedeeld,
hoe lang hun straf zou
duren.
Volkomen ontoelaatbaar acht de
commissie het gebruiken van
strafmaatregelen bij wijze van
pijnbank, hetwelk zij in het kamp
te Hoek van Holland moest con-
sratetren. Hier werd opsluiting in
den „bunker" en zelfs krom-
sluiting in de boeien toegepast.
De hoeveelheid voedsel komt
ongeveer overeen met de rant
soenen in de vrije maatschappij,
maar zonder versnaperingen en
rookgerei,terwijl slechts de helft
van het normale suikerrantsoen
wordt verstrekt, maar méér aard
appelen gegeven worden.
De commissie heeft den indruk,
dat de medische verzorging over
het algemeen behoorlijk, hier en
daar zelfs zeer goed is.
Tot haar leedwezen heeft de
commissie moeten constateeren,
dat er aan de tewerkstel
ling van de gedetineerden nog
zeel veel ontbreekt.
Het komt haar voor, dat het
mogelijk moet zijn de ontgin-
ningsarbeid in den N.O.-polder
althans ten deele met behulp van
gedetineerde politieke delinquen
ten uit te voeren.
De commissie zou het gewenscht
achten, indien een iets ruimer con.
tact tusschen de gedetineerden en
hun familie mogelijk werd ge
maakt door iets meer correspon
dentie en liefst ook iet» meer be
zoek toe te staan.
Tot haar leedwezen moet de
commissie verklaren, dat de stem
ming onder de gedetineerden op
vele plaatsen slecht is.
Dat men tot dusverre aan de
eigenlijke heropvoeding van de ge
vangenen nog in het geheel niet
is toegekomen, is begrijpelijk.
Thans mag echter aan dit vraag
stuk naar de overtuiging der com
missie geen oogenblik langer wor
den voorbijgegaan.
Behalve klachten «ver den tra
gen gang der vrijlating vernam de
Dn Rotterdamsche haven
staking.
800 vrijwilligers hebben in
Rotterdam het werk der stakende
havenarbeiders overgenomen, Met
de 700 vaste havenarbeiders, die
niet gestaakt hebben, is het nu
mogelijk de 21 in de haven lig
gende schepen te lossen of te
laden.
DE ATOOMENERGIE.
Dr Allibone, dia geduren
de den oorlog lid was van de
Engelsch-Amerikaanscha com
missie voor de vervaardiging
van de atoombom, heeft ver
klaard, dat waarschynlyk het
volgend jaar de atoom-energie
zou kunnen worden aange
wend voor industrieels doel
einden.
Hierbij deelen wij onzen corres.
pondenten mee, dat verslagen van
de viering der bevrijding niet
meer opgenomen kunnen worden.
Er Is reeds veel verbeterd na de bevrijding.
Desondanks blijft er nog veel te wenschon over.
gaan stemmen op tot wederinvoe
ring van de Ie klasse, tegen be
taling. Vooral zakenmenschen
kunnen dan rustig handelen. Do
Comm. meende, dat dit can stap
terug is.
Op het traject Kruiningen—
Perkpolder wordt per 1 Juni do
„Koningin Emma" ingelegd, die
8 personenauto's kan vervoeren.
De kosten van herstel aan den
steiger te Stavenisse col meer
dan een ton bedragen.
Gratis overtocht op de Ooster-
scheldc zal vooralsnog niet moge
lijk zijn, daar de Prov. deze kos
ten momenteel niet kan dragen.
Het Prov. Bestuur is echter dili
gent om de tarieven zoo laag mo
gelijk te stellen.
Gevraagd wordt om den parti
culieren dienst tusschen Ter-
neuzen en Hoedekenskerke door
het Rijk of de Prov, te doen over
Een speciale medewerker van
„Strijdend Nederland" geeft
eenige bijzonderheden over den
toestand te Batavia.
Overdag lijkt het al weer
een beetje op 't Batavia van
voor den oorlog De wegen zijn
echter buitengewoon slecht en
op de passars winkels zijn
er hoegenaamd niet worden
schrikbarend hooge prijzen ge
vraagd. 's Avonds om 7 uur is
alles gesloten, met uitzonde
ring van enkele dancings, waar
zooveel gewapende militairen
komen, dat de baas niet bang
behoeft te zijn voor een over
val.
Tusschen 7 en 11 is het rustig
op straat. Om 8 nur nog even
de snel voorbijgaande drukte
van de uitgaande bioscoop en
daarna zie je nog maar enkele
menschen die persé ergens
naar toe moeten.
Schoten in den nacht.
Om 11 uur avondklok. Ieder
moet binnen zijn. Dan begint
de Bataviasche nacht, waarin
geen plaats is voor menschen.
Doodstil is het. Plotseling een
schot.... Dan, heel even maar,
een kleine pauze. Daarna een
helsch lawaai. Het leegschieten
van een automatisch wapen. De
stilte keert weer. Doch niet
voor lang. Den heelen nacht
gaat dit voort. In alle richtin
gen is actie. Niet op groote
schaal. Slachtoffers vallen er
weinig. Vaak is 't maar een
zenuwachtige schildwacht, die
meent iets te zien. Maar ook
dikwijls is het een één- of
tweemans aanval op een post.
Gelukkig met weinig resultaat.
En toch beangstigend. Je weet
niet wanneer noch vanwaar de
sluipmoordenaar komt. 'Je schiet
je wapen leeg op een ongezie-
nen vijand. Soms vindt je den
volgenden morgen zijn lijk,
soms viftdt je alleen een bloed
spoor, meestal heelemaal niets.
Sluipmoord.... Het schieten
hoor je, je bent op je qui vive.
Je neemt tegenmaatregelen,
zoekt dekking, schiet terug.
Een slag met een golok voel
je misschien heel even. Maar
je merkt al niet meer, dat de
kleeren van je afgerukt wor
den, dat je handen op je rug
gebonden worden. Dood of
slechts bewusteloos word je in
de kali geworpen; soms den
volgenden dag, soms weken ia-
ter wordt 't lichaam gevonden.
Vrouwen, mannen, kinderen,
Europeanen, Indonesiërs, Br.-
Indiërs en Chineezen. Uit alle
bevolkingsgroepen zijn er die de
tol betalen. Een onvoorzichtig
woord, een niet onmiddellijk
voldoen aan een eisch van de
republiek ofeen blanke
huid, zijn voldoende redenen.
En hoe dikwijls ook is het
slechts om buit te doen. Onder
het mom van den vrijheids
strijd worden ontelbare misda
den bedreven.
Geen wet en orde.
Wet en orde bestaan niet in
't land waar de strijd om de
macht heftiger gevoerd wordt,
dan de strijd om recht.
Batavia bij dag: beroofd en
uitgeput, maar vriendelijk en
rustig.
Batavia bij nacht: Verrader
lijk, dood!
Nadat des morgens reed9 een
vergadering met de ondernemers
gehouden was, werd Woensdag
middag o.l.v. den Commissaris der
Koningin, Jhr Mr J. W. Quarles
v. Ufford, een conferentie belegd
met verschillende instellingen en
vereenigingen, die bij het verkeer
in Zeeland zijn betrokken.
Vertegenwoordigd waren Ged.
Staten, de Stichting Herstel Zee
land 1945, de A.N.W.B., K.N.M.
V., K.N.A.C., Kamer van Koop
handel, vele directies en onder
nemers van verkeersinstantie's,
enz,
Reeds veel verbeterd.
Jhr Quarles constateerde, dat
op verkeersgebied reeds heel wat
is bereikt. Was de toestand bij
de bevrijding hopeloos, thans is
er reden tot tevredenheid. Voor
de prov. vloot is reeds tusschen
Kruiningen en Perkpolder een
ferryboot ingelegd. Eenige ver
nieuwde schepen volgen binnen
kort op andere lijnen.
■Over het vliegverkeer worden
besprekingen gevoerd. Door de
Rijkswaterstaat wordt onderzocht
of het vliegveld Vlissingen nog
te gebruiken is. Voor Z. Vlaan
deren bestaan plannen voor een
noodvliegveld.
Vervolgens deed de Commis
saris mededeelingen over de resul
taten die op de conferentie met
do ondernemers bereikt zijn.
De Bootdiensten.
Met ingang van 3 Juni zal op
het veer VlissingenBreskens de
dienst tot 17 vaarten worden uit
gebreid. Voor den oorlog was dit
aantal slechts 12. Deze z.g. „starre
dienst", die eind Juli mede door
de „Pr. Willem I" zal worden
onderhouden, is mogelijk gewor
den, doordat goederen en paarden-
vervoer nu zoo veel mogelijk op
vrachtauto's geschiedt. Tijdroo-
vend laden en lossen wordt daar
door voorkomen.
Alle booten zullen zooveel mo
gelijk op trein en bus aansluiten.
Op de lijn KruiningenPerk
polder zullen per 13 Mei 16 dien
sten komen. Tusschen Kortgene
en Wolfaartsdijk komen 15 dien
sten, VeereKamperland 6 dien
sten en ZierikzeeKatscheveer 5
diensten.
De steigers voor de koplading
veerdienst BreskensVlissingen
zullen spoedig gereed zijn. Mede
i.v.m. de oriëntatie van Z.-Vlaan
deren op België, i9 dit werk ur
gent. Over een jaar zal men klaar
zijn.
De thans gelichte 215, wordt in
drieën gebrand en van een grooter
tusschenstuk voorzien. Van de
nog in de Vlissingsche haven aan
wezige gezonken ferrybooten
„Juliana" en „Prins Hendrik" is
nog niets te zeggen.
Uitvoerig werd daarna gespro
ken over het vrije vervoer op de
Westerschelde. Gevraagd werd
o.m., waarom voor losse paarden
betaald moet worden.
Is Z. Vlaanderen ea Walcheren
Men zou de bootdiensten
over de Oosterschelde
ook vrij willen zien.
Maar: Wie zal dat be
talenDe spoorlijn
Vlissingen Roosendaal
zou in 1951 geëlectrifi-
ceerd kunnen zijn. Waar
komt in de toekomst een
vliegveld
I i
nemen. Hier komt binnenkort in
de vaart de „Prinses Irene" met
accomodatie voor 70 Passagiers
en een klein aantal fietsen. Er
zullen minstens 5 vaarten zijn.
Voor vrachtauto's wordt de
„Willem I" (18) te Vlissingen en
de „Emma" (8) op Schouwen in
gelegd.
Nagegaan zal worden of de
veerschippers tusschen Stavenisse
en Ouwerkerk en GorishoekIer-
seke verplicht kunnen worden een
aanlegsteiger ten behoeve van de
passagiers, die nu over glibberig
zeewier moeten loopen, te bouwen.
Met de regeering worden be
sprekingen gevoerd om de pontons
te Zijpe en Anna Jacobapolder te
vervangen door booten met kop
lading.
In verband met de klachten op
Schouwen over de R.T.M., wordt
opgemerkt, dat deze thans alle
medewerking verleend. Het s.s.
„Elma" is nu vervangen door de
„Maasnimf". De dienst is nu zoo,
dat er per dag te Rotterdam 6
uur overblijft om zaken te doen.
De Spoorwegen.
Als algemeenen wensch van de
Zeeuwsche bevolking heeft de
Comm. de N.S. gevraagd inplaats
van stoomtreinen, diesel- of elec-
trjsche treinen in Zeeland te laten
rijden. Men antwoordde hierop,
dat dieseltreinen onmogelijk wa
ren, doch dat in het groote elec-
trificeeringsplan van de Ned.
Spoorwegen de lijn Roosendaal
Vlissingen is opgenomen. Zooals
de zaken er *u voor staea zal dit
plan in Mei 1951 verwerkelijkt
kunnen zijn.
Over de rijsnelheid op den
Zeeuwschen lijn werd opgemerkt,
dat de max. snelheid nergens meer
dan 60 K.M. bedraagt.
Tram- en Busdiensten.
Opgemerkt werd, dat de electr.
tram Sluis—Brugge en Sluis—
Knocke, die 8 x per dag rijdt, *oo
slechte aansluiting heeft op de
boot te Breskens. Burgera. Aar-
nouts zou hierin verbetering wil
len zien. De Dir., dhr Sonneveld
zei, dat uitbreiding wordt voorbe
reid. Het mankeert echter nog
aan materiaal.
Op de buslijn StavenisseTho-
len zijn nu maandabonnementen
ingevoerd. Retours zullen volgen.
De bus van v. Oeveren te Zierik
zee zal voortaan rijden tot aan
de haven.
Ged. Staten zijn bereid de B.
B.A. te verzoeken om wachtge-
legenheid voor de 'busdiensten
TholenB. op Zoom.
Het verzoek van Gebr. van
Fraassen tot wederinvoering van
den dienst VlissingenWolfaarts
dijk heeft in de naaste toekomst
geen kans. Er is geen materiaal
beschikbaar en er wordt reeds
door bestaande diensten in de be
hoefte voorzien.
Het Wiegen vraagstuk.
Algemeen was men van oordeel,
dat de wegen, waarvan het onder
houd 6 jaar heeft stilgestaan,
spoedig verbetering behoeven.
Verbetering werd bepleit van de
wegen Kijkuit—Axel en Hulst-
Belg. grens. In erbarmelijken toe
stand verkeert ook het kleine
stukje Oud-VossemeerSt. An-
naland. Voor dit laatste is de
steenslag reeds aanwezig.
Totstandkoming van den Rijks
weg Vlissingen—Nieuwland wordt
van groot belang geacht.
De directie der „Stoomtram
Walcheren" deelde mee, dat de
gebombardeerde tramlijn Vliss.—
Middelburg, die vooral tusschen
Middelburg en de Abeele een ge
vaar voor het verkeer vormt, bij
inschrijving zal worden verkocht.
Bruggenbouw-
Namens dc K.N.A.C. bepleitte
Jhr v. Vreedenburg verbetering
van het „smartekind", de Thool-
sche brug. De Stichting Herstel
Zeeland 1945 drong aan op op
heffing van het bruggeld voor
deze brug, waarmee een geweldig
economisch belang zou zijn ge
diend.
De A.N.W.B. drong aan op
spoedigen bouw van een brug
over dc Zandkreek. In dit ver
band werd ook genoemd het be
kende drie-eilanden plan en een
e.v. aan te leggen vliegveld in het
Noorder Sloe. Jhr Quarles deel
de mede, dat in de planen voor
aanleg van een vliegveld genoemd
wordt de Zuid-watering te Rit-
them.
Aan het slot zei de voorz., dat
Ged. Staten altijd bereid zijn kjach
ten aan te hooren. Hij hoopte, dat
deze conferentie gunstige resul
taten mag hebben, waar» de
vergadexing uiteen ging.
oommissie op vele plaatsen klach
ten, vooral van de zijde der kamp
commandanten, over de willekeu
rige volgorde waarin de zaken
blijkbaar worden behandeld. Her
haaldelijk werd tegenover de
commissie door de kampleidingen
de opvatting uitgesproken, dat
connectie en corruptie aan deze
willekeurige volgorde niet vreemd
zouden zijn.
Bij de vrijlating zal in het bij
zonder aan de vrouwen aandacht
besteed moeten worden.
Op tal van plaatsen vernam de
commissie klachten over de ver
houding tusschen de kamplei
ding en de gezagstroepen.
EEN NIEUW BOEK VAN
ARNOLD MEIJER.
Naar gemeld wordt is er een
tweede boek van Arnold Meyer
in voorbereiding, hetwelk den
titel draagt: „Nederland voor,
tijdens en na de bezetting". Dit
boek brengt een aantal nog niet
gepubliceerde documenten. O.a.
zou het aantoonen, hoe de heer
Vorrink uit eigen beweging tot
Meyer gekomen is.
Prljzenbeschikking
japonnen 1946.
In de Staatscourant is afge
kondigd een beschikking van
den minister van Handel en
Nijverheid, de „prijzenbeschik-
king japonnen 1946".
Een uit Harskamp ontvluchte
S.S.-er, die in een hol in de bos-
schen van Lunteren „onderge
doken" was, in weer gegrepen.
Wanneer trouwt U?
AI duurt het nog enkele maan
den, toch moet TJ nn reeds
het probleem van Uw woning
inrichting met ons komen be
spreken.
Direct kopen kan natuurlijk
nog niet, daar allej nog ge
reserveerd is voor direct ge
bruik. Toch zullen de waarde
volle tips, die wy U kunnen
geven, het inrichten van Uw
eigen huis veel gemakkelijker
maken.
Komt U eens?
Fa H. BLOK ZONEN
KAPELLE (Z.B.)
Tel. 200 (K 1102)
(Ingez. Med.)
XV.
DE LETTERKUNDE VAN ZUID-AFRIKA
Hier volgt dan allereerst een Vaderland 1 om sal die adel
der gedichten, geboren in den van ons naam met ere dra
donkeren tijd van den Boeren
oorlog
IN DIB KONSENTRATIE-
KAMP.
Jou oê is nat met die trane van
[Sister;
Jou stel is gemartel, deur
[smarte gepla;
Van vrede en pret was jy
[vroeër 'n verkwister
En nou, wat bly oor van jou
[rykdomme? Ja,
'n Spreekwoord tot steun
[daar 'sgeen troostwoord
[beslister;
„Geduld, o geduld, wat so bate
[kan dra".
Hto ®it jy te koes teen, die
[wind, wat daar suie
Yskottd deur die tentseil, geskeur
[deur die hael
Jon enigste skuil in die nag
[teen die buie;
Die Junielug stort oor die
[stroom van die Vaal
Jy hoor net die boes van jou
[kind, en die luie
Gedrup van die reeëndrup-
[peltjes por die paal....
En de dichter Augène Marais
zingt in 1902, het jaar van den
neergang:
God va» ons Vaders as U wil
[bestaan,
dat ons as Staat en Nasie moet
[vergaan,
besoedel deur verraad ontrou
aaa alles deur ons Vaders
[opgebou
(die ideale, vir ons öpvergaar
deur worst'ling van 'n halwe
[duisend jaar I)
bedwelm deur elke lawwe vrees,
onwaardig langer nog 'n volk
[te wees;
ons diepste liefde steeds
[gesmoor
om vreemdeling e« vijand na
[te spoor;
en vuile hande, rooi bevlek,
met bloed van broer en vrind
[bedek;
God van ons Vadert, bly a wil
[bestaan,
leer ons genadiglik die dood
[blijmoedig in te gaan.
De dichters Leipoldt, Totius
en Celliers schenken hun volk
een onvergankelijk bezit; zij
getuigen van de smart en
smaad het Afrikaansche volk
aangedaan, maar vertrouwen
vast op het recht, dat zal ze
gevieren boven de macht, zoo
niet op deze aarde, dan toch m
Gods hemel. Zij vertolken de
stem van hun volk, een volk
dat zijn land innig jilelheeft,
dat voor zijn land onnoemelijk
veel geleden heeft, maar dat,
naar het voorbeeld van hun
vrome voorvaderen, onwrik
baar op God blijft vertrouwen,
een vertrouwen, dat zoo prach
tig zijn uitdrukking vond in
het gedicht van C. J. Langen-
hoven, dat tot volkslied verhe
ven werd:
DIE STEM
VAN SUID-AFRIKA.
Uit die blouw van onse hemel,
uit die diepte van ons see;
Oor ons éwige gebergtes,
waar die Icranse antwoord gee.
Deur ons vér verlate vlaktes
met die kreun van ossewa
Ruis die stem van ons geliefde,
van ons land Suid-Afrikal
Ons sal antwoord op jou
[roepstem,
ons sal offer wat jy vrat
Ons sal lewe, ons sal sterwe
ons vir jou, Suid-Afrikal
In die murg van ons gebeente,
in ons hart en siel en gees;
In ons roem op ons verlede,
in ons hoop op wat sal wees
Waar en trou als Afrikaner»,
kinder» van Suid-Afrika
Ia die «ongloed van ons sooner,
in onl winternagse kou;
In die lente van ons liefde,
in die lanfer van ons rou;
By die klink van huw'liks-
[klokkie»,
by die kluitklap op die ki»
Streel jou stem ons nooit ver-
[niet nie,
weet jy waar jou kinders is.
Op jou roep seg ons nooit nee
[nie,
seg ons altyd, altyd ja:
Om te lewe, om te sterwe
ja ons kom, Suid-Afrikal
Op U almag vas vertrouend
het ons vadere gebou;
Skenk ook ons die krag, o
[Here,
om ta handhaaf en te hou
Dat die crwo van on9 vaad're
vir ons kinders erwe bly;
Knegte van die Allerhoogste,
teejB difl heelo wereld vryl
Soos ons vadere vertrog het,
leer ook ons vertrou, o Heer:
Met ons land en met ons nasie
sal dit wél wees I God regeer 1
H. S.
„KABINETS"ZITTINQ
TE DJOCJA.
De zender voor de ge
allieerde strijdkrachten te
Batavia deelt mede, dat
Slahrir Maandag a.s. een
pfenaire Kabinetszitting,
gepresideerd door Soekar-
no, zal bijwonen. Soekar-
no, met wien de Regeering
in geen geval zou 'onder
handelen en met wien
nu voortdurend contact
wordt gezocht.
De man, die Churchill
arresteerde.
In het Gemeentelijk Verzor
gingshuis voor Ouden van Dagen
in Sloten woont een 79-jarigt
grijsaard, genaamd Jan Olden-
ziel. Tot heden sleet hij rustig
zijn levensavond in dit tehuis als
een onbekend man. Sedert Chur
chill's komst echter staat hij op
eens in het middelpunt van de be
langstelling. Immers, Jan Olden-
ziel is de man, die tijdens de Boe
renoorlog Churchill in 1899 in
Transvaal gevangen heeft geno
men I
„Wij hadden juist een brug over
een kleine rivier opgeblazen", zoo
vertelde oude Jan, „toen er
een Engelsche gepantserde trein
aankwam, die natuurlijk moest
stoppen. Wij schreeuwden „hands
up" en met de handen omhoog
kwamen ze eruit. Ik arresteerde
Churchill, die beweerde corres
pondent van de „Times" te zijn
en dus vrijgelaten wilde worden.
Mijn commandant gelastte echter
hem te fouilleeren, waarbij twee
revolvers te voorschijn kwamen.
Churchill werd met andere offi
cieren naar Pretoria getranspor
teerd en daar opgesloten. Na
eenige maanden ontvluchtte hij in
de richting van het Engelsche le
ger onder Roberts. Later, toen
het Engelsche leger Pretoria bin
nenrukte reed Churchill te paard
naast Roberts en ik herkende met
een het ventje, dat ik gevangen
had genomen".
Op de vraag of Churchill bang
was bij zijn arrestatie, luidde het
antwoord
„Neen, bang was-ie niet, maar
veel praatjes had hij wel'zei Jan
lachend, „die praatjes van hem
zijn trouwens onze redding ge
weest in dezen oorlog".
Hij heeft een audiëntie aange-
In ons wil en werk en wandel, vraagd, „want ik,wil 'm toch wel
van ons wieg tot aan ons grafeens zien, dat, zelfde jochie, dat
Deel geen ander land ons liefde, nu de groot Churchill is gewor-
trek geen ander trou o» af. dan...."
