samatogeh
.^tsS&^srus;
Uit de Schatkamer
onzer Letteren.
Het bombardement van Rotterdam 1940.
Tribunaal te Goes
duHstlte Uumto.
Voorjaarsmoeheid
Uit ae Ptovincie
Wat verloren ging.
Nederland heeft niet al
leen «.eek in indië,
sw'jar e«n HULPINii,
Saw Leas }fote»o<:sarsö.
QürTtJttssi va« brtNtclijkcn
b'öiói,, !io essi JsaVolksraad.,
did hoewel aatioiisjiM, toch we
gens xijn alkeer van hei extra-
Nederlandsche auto in
België verongelukt.
Bij Houffalize is een Neder
landsche auto over den kop ge-
In de zitting van Donderdag door ten gut. wsrd bevestigd.gw^éedood «Tew"'' inzittende
a.,*a I,»t p n„ ,.«.j.ze.. - p \\r 1Mb geuwu ui ecu uumainc
eens de verdwazing ral ver
dwijnen en dat door de genade
Gods de bezinning terugkeert,;...
Dan zal tevens de tijd aange Wehrmachts-aannemers staan terecht.
broken zijn, dat blank en bruin
broederlijk naast elkander sa- PJP 0... _vwvu
sornwerker- om voor Indonesië SbjiK? het eerst terecht Pit- Do verdeler, mr F. W. rwadr gewond
ren nieuw ?taVW.mdi3 gefeouw 1 t t t s t Is J- v. d- Vel- Adriaanse, wees er op, dat bei-
t-f ;reU>':rsi. dij. l'c. vsï-i-nde- 4 9 hit Goes, die zich in 1?41 bij de bek), te Goes steeds een
ras U zrbcüteBi e-cittvj' 4? N.S.B. aansloot en contribu.. g«ei$a naam hofeben gehad en AfRGriKd
Sfc-i agar oase ügs.6 foafefcte*! u« *er*r«J zij later 'id nog hebfcen. Het ging er niet
Ma&r ander de wijs» Riding werd *»4» de N.b. vrouwenor- om den vijand te heipen, maar Cfthjp*1 Ha y 9 af
G«as en dit wij Hem dan dit ganisatie ^n»rt»«rd» vru,. a,4i» «u nnnrmm m wwsiiw* uv aais
en collecteerde voor zij deden dit als aannemers en
Sïm^korY1rtMm gebouw',n"<^tmoedën voiied.g W.H.N. Besch. gaf toe bewust natuurlijk om geld te verdie- H te 165 K M
misme Ko.t geieocn uit ujisoe schuidbesef mogen opdragen propaganda voor de beweging nen! Het was voor een deel heid 5600 K M oer uur
houd naar Nederland moest !™U°!?™CL_SP", ^baar- te hebben gemaakt. werk, dat volgens het oorlogs- he,d 0000 K'M' per uur"
Indonesiër hfr Dirven wees er op, dat reglement eerst door Neder- De afdeeling materiaal van het
het hier een zaak betreft, zoo- landsche genie _werd verzorgd Amerikaansche leger zal op 8 Mei
als er 13 in een dozijn gaan.
naar Nederland moest "S*™1 Ptl8 te hebben smaakt
vluchten, komt in een goed ge- ?ls.bkjk ,van dlepe da'lkbaar-
documenteerde nota eind 1943 held dat het ons - Indonesiër
„Wij zijn er van overtuigd, op t€ trekken."
dat een onafhankelijk inao
nesië op dit oogenbnk cata-
strophaie gevcgen voor In
donesië met zich zou brengen.
Doch afgezien van het boveu-
staande komt het ons voor, dat
in de allereerste plaats het ge
zag moet worden hersteld, ter-1
wijl het aan de Rij ksconferen-i Er wordt nu met kracht ge-
tie aan de ronde tafel ware werkt aan de opleiding van Nc-
Een nieuw corps
Verkeersvliegers
De Rijks Luchtvaart-
school in volle actie.
over te laten om te beoordeelen
in hoeverre de voorgestelde
wijzigingen in de staatsrechte
lijke verhoudingen tusschen
Nederland eenerzijds en Indo
nesië anderzijds aanvaardbaar
zijn te achten.
Want zonder gezag is geen
regeeren mogelijk en dit gezag
moet worden gesteund door
macht, niet alleen gedragen
door wapenen uitsluitend te
gen de volkomen uit den band
gesprongen benden gericht om
aldus orde en rust te herstel
len maar ook geschraagd
door de innerlijke overtuiging,
dat de taak van Nederland in
Indonesië nog niet is afgeloo-
pen, integeneel, dat deze taak
in verband met de gewijzigde
internationale politieke verhou
dingen, mede met het oog op
het Handvest der Vereenigde
Volkeren, eerst thans een aan
vang neemt.
Wij zouden het zelfs nog
sterker wilen uitdrukken door
niet te spreken van een taak,
maar van een roeping,
die het Nederlandsche Volk
door God is opgelegd, om het
gindsche deel van het Ko
ninkrijk der Nederlanden tot
zelfstandige ontwikkeling te
brengen en verder te leiden in
een richting, die in onze be
lijdenis opgesloten ligt. Wij
zien niet in, waarom 4e tot nu
toe bestaande samenwerking
tusschen bruin en blank zoo
wreed verstoord door Japan
derlandsche verkeersvliegers.
Woensdag zijn de leerlingen
van de Rijksluchtvaartschool te
Gilze-Rijen in uniform gesto
ken. Het ligt in de bedoeling,
dat zij na een spoed-opleiding
zullen overgaan naar de K.L.M.
om de buitenlandsche verkeers
vliegers te vervangen.
De Rijksluchtvaart chool de
bakermat van de vaderlandsehe
verkeefsvliegerij heeft op
het oogenblik de beschikking
over 12 Tiger Moth-vliegtui-
gen, die als lestoestellen zijn
ingericht. De volgende maand
hoopt men in het bezit te ko
men van 12 Harvard-trainers
voor de voortgezette opleiding
en 8 Beechcraft-tweemotorige
trainers. Daarnaast zullen de 3
Junker Ju 52 toestellen, die de
vorige week uit Duitschland als
Nederlandsch aandeel in den
oorlogsbuit naar ons land zijn
gevlogen, tot vliegende lesloka
len worden ingericht.
De goede verstandhouding
met de militaire vliegers opent
perspectieven voor de toe
komst in dien zin, dat straks
de Rijksluchtvaartschool niet
zal volstaan met de opleiding
van verkeersvliegers alleen,
doch tevens een deel van de
militaire vliegers zal overne
men, zoodat alle jongelieden
die dan verkeersvlieger willen
worden, tevens een opleiding
ontvangen voor reserve-militair
vlieger.
Het ligt in de bedoeling, de
Besch. raakte door haar huwe
lijk in het zog der N.S.B.
De itweede zaak was tegen
Adrians N. Geense
uit Ellewoutsdijk, die omging
met Duitsche militairen en
voor hen als tolk optrad. De
jeugdige beschuldigde gaf dit
toe.
Des middags werden de za
ken 'tegen de aannemers-metse
laar en -timmerman M i -
chael Fr. Goede-
mond' t en Judocus
Th. Goedemondt, bei
de te Goes, samengevoegd. Hun
werd ten laste gelegd het bou-
en daarna door Duitsche. Een dö eerste Duitsche V. 2 raket
fout was het natuurlijk, dat afschieten op het oefenteiTein in
men niet dapper genoeg was Unite Sands, Nieuw Mexico,
om te weigeren. Pleiter wees1 Er is onlangs reeds een voor-
er ook op, dat de zoon zelfs loopige proef gehouden in Unite
meegeholpen heeft om dyna- Sands waaruit bleek, dat de ra-
namiet onder de brug aan de ket-motor in goede conditie was
haven weg .e halen, dat er door en gereed voor de eerste proef
de bezetters was aangebracht, vlucht. Bij de voorloopige proef
Spr. verzocht ook rekening te t was de raket aan den grond vast
houden mtt de belangen van de gebonden, zoodat zij niet op kon
vrouw als het gaat om ver- gaa"- Alleen de motor werd ge-
beurdverklaring van vermogen, j s'art, en op volle toeren gedraaid.
j De vuurkolom onder aan de
Ten slotte stond nog terecht raket schoot naar beneden in een
de fabrieksarbeider C o r n e -put van 12 meter diep waarvan de
lis de Smit uit Wol-
niet weer volledig zou kunnen j luchtvaartschool straks over te
worden hersteld en wij geloo-brengen naar het vliegveld
ven en blijven gelooven, dat I Deelen bij Arnhem.
Cijfers, die de Kerk oproepen tot actie.
Cijfers zijn dikwijls erg droog.
Maar som3 kunnen ze spreken,
kunnen ze aanklagen. Onderstaan
de cijfers veroordeclen ons.
Zuid-Amerika heeft een bevol
king van 125 mill, zielen. Daar
van zijn er nog 60 mill, zonder
ecnig contact met het Evangelie.
Het aantal zendelingen, dat er
,..,e 1 wolt wanden bekleed waren met stalen
gewgu -u- ™5. M Plat™ Va" ruim 1 C m- dikte> di<=
wen van barakken, keukens. ^an en ,zic.h b,J met bouten aan den betonnen on-
schietbanen, bunkers, enz. op I N-A'F* aansloot. Besch. derwand bevestigd waren,
verschillende plaatsen in Zee- bielci zlSjï. nog al van "J1 Toen de brandstof was uitge-
domme. Zij vrouw was ook lid brand, toonde een onderzoek van
geweest en zijn zoon was bij de put aan> dat de2e aan Zulk een
de S^S. Hij erkende een sleclit verschrikkelijke hitte was bloot-
gesteld geweest, dat de stalen
platen gesmolten waren en 100
land tusschen Juli 1941 en Sept.
1944 en het trachten nog meer
hulp te verleenen aan den
vijand door het verstrekken
van prijsopgaven voor werk
zaamheden ten behoeve van de
Wehrmacht.
Het verhoor van beide verd.
vorderde ongeveer twee uur.
Beiden, vader en zoon, ont
kenden geenszins het werk te
hebben verricht, maar betoog
den dit onder dwang der bezet
ters te hebben gedaan, wat
voorbeeld te hebben gegeven.
De voorz. zei, dat besch., als hij
een briefje aan het tribunaal
schrijft, dat hij zich verbindt
minstens drie maanden als
landarbeider te werken, groote
kans heeft op invrijheidstelling.
Mr Kuipers vond het hier een
licht geval. De S. heeft nimmer
actief gewerkt voor de bewe
ging.
De „Nieuw Amsterdam", het vlaggeschip van de Holland-Amerika Lijn, is na
een afwezigheid van zes jaar in de Rotterdamsche haven teruggekeerd met aan
boord ongeveer 3600 repatrieerenden uit Indië.
voet ver waren weggeslingerd.
Men verwacht, dat op 8 Mei de
raketten de ongeëvenaarde ho'og-
te van 160 K.M. zullen bereiken,
voordat zfj ongeveer 125 K.M.
verder in het woestijnzand zul
len neerkomen. Dq normale actie
radius is lengs mechanischen weg
ongeveer 185 K.M. ingekort.
Men verwacht, dat
de V. 2 een maxi
mum snelheid zal
bereiken van 5600
K.M. per uur in
ongeveer 1 minuut
tijd. Op dat oogen
blik zal de brand
stof buiten werking
worden gesteld en
zal de raket de nor
male baan afleggen
van een onbestuurd
projectiel, voordat
zij naar den aard
bodem valt met een
snelheid van 2880
K.M. per uur. De
geheele vlucht zal
ongeveer 7 min.
duren.
't Kon HIER gebeurd zijn.
Het Rijksbureau voor In. eu
Uitvoer in Denemarken werd in
rechte aangesproken door familie
van den importeur, die een hart- J
verlamming had gekregen door
dat hij den dag. nadat hij ten
aanvraag voor den import van
hocdenlak had gedaan, reeds ant
woord ontving.
De verdediger pleitte ontslag
van rechtsvervolging, omdat het
bureau den aanvrager juist ter
wille had willen zijn, overwegende
dat hoedenlak uitsluitend voor
hoeden van zeer oude dames ge
bruikt wordt, die wellicht zouden
zijn overleden, als de hiërarchieke
weg bewandeld was. Daarom
werd aanstonds geantwoord. De
aanvrage werd afgewezen.
(Uit Dansk Handelsblad, 8 Febr.)
trent zijn verkrijgbaar bij den
provincialen medewerker: P. J.
Geelhoed te Aardenburg.
CHRISTELIJKE JEUGD
BOND NATUURVRIENDEN
Wij ontvingen een oproep van
de C.J.N. (Christelijke Jeugd
bond Natuurvrienden), die zich
blijkbaar ten doel stelt de be
langstelling voor de natuur als
schepping Gods te versterken
en de studie van de levende na
tuur te bevorderen.
Nadere inlichtingen hierom-
In hert voorjaar zijn velen niet
opgewassen tegen de moeite en
zorgen van da&elijkschc beslom
meringen De winter heeft de
reserves verbruik* en de zomen
zon kon<t nog niet te hulp. Maar
Sanatogen kan U helpen. Reeds
na een kort maar regelmatig ge»
bruik van Sanatsgen verdwijnen
Uw moeheid er» dat lusteloos
gevoel Ze maken plaats voor
geestelijke rrischheid en licha
melijk welzijn begin nog heden
Sanatogen te gebruiken en voor*
jaarsmochcid zal voor U niet
bestaan.
Ht» nmnrtUft^d tcoftal
(Ingez. Med.)
XI.
EEN VIERDE DEEL
DER FINNEN WIL
EMIGREEREN.
Meer dan 1 millioen van Fin-
lands 4 millioen inwoners wenscht
te emigreeren, zoo is gebleken bij
een „Gallup onderzoek", dat
de mogelijkheden in het buiten
land gunstiger zijn, in het bij
zonder in Zweden en de Ver.
Staten. Alleen reeds naar Zwe
den wenschen een half millioen
mcnschen te emigreeren en onge
veer hetzelfde aantal naar de Ver.
Wanneer vandaag 1000 zende
lingen aan wal zouden kunnen
stappen in Engelsch Indië, dan
zou ieder een gemeente kunnenFinlands inwoners) meenen,
hebben, bestaande uit 550 dorpen,
waar nog geen enkele christen
woont.
Arabië heeft een bevolking van
7 mill, zielen, doch slechts 50 be
ecnigen tijd geleden is ingesteld, ,StaJen/. tarw'i' AustraJie, Rus-
meldt „Nationaal-Tidende". 'and' Canada en Duitschland door
Deze menschen (28 procent van kleinere aantallen geprefereerd
dat w°rde71-
arbeidt, bedraagt 1 op de 46000 lijden daar openlijk den Christus,
inwoners.
Schuttershof de Ver. voor In
strumentale Muziek. Solist was
Burgemeester van Breskens.
c Bij K.B. van 9 April is m.i.v.
En op de onlangs gehouden con- lfi .gag benoemd tot bur- J° Juda> vlook
In Afrika wonen 150 mill, men- forentio voor zending onder Mo- ,f„ 1 Het orkest werd door een 15- d't voor deze hoog-romantische
tal Haagsche beroepsmusici muziek wordt vereitcht.
Mendelssohn, met de uitste
kend gespeelde solo-trekjes
voor clarinet, werd door de
strijkers niet tot in alle détails
beheerscht.
Tenslotte Mendelssohns viool
concert. Door geen technische
problemen belemmerd, bracht
Juda ons dit 'heerlijk romanti
sche stuk als een feest voor het
oor. Flageoletten, dubbelgre-
pen, kettinggrepen, hij speelde
ze feilloos. Zijn voordracht
blijft echter nooit in de tech
niek steken, integendeel, zijn
vaardigheid en virtuositeit stel
len hem in staat tot uiterst mu
zikaal en gevoelig spel, .zooals
lClZ' ïn" •if28 voikerenma8sa hammedanen kwam heel sterk fe^heer"jfl'Tokhou"
hebben 70 mill, nog nimmer ge- naar voren het geweldige pro- 8ecretariB aldaar
wr£ T1; b!et?' ,wa3rvoo.r,.de fheele kerk Jan Abraham'Eekhout is ge-
zondaren. Gelukkig is het aantal staat: de geweldige toename van t t AarH.nhiirü nn 28 Aoril
zendelingen hier grooter dan in liet aantal belijders van den Islam. n 15 ro„rd i,-;
Zuid-Amerika, al is het ook hier Uit het bovenstaande blijkt, dat 3 7"? d„
niet rooskleurig: 1 zendeling op we nog maar staan aan het begin
l«?0bSeikenen k3n mCt Z0° hCel wcre'dze"ding- Moge, de werd hij bevorderd tot'commies
^90 nifdf menschen leven in - d«e iaar later tót ontvange.
(vnl. hout- en koperblazers) In het lyrische andante had-
gevormd tot een klein sympho-1 den wij in het begeleidend or-
nieorkest. j keat graag nog wat meer in-
Met de Ver. voor Instr. Mu- nige muzikaliteit beluisterd,
ziek mag Middelburg zich ge-1 Overigens kweet dit zich uit-
lukkig prijzen. Vergeleken metstekend voor zijn taak.
elders wordt hier op muzikaal De heer Caro heeft als diri-
u, 5rir.KPn PPn „„.„„.„K-P - I gebied eigenlijk weinig goeds gent eer van zijn werk. Hij
Engelsch-Indië. Daarvan zijn er Maar nog duidelijker is bet In 1P37.voISde *dn benoeming tof geboden. Men dient daarom leidde het orkest met vaste
J J ofl/TPtafic n n rt L-tKa n t* t«» triln vont* n#» enn- Vior«/4 «n Iran m<»if trrvlrlApninry rvn
nog 200 mill., die niets weten van Woord des Heeren, om alle vol- senAtal„'i„^» was
Jezus Christus en Dien gekruist, ken tot Zijne discinelen te maken. vnnr a. otl
De bezetting met zendelingen is wie dat bevel gehoorzaamt, mag f V
hier gering: 1 op 71000 inwoners, tot troost aanvaarden, dat Chris- v
Het machtige en grootste rijk tus met hem zijn zal al de dagen, v''"an weke'vereel
van de wereld is China In China tot aan de voleinding der wereld. 'u;i nic lir? van hrt
wonen 475 mill, mens-hen, d.i. M. A. H. O. g'nge" hl fls,d van het
ongeveer een vierde vau alle be- ag' ®as. r deeu..u^rnaa
woners der aarde. Van al deze J? w?ïd A b'i \Jw i
menschen kennen er nog 200 mill. DE GRONDWETS- trek van Mr Drost, belast
den naam van den Heiland niet. HERZIENING 61 waarneming van het bur-
China roept om zendelingen, die
zich, meer dan waar dan ook, één
willen maken met het volk. Want
het aantal zendelingen bedraagt
hier slechts 1 op de 77000 men
schen.
Nog erger is het in Japan. Op
een bevolking van 75 mill, zielen
weet meer dan de helft, n.l. 40
mill., niet den weg ter verlossing.
Het zal voor dit land lang duren,
voordat het gebracht is aan de
voeten van het kruis: het aantal
zendelingen is hier 1 op de 83000.
Centraal-Azië heeft een bevol
king van 35 mill, menschen. Hier
is nog geen enkele lichtstraal van
het Evangelie doorgedrongen.
Afghanistan, Baluchistan, Nepal,
Bhutan en Ghineesch Turkestan
zijn gesloten voor zendelingen.
Russisch Centraal-Azië, dat zes
Sovjet-Republieken omvat, even
eens. Het is hier wel heel donker.
De Eilandenwereld in den Stil
len Oceaan telt 76 mill, bewoners.
Ook hier zijn er nog 27 mill., die
den weg niet kennen.
Dit alles zou niet zoo vreeselgk
zfjn, indien 't aantal heidenen con
stant bleef. Maar terwijl het aan
tal ohristencn jaarlijks met onge-
De Tweede Kamer heeft Don
derdag met 53 tegen 20 st. be
sloten het wetsontwerp tot het
in overweging nemen van ver
anderingen in de Grondwet in de
afdeelingen te onderzoeken.
Door de heeren Schouten, Ti-
lanus en Bierema was bezwaar
gemaakt omdat h.i. de tijd die
nog rest voor de verkiezingen,
voor een zoo belangrijke aan
gelegenheid tekort is, terwijl
de urgentie van een snelle be
handeling niet aanwezig kan
worden geacht.
gemeesterambt, welke waarne
ming toen ruim 8 maanden duur
de.
Op zijn voorstel werd een Prov.
Comité opgericht, waarin alle
visscherijgemeenten vertegenwoor
digd waren en welk comité po
gingen heeft aangewend om de
door den oorlog zwaar getrof
fen Zeeuwsche visschersvloot op
te bouwen.
MIDDELBURG.
Concert Ver. voor
Instrumentale Muziek.
Woensdag concerteerde in het
In totaal 11000 panden, bevattende 24978 woningen.
Het bombardement van 14 Jdei
1940 heeft in de binnenstad van
Rotterdam een gebied verwoest
van 258 HJl.
Ten gevolge van het bombarde
ment gingen verloren 11.000 pan
den, bevattende 24.978 woningen,
13 bankgebouwen, 12 bioscoopen,
veer 2 mill, toeneemt, groeit het i 2 schouwburgen, 19 consulaten, 4
aantal niet-christencn per jaar dagbladbedrijven, 31 fabrieken,
tien maal zoo snel, dus met 20
mill.
Het zegt wel iets, wanneer men
weet, dat in China nog 18 pro
vincies zijn, elk grooter dan
Frankrijk, waar nog geen zende
ling iets heeft kunnen doen.
1319 werkplaatsen, 22 feestgebou
wen, 21 gemeentelijke gebouwen
(behalve de scholen), 24 kerken,
10 inrichtingen van liefdadigheid,
527 café's en logementen, 31 groo
te magazijnen, 232Q winkels, 4
rijksgebouwen, 62 schoolgebouwen
13 ziekeninrichtingen, 26 hotels,
287 assurantie-kantoren, 1150 an
dere kantoren, 4 stationsgebou
wen, 675 pakhuizen en veemen,
en verder nog tal van groote er»
kleine gebouwen als garages,
autobua-bedr., bevr.kantoren, enz.
Na Mei 1940 werd ten gevolge
van aanvallen uit de lucht op
nieuw schade aangericht. Bij een
aanval op 31 Maart 1943 werden
3000 woningen geheel of gedeel
telijk verwoest.
In totaal gingen 28.20Q wonin
gen verloren, hetgeen overeen
komt met 17,2 pet. van het aantal
dat op 9 Mei 1940 aanwezig was.
dankbaar te zijn voor de con
certen, die deze vereeniging or
ganiseert; zij brengen kunst in
den waren zin des woords.
Wij vonden het jammer, dat
wij op het programma den
naam van een componist van
eigen bodem misten. In den
bezettingstijd werd van elkpro-
giamma een gedeelte voor Ned.
muziek opgeëischt. Dat was
fout. Men moet vrij zijn om te
spelen wat men wil, doch men
kenne uit eigen beweging aan
onze nationale kunst de plaats
toe, die haar toekomt. Compo
nisten als Röntgen, Zweers,
Wagenaar, Landré, Pijper enz.
verdienen alle aandacht.
Het programma werd met
Schuberts 5e Symphonic ge
opend. Als nagenoeg alle ro
mantici was Schubert het
sterkst in den kleineren vorm,
al heeft hij ook in grooter ver
band, o.a. met deze symphonie,
zijn genialiteit geopenbaard.
Dit blijde, in 't vierde deel
haast frivole stuk, werd goed
vertolkt
De met hartelijk applaus be
groete Jo Juda bracht in plaats
van de op het programma ver
melde Romanzen van Beetho
ven de Solo-sonate in a mineur
van Bach. Dit deed, wat pro
gramma-opstelling 'betreft, even
vreemd aan. Als kamermuziek
was deze Sonate voor viool ak
leen, temidden- der stukken
voor de concertzaal, zeker niet
op haar plaats.
Juda is een groot kunstenaar.
Zijn reproductie van dit poly-
phone werk getuigde van zui-
ver inzicht in de Bach-stijl en
diepgaande studie van de uit
voeringstechniek der barok
muziek.
De ouverture Zum Marchen
von der schonen Melusine y*n
hand en kan mot voldoening op
dezen avond terugzien.
Op de Woensdag te Middel
burg gehouden vergadering van
Lucerne-verbouwers op Walche
ren is in beginsel besloten tot het
oprichten van een Coöp. Lucerne-
drogerij, waarbij de Dienst Land
bouw Herstel steun zal verleenen
en garanties voor de prijzen van
het product zullen worden gege
ven. Eind deze maand zal de de
finitieve oprichtingsvergadering
plaats vinden.
ai Te- Pernis is da 18-jarige L.
Sjouw bij het spelen met een
gasmasker zoodanig gewond, dat
liij na enkele minuten is over
leden.
Het herstel van Walcheren.
Tor bevordering van de afwate
ring worden overal greppels en
slooten gegraven. Een graaf
machine ana het werk.
DA COSTA'S STRIJDZANG.
Vijf en twintig jaren,
een lied in 1840.
In hit werk van den negen
tienden ecuwschen dichter Mr
Isaac da Costa blijkt heel
sterk, dat bij den wsarachtigea
kunstenaar de kunst niet van
zijn leven te scheiden valt. Wil
len wij de letterkundige werk
zaamheid van een dichter juist
kunnen beoordeelen, dan dienen
wij op de hoogte te zijn van
zijn levens- en wereldbeschou
wing, zooals die zich in zijn le
ven ontwikkelden.
Da Costa werd in 1798 te
Amsterdam geboren uit Jood-
sche ouders van Portugeesche
afkomst. Vooral onder invloed
van zijn geliefden leermeester
Bilderdijk ging hij, op onge
veer 25-jarigen leeftijd, tot het
Protestantisme over en zijn
zuidelijke vurigheid ontplooide
de kracht van zijn christelijk
beginsel tot volle activiteit, niet
alleen op het terrein der dicht
kunst.
De jeugdige bekeerling was
geen enghartig man, die alleen
in den eigen kring waardeering
vond. Andersdenkenden hebbeh
hem in ruime mate den lof toe
gezwaaid, die hem toekwam.
Alberdingk Thiim, de levens
wekker van het Roomsch-Ka-
tholieke réveil in Nederland,
wijdde hem een zijner bekend
ste gedichten en noemde hem
daarin
Mijn vriend: om dat één vuur
Lons-beider borat doorblaakt;
Eén doel ons leidtde roem van
[d' eigen vorst des levens
Omdat ons-beider liefde een
[zelfden hoogmoed wraaktj
Omdat één kunst ons drenkt,
[met waatren klaar en levend.
Én Potgieter, de liberale
strijder voor een nationale her
leving, die het in politiek en j
godsdienstig opzicht zeer met
Da Costa oneens was, schreef
een lofzang, waaruit blijkt, hoe
zeer hij hem waardeerde.
Da Costa beschouwde zichzelf
in de eerste plaats als een strij
der voor de goede zaak. Hij
was een trouw volgeling van
Bilderdijk, die zijn geheele le
ven heeft ingezet in den kamp
tegen de revolutiebeginselen.
Na den overgang tot het Pro
testantisme staat Da Costa
vooraan in den strijd. In 1823
geeft hij een geruchtmakende
brochure uit: „Bezwaren tegen
den geest der eeuw", waarin hij
zich keerde tegen het ongeloof
en den afval, die zich, ook in
ons land, op elk gebied open
baarden. En, ondanks laster en
verdachtmaking, hij bleef op
den ingeslagen weg voortgaan.
Door geschriften in proza en
poëzie, door prediking en ver
handeling, niet het minst door
prachtige improvisaties over
theologische, vaderlandsehe en
letterkundige onderwerpen,
bleef hij getuigen tegen de leu- f
gen, verdedigde en verkondigde
hij dc waarheid.
Al zijn poëzie, die hij zelf
„politieke poëzie" noemde,
staat in het teeken van dien
strijd. In 1840 werd hij gekozen
tot lid van het Koninklijk Ne
derlandsch Instituut, een door
koning Lodcwijk gestichte or
ganisatie, die alle groote Ne
derlanders van het terrein der
wetenschappen en kunsten wil
de vereenigen. Ieder nieuw lid
moest een rede uitspreken en
de rede van Da Costa werd een
gedicht, tevens een programma
van zijn beginselen: Vijf en
Twintig Jaren, een Lied in 1840.
Inhoud van het gedicht.
In een voorzang herinnert de
dichter aan zijn langdurig zwij
gen, dat door zijn drukke werk
zaamheden werd veroorzaakt.
Hiervoor zal hij in dit gedicht
een vergoeding geve». De
dichtkunst, zegt hij, heeft een
groote beteekenis, allereerst
voor zijn volk. Hij spreekt van
ds grootheid van het oude Is
raël, vermeldt hoe zijn voorva
deren door de inquisitie uit
Portugal verdreven werden en
gastvrij in Nederland werden
opgenomen. Ook voor hem per
soonlijk beteekent de dicht
kunst veel. Vondel en Bilder
dijk leerden hem zingen. Ten
slotte is de dichtkunst van be
lang voor het oogenblik, waar
op Da Costa spreekt. Zij zal de
kwart eeuw bezingen, die is
voorbijgegaan sedert de vrij
wording van Nederland, en te
vens hem in de gelegenheid te
stellen een blik te richten naar
de toekomst.
Dan volgt het eigenlijke ge
dicht, dat in 6 gedeelten uiteen
valt. In de 25 jaren, die hij be
zingt, waren namelijk enkele
jaartallen, die hem aanleiding
geven tot commentaar.
Het jaar 1835: de slag bij
Waterloo staat Da Costa nog
levendig voor den geest. Napo
leon werd daar verslagen, de
oorlog vond een einde, maar
„zij de krijg der volkeren ver-
[d wenen;
ds kièm werd niet gesmoord,
[maar kruipt er. woelt in 't rond,
en dreigt als tijdgeest meer, dan
[ze ooit als krijg bestond."
1817, het 17de jaar der eeuw.
AUerwege werd toen het eeuw
feest van Luthers kerkhervor
ming herdacht. Geen vorsten
wonnen den strijd, maar Lu
ther, een eenvoudige monnik.
Hoe is echter het Duitschland
van 1817 veranderd bij drie
eeuwen geleden. Men bestu
deert er den Bijbel niet meer,
maar onderwerpt hem aan cri-
tiek, God wordt gedaagd voor
de vierschaar van de Rede. Het
jonge Duitschland joelt, waar
eenmaal Luther bad.
1820: de revolutiekoorts waart
door geheel Europa, overal
dreigt een nieuwe oorlog. Na
poleon, die een almachtig
mensch leek, wiens wil de ge
heele wereld regeerde, stierf.
„O zoon des dageraads t hoe
[werdt Gy ons gelyk."
1823: Laurens Jansz. Coster
wordt met veel praal te Haar
lem herdacht als uitvinder van
de boekdrukkunst, immera
„een man, in Haarlems hout,
[die op den beukenstam
een vorm sneed, die in den
[grond als letter nederkwam."
Hoe veel zegen heeft deze
uitvinding verspreid 1 Maar zij
had ook andere gevolgen; het
was „een reuzenstap ten hemel
en ter hel".
1830het jaar der revoluties
Frankrijk beleeft een nieuwen
binnenlandschen strijd, België
scheidt zich van Nederland af.
Da Costa herinnert in gloedvolle
woorden aan den Tiendaag-
schen veldtocht, aan den moed,
betoond in A-ntwerpens citadel.
Dan herdenkt de dichter koning
Willem II. Hij gaat diens le
vensloop in het kort na en
voegt hem toe: „Geef eer dien
Heiland 1" en stel niet op men
schen Uw betrouwen.
Tenslotte komt een overzicht
over de laatste 10 jaren. De oor
logsdreiging houdt aan; de be
schaving breidt zich uit, de we
tenschap vliegt vooruit. Maar,
vraagt hij, wat baat dit alles als
ze van God afvoeren? De toe
komst is donker, maar het Mor
genlicht zal komen. De dichter
sluit met de bede: „Kom Ko
ning Jezus, kom, ja kom!"
Over de waardeering van dit
gedicht, waarvan hierboven de
inhoud is geschetst, en over het
andere werk van Da Costs, ia
het volgende artikel. U.
