Het verhaal der oorlogsschade op Duitschland. Nota aan de Tweede Kamer. Uitlevering van kapitaalgoederen. De annexatie-idee op den achtergrond. Het gevoerde Regeeringsbeieid. (Vervolg la pagina). De gebeurtenissen in Nederlandsch-1 ndië. Pi toestand op Java heeft zich thans zoo ontwikkeld, dat achter de intellec- tueele leiders van de republiek Indo nesia de door de Japanners bewerkte en gemilitariseerde jeugdbeweging in handen is gevallen van de meest extre me groepen en deze, gedreven door radicale en sociale instincten, een toestand van anarchie heeft gescha pen, die tot dusverre telkens aan de con trole van het regime is ontsnapt. De Japansche wapenvoorraden zijn vooral in Midden- en Oost-Java prac- tisch volledig aan de Indonesiërs over gedragen en voor het meerendeel in han den van extremisten en rampokkers ge raakt. De gevolgen voor de over vele plaatsen verspreide krijgsgevangenen- en interneeringskampen werden in hoo- ge mate dreigend, die voor de in vrijheid verspreid levende Indo-Nederlanders en ook wel andere groepen zeer ernstig en soms fataal. Niet zoo dadelijk is een goed inzicht verkregen in de diepgaande sociale om wenteling, die onder het Japansche be heer is in gang gezet en nog steeds verder doorvreet. De Japanners hebben door talrijke maatregelen het gezag van vorsten en prijajies en zelfs van de dorpshoofden ondermijnd. De algemeene nood heeft de dorpsbevolking op drift doen slaan, het rooverswezen kreeg daar door ongekende uitbreiding. De mili taire jeugdorganisaties schuiven alle ge- s--g op njue ook dat van de republiek wj .even op kosten van den boer the .O.!.* net planten gaat verzuimen. kee. ernstig is ten slotte, dat de stuur- loo.iie.d der jeugd en de wanhoop der a.i.iueue met alleen in nationalistische »..-e-_en zich ontlaadt, maar ook in re..g eoze. In Bantam en Cheribon met na..<e heeft de revolutie een fel Mos- limsch karakter. Christenvervolgingen komen over het geheele land voor. Het bestuursapparaat, reeds door de Japanners van zijn beste elementen be roofd, viel in vele streken b.v. Ban tam en Java's Noordkust zoo goed als weg. Elders mist het alle gezag over extremistische vryscharen. De Luitenant Gouverneur Generaal heeft uiteraard geen gelegenheid ver zuimd om by de Britsche autoriteiten begrip te wekken voor het Nederland- sche standpunt, dat de op Java en elders ontstane situatie meer effectieve actie, daadwerkelijke handhaving der orde in Batavia en het bezetten van meerde re plaatsen in het binnenland vereischte. Bij de voorbereiding van het contact met de voornaamste Nationalistische leiders had de Luitenant-Gouverneur- Generaal uitdrukkelijk doen weten aan Ir Soekarno, dat hij voor ons onaan vaardbaar was en dus overleg met hem onvruchtbaar. Een verdere toespitsing van ons stand punt leek over het doel heen te schiéten cu oovendien onder de omstandigheden v-ui net oogenblik men zat midden in c.e zeer ernstige moeilijkheden te Soera- L_ja onaanvaardbaar voor den mili- t—.e.i bevelhebber. o irom heeft Dr van Mook, toen Ir Sas tarno op 31 October onaangekondigd toch ter conferentie verscheen, zich niet gerechtigd geacht hem terug te wijzen en daarmede het contact te doen afspringen. Voor de Regeering ligt het probleem aldus, dat vooreerst zij er van is uit gegaan om met een gezond Indonesisch Nationalisme samen te werken en zij daartoe bereid blijft. Vervolgens dat nog steeds geen eervolle poging mag worden verzuimd om de blinde machten te beteugelen, die Java's lot en dat onzer weerlooze landgenooten in handen heb ben genomen en voorts, dat noodzakelijk de voorwaarden moeten worden gescha pen, die den Britschen bondgenoot tot doeltreffend handelen tegen extremis tische excessen in staat moeten stellen. Uit het feit, dat onze Britsche bond genoten niet geaarzeld hebben onder voor hen bijzonder moeilijke omstandig heden hun in Nederlandsch Indië in te zetten troepenmacht tot het huidige niveau op te voeren, blijkt, dat zij voor nemens zijn, de hun door het Geallieerde Opperbevel toebedeelde taak tot het einde toe uit te voeren. De op 6 Dec. te Singapore gevoerde besprekingen onder leiding van Lord Louis Mountbatten zullen, naar wij ho pen, blijken van groot practisch nut te zijn. Het is achter niet in 's lands be lang daaromtrent gedetailleerde mede- dce ingen te doen. 17.it do politieke gedragslijn betreft, Is de Regeeriug niet te schokken in haar b'. reven om de deur open te houden voor Cunsti-u .tief overleg met die personen uit de Indische samenleving, die met de Indische Regeering tezamen een nieuw tijdperk willen ingaan van politieke, economische «m sociale ontwikkeling, wewby gerechtvaardigde* Indonesische MplrttlM tea volle bevrediging zullen Omtrent de militaire vooruit zichten meent de Regeering zich op dit oogenblik niet te mogen uitlaten. Onze strijdkrachten. Toen de zaken een geheel onvermoed verloop namen, zyn onmiddellijk maat regelen genomen om zoo veel mogelijk troepen paraat te hebben voor lndië. Uit de gezamenlijk beschikbare man kracht worden thans naast de Mari niersbrigade, die uit Amerika onderweg is, 17 bataljons uitgezonden en de„noo- dige hulpwapens geformeerd. De lich ting 1945 wordt met het kader, dat voor de expeditionnaire macht wordt opge leid, geëncadreerd en komt na oefening beschikbaar. Voor de vloot zjjn in Ned. Indië thans aanwezig 2 kruisers, 3 torpedojagers, 6 onderzeebooten, 1 kanonneerboot, 1 mijnenlegger, een viertal mijnenvegers en eenig verder hulpmateriaal en een aantal vliegtuigen van den Marine- Luchtvaart dienst. Het evacuatie - vraagstuk groeit snel in afmetingen en urgentie. De omringende landen zullen relatief weinigen kunnen opnemen. Gerekend wordt thans op de thuis- brenging van 50.000 personen tot einde Februari 1946. De Regeering ziet de re- patrieering als een Regeeringszaak, waarbij zij uiteraard volgaarne de meest mogelijke medewerking van particuliere zjjde aanvaardt. De Minister ontveinst zich geenszins dat het beeld, in deze nota geteekend, over het algemeen nauwelijks voldoende bevrediging kan brengen. Onze koopvaardijvloot. De koopvaardijvloot heeft gedurende den oorlog zeer ernstige verliezen ge leden. In September 1939 bedroeg de totaal beschikbare tonnage rond 2.890.000 brt., waarvan thans nog 1.520.000 ton in de vaart is. Een klein gedeelte van dit verlies is opgevangen door het feit, dat gedurende den oorlog van de vloot eenige op den vijand prijs gemaakte schepen werden toegevoegd, terwijl de Regeering nog een aantal schepen van totaal 140.000 brt. in het buitenland verwierf. Zij acht het een landsbelang, dat de koopvaardij vloot zoo snel mogelijk op een verant woord peil wordt gebracht. Tijdens den oorlog is in de Vereenigde Staten reeds een tiental schepen (10 k 12.000 ton elk) besteld, weike in 1946 zullen worden afgeleverd. De zuivering. De adviescommissies welke in de eer ste instantie advies uitbrengen omtrent de ten aanzien van de daarvoor in aan merking komende personen te nemen maatregelen, hebben nagenoeg alle htiar taak beëindigd. Zuivering bedrijfsleven. Wat de zuivering van het b e d r y f s- leven betreft, kan worden medege deeld, dat het apparaat hiervoor, nl. een groot aantal zuiveringsraden, thans vrij wel gereed is. Behandeling politieke delinquenten. De Regeering heeft gezocht naar een methode om op snelle en doeltreffende wijze een selectie te maken tusschen de gevallen, die voor een eenvoudige en snelle afdoening vatbaar waren en die, welke een ernstiger onderzoek eischten, en de eerste catagorie zoo spoedig mo gelijk af te doen. Zij is er zich van bewust, dat in beginsel berechting door een rechterlijk college de voorkeur verdient en is dan ook van zins, zoo spoedig mogelijk de afdoening der politieke delicten weer uitsluitend op een met de commune straf-procedure overeenkomende wijze te doen plaats vinden. Een geselecteerd gedeelte der poli tieke opsporingsdiensten, die als orga nen van het Militair Gezag de algemeene lastgeving van den chef van den staf Militair Gezag ten uitvoer legden, zal bij de gewone politie worden ingelijfd en opsporingsbevoegdheid krijgen ten aanzien van de strafbare feiten en ge dragingen, waarop onderscheidenlijk het besluit buitengewoon strafrecht en het tribunaalbesluit van toepassing zijn. Het ligt in het voornemen om, zoodra het Kon. besluit tot wijziging van het besluit politieke delinquenten 1945 in werking getreden is en daarmede de be waring niet meer op last van het Mili tair gezag geschiedt, een regeling voor de tenuitvoerlegging van de bewaring in de bewaringskampen der nog niet veroordeelde politieke delinquenten te geven, waarvoor de grondslagen reeds in genoemd wijzigingsbesluit zijn ver meld. Eveneens ligt het in het voornemen der Regeering binnenkort een K.B. uit te lokken ter uitvoering van het bepaal de in Art. 3 van het Tribunaalbesluit, dat de interneering regelt en bedoeld is tot opvoeding der geïnterneerden tot nuttige leden van het Ned. volk. Kinderen van gedetineerden. Met Ingang van 1 November 1945 is de zorg voor de kinderen van gede tineerden opgedragen aan het Bureau Bijzondere Jeugdzorg, onder hét Mini sterie van Justitie.- Het ligt in de bedoe ling' aan deze zorg oen wetiolyken grondslag te geven. De Regeering meent, dat hoezeer de rechtvaardigheid ook het opleggen van strenge straffen en maatregelen aan hen, die zich gedurende de bezetting tegenover de Nederlandsche gemeen schap hebben geplaatst, eischt, ander zijds bij het bepalen harer houding ten opzichte dezer politieke delinquenten nimmer uit het oog mag worden ver loren, dat zij na het einde van hun straf tijd weer op een of andere wijze in deze gemeenschap zullen moeten worden op genomen. Finaneieele vergoeding oorlogsschade. Het algemeene uitgangspunt, van I waaruit in het besluit op de materiëele oorlogsschaden. 1945 het vraagstuk van de tegemoetkoming wegens materiëele oorlogsschade wordt bezien, is de over tuiging, die in breede kringen leeft, dat de schade, welke aan de economische goederen van een deel van het Neder landsche volk door den oorlog is toe gebracht, door de getroffenen ten be hoeve van het geheele volk is geleden. Het Nederlandsche volk heeft, door verzet te bieden, collectief have en goed in de waagschaal gesteld. Het besef, dat men de schade, die daaruit voort vloeit, ook collectief moet dragen, ver dient in een daad van het geheele volk te worden omgezet. Uit laatstbedoelde overweging vloeit tevens voort, dat algemeen een bijdrage in de schade wordt verleend en dat de tegemoetkomingsregeling in oorlogs schade niet is beperkt tot de gevallen, waarin de noodzaak daartoe, in verband met financieel onvermogen, blijkt. Dat in het algemeen en in het bijzon der voor de schade aan onroerend goed de bijdragenbepaling plaats vindt naar de waarde per 9 Mei 1940, vindt hierin zijn noodzaak, dat verstandig financieel beleid slechts de verleening eener tege moetkoming in de geleden schade gedoogde. Een algeheele schadeloosstel ling, die op de vervangingskosten zou moeten zijn ingesteld, moest onaan vaardbaar worden geacht, zoowel we gens de onoverzienbare finaneieele con sequenties daarvan voor 's lands finan ciën, als wegens de gevreesde inflatori- sche werking indien de loon- en prijs- beheersching zou worden bloot gesteld aan de onuitputtelijke koopkracht, die zou ontstaan, indien van overheidswege eenmaal een volledige vergoeding van de herstelkosten in uitzicht zou zijn gesteld. De bedragen in huisraadschade zullen worden betaalbaar gesteld op zg. huis- raadschadeboekjes, die geadministreerd worden door de Nederlandsche Midden- standsbank. Ten laste daarvan kunnen de benoodigde bedragen worden uitgekeerd al naar gelang huisraadgoederen kunnen worden aangekocht. By dragen, in schade aan bedryfsuit- rusting, alsmede aan bedrijfs- en han delsvoorraden, zullen worden Uitgekeerd door crediteering van de rechthebbenden by de sinds kort opgerichte Maatschap pij tot financiering van het nationaal herstel N.V. Voor den eigenlijken wederopbouw zullen finaneieele maatregelen kunnen worden tegemoet gezien ter financie ring van het verschil tusschen Rijksbijdrage en bouwkosten. Zulks zal kunnen geschieden in den vorm van ren tedragende en desnoods rentelooze cre- dieten. Met de Nederlandsche Midden- standsbank is een regeling getroffen voor hulpverleening aan door den oorlog getroffen middenstanders. Voor het bedrijfsleven in het algemeen in al zijn schakeeringen is opgericht de maatschappij tot financiering van het Nationaal Herstel N.V. In deze maat schappij is door de overheid cn een groot aantal finaneieele instellingen tezamen een reservoir van kapitaalkracht bijeen gebracht, waardoor is mogelijk gemaakt de financiering op groote schaal van het herstel van het nationale productie-apparaat na de groote kapi taalvernietiging welke de oorlog in Ne derland heeft teweeggebracht. Dekking van de uitgaven. Tot slot wordt nog een korte opmer king gemaakt over het financieel plan tot dekking van de uitgaven, waarvoor 's Rijks schatkist zich ziet gesteld, ter zake van de vergoeding van oorlogs schade. Het ligt voor de hand, hier terug te grijpen op de gedachte, dat het ge meenschappelijk ondergane gevaar tot eisch stelt, dat door allen de noodigo of fers worden gebracht. Voor zoover de materieele oorlogsschado ten laste van de gemeenschap kan wor den gebracht, dient z(j dorhalve door het geheele vermogensbezit der volksge meenschap te worden gedragen, wear- door het nauwe verband tusschen de vorenbedoelde heffingen en do vergoe ding der materieele oorlogsschade naar voren komt. Spaar- en Voorschotregellng. Hoewel de gebruiksgoederen nog slechts in geringe mate ter beschikking staan, doen zich reeds thans moeilijk heden voor in de gezinnen van hen, die tot de lagere inkomensgroepen belmo ren, met betrekking tot de aanschaffing van schoehml, Weeding en huferxad ter voorziening in de bestaande tekorten. Een spaarregeling alleen zal hier de oplossing niet kunnen brengen. In verband met het vorenstaande is de Regeering voornemens een regeling te treffen, welke in het kort op het vol gende neerkomt: Telkens wanneer iemand een aankoop- vergunning voor duurzame gebruiks goederen voor zich of zijn gezinsleden aanvraagt, resp. ontvangt, kan hij daar bij tevens het verzoek doen in bet bezit te worden gesteld' van voorschot-waar debonnen tot een bedrag, noodig voor den aankoop van de goederen. Wachtgeldregeling. Na de stillegging van het bedrijfsleven in September 1944 is het aantal wacht geldregelingen, dat werd aangevraagd, bijzonder groot geweest. Het kan ge schat worden op plm. 8000. Na de be vrijding is het aantal gesubsidieerde wachtgeldregelingen echter sterk afge nomen in verband met de toegenomen werkgelegenheid. Het ligt in de bedoeling om met in gang van 1 Januari 1946 een nieuwe wachtgeldregeling te treffen, waardoor voor het geheele land uniforme bepalin gen zullen gelden. Werkloosheidsverzekering. De regeering heeft over de vraag hoe i een verplichte werkloosheidsverzekering wettelijk ware te regelen, advies ge vraagd aan de Stichting van den Arbeid. Vrouwelijke arbeidskrachten. I Het vraagstuk der personeelsvoorzie ning baart, hoewel het bedrijfsleven nog slechts ten deele op gang is gekomen, reeds veel zorg'. Meerdere bedrijven toch hebben ten aanzien van hun werkkrach ten met moeilijkheden te kampen. Een bijzondere moeilijkheid bieden de vrouwelijke arbeidskrachten. Practisch alle bedrijfstakken, waarin tot de bezet ting in belangrijke mate vrouwen werk zaam waren, ontmoeten een ontstellend gebrek aan arbeidskrachten. Uitermate belangrijke industrieën, als de textielindustrieën, de confectiefabrie ken, de wasscherijen e.a. kunnen daar door niet op volle capaciteit werken. Doch niet alleen in de industrie, ook in huiselijke diensten bestaat een ernstig tekort aan vrouwelijke arbeidskrachten. Een enquête wordt ingesteld om een inzicht te krijgen in de vraag, waar de meisjes, die voorheen in de genoemde industrieën werkten, zyn gebleven en wat als juiste oorzaken van hun weg blijven moet worden beschouwd, terwijl mede het vraagstuk van het dienstboden- tekort in studie is genomen. Scholing arbeiders. Overleg is geopend met het Ministerie van Onderwijs, met de Stichting van den Arbeid, met het instituut voor onder zoek en voorlichting voor Overheid en bedrijfsleven, ten einde te komen tot een samenwerking van alle betrokken instanties in een commissie, welke ad- viseerend zal kunnen optreden bij den opbouw van de organisatie der her- en omscholing in den lande. Sociale verzekering. Op 26 Maart. 1943 werd door den toenmaligen. Minister van Sociale Zaken een commissie ingesteld met opdracht algemeene richtlijnen vast te stellen voor de toekomstige ontwikkeling der sociale verzekering. Die commissie heeft een rapport uit gebracht waarin zij als haar oordeel uitspreekt, dat het wenscheiyk is over te gaan tot de invoering van een volks verzekering, welke uitgevoerd zou moe ten worden door Sociale Raden, territo riale organen, waarin naast de Overheid als zoodanig de belangrijkste en meest representatieve organisaties uit de krin- pm der belanghebbenden in het betrok ken Gewest zitting zullen hebben. Thans is een kleine technische com missie ingesteld met opdracht om, voor noemd rapport tot grondslag nemende, uitgewerkte voorstellen tot herziening en uitbreiding der sociale verzekering I te ontwerpen. Hulp werklooze arbeider». Na de bevrijding werd bij de ver ordening van het Militair Gezag \-an I 16 Mei 1945 de oude steunregeling ver- j vangen door de regeling „Overheids- uitkeering". Hierin zijn enkele wijzigin gen aangebracht, waarvan als de voor naamste genoemd worden: het binden van de uitkeeringen aan een bepaald maximumde inschrijving van de gezins leden boven 16 jaar van de overbrug- gingsuitkeering genietenden by de Ge westelijke Arbeidsbureaux en de moge lijkheid tot uitsluiting van arbeiders, die behooren tot een groep, waarin ieder geacht kan worden arbeid te kunnen vinden. Volksgezondheid. De gezondheidstoestand van de be volking, die tot voor 1940 buitengewoon gunstig te noemen was, heeft tengevolge van den oorlog en de bezetting ernstig geleden. Terwijl op sommige gebieden verwacht mag worden, dat een snelle verbetering zal intreden, zijn er andere terreinen, waar de gevolgen van den oorlog zich nog Jarenlang zullen doen gevoelen en waar zeer ingrijpende maatregelen noo dig zijn om het vroegere gunstige peil in afzienbaren tijd weer te bereiken. Nederland verkeerde voor den oorlog, wat de tuberculose betreft, in een bij zonder gunstige positie. Deze is, evenals in den vorigen oorlog het geval is ge weest, totaal gewijzigd. Terwijl in 1939 I per 10.000 inwoners de totale sterfte aan tuberculose 4.10 bedroeg, is deze in 1943 het laatste jaar, waarover vol ledige gegevens beschikbaar zyn, ge stegen tot 6.99. Tuberculosebestrijding. Ingrijpende maatregelen zullen moeten worden genomen om aan de tuberculose paal en perk te stellen. Daarvoor zal het noodig zijn, dat do organen der tuberculosebestrijding versterkt worden Uit de cijfers blijkt, dat ongeveer een verdubbeling van de opname van het aantal tuberculosepatiënten noodzake lijk is. Getracht wordt in deze behoefte te voorzien, gedeeltelijk door tijdelijke uit breiding van de sanatoriumruimte hetzy door het stichten van noodsana- toria, hetzij door het tijdelijk uitbreiden van bestaande sanatoria en voor een klein deel door het uitzenden van tuber- culose-patiënten naar het buitenland. Geestelijke volksgezondheid. De schade, aan de geestelijke gezond- heid van het Nederlandsche volk toe gebracht, is zeker niet minder belang rijk dan die aan de lichamelijke gezond heid veroorzaakt. Aan de Nationale Federatie voor Gees telijke Volksgezondheid is verzocht de regeering van advies te dienen over de maatregelen, die in de naaste toekomst moeten worden getroffen. Herstel Land- en Tuinbouw. Het zal voor het herstel van de po sitie, welke land- en tuinbouw als be- staansbron innemen, noodzakelijk zyn, dat krachtige maatregelen worden in genomen om zijn productie te vergrooten, de kwaliteit zyner voortbrengselen te Verbeteren en door rationalisatie den kostprijs aan te passen aan het binnen landsche en internationale prijspeil. Slechts dan zal onze landbouw in staat zijn het hoofd te bieden aan de gevolgen van de jarenlange afscheiding Het voortdurend streven der Regee ring is er uiteraard op gericht voor Nederland een redelijk aandeel te ver krijgen in het totaal van de reparatie betalingen, die aan Duitschland zullen worden opgelegd. De schadevergoedingseischen van Nederland zullen worden voldaan door uitlevering van de kapitaalgoederen in de Westelijk bezette gebieden van Duitschland, voor zoover zij niet strikt noodzakelijk zijn voorde Duitsche vredes economie, alsmede uit de Duitsche bui- tenlandsche bezittingen. De vaststelling van den omvang en den aard van de industrieels uitrusting van Duitschland, die niet noodzakelijk is voor de vredeseconomie van dit. land en derhalve beschikbaar voor herstel betalingen, zal geschieden door do Geal lieerde Controle Commissie. Vooralsnog bestaat er geen uitzicht, dat daarnaast herstelbetalingen kunnen worden verwacht in den vorm van jaar- Hjksche betalingen of leveranties gedu rende een langere periode. Wel is de mogelijkheid geopend om reeds aan spraak te doen gelden op industrleelo in- atallaties, die than* voor wegvoering werden aangewezen. In. verband daarmede heeft de Regee ring een uitgebreide ljjst ingediend, waarop de industrieels installaties staan vermeld, waarvoor Nederland be langstelling heeft. Daarenboven zijn reeds wenschen kenbaar gemaakt inzake preferenties op bepaalde industrieel© installaties, die uit de Amerikaansche en Engelsche bezettingszóne ter beschik king komen. Door de Nederlandsche Regeering ie bij de Regeeringen van Amerika, Enge land en Frankrijk een memorandum in gediend inzake de door Nederland van Duitschland te eischen schadevergoe ding. Volgens dit memorandum bedraagt de totale claim op Duitschland naar de prijsverhoudingen van 1938 (zulks m overeenstemming met de desbetreffende richtlijnen) ƒ25.725 milliard. Het is niet aannemelijk, dat In deze oonferentle ook oompensatie-mogelljk- heden in den vorm van annexatie van grondgebied ter sprake zullen komen. Deze aangelegenheid zal dienen t« worden behandeld In reohtatraekaah overleg met de groote mogendheden.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1945 | | pagina 2