Minister Logeman over Én toestand in indië.
De toestand op Java.
PROT. GSR. BLAD VOOR ZEELAND
KEIIER EH HOFPREDIKER.
SZTSS rysjspzs tra
1e JAARGANG No. 157
Maandag 8 Oct. '45
Wjanneer we trachten de oor
zaken van den diepen val van het
Duitsche volk na te gaan, den
ken we ala vanzelf aan den vroe-
geieo hofprediker van Keizer
Wilhelm, Adolph Stöcker.
Adolph Stöcker (1835—1909t),
heeft met groote volharding ge
poogd de gedachte ingang te doen
vinden, dat uit de prediking van
Jezu» ook voor het leven van
dezen tijd, bepaalde, tot daden
dringende eischen voortvloeien.
Een van zijn medewerkers, de
Berlijnsche stadszendeling Dr
Jaquemar, heeft hem als volgt ge-
teekend
„Met volkomen en warm voe
lend begrijpen nam Stöcker ken
nis vnn de rechtmatige oecono-
mische en politieke verlangens der
arbeiderskringende sociaal-De
mocratische partij echter meende
hij, wegens het atheïsme en de
onverschilligheid voor het eigen
vaderland, in het belang der ar
beiders zelve, ten sterkste te moe
ten bestrijden. Dit bracht hem er
toe, een Christelijk-sociaal pro
gram op te stellen.
Met de hem eigen kracht en on
verschrokkenheid was hij een man
uit één stuk en destijds wellicht
de eenige in Duitschland, die het
durfde wagen den rooden stier bij
de horens te vatten en anderzijds
een positief opbouwende sociale
en politieke actie te voeren. De
groote politieke vergaderingen, die
hij eiken Vrijdag te Berlijn hield,
waren de kampplaats eener ge
duchte geestesworsteling, waarin
twee wereldbeschouwingen met
elkander streden om de ziel van
het Duitsche volk.
Wie Stöcker in zijn optreden
heeft gezien of gehoord, kan hem
nooit meer vergeten. Hij heeft
metterdaad honderdduizenden ar
beiders voor de gezonde sociale
gedachten van het Christendom
gewonnen.
Hij was een goed eind; op weg,
om de leider van de Duitsche ar
beiders te worden, toen de vurig
door hem geliefde Keizer hem
storend in den weg trad met zijn:
„Ik wil geen sociale predikanten."
De Keizer moest van sociale
dominee's niets hebben. Zeer dui
delijk kwam dat uit in het tele
gram, dat hij in 1896 naar aan
leiding van Stöckers afschei
ding van de Duitsche-conserva-
tieve partij aan zijn leermeester
Hinzpeter richtte en waarin het
o.m, heette:
„Christel ij k-sociaal
is o n z i n en voert tot zelfover
schatting en onverdraagzaamheid,
beide in lijnrechten strijd met het
Christendom. De heeren predikan
ten moeten zich om de zielen van
afwachting van het noodparle- nen, zonder dat verhoor is
ment, dat geen fraaie oplossing is, geschied of verbaal is opge-
maar waarvoor wij niets beters maakt, ala wederrechtelijke
weten, nu niet behelpen met de vrijheidsberooving wordt
tijdelijke Kamer, die ook geen aangemerkt. En wanneer
fraaie figuur is, maar toch beter
dan niets?
Wij vinden het, eerlijk gezegd,
gezien de feiten, dat dc Kamer
bijeen is, dat de Kamer over een
hoogst belangrijk wetsontwerp te
beslissen heeft en dat er nu ook
nog zeer gewichtige belangen in
Indië op het spel staan, onjuist,
dat de regeering niet in de
Kamer daarover een verklaring
aflegt en gelegenheid geeft tot een
sober debat, dat de nationale eens
gezindheid zou toonen.
Het schijnt ons een misplaatst
formalisme, dat ons op dit tijds
gewricht politiek armoediger voor
den dag doet komen dan wij zijn.
Dit kan, bij wijze van spreken
van uur tot uur hersteld worden.
Laat de regeering dit doen, Re
geering en Kamer moeten elkaar,
over Indië, ontmoeten."
Politieke en (militaire
Duitsche geheimen.
Weinig geheime documenten
vernietigd.
De meeste politieke en mili
taire geheimen van het „derde
rijk" zijn in geallieerde handen,
aldus John Gaunt in de „Daily
Express". Een groote groep vak
lieden, speciaal getraind voor deze
taak, hebben uit de Duitsche re-
geeringsdepartementen de archie
ven bijeengebracht en stellen nu
een voor de wereld hoogst belang
rijk onderzoek in.
Het is bijna onbegrijpelijk, maar
ook de Duitschers hebben evenals
de Italianen weinig van hun ge
heime documenten vernietigd. Bij
„Buitenlandsche Zaken" werden al
leen reeds zestig groote lorry-la-
dingen buitgemaakt. In een
Duitsch kasteel vonden zij vijf
ton van Hitler's privé-documenten,
die nu vooral zorgvuldig bestu
deerd zullen worden. Ook de ge-
het noodig is, dat een arres
tatie wordt verlengd, zal
daartoe het uitdrukkelijke
bevel van den procureur-fis
caal zijn vereischt.
Indien het technisch uitvoer
baar zal blijken, zal ook zoo
spoedig mogelijk worden ge
streefd naar schifting van poli
tieke gevangenen in groepen,
opdat vermenging van ongelijk
soortige elementen wordt ver
meden. Het is namelijk drin
gend tijd, dat in dit opzicht se
lecties worden toegepast.
Desgevraagd verklaarde de
minister-president nog, dat het
bedoelde K.B. geenszins wijzi-
fing brengt ten aanzien van
estaan en werkwijze van de
tribunalen,
AMERIKANEN
VERSCHERPEN HUN
MAATREGELEN.
Do Duitschers krijgen een
persoonsbewijs.
Volgens den correspondent
van „New York Times" zuilen
alle Duitschers in de Ameri-
Is het zéé erg mei de
bureaucratie
Steunactie. voor
Z.-Vlaanderen en Walcheren
De Stichting Nat. Hulpactie
Roode Kruis, verspreidde een
oproep aan ons volk om steun
voor Zeeland.
Wij ontleenen daaraan het
volgende
„Een bevrijd Europa
voor een verdronken
Walcheren."
Deze zin kan men overal in
Middelburg lezen. Er heerschen
daar, in wat eens de tuin van
Nederland genoemd werd, toe
standen, welke elke beschrij
ving tarten. Dat kolkende
schuimende water, dat klotsend
over de vensterbanken gulpt;
die deuren, welke steeds maar
weer open en dicht zwiepen;
die lampen, welke aan flarden
in de verdronken kamers
zwaaien, het is een gezicht zóó
intens treurig, zóó sinister, dat
het hart ervan ineen krimpe.
Er wonen daar mcnschen,
kinderen, babies, grijsaards, op
zolders en vlieringen, terwijl
het water met den vloed steeds
wassende is. Langs ladders
klimt men omhoog naar zijn
huiskamer, die gelijkertijd keu
ken en slaapkamer is. Door dc
straten vaart men in zelfge-
timmerde bootjes om bood
schappen te doen. Drinkwater
is een probleem, de sanitaire
toestanden zijn meer dan ver
schrikkelijk. En tochwij
zagen er opgeruimde menschen,
De vrees bestaat,
dat de doodenlljst een zeer lange zal
blijken te zijn.
kaansche zone een persoonsbe
wijs krijgen met hun vingeraf- ^keT wètem"De
druk. Op het persoonsbewijs z daarvan
den bewijzen te over geleverd,
maar.... de winter staat voor
derdeel van de nazi-partij men
eventueel behoord heeft. Dit
zal cr toe leiden, dat vroegere
nazi's ook niet bij vergissing
op sleutelposities terecht kun
nen komen. Het ondersteunt de
strafwet, volgens welke het
handhaven var. leden der voor
malige nazipartij zwaar straf
baar is gesteld. Onderhandelin
gen zijn'gaande om dezen maat
regel ook in de Russische en
Britsche zone in te voeren.
Inkoopen in het buitenland.
Naar gemeld wordt, zal de
A.R.R., het centrale inkoopkan-
heimen van Benito Mussolini zijn - toor van de Nederlandsche re
de deur. Wat dit beteekent,
weten slechts zij, die deze inun
daties met eigen oogen heb
ben aanschouwd.
Zeeland is nu sinds een jaar
bevrijd. De menschen worden
begraven onder een papierla
wine van vergunning hiervoor,
vergunning daarvoor, maar zij
hebben nu toch wel zoo lang
zamerhand het recht op daad
werkelijke hulp.
Hier moet de bureaucra
tie worden uitgeroeid, zoo-
- i ala men de rattenplaag be-
m geallieerde handen en wan- geering te Londen, in de naaste strijdt.
neer wij, zegt Gaunt, gelooven aan toekomst zeer beperkt worden Hier moet steun worden ver
een nieuwe herrij zing van het ;n haar taak. In het vervolg ieend ,oontaan met het hart
Duitsche militarisme, dan kunnen zullen aankoopen geschieden Hier 'mag niet <'ewacht worden'
r^rdLXforhieTefdbeZidfr la£V*meTdemenschen
en daardoor dus precies de mill- foij jjet bedrijfsleven zullen in-
taire, politieke en economische schakelen. De A.R.R. zal zich
dan in het algemeen moeten
beperken tot het regelen der
financiering en het zorg dra
gen voor de verscheping.
structuur kennen, onszelf alleen
maar blameeren.
Het directe voordeel van deze
geheimen is het gebruik daarvan
bij de berechtiging van de oorlogs
misdadigers. De geallieerden zijn
om een voorbeeld te noemen in
het bezit van een compleet stel
gramafoonplaten, waarop de ge-
op sleeptouw gehouden. Het is
eenvoudig een Nationale Plicht
eindelijk eens een aanvang te
maken eiken Zeeuw een
menschwaardig bestaan te ver
schaffen. Maar dan zonder pa-
Invoer in Nederland. pieren rompslomp.
Van Februari tot en met 13J Hat de verzuchting van een
September 1945 zijn via het fer burgemeesters mt Zeetiwsch-
Bureau Aanvoer Goederen van
Vrijdagavond heeft Minister
Logeman in een radio-rede en
kele mededeelingen gedaan om
trent den toestand in Indië.
„Terwijl de wereld bevrlj-
dingsweken viert", aldus de
Minister, „zijn er zes weken
na de overgave van Japan
niet voldoende geallieerde
troepen, niet voldoende sche
pen, niet voldoende relief-
goederen beschikbaar om de
bevrijdinq van Indië tot een
biijde waarheid te maken".
„We kunnen de bitterheid niet
uit ons hart bannen, dat het
gemeenschappelijk werk te on
zen koste onvoltooid blijft 1"
Sprekende over de slechte
toestanden in krijgsgevangen
en interneeringskampen uitte de I
minister de vrees, dat de doo- i
denlijst een zeer lange zal blij-
ken te zijn. Duizenden onzer
landgenooten gingen ellendig te
gronde bij den spoorwegaanleg
in Sumatra en Thailand, bij
torpedeeringen van schepen op
weg naar de Philippijnen, bij
den vliegveld-aanleg op de Oos
telijke eilanden, ambtenaren
zijn door den overweldiger ver
moord en tienduizenden Indo-1
telijke eilanden. Ambtenaren
zijn in arbeidsslavernij wegge
voerd. Daarbij komt dat de
voedseltoestand en de kleeding
thans bar slecht zijn.
Het geallieerd opperbevel
stlelt de Japanners verant
woordelijk voor rust en orde,
maar onder hun hoede ont
wikkelt zich een ongebreidel
de haatcampagne.
De Britsche regeering is voor
onze aanhoudende en klemmen
de vertoogen niet ongevoelig
gebleken.
Wij hebben haar ondubbel
zinnig doen weten, dat onder
handelen met de z.g. Soekarno-
regeering voor ons uitgesloten
is en wij instrueerden de Indi
sche regeering dienovereen
komstig.
In de houding der bezettings
autoriteiten komt merkbaar
meer kracht en meer lijn.
Onze luitenant G.-G. en pnze
bevelhebber zijn thans te Ba
tavia en ik verwacht, dat nu
spoedig een eind zal komen aan
de verwarde berichtgeving.
Extra scheepsruimte is toege
staan, waarmee wij troepen
naar Indië kunnen verschepen,
alsmede versterking van onze
bestuursmiddelen.
De minister besloot met er
op te wijzen, dat de regeering
er aanspraak op heeft, dat men
haar steunt en niet afvalt. In
dië heeft recht op de toege
zegde staatkundige vernieuwing
als verhooging van zijn volks
kracht.
Hoog water tt Vlisslngsn.
Dinsdag 9 Oct.3.40 u., 2.01
M. N.A.P.15.45 u., 2.01 M.
N.A.P.
Britsche troepen in Batavia. Het radiostation van Bata
via overvallen.
Onderstaande berichten, geda
teerd 5 October, werden ver
traagd ontvangen.
Britsche en Britsch-Indische
troepen namen het geheele bestuur
van de stad Batavia over. Een
stafofficier verklaarde, dat de
toestand de laatste 24 uur was
verbeterd.
Britsch-Indische en Britsche
wachten vervingen (de Japansche
schildwachten bij de meeste van
de vitale bedrijven, hoewel de Ja
panners nog steeds verantwoor
delijk blijven voor de openbare
bedrijven, zooals de telefoon-cen
trale, de spoorwegen, electrici-
teitsvoorziening en de gemeente
diensten, tot de technische staf
van de geallieerden is aangeko
men.
Het radiostation van Batavia
werd overvallen door Indonesiërs,
die twee zendinstallaties zoo zwaar
beschadigden, dat ze niet meer ge.
repareerd kunnen worden, terwijl
ze een aantal andere goederen
wegvoerden,
Dr Soekarno heeft aan de ge
allieerde autoriteiten een memo
randum overhandigd, van zijn
„Kabinet" met het verzoek dit aan
Admiraal Montbatten door te
geven.
Soekarno verklaarde, dat het
document een feitelijk verslag gaf
van den toestand op Java.
Indonesische nationalisten had
den overal de macht, voegde hij
er aan toe en „bestuurden het ge
heele land".
Nader wordt gemeld:
De toestand op Java nam
vandaag een ernstige wen
ding tengevolge van botsin-
Soerakarta en andere steden
gen in Batavia, Soerabaja en
der Japansche en nationalis
tische elementen aan den
eenen kant en pro-Neder-
iandsche aan den anderen
kant.
Vlaanderen „De Hemel spare
sprekken sinds 1933 tusschen Hit- Overzee (B.A.G.O.) in ons land' on3 voor deze bureaucratie',
t met tot doovemansooren
ten moeten zich om de zielen van ier en al de bij hem op bezoek in totaal 1.263.766 ton goederen met,
hun gemeenteleden bekommeren, geweest zijnde staatslieden, de ontvangen. Hieronder bevonden zef,d jljn-
ge-
maar zich buiten de politiek hou- Quislings en Musserts.
den." Er i9 nu komen vast te staan,
Dit telegram was typeerend dat Hitler jreeds in 1936 bij de
voor den Keizer. Hij wilde niet
weten en daarin stemde hij
overeen met de latere nationaal-
socialisten van predikanten die
principieele eischen stellen voor
het politieke en sociale leven.
Mede door den invloed van den
Keizer is de ontwikkeling van de
Christelijk-sociale actie en van de
Christelijke politiek gestuit
Met het gevolg, dat er toen de
revolutie-stormen in Duitschland
losbraken, geen kracht was tot
tegenweer en dat Duitschland ten
slotte door de doorwerking van de
revolutie-beginselen rijp geworden
is voor den ondergang.
Wanneer de Keizer de leiding
van zijn hofprediker had wiilen
volgen, zou menschelijk gesproken,
het Duitsche volk voor veel el
lende zijn bespaard.
De Kamer en de
Indische crisis.
Het dagblad „Trouw" wijst er
op, dat de Regeering aan de oude,
gezuiverde, Kamer het recht heeft
toegekend om over het in consti-
tutioneelen zin meest belangrijke
wetsontwerp, dat in deze periode
aan de orde kan komen, te be
slissen.
„Waarom", zoo vraagt het blad,
„nu de raadpleging yan de Kamer
beperkt tot dit eene ontwerp? Als
men de Kamer het belangrijkste
gunt, waarom dan ook niet het
minder belangrijk?"
Het tweede argument waarom
ons dit toelaatbaar voorkomt is
het feit, dat deze oude Kamer per
slot van rekening, zij het ook aan
gevuld, de nieuwe Kamer wordt.
Regeerir.g en volk, beide roepen
om een Volksvertegenwoordiging.
Nu, meer dan ooit, is al!
noodig. In Indië beleven wij
leiders als Goering c.a. informeer
de of Duitschland in 1942 een
oorlog kon beginnen, Oók het ge
heimzinnige gedoe rondom Hess
is thans opgelost. Wij maakten een
fout, zegt Gault verder, door niet
te gelooven, dat Hitler's daden be-
invloed werden door astrologische
waarnemingen. De debacle van
Stalingrad was het gevolg van
Hitler's geloof in zijn astrologen.
Behandeling
politieke gevangenen.
Meer normale rechtsgang in
voorbereiding.
In een gesprek met enkele
persvertegenwoordigers heeft
Minister Schermerhorn omtrent
het vraagstuk van de politieke
gevangenen meegedeeld, hoe
langer hoe meer onder den in
druk te zijn gekomen van de
klachten, welke zijn departe
ment en dat van justitie be
reiken. Ik ben mij bewust van
de groote moeilijkheden, welke
de overgang van den door de
Duitschers in vijf jaren teweeg
gebrachten chaos naar normale
toestanden met zich brengt en
ook ben ik mij bewust van de
gevoelens van duizenden jegens
diegenen, die zich aan ons
volksbestaan hebben vergrepen.
Denzulken zal noodzakelijker
wijze straf moeten worden op
gelegd, doch het is evenzeer
noodzakelijk, dat de daarbij te
volgen procedure voldoet aan
hoogc eischen, die het, Neder
landsche volk waardig zijn.
Wij moeten binnen afrienbaren
tijd terugkeeren tot procedure
en rechtsbewustzijn, zooals de
opvattingen daaromtrent in
groote lagen van ons volk be
staan. Da ministerraad heeft
i staan, uc mmistcrraau i.ceir
vestiging van ons gezag en I daartoe een K.B. voorbereid,dat
de berechting van de politieke
gevangenen zal regelen op een
op dat oogenblik is er ge9n
constitutioneele relatie tus
schen regeering en volk.
Hoewel beide er stellig be
hoefte aan hebben,
Het zou het gezag van onze re
geering op dit oogenblik tegenover
ijet buitenland aanmerkelijk ver
sterken indien zij de Kamer in de
gelegenheid zou stellen van haar
gevoelens ten opzichte van de In
dische crisis blijk te geven. Er
zou een demonstratie van eenheid
tusschen regeering en volk open-
baar worden, die onze internatio- van rech.zaiken.
nale positie slechts ten goede zou Zoo zal met betrekking
komen. tot arrestaties dus gelden,
Dat blijft nu achterwege. Waar- dat het ianger dan 2 x 24
om? Waarom zouden wij ons in uur vasthouden van perso-
zich o.m. de volgende produc
ten: levensmiddelen 747,605 ton,
overige goederen 430,076 ton,
waaronder: tabak 5276 ton,
textiel 29300 ton, leder en
schoenen 5467 ton, bouwmater.
2433 ton, papier 3036 ton.
Hierin zijn niet begrepen de
goederen, behandeld door het
kantoor Tilburg van het
B.A.G.O., met een gewicht van
86,085 ton.
Hilversum II gaat ook
uitzenden.
Met ingang van gisteren is de
tweede groote Nederlandsche
omroepzender te Lopilk in ge
bruik genomen, zij het voorloo-
pig nog slechts op beperkte
schaal. 4
Het ligt in de bedoeling, de
zen tweeden zender in te scha
kelen den geheelen Zondag, des
Zaterdags van 2 uur 's middags
en alle andere werkdagen van
6 uur 's avonds tot aan de slui
ting.
Schipbrug bij Vianen.
Verder wordt er op gewezen,
dat ook Zeeuwsch-Vlaanderen,
dat zoo zwaar getroffen werd,
recht heeft op aller steun.
's-Hertogenbosch geadop
teerd.
De stad Den Bosch heeft een
Engelsche adoptie gekregen. Zij is
al. geadopteerd door de bekende
stad-Cardif in Wales.
legd op het graf te Oostkapelle,
daarmee de nagedachtenis
eerend van de ongeveer twee
honderd dooden, die het vreese-
lijke bombardement een jaar
geleden heeft gekost.
's Avonds waren er drie kerk
diensten wegens gebrek aan
plaatsruimte was één gemeen
schappelijke dienst niet moge
lijk waarvoor de Westkap-
pelaars van heinde en veer sa
mengekomen waren. Het was
ontroerend. Ds Reus sprak over
Luc. 418. De woorden van Gez.
292:4 kregen hier wel een zeer
diepe beteekenis
beide richtingen te gebruiken
is. Dit is dus weer een nieuwe
vaste verbinding Noord-Zuid,
Provincienieuws.
VERBETERING TREINEN-
LOOP,
Met ingang van heden loopt
des morgens om 6.05 uur een
tweede ochtendtrein vanuit
Roosendaal in de richting Zee
land, terwijl om'6.36 uur een
lokaaltreintje tot Bergen op
Zoom loopt,
De Ned. Genie heeft over de „Vader, onder al mijn nooden,
Lek bij Vianen een schipbrug Vader, onder heil en straf,
gelegd, die door het verkeer in Vader, ook in 't rijk der dooden,
u.;j. -u, v Vader, ook in 't zwijgend graf."
DOMBURG. Vrijdagochtend
ontplofte bij het wegruimen
van prikkeldraad in de buurt
van den watertoren een onbe
kend projectiel. Drie mannen
liepen verwondingen op, vooral
J. Provoost en J. de Visser
vertoonden diepe buikwonden
en moesten in het Middelburg-
sche gasthuis opgenomen wor
den. Dhr L. Schoe had slechts
lichte blessures en kon later
weer naar huis terugkeeren.
KRUININGEN. Dinsdagavond
werd hier een openbare verga
dering gehouden van de N.V.B.
Van Bergen óp Zoom vertrekt
om 6.58 een trein, die tot Krui-
ningen loopt en daar om 7.58 ^endhr'J.'
aankomt. van Haniweert over: „Welk
Vanuit Krummgen vertrekt om, Socialisme?" en Ds J. Mortier
rfyZlnkolfa>f^j gen dit al° onderwerp had: „Partij
op Zoom (aankomst 8.29). of beweging".
Naar aanleiding van de uit-
Vanuit Krabberidijke vertrekt
- -oo-r n ie O-a.) antiiv'.uiiik van uc uil-
ijze, waardoor voorloopige m- s morgens om 8 uur een trein,: eell2ettmgen omtrent doel en
r>itLio«/(otoiiirve- ncr die aoorlooDt tot Kv.üoseriGci.3.1 .1 j. ■kt k n .1
richting van de N.V.B. werden
vragen gesteld en ontstond er
een debat, waarbij de vraagstel
lers van Christelijk beginsel
evenals de S.D.A.P.'ers op het
standpunt bleken te staan, dat
die doorloopt tot Roosendaal
(aankomst 8.46).
AI deze treinen loopen alleen
op werkdagen.
MIDDELBURG. Van Dr J.
pien rechtsgang blijft het poli- G. Wisse, zoon van Prof.
tielce karakter du9 genuanceerd, i Wisse, hoofd van de T.B.C.- samenwerking met of aanslul-
de wijze van werken, de rolbestrijding in Indië, is bericht ting bij de N.V.B. niet goed
van het O.M., de arrestaties ontvangen, dat hij in goeden l rncgelijk is. De vergadering
enz., zullen te vergelijken zijn welstand verkeert. was matjg bezocht.
WESTKAPELLE. De dag
van de groote ramp voor dit Over orijsbeheerscllina
dorp, de 3e October, is op waar- j
dige wijze herdacht. Door den Hooggeachte Redactie!
loco-burgemeester en anderen Toen ondergtteekenae in Uw
werden 's morgenj bloemen ge- biad no. 152 het berichtje las
vrijheidstelling, beoordeeling en
veroordeeling komen op basis
van vergelijkbaarheid met de
rechtspleging, zooals die voor
normale tijden geldend is. Bij
met die van den normalen gang
„Niet Sociaal" inzake een land
bouwer te Ouwerkeitk (Z.), die
voor een graanmaaier te laten
gebruiken f 12 per gemet beur
de, wat volgens de Prijzencon-
tröle te hoog en strafbaar was,
moest schrijver iets doorslik
ken, doch het kropte.
Vóór 1940 was alhier de prijs
per gemet, zonder trekkracht,
f 6. Ik meen in 1940 werd deze
prijs verhoogd tot f8 en of er
later nog verhooging heeft
plaats gehad is mij niet bekend.
Er is hier dus een prijs bedon
gen dubbel zoo hoog als vóór
1940. Indien men nu de loonen
b.v. van de ambachtslieden en
de materialenprijs van heden
met die van vóór 1940 verge
lijkt, alles ten plattelande, want
in die handen valt hij nog al
eens met zijn graanmaaier, dan
kan f 12 wel hoog, doch niet te
hoog zijn.
Velen met mij kunnen maar
niet begrijpen, dat vele ge
bruiksartikelen zoo peperduur
zijn, de prijzen daarvan verge
lijkend met die van Mei 1940.
B.v.een manshemd, over de
distributie verkregen, kost thans
ruim'f 10; een overall bijna f20.;
een kinderhobbeltje staat n.b.
geprijst op f57,50. Vóór Mei
1940 was de prijs van dit laat
ste ongeveer 1/10 gedeelte en
voor een manshemd f 1,20. Om
nu maar te zwijgen van de
prijzen, die stellig de goedkeu
ring hebben van de Prijsbe-
heersching, bij „Wibo" te Goes.
Zoo zijn vele goederen van 5
tot 10 maal in prijs gestegen.
Laatst was er te Middelburg
vendutie, waarbij naar men mij
beweerde, iemand der Prijsbc-
heersching aanwezig was. De
prijzen, die daar werden besteed
voor 2e handsgoederen waren
zoo hoog, dat gedupeerden, die
sommige artikelen hard noodig
hadden er niet aan konden tip
pen en weder werden gedu
peerd door de hooge toelaat
bare prijzen.
Gaarne zouden wij willen
vernemen of nu dit alles maar
kan en mag.
Schrijver is bekend, dat door
het Militair Gezag een luxe
auto werd gevorderd. Het was
een mooie en heel goed on
derhouden wagen. De prijs, die
den eigenaar werd toegekend
bedroeg f 13Ü0. Hier was reke
ning gehouden met de prijs-
i basis van 1940.
Wanneer nu de eene instan-
tie het prijsniveau mag of we!
moet stellen op laatstgenoem
den basis, waarom moet een an
dere instantie dat dan niet?
Straks hopen wij zal Walche
ren droog worden. We hebben
hooren fluisteren, dat de basis
voor schadevergoeding zal lig
gen op de prijzen en kosten van
Mei 1940. Zal dit werkelijk zoo
zijn, dan zullen toch zeer zeker,
billijkheidshalve, maar oolk
rechtens, de materialenprijs en
loonen dienen te worden ge
steld op een niveau van Mei
1940.
Hoogachtend,
Uw dw. abonné,
P. KESTELO.O
Serooskerkc (W.), 6 Oct. 1945.
Protestantsche kerken
in Polen.
„De Kerken en het
godsdienstig leven,
het ligt alles in puin."
Een van de leiders van de Ge
reformeerde („reformed") kerk in
Polen gaf onlangs verslag van den
droevigen toestand van het Pro
testantisme in Polen gedurende
den oorlog. Hij legde den nadruk
op de vurige begeerte van de
Poolsche Protestanten om het le
ven van hun kerken weer op te
bouwen.
„De Protestantsche kerken in
Polen telden, voor den oorlog,
slechts 2 Yi procent van de inwo
ners van het land', dat wil zeggen
rond 800.000 leden. Ze waren ver
deeld over zeven kerken, die er
kend waren door den Staat en een
nog grooter aantal sekten, die deze
erkenning niet genoten. De
meerderheid der Protestanten in
Polen was van Duitsche oor
sprong, waarvan het gevolg is, dat
onder de Polen de meening sterk
verbreid is, dat iedere Protestant
een Duitscbcr is.
De Gereformeerde kerk in Po
len heeft alles verloren: al haar
roerend goed en andere bezittin
gen, de archieven, de bibliotheek;
leden van de voornaamste ge
meente in Warschau werden ver
spreid over verschillende concen
tratiekampen, predikanten werden
gedeporteerd.
Gedurende de bezetting werd
reeds beseft, dat het toekomstige
Protestantisme beslist een nauwe
samenwerking eischt van alle
Poolsche kerken, die overgebleven
zijn. Overeenstemming tusschen de
Gereformeerde kerk en die van
de Augsburgsche Belijdenis is bij
na bereikt. Deze overeenstemming
beoogde de vorming van een Ver-
eenigde Poolsche Evangelische
Kerk,
„De kerken en het godsdienstige
leven, het ligt alles is puin, We
moeten van voren af aan beginnen.
Dit is natuurlijk moeiliji-, maar
wij ondernemen het in de hoop,
dat God ons zal helpen. Wij ge
looven, dat Hij, die ons beproefd
heeft en ons nog steeds zwaar be
proeft, zijn kleine kudde niet zal
verlaten. Vanuit materieel oogpunt
bezien, zijn wij niet veel meer dan
bedelaars. Toen Warschau in
brand stond', konden wij bij de
vlucht alleen ons leven redden en
het geloof bewaren in den leven-
Wijsgeerige beschouwingen
van een rooker.
Er waren tijden, dat heel Ne
derland iets rookte, dat het mid
den hield tusschen tabak en de
vulling van een matras. Officieel
heette het „Belgische shag", maar
het stond in geen enkele étalage
„officieel" uitgestald. Het was een
der „best-solders" van de zwarte
markt. Je wist, dat het slecht was
voor je longen, maar je rookte.
Toen waren er menschen, die
in hun droomen en nachtmerries
geplaagd werden door beelden uit
verre tropische landen, visioenen
van uitgestrekte tabaksplantages,
waar het „geurigh kruijt" zoo
maar voor hét plukken was. De
meest doortastenden onder hen be-
gonnen toen met een stukje van
hun groente-tuintje aanvanke-
I lijk onder hevig protest van moe
der de vrouw om te zetten in
een „tabaksplantage", zij het in
zakformaat. De resultaten waren
niet slecht En op de verjaardag
van meneer Jansen mocht meneer
Pietersen een „eigen teeltje" van
dezen probeeren en vol enthousias
me begon toen ook meneer Pieter
sen zijn plantersloopbaan. En me
neer Klaassen zag weer de resul
taten van meneer Pietersen en zoo
werd het niet alleen „Nederland
voedt zichzelf" maar ook „Neder
land rookt van eigen bodem."
Maar de geschiedenis kent een
voortschrijdende ontwikkeling, ook
waar het de historie van rookend
Nederland betreft. We werden be
vrijd cn één der bevrijdingsver-
schijnselen was de „Rhodesia"-si-
garet. We accepteeren dit ver
schijnsel, zooals we het nood-par-
lement en de tijdelijke gemeente
raden moesten accepteeren en wis.
ten het op zijn juiste waarde te
schatten als zijnde een symptoom
uit den overgangstijd.
Doch de evolutie ging voort en
eindelijk verschenen daar bij on
zen tabaks-winkelier de langver
wachte, met smart verbeide En
gelsche en Amerikaansche sigaret
ten. Natuurlijk lieten we niet al
te openlijk blijken, hoe gelukkig
we waren.
Dat kun je als goed Nederlan
der nu eenmaal niet doen. Dus
kankerden we zoo'n beetje over de
prijs van f 1.20 per pakje en hiel
den we beschouwingen over de
„goeie ouwe tijd" toen de „North-
State" 25 ct. de twintig kostten.
Maar ondanks dat, we.waren stil
gelukkig, dat het nu toch eindelijk
zoover gekomen was. Nietwaar,
het kon nog beter, 40 sigaretten
per week is nog niet al te veel,
maar het ging nu toch in de goede
richting 1
En nuDe stemming van
rookend Nederland is gedaald tot
ver beneden het vriespunt. De
mare ging door heel Nederland:
i Geen tabaksbon deze week. Alle
i rook-illusies in rook vervlogen.
Hoe i9 dat mogelijk, vraagt
men.
Maar wie geleerd heeft de din
gen vanuit een wijsgeerig stand
punt te bezien, is niet verbaasd.
Immers, dat de historie een voort-
I schrijdende ontwikkeling zou ver-
i toonen is maar zeer ten deele
I waar. Er is hier veel eer van een
golf-beweging sprake. Na een tijd
van opgang volgt weer een gang
naar omlaag. En daarom kan de
filosofisch aangelegde mensch be
rusten in de verschrikkelijke wer
kelijkheid van het ontbreken van
een tabaksbon op de bonnenlij st.
Ik stop nog maar vat „Bel
gische" in mijn pijp. Je moet toch
ergens je inspiratie vandaan
halen
den God, die ons een 1 oevlucht en
Sterkte was temidden van het
vuur en de verschrikkingen van
den oorlog, en we hebben het ver-
trouwen gehouden in de broeder-
liefde van het Protestantisme der
geheele wereld."
Door Duitschers geroofde
goederen zullen terug
keeren.
Tijdens zijn bezoek aan de
Amerikaansche ambassade in
Den Haag heeft generaal
Eisenhower tegenover leden
van de Amerikaansche mili
taire missie in Nederland
alsmede persvertegenwoordi
gers verklaard, dat hij on
middellijk na zijn terugkeer
in Duitschland alles in het
werk zal stellen om de door
de Duitschers geroofde Ne
derlandsche goederen zoo
snel mogelijk naar ons land
te doen terugkeeren.
Generaal Eisenhower be
zoekt Den Haag en
Amsterdam.
Generaal Eisenhower is Zater
dagmorgen om half elf per trein
uit Utrecht in de Residentie ge
arriveerd.
De generaal reisde in een trein
die samengesteld was uit wagons
waarmede vroeger Hitier, Göb-
bcls, van Ribbentrop en Himler
hadden gereisd.
Generaal Eisenhower had er
prijs op gesteld, om de reis naar
Holland per trein te maken als
huldeblijk aan de Nederlandsche
spoorwegmannen.
De rit door de Residentie werd
een ware zegetocht en overal
juichte men den veldheer uitbun
dig toe.
