ZEEÜWSCH DAGBLAD
wesde phase van ie geidzuivering.
Wolken pn donkerheid Japansche gruwelen.
VV OlKen en ÜOUKerneiU. Langzamerhand komen meer,
't Ziet er nog donker uit in de Japansche gruweldaden aan het
wereld. licht. Mevr. Van Mook heeft
Minister Lieftinck over de deblokkeerings-
maatregelen.
Reeds dadelijk zal flOO.— worden vrijgegeven.
Verder overschrijving van saldi mogelijk,
Van allen zuilen zware offers worden gevraagd.
Het invullen van de
geldkaart.
Rechtszaken.
1e JAARGANG No. 14t GHR. PROT. BLAD VOOR ZEELAND Donderdag 27 Sept. '45
Duitschland is verslagen en de verteld, hoe vrouwen met stok-
DE TWEEDE KAMER
VERGADERT.
Het Kabinet voltallig
aanwezig.
Voor het eerst na 10 Mei 1940
macht van Japan is gebroken. En 1 ken bewusteloos geslagen wer- is gisteren de Tweede Kamer
dat is een belangrijk liohtpunt. den, zoodat ze soms maanden
Maar dit neemt niet weg, dat met een hersenschudding moes-
er nog overal zijn wolken en don- ten blijven liggen,
kerheid. In een interneeringskamp bij
De oorlog is door de geallieerde Batavia zouden sinds Mei van
volken gewonnen. Maar met de dit jaar 3000 kinderen zijn ge
regeling van den vrede schijnt
het hopeloos vast te loopen.
De Ministers van Buitenland-
sche Zaken van de vijf groote
mogendheden zijn te Londen bij
een, om verschillende kwesties te
behandelen en een poging te doen
om het Italiaansche vraagstuk op
te lossen.
Gelukt dit, dan zal men daaruit
misschien de courage putten om
ook het veel moeilijker Duitsche
vraagstuk aan te snijden. Maar
er zit nog niet veel schot in. Men
draait te Londen al dagenlang om
de zaak heen als een kat om de
heete brei.
Daar heeft men de kwestie van
de Italiaansche koloniën. Italië,
dat zioh immers als bongenoot be
schouwt, zegtDie moeten wij
behouden, desnoods als mandaat
gebied.
Maar Amerika schijnt hier niet
al te veel voor te gevoelen. Het
wil een internationaal trusteeship
voor de Italiaansche koloniën, die
dan echter over tien of twintig
jaar onafhankelijkheid zouden
krijgen, Engeland steunt dit plan.
China eveneens en ook Frankrijk
staat niet afwijzend.
Maar Rusland heeft zijn eigen
plannen. Molotov heeft daarover
een proefballonnetje opgelaten en
het ding is gebarsten met den knal
van een atoombom. De Rus ver
klaarde, dat de Sovjet-Unie be
lang bij deze zaak heeft en in
dit geval voorstander is van een
individueel en niet van een collec
tief beheer.
De wijze waarop deze sugges
tie door Amerika en Engeland
werd ontvangen, was van dien
aard, dat Molotov wel kan begrij
pen, dat de heeren niet bepaald
enthousiast over zijn voorstel
waren. Hij haastte zich dan ook
te verklaren, dat Rusland des
noods wilde afzien van de Itali
aansche bezittingen aan de Roode
Zee (Erythrea) maar het beheer
over Lybië, aan de Middellandsche
Zee, toch erg op prijs zou stellen.
Of dit ernstig gemeend werd
is nog de vraag.
Rusland weet, dat Engeland en
Amerika er zich met alle kracht
tegen zullen verzetten, dat Rus
land zich in Noord-Afrika nestelt,
aan den oever van de zee die de
levensader van 't Britsche Rijk is.
De Sovjet-Unie zal zijn aan
spraken hier wellicht zoo hoog
stellen, om ze straks des te voor-
deeliger tegen iets anders in te
kunnen ruilen.
Wat zal dat andere dan zijn?
Met zekerheid is het niet te zeg
gen, maar onwillekeurig denkt
men aan de Dardanelles
Men herinnert zich dat Rusland,
in het 'begin van dit jaar, plotse
ling het vriendschapsverdrag met
Turkije heeft opgezegd, voorname
lijk omdat het een ander accoord
over de Dardanellen wilde.
Rusland eischt vrijen doorvaart
voor zijn vloot door de zeeëngten
en zou liefst het beheer van deze
engten op zich nemen.
Turkije is een beetje bang van
den grooten buurman en voelt zich
niet sterk genoeg om op zijn een
tje met hem te onderhandelen. Het
zegt: dit is een internationale
kwestie. Moeten wij de souverei-
niteit over de zeeëngten afstaan,
dan kunnen we dat alleen doen
aan de Vereenigde Volken.
Zoo valt men van de eene kwes
tie in de andere.
Van een hartelijke samenwer
king om tot betere verhoudingen
te komen valt weinig te bemerken.
storven; kinderen van 10 jaar
moesten het werk van volwas
senen verrichten en o.a. graven
voor hun kameraadjes delven.
In de Stille Zuidzee is op het
eiland Babalthuap een Oostersch
Belsen ontdekt, waar 500 ge
vangenen zich in deerniswaar-
digen toestand bevonden.
HIMMLER OP BEZOEK
BIJ EEN JOOD.
Het bureau voor oorlogsvluch
telingen dn de V. S. maakt in
voorzoover nog intact, weer bij
eengekomen.
Het gëheele Kabinet was aan
wezig.
Msöiaahe ReMa Kpulaplwg
naar indië.
Dinsdagmiddag had te 's Gra-
venhage in het gebouw van het
hoofdbestuur van het, Roode
Kruis een afscheid plaats van
een medische specialistenploeg,
bestaande uit 20 dames en hee
ren, onder leiding van den oog
arts A. H. Garrer.
Wegens de verhindering van
Prinses Juliana sprak de eerste
onder-voorzitter van het Roode
Kruis, de heer J. C. C. Baron
van Lynden, de vertrekkenden
toe, die per vüsgtuig eerst naar
Londen en van daar naar Indië
gaan.
In zijn rede wees de heer van
De voorzitter, M r J. R. H. Lynden op de groote taak, die
van Schaik hield een rede, de ploeg, de eerste die in dit
waarin hij allereerst de door den verband wordt uitgezonden,
dood getroffen leden herdacht het Btaat te wachten. De mooiste
verzet van ons volk beschreef en taak die op humanitair gebied
ook eon enkel woord weide aan yveggelegd, staat de deelne-
„de hand-en spandiensten van dat mers te wachten, namelijk door
kleine gedeelte der bevolking dat inzet en opoffering van alle
zich daardoor van de diepe en blij- lkrachteri bij te dragen in de le
vende verachting van allen die het njgjng vail den nood, speciaal
hart op de goede plaats dragen, medisch en hygiënisch ge-
heeft verzekerd bied
In het bijzonder herinnerde hij Veel moeiHjkheden zullen zij
aan den steun m het geestelijk I mQeten overwinnen, maar zij
verzet, „uitgegaan van Haar, die yan verzekerd zijn,
zijn rapport o.m. bekend, dat het h^gstetods behng in'de Md- ^oode^Ws^achter^hun
ongeveer veertien dagen, voor-l dagen van 1940 heeft gemeend
dat de nazi's capituleerden
Himmler een ontmoeting had
met een vertegenwoordiger van
Het Joodsche Wereldcongres.
Het onderhoud had plaats te
Berlijn en de bedoeling der
nazi's was betere wapenstil
standsvoorwaarden tc verkrij
gen. De Joodsche vertegenwoor
diger kwam per vliegtuig uit
Zweden, Himmler kwam van
Hitiers verjaarsfeest. Het rap
port zegt: „Er is waarschijn
lijk geen zonderlinger tooneel
denkbaar dan Himmlers autorit
van twee uur over Duitschlands
vernielde wegen om een Jood
uit Stockholm 'te ontmoeten.''
Het onmiddellijk gevolg van
de samenkomst was, dat Jood
sche geïnterneerden uit het con
centratiekamp van Ravens-
bruck naar Zweden mochten
vertrekken.
VOLKSVERHUIZING OP
GROOTE SCHAAL.
Tsjecho-Slowakije heeft zulke
onaangename ervaringen met min
derheden opgedaan, dat het land
zich thans zoo veel mogelijk van
alle minoriteiten wil ontdoen. Ook
Hongaren worden thans verdreven
waartegen de Hongaarsche radio
met kraoht protesteert.
Thans gaat het eerste team
vertrekken. Het ligt in de be
doeling in totaal 160 teams uit
te zenden.
niet uit den weg te mogen gaan
voor een beslissing, die haar wel
onnoemelijk zwaar moet zijn ge
vallen".
Na gewezen te hebben op de tal
rijke slachtoffers en de groote lersch vee voor Nederland,
verwoestingen, op de pogingen De (|Prins Willem van Oranje"
die worden aangewend tot herstel, uit Rotterdam wordt uitge-
en op de infecties van zekere rust Voor transport van vee
dwang-en dreigmethoden, die nog voor Nederland. Vermoedelijk
zijn overgebleven en op de pro- wordcn tweehonderd stuks ge-
blemen die thans allereerst de aan- zon(ien, dje a)ie jn prima condi-
dacht vragen, besloot Mr van tjfi zjj 11; om djrect na aankomst
Schaik met den wensoh, dat het Nedcrandl geslacht te wor-
parlementairc regiem op korten d D; trans°ort is ge0rgani-
tTXn *r ge geld,ng «erd door den Nederlandsen
m Tn G, k. r r,L.rm„, consul-generaal in het Iersche
hfrs lil nn wCS.w departement van buitenl. za-
oogenblik, dat thans wordt beleefd ambtmialenVa^hef'tesch/de'
en gewaagde van het_ vertrouwen ^r^t\an landbouw.
op hooger macht, bij Regecring en
Volksvertegenwoordiging.
Het wetsontwerp inzake de aan
vulling der volksvertegenwoordi
ging; is onmiddellijk door de af-
deelingen in onderzoek genomen,
Daar blijkbaar in sommige
Als bet eindverslag tijdig gereed plaatsen ten onrechte het bericht
is, komt de Kamer op 9 October is verspreid, dat men zelf zijn
weer in openbare zitting bijeen. geldkaart zou moeten invullen,
Pic rcA. I iccDncM ru wijst het Ministerie van Financiën
GEALLIEERDEN EN er op> dat de inleveraar uitslui-
OE GELDSANEERING. tend zijn naam op de geldkaart
Aan de Canadeesche soldaten mag schrijven. Alle overige gege-
in Nederland is een strenge vens moeten beslist door den To
rn „„.„t,™ geldbeperking opgelegd betref- ketbeambte van het inleverings-
S ienda de hoeveelheid „oud" kantoor worden ingevuld,
van .rotsaam mag men volgens dej; f
Hongaren alleen de Duitschers uit l J"0geI1 inlevere"'
het land verdrijven en het is op- £s basis Hiervoor is genomen
merkelijk, dat nu ook Hongarije beï bedraS dat volgens hun
begonnen is, zijn Duitsohe minder- Hetaalboekje gedurende twee
heid uit te bannen. maanden tot 4 October a.s. als
j salaris hebben geïnd.
- Tegen de atoombom is Het omruilen begint voor hen
door Engelsche en Amerikaan- op 4 0ct i terwijl tot 9 Oct. het
sche geleerden een afweerwa- oude ge{d door de m;kta;re jn.
pen gevonden, meldt de „Daily stellingen geaccepteerd wordt,
express - -
Er is een Tsjecho-Slowaaksch-
Russisch handelsverdrag gesloten,
dat den export van Tsjecho-Slo-
waaksche producten in ruil voor
metalen, landbouwproducten en
een kwart millioen ton Duitsche
steenkool regelt.
Rusland voert
een diplomatieken oorlog.
Zand in de politieke machine
De diplomatieke correspon
dent van het Labour-dagblad
de „Daily Herald" schrijft in
een artikel van de Londensche
conferentie: „Molotov be
schouwt klaarblijkelijk de heele
conferentie niet als een bespre
king van geallieerden, maar als
een conflict tusschen het Oos
ten en het Westen, waarbij het
zijn taak is zooveel mogelijk
doelpunten te scoren voor de
leden van het Russische bloc.
De politieke machine loopt
traag en niet alleen traag, maar
alsof er zand in zit."
De correspondent zegt voorts
„De Russische delegatie is er
niet zoozeer op uit samenwer
king te zoeken met de Weste
lijke geallieerden dan wel om
voordeelen te bereiken voor de
landen, welke zij als „Ooste
lijk bloc" onder Russische lei
ding tracht te stellen.
Het besluit van de Sovjet-
Unie, 'om Europa te verdoelen In
twee zones, waarvan de ooste
lijke onder Russische leiding
moet staan, is overduidelijk.
Molotov voert geen besprekin
gen over problemen, hij is vast
besloten tot diplomatieken oor
log in den raad, die een rechts
lichaam zou zijn."
HET SPELLINGVRAAG
STUK.
De huidige toestand kan niet
voortduren.
Het Belgische blad „La
Laterne" is van oordeel,
dat het spellingsvraagstuk
in Nederland een eigenaardig
aspect biedt. Op de scholen is
de nieuwe spelling verplichtend
gesteld, doch op de ministerieele
departementen en openbare
lichamen gebruikt men nog
steeds „de Vries en, te Winkel".
De dagbladen volgen over het
algemeen de oude schrijfwijze,
aldus constateert het blad, doch
de meer linlks georiënteerde
kranten geven voorkeur aan de
nieuwe spelling. Het Brussel-
sche blad is van oordeel, dat de
bevolking in haar geheel niet
gunstig staat tegenover de ver
eenvoudigde spelling. Wanneer
een jong ambtenaar in staats
dienst treedt, moet hij dadelijk
van spelling veranderen, wat hij
op school daarvan geleerd heeft,
kan hem niet meer van dienst
zijn.
De toestand, zooals hij nu is.
kan niet voortduren.
Het schijnt evenwel, dat ei
geen veranderingen zullen plaats
vinden, zoolang deze kwestie
niet met België geregeld is. Bo
vendien is tijdens den oorlog de
zaak reeds te Londen te berde
gebracht. Er zullen commissies
moeten komen, samengesteld
uit Hollanders en Vlamingen.
Dit zal nog wel een poosje
duren, meent „La Laterne",
want ten eerste is de toestand
in Holland nog niet genormali
seerd en ten tweede moet de
kwestie opgelost worden langs
diplomatieken weg, terwijl de
Belgische ambassadeur nog
steeds niet op zijn post is.
De legerautoriteiten spreken
hun voldoening uit over dezen
maatregel. Zij hopen, dat een
LANDBOU W-MOEILIJK
HEDEN.
Een „agrarisch
bestemmingsplan".
Min. Mansholt heeft Dinsdag
avond de reeks radio-praatjes in
geleid die door het departement
van Landbouw en Visscherij zul
len gehouden worden.
Hij heeft daarbij een overzicht
gegeven over de moeilijkheden
waarmee de landbouw thans te
groot deel van het door onwet- heeft en de plajinen die
tigen verkoop van eigaretten t>eraamd zijn om den landbouw er
Otliravrl.nfIHn rvAlg n
weer bovenop te brengen. De mi
nister wees er op, dat er bij het
herstel van de geteisterde gebieden
meer dan voorheen rekening ge
houden zal worden met de ruilver
kaveling en met de ontginnings
mogelijkheden. Meer dan ooit
moet er gedacht worden aan ex
port van landbouwartikelen. In dit
verband worden er maatregelen
genomen die verbetering der kwa-
enz. verdiende geld gevangen
wordt.
HET WONINGVRAAG
STUK IN ONS LAND.
Een ontstellend tekort.
In 1940 bedroeg het aantal
woningen in Nederland Z.100.000.
Hiervan werden tot Mei van dit
jaar verwoest of afgebroken
440.000; zwaar beschadigd
90.000licht beschadigd 270.000. liteit der producten beoogen.
In Augustus waren voorloo- De boer en de tuinder zullen
pig hersteld 180.000 woningen,hun bedrijven zoo moeten gaan in-
zoodat het totaal verlies be- richten, dat zij zoo goedkoop mo-
draagt 620.000. i gelijk kunnen produceeren. Ook
En kort geleden werd in Je veehouder moet niet alleen aan
„Voorlichtingsdienst" van de winst doch ook aan kwaliteitsver-
Provincie Zeeland, meegedeeld, betering denken. Er zullen cursus
dat het woningtekort, dat sen etc. georganiseerd worden ter
zijn oorzaak vindt in het opvoering van de vakbekwaam-
vijf jaar practisch, stilliggen heid.
der bouwnijverheid, enkele ma- Een speciaal orgaan zal met de
len grooter is, dan dat, ontstaan overheid een onderzoek instellen
door oorlogsverwoestingen. I naar de afzetmogelijkheden van
Waaruit zou volgen, dat er akkerbouw- en veeteeltproducten,
in totaal in ons land een tekort Z-oo hoopt men te komen tot een
is van zeker 150.000 woningen, „agrarisch bestemmingsplan".
Gisteravond Heeft Minister
Lieftinck in een radiorede een
uiteenzettng gegeven van de
deblokkeeringsmaatregelen.
Aan deze rede is het volgende
ontleend
Het veldtochtsplan inzake de
geldvernieuwing is bezig zich te
voltrekken. Gedurende de afge-
loopen veertien dagen heeft t
Nederlandsche voIik zijn bank
papier en zilverbons voor het
grootste deel reeds aan dë
aangewezen instellingen afge
dragen. Heden begon de laatste
inleveringsweek, waarin men
nog tot oen bedrag van f 300
het oude geld kan aanbieden
Voor N.V. s, Firma's e.d. kan
dit nog tot een onbeperkt be
drag. De volgende week Dins
dag zal het inleveringsproces
zijn voltooid.
Inmiddels zijt ge in het bezit
gesteld van f 10 aan nieuwe zil
verbons per hoofd en daarmede
is het nieuwe onbesmette geld
in een kleine hoeveelheid in
omloop gekomen.
Een week van beperkingen
staat voor de deur. Voor het
eerst in de geschiedenis van 0119
volk staan allen in koopkracht
gelijk. Ik hoop dat dit enkele
icit, al was het slechts door een
technische noodzaak geboden,
zal medewerken tot versterking
van het besef, dat iedere Neder
lander ook in dit opzicht een
ovenredige bijdrage zal hebben
te leveren tot het financieele
herstel van ons land en dat
daardoor het gevoel van saam-
hoorigheid en gemeenschappe
lijke verantwoordelijkheid bij u
allen zal worden verstevigd.
Voor hen, die zich door den
zwarten handel hebben verrijkt
of op andere wijze van een na
tionaal oogpunt uit gezien on
toelaatbare inkomsten hebben
genoten, is dit een slechte tijd.
Zij hebben zich in de achter ons
liggende jaren tot op zekere
hoogte buiten de gemeenschap
geplaatst en moeten daarvan
thans de gevolgen dragen. Zij
zien zich de voordeelen, die zij
hebben genoten, voor een be
langrijk deel ontgaan en vele
sprekende bewijzen toonen aan,
dat een groote onrust over hen
is gevallen en dat zij gedreven
worden tot daden die bij ieder
mensch met moreel besef
slechts afschuw en verachting
kunnen wekken.
Nadat de Minister verder een
overzicHt had gegeven van de
maatregelen van de laatste we
ken, kwam hij aan de tweede
phase van de geldvernieuwing
die op 3 October a.s. ingaat, de
phase der deblokkeering.
De hoofdgedachte, die aan
de a.s. deblokkeering ten
grondslag ligt, is deze: dat
wij allen, om het dreigende
gevaar van een voortschrij
dende vermindering der
Van het Zendingsveld.
Een groot verlies leed de Bas-
Ier Mission". Zooals eerst thans
bekend werd, werd reeds twee
jaren geleden haar voorzitter,
tevens zendeling-arts op Bor
neo, Dr Matthaus Visschcr, met
zijn vrouw, wegens deelneming
aan een complot tegen de Ja
pansche bezetting, ter dood ver
oordeeld. Het vonnis werd 20
December 1943 voltrokken.
Een lichtpuntje.
Op het oogenblik zijn we in
theorie althans allen even arm.
En dus kankeren we allemaal,
waar het de mannen betreft ten
minste, dat de sigaretten zoo duur
zijn. Nietwaar, als je heele
rijkdom uit een tientje be
staat I Nu komt er echter
een heel klein lichtpuntje.
De „Rhodesia's" worden in prijs
verlaagd en wel van f 0.75 tot
f 0.60, 't Maakt nog niet veel ver
schil, maar 't is toch wat. Jammer
De minister deelde mee, dat
t.a.v. veevoer en kunstmest maat
regelen zijn genomen. Wat kunst
mest betreft, in 1946 zal de helft
van het verbruik in normale jaren
disponibel zijn.
Provincienieuws.
TOESTAND NOLLEDIJK.
De toestand aan den Nolle-
dijk is niet onrustbarend.
Het gat is van vrij grooten
omvang, doch hedenmiddag
genoeg olijven de import-sigaret- hoopt men reeds een caisson
ten nog f 1.20|aten zinken. Er wordt uit
In beslag genomen Duitsch al|e macht gewerkt om erger
geld van repatrieerenden. te voorkomen.
De repatrieerende arbeiders, die Wonder op Walcheren,
in Nederland aankwamen, hadden T
vaak nog een bedrag aan Duitsch S??ieente Koudekerke bij
geld, dat ze hadden weten over te din heir D«.Lanse, wonende op
sparen en dat ze toen aan het re-
patrieeringsccntrum moesten inle
veren. Mettertijd zou hierover een
nadere regeling bekend gemaakt
worden, werd toen gezegd.
De Raad van vakcentrales heeft
nu deze kwestie met Min. Drces
besproken. Deze heeft meegedeeld,
dat na de geidzuivering deze gel
den in Nederlandsche munt zullen
„Der Boede", staat in zijn nu
droog, maar voorheen ondergcloo-
pen land, tussohen doode fruit-
boomen, een appelboom welke dit
jaar nog vruchten heeft gedragen,
in vollen bloei. Ook een witte
seringen boom draagt aldaar, dit
jaar voor den tweeden maal zijn
witten blocmcntooi, evenals een
rereboom die nu nog aan het
ui i-vvAivi luiiuaiiu; mum zauiuii
worden uitbetaald. Dit zal echter
eerst mogelijk zijn, wanneer
goederen voor de vrijgegeven gel
den gekooht kunnen worden. Deze
maatregel is noodig om het nieuwe
geld op peil te houden.
Hetzelfde is van kracht voor
andere buitenlandsche gelden.
Wel wonderlijk, nu de herfst is
ingetreden, en dan nog wel op
land, waar de zee zoo'n langen
tijd heer en meester is geweest.
VLISSINGEN. Krijgsge
vangenen. Naar wij vernemen
gaan de Duitsche krijgsgevange-
2e zitting Tribunaal
Middelburg.
Gisterenmiddag vond de 2e zit
ting van het Tribunaal plaats.
Voorzitter was Mr Vlaming.
In deze zitting, waarvoor een
groote publieke belangstelling was,
kwamen lichte gevallen aan de
orde.
Van de 5 personen, die moesten
voorkomen, was er slechts één die
ruiterlijk bekende en erkende.
De andere 4 trachten zich er
uit te praten.
H. S. Fröberg, Middelburg; van
Sept. 1942 sympathiseerend lid van
de N.S.B., hulpverleening aan den
vijand in de jaren 1942 en 1943.
De voorz. sprak als zijn oordeel
uit, dat over het algemeen sym-
pathiseerende leden der N.S.B.
grooter laf f aards zijn dan gewone
leden. Men durfde er niet voor
uit te komen.
Verdediger Mr Kuypers.
F, Kwekkeboom van St. Lau
rens wnd. burgem. vanaf 1941
boerenleider Ned. Landstand. Ver
dediger Mr Van Hasselt, Bergen
op Zoom,
Julienne C. M. Denevers, hulp
verleening aan den vijand. Verde
diger F, Adriaanse,
J. J. Walraven, Sjouwerman te
Ritthem, hulpverleening aan den
vijand, Nat. Soc, gezind, eigen
lijk verkapte N.S.B.-er. Verdedi
ger P. C. Adriaanse.
J, Wielemaker groenteteeler te
Koudekerke, van 1937 af lid der
N.S.B. Deze stak zijn mccning
niet onder stoelen of banken,
Hij handelde uit beginsel.
Geen verdediger.
In alle gevallen uitspraak over
14 dagen.
nen die ondergebracht zijn op het
haventerrein en gebruikt worden
voor 'het werk aan den ringdijk
rond Vlissingen, binnenkort naar
Zeeuwsch-Vlaanderen, Zij zullen
daar worden tewerkgesteld bij het
opruimen van de duizenden mij
nen, die nog op de boerderijen al
daar aanwezig zijn.
geldswaarde te ontgaan,
m.a.w. om een steed3 duur
der worden van het leven te
voorkomen, voortaan zullen
moeten leven uit het loopen-
de inkomen, dat een ieder
onzer ontvangt in den vorm
van belooning voor arbeid,
die verricht wordt in loon
dienst of in een zelfstandig
bedrijf, of als vrucht van een
eerlijk verworven vermogen.
Dit beteekent, dat terstond na
afloop van de inleveringsweek
een algemeene deblokkeering zai
plaats vinden van al die gelden,
die noodig zijn voor betaling van
loonen, salarissen, wachtgelden,
pensioenen en andere periodieke
uitkeeringen, alsmede voor beta
ling van renten, in welken vorm
dan ook.
Op deze wjjze komt er een j
stroom van nieuw geld in het
verkeer in den vorm van bank
en muntbiljetten, waarover men
vrjj zal kunnen beschikken. Als
deze geldstroom eenige weken zal
hebben gevloeid, zal de circulatie
geleidelijk een zoodanigen omvang
hebben verkregen en zich zoo
door de verschillende kanalen
hebben verspreid, dat de onder-
nemingen on bedrjjvon, die loo
nen, salarissen en renten betalen,
door den verkoop van hun pro
ducten aan het publiek over vol
doende middelen de beschikking
krijgon om zonder een verdere
deblokkeering aan hun betalings
verplichtingen uit kasgeld te
kunnen voldoen.
Dit proces zal pas na eenigen
tyd zjjn voltooid en naarmate het
voortschrijdt, zal het bedrag, dat
tot deblokkeering wordt toegela
ten, van week tot week kunnen
worden verminderd.
Het eene bedrijf zal eerder in
staat zijn dan het andere om
zijn loonen en aanschaffingen j
van voorraden te betalen uit voor j
zpn producten ontvangen gelden
en daarom zult u telkenmale voor
een verdere deblokkeering slechte
met Bucces kunnen aankloppen,
indien u ten genoege van de daar
voor aangewezen instantie kunt
aantoonen, dat de terugontvangen
middelen ontoereikend zjjn om
daarmede de uitgaven te bestre
den, die de voortzetting van de
bedrefsuitoefening vereiseht.
Deze procedure, die de strek
king heeft om niet meer nieuw
geld in het verkeer toe te laten
dan de hoeveelheid, waaraan in
derdaad behoefte bestaat om de
goederenomzetten te financieren
en de geleverde diensten te be
talen, heeft nog het bijkomende
voordeel, dat zij een bruikbaar
middel verschaft om een strenge
controle uit te oefenen op de in
achtneming van de door de re
geering vastgestelde loon- en
sajarisnormen, waarmede nog te
veel de hand wordt gelicht.
Bij elk verzoek om over geld
te mogen beschikken voor loonen-
of salarisbetalingen, zal van den
werkgever de verklaring worden
geëischt, dat dit geld strekt tot
betaling van loonen en salarissen,
die met inachtneming van deze
normen zjjn vastgesteld.
Het ontoelaatbaar tegen el
kaar op concurreeren van
sommige werkgevers op de
arbeidsmarkt, waardoor de
loonverhoudingen in ons land
dreigen te worden verstoord
en de loyale werkgevers in
het nadeel geraken, kan op
deze Wijze doeltreffend wor
den bestreden.
Op de hoofdgedachte, dat niet
meer geld in het verkeer wordt
gebracht dan noodig is voor ho
pende inkomensvorming en in
komensbesteding uit arbeid en eer
lijk verkregen vermogens, moeten
echter een aantal correcties wor
den toegepast.
In de eerste plaats is het noo
dig, dat de huishoudingen en be
drijven zo spoedig mogelijk weer
de 'beschikking krijgen over nor
male kasreserve. Het doorloopend
in kas hebben van een zekere hoe
veelheid geld verschaft nu een
maal een zeker gemak en een
zekere gemoedsrust, vooral omdat
men in dat geval bijzondere kan
sen, die zich kunnen voordoen om
iets voordeelig aan te schaffen,
'benutten kan en voor onvoorziene
omstandigheden, die tot extra uit
gaven nopen, iets achter de 'hand
Heeft.
Teneinde hieraan tegemoet te
komen zal terstond, wanneer met
de deblokkeering wordt begonnen,
op elke geldkaart, die tenminste
een zoodanig bedrag aanwijst, de
som van f 100.worden vrijge
geven, welk bedrag zal worden
uitbetaald in bank- cn muntbiljet
ten.
Voor zoover de geldkaart dit
bedrag niet mocht aanwijzen, maar
men wel een saldo bezit wegens
eerdere storting, zal het inlcver-
kantoor uit dit saldo een over
eenkomstig bedrag ter beschikking
stellen.
Daarnevens zal ten behoeve van
hen, die bij een bank, een spaar
bank of een giro-instelling een
credietsaldo hadden uitstaan, een
bedrag ter grootte van f 1000.
plus 25 procent van het saldo naar
den stand van 12 September 1945
tot een gezamenlijk maximum van
f 10.000 in dezen zin worden ge
deblokkeerd, dat daarover door
overschrijvingen zal kunnen wor
den beschikt.
Deze bedragen zal men
niet in bank- of muntpapier
kunnen opnemen, men zal
er alleen over kunnen be
schikken in wat men pleegt
te noemen, „giraal verkeer",
d.w.z. door overschrijving
van de eene bank- of giro
rekening op de andere.
Deze correctie is noodig omdat
vele particulieren met hoogere in
komens en het meerendeel der be
drijven en instellingen hun kasre-
serves niet in contant geld maar in
den vorm van een banksaldo ple
gen aan te houden en in de tweede
plaats omdat de hoeveelheid bank
en muntpapier waarover wij op
het oogenblik kunnen beschikken,
nog onvoldoende is om ten beloope
der met deze grootere kasreserves
gemoeide bedragen in papiergeld
ter beschikking te stellen,
Bovendien is het niet twijfel
achtig, dat er zich onder deze
bank- en girosaldi een zekere hoe
veelheid besmet geld bevindt.
Indien wij in de gelegenheid
waren om op zeer korten termijn
al deze saldi op hun ontstaan te
onderzoeken, zou er op zichzelf
geen bezwaar tegen bestaan ojn
bij gebleken „zuiverheid" deze tot
het bedoelde bedrag indien
daarvoor het noodige papiergeld
aanwezig was voor uitbetaling
vrij te geven, Het onderzoek naar
het besmette geld, dat met groote
nauwkeurigheid zal geschieden,
vereiseht echter een zekeren tijd.
Dit pleit er zeer voor om met
betrekking tot deze saldi slechts
een overschrijving van de eene
rekening op de andere toe te la
ten, waardoor elk bedrag wordt
vastgelegd en te allen tijde is na
te speuren, wie er op het moment
van de deblokkeering de houder
van was. Deze houder kan, al
heeft hij over bedoeld bedrag be
schikt, te allen tijde aan een on
derzoek worden onderworpen. De
rest van zijn saldo blijft in ieder
geval staan als onderpand en ook
voor Het ontstaan van het eerste
gedeelte waarover hij giraal lean
beschikken, blijft hij aansprakelijk
in dezen zin dat, indien komt vast
te staan, dat dit besmet geld was,
hij voor een overeenkomstig be
drag zal kunnen worden aange
sproken te betalen uit andere ver-
mogensbestanddeelen of eventueel
nieuw te verdienen inkomen,
Het doel, dat met de geld
vernieuwing wordt beoogd,
mag niet op zoodanige wijze
worden bereikt, dat daardoor
het bedrijfsleven wordt ont
hand. De geldvernieuwing
zelf toch is er Juist op ge
richt om het bedrijfsleven
weer gezond te maken en dit
moet, als het er op aankomt,
den voorrang hebben boven
een, overigens volmaakt ver
dedigbaar, streven naar een
perfect systeem.
Als sluitstuk zal de belastingin
spectie bevoegd zijn om in elk
geval, waarin zij reden 'heeft om
te veronderstellen, dat een saldo
besmet is, een aanwijzing te geven,
die er toe leidt, dat dit saldo voor
de volle 100 procent geblokkeerd
blijft.
Een tweede correctie, die zal
worden toegepast, is er op ge
richt om voor hen, die door de
oorlogsomstandigheden schade
hebben geleden in hun goederen,
de mogelijkheid te openen tot her
stel en aanvulling van het geroof
de, beschadigde of vernietigde
over te gaan.
Met betrekking tot de bedrijven
zal dit moeten worden uitgebreid
tot 'hetgeen noodig is voor herstel
van voorraden en inventarissen. De
.uitkeeringen wegens geleden ma-
terieele oorlogsschade zullen dus,
voorzoover daarvoor een directe
bestedingsmogelijkheid is, op basis
van de toelaatbare besteding in
vrij nieuw geld worden beschik
baar gesteld, terwijl het overige
bij gebrek aan directe bestedings
mogelijkheid aanvankelijk op ge
blokkeerde rekening zal worden
bijgeschreven en in de toekomst
zal worden gedeblokkeerd naar
mate er zich bestedingsmogelijk
heden voordoen.
Hetzelfde geldt voor kassaldi
gekweekt uit afschrijvingen en
besparingen, die men in reserve
heeft gehouden om mettertijd
daarmede de uitgestelde aan-
koopen te betalen om kapitaal
bezit in den vorm van duurza
me gebruiksgoederen, voorraden,
inventarissen en gebouwen aan
te vullen, te vernieuwen en op
het gewenschtc peil te brengen
Deze correctie zal ook moe
ten worden toegepast t.a.v. de
uitkeeringen uit de aanwezige
saldi door liefdadige instellingen
en door de diensten der chari-
tas, voorzoover deze mede be
hulpzaam zijn om het oorlogs
leed te verzachten.
Een derde correctie, die tot
