ZEEUWSCH DAGBLAD
Ongeloof en Revolutie.
Heeft Holland de
wijsheid in pacht?
1e JAARGANG No. 133 PROT. CHR. BLAD VOOR ZEELAND Maandag 10 Sept. '45
Het was in den winter van
18451846, dat Groen van Prin-
sterer in kleinen kring eenige
lezingen hield, welke later on
der den titel „Ongeloof en
Revolutie" zijn gedrukt.
Grooten opgang maakte het
bock niet, al was het een stan
daardwerk. Daarvoor ging het
te rechtdraads in tegen wat in
dien tijd wèl opgang maakte.
Niettemin werd het door zijn
vrienden en door zijn tegen
standers wel ter hand geno
men.
Onder de eersten nam sedert
eenige jaren de Amsterdamsche
deurwaarder J. A. Wormser een
bijzondere plaats in. Hij was
ook een bijzonder man. Da
Costa riep eens in bewonde
ring over hem uit: „Wat voor
treffelijke kop, en wat karak
ter daarbij 1" En Groen noem
de hem zelfs zijn geheimraad.
Welnu, deze geheimraad licht
te Groen ook in over wat hij
hier en daar opving omtrent
„Ongeloof en Revolutie", dat hij
zelf zoo nauwkeurig bestudeerd
bad.
Zoo schreef hij hem in 1854:
„Het geringe volk begrijpt uw
schrijven zeer goed; heden nog
sprak mij een kantoorbediende
uit eigen beweging over Uw
„Ongeloof en Revolutie", ter
wijl mij laatst een Medicinac
Doctor, dien ik het geleend
had, verklaarde, dat hij er niets
van begreep, dat hem hooren
en zien onder het lezen ver-
ging."
Aldus was het, bijna 100 jaar
geleden.
Zou het nu anders zijn?
Misschien biedt de komende
winter een goede gelegenheid
om dit standaardwerk, dat in
den winter van 18451846 tot
stand kwam en dat nog steeds
actueel is, ter hand] te nemen
en te bestudeeren.
Protestactie van kruideniers
tegen de Unie-lever.
In een vergadering van de
kruideniersorganisatie te Kerk-
rade is een uitvoerige bespreking
gehouden over den verkoop van
margarine, welke aan de winke
liers wordt opgedrongen door de
Uni-lever. Er werd en-bloc be
sloten geen margarine van de
Uni-lever meer te verkoopen.
Max. gewicht poststukken
verhoogd.
De directeur der P.T.T. ver
zoekt ons mede te deelen, dat
ingaande 10 Sept. a.s. het max.
gewicht der brieven, gedrukte
stukken, nieuwsbladen en ge
mengde zendingen in het bin-
nenlandsch verkeer is verhoogd
tot 1000 gram.
,De Tijd" acht het noodig
er nog eens op te wijzen, dat
er te weinig met de provincies
aan den omtrek van ons land
gerekend wordt.
Het blad herinnert er aan,
dat van de 54 leden der Nat.
Adv. Comm. 45 afkomstig zijn
uit N.- en Z.-Holland en
Utrecht.
Men Iran het den Zuider- en
Oosterlingen moeilijk euvel
duiden, dat zij niet tevreden
zijn met deze politieke bevoog
ding, die op geen enkele wijze
goed te praten is met een be
wering, dat het niet gaat om de
quantiteit, maar om de qualiteit.
Dit beroep immers is ofwel
beleedigend voor het Oosten en
't Zuiden des lands, die tegen
over de 45 belangrijke persoon
lijkheden die het Westen ver
tegenwoordigen, slechts 9 ge
lijkwaardige figuren zouden
kunnen plaatsen, ófwel beleedi
gend voor het Westen, als
men zou moeten aannemen, dat
het Zuiden en het Oosten over
9 zulke uitnemende vertegen
woordigers geschikken, dat het
Westen, om aan zijn trek te
komen, minstens door 45 perso
nen moest worden vertegen
woordigd.
Trouwens, zóó personalistisch
is onze democratie, die nog al
tijd moet werken met cijfers en
stemverhoudingen, nog niet.
Bij de samenstelling van de
Annexatie-commissie trekt het
zelfde verschijnsel de aandacht.
Hoewel in het Zuiden reeds
diepgaande studie van dit
vraagstuk werd gemaakt voor
het Noorden bevrijd werd,
heeft men het niet noodig ge
oordeeld, het Zuidelijk deel van
ons land een plaats in deze
commissie te geven.
De verdeeling van
den buit.
MINISTERS VAN BUiTEN-
LANDSCHE ZAKEN NAAR
LONDEN.
In Londen wordt deze week
een bijeenkomst gehouden van
den Raad van Ministers van
Buitenlandsche Zaken, die be
langrijke beslissingen hebben
voor te bereiden o.a. betreffen
de den toekomstigen status van
Duitschland en andere landen.
De agenda behelst plannen
voor een vredesverdrag met
Italië, de beschikking over
Duitschlands steenkool dn het
Ruhrgebied, Saargebied en el
ders, stappen voor democrati
seering van den Balkan en
Zuid-Oost Europa en een plan
voor een algemeene controle
van de vier groote mogendhe
den op de Europeesche water
wegen.
In Frankrijk doet de komen
de bijeenkomst verwachtingen
wekken inzake een gemeen
schappelijke Engelsch-Fran-
sche verhouding tegenover
Duitschland. Men verwacht,
dat Bidault, Frankrijks minis
ter van buitenlandsche zaken,
met een plan zal komen inzake
Duitschlands toekomstige gren
zen in het Westen. Hierin zou
o.a. worden voorgesteld om het
Ruhrgekiedi cn den westelijken
Rijnoever permanent van cen
traal Duitschland te scheiden.
Daartoe zou een westelijke de
marcatielijn moeten worden
vastgesteld, waarbij het gebied
ten Westen van deze lijn de
Duitsche nationaliteit zou ver
liezen cn onder gemeenschap
pelijk geallieerd bestuur zou
komen.
Naar gemeld wordt verlangt
Egypte uitbreiding naar het
Western Griekenland wenscht
eveneens gebiedsuitbreiding en
wel ten koste van Italië.
Frankrijk maakt aanspraken
op Tirol.
Het zal nog heel wat moeite
kosten om een alle partijen be
vredigende oplossing te vinden,
om van een rechtvaardige
regeling maar niet te spreken,
In Italië neemt men aan, dat
dit land de koloniën, die het
land had voor Mussolini aan
het bewind kwam, zal mogen
behouden»
De Landvoogd van
Nederl.-Indië in ons
land teruggekeerd.
Gistermorgen om half 12 is de
gouverneur-generaal van Nederl.
Indië, vergezeld van luitenant-
generaal ter Foorten per vliegtuig
te Eindhoven aangekomen.
Ter begroeting waren op het
vliegveld aanwezig Frinses Ju
liana en de Ministor-President.
Ook da Britsehe ambassadeur te
Den Haag was aanwezig. De eere-
wacht werd gevormd door het
korps Mariniors. De Landvoogd
werd door de Prinses, namens de
Koningin, kartolqk verwelkomd.
Do hoor Tjarda zag er gezond
en opgewekt uit, maar h^j was
wel sterk vermagerd. Een van zijn
eerste vragen was of er iets be
kend ia omtrent zjjn eehtgenoote,
die nog steeds in Indië vertoeft,
maar dit bleek niet het geval
te zjjn.
Do gouvernour-generaal is daaT-
na via Schiphol naar Den Haag
vertrokken. H\j heeft voorloopig
z(]n intrek genomen in de ambts
woning van den Minister van
BuitenlandschB Zaken op het
Plein 1813.
dat opnieuw een groep onder
voede Nederlandsche kinderen te
Bazel is aangekomen.
De bezetting van geheel Japan
ia thans begonnen. Op tal van
punten worden geallieerde troe
pen ontscheept, die zich snel over
iet land verspreiden.
Amerikaansche troepen ten ge
tale van 15000, zijn in Tokio aan
gekomen. Het grootste deel van
hen is ondergebracht in de barak
ken van de Keizerlijke garde.
In de haven van Singapore
heeft men bij de bezetting twee
Duitsche onderzeeërs aangetrof
fen, die daar sedert een jaar
lagen.
De Regeering heeft een bedrag
van f 2 millioen beschikbaar ge
steld voor de opleiding van jonge
mijnwerkers.
In Canada gaat vandaag het
vleesoh opnieuw op den bon. Dit
staat in verband met de hulpver
leening aan Engeland en de andere
getroffen landen.
Volgens Radio-Luxemburg
hebben de geallieerden besloten
het beheer van de Duitsche spoor
wegen aan de Duitschers over te
dragen.
Vandaag zal het vonnis tegen
Quisling worden geveld.
Arrestaties in Duitschland,
Gedurende de laatste 24 uur
heeft de geallieerde bestuurscom
missie voor Duitschland ongeveer
40 vooraanstaande leden van het
Rheinisch Westfalisches Kohlen-
Syndikat gearresteerd. Onder hen
bevindt zich Hugo Stinnes. Het
Syndikat behecrschte distributie en
verkoop der kolen totaal en mis
bruikte ten zeerste de macht om
twijfelachtige politieke stroomin
gen te steunen. Zij beïnvloeden het
aan de macht komen der Nat So
cialisten ten sterkste,
- Alle Japansche troepen op
Borneo en ten Oosten van
Lombok, hebben zich formeel
overgegeven. Java en Suma
tra vallen hier buiten, even
als Bali.
-• Naar gemeld wordt is de
toestand van de Protestant-
sche kerken in de gebieden,
die aan Polen zljin afgestaan,
zeer ernstig. De predikanten
worden gedwongen dit ge
bied te verlaten.
Do vroogoro Duitsche loidore
worden nu als gewone gevangenon
bohandold. Allo onderscheidings-
teekenen zjjn verdwenen. Als offi
cieren passooren moeten zij de
houding aannemen, maar zfj mo-
gon niet het militaire saluut bren
gen. Por maand mogen zjj twoe
brieven en 2 briefkaarten ont
vangen, die natuurlek gecensu
reerd worden.
m De Zwiteexsche radio meldt,
VAARWEG NAAR DE
ROER VRIJ.
Naar wij vernemen is in tegen
stelling met andere berichten reeds
thans de vaarweg naar het Roer
gebied in gebruik genomen. De
eerste leege schepen zijn van Rot
terdam naar Duitschland vertrok
ken, terwijl een aantal schepen
met kolen uit het Roergebied
naar Rotterdam op weg zijn.
Eiland helpt eiland.
De padvindersgroep der N.C
V.P. Maarten Luther heeft haar
vacantie goed gebruikt. Gedachtig
aan het padvindersdevies „Vriend
helpt vriend", hebben deze pad
vinders ten bate van Walcheren
zes voorstellingen gegeven op
Terschelling, die buitengewoon
succes hadden. Het resultaat was,
dat zij aan den commissaris der
Koningin in Zeeland een bedrag
van f 2700 konden overmaken.
H. M. de Koningin heeft
gisteren een bezoek gebracht
aan de Dahlia-tentoonstelling
die in de stadsgehoorzaal te
Leiden gehouden wordt.
Provmcicnicuws.
MONETAIRE OVEREEN
KOMST NEDERLAND—
ENGELAND.
In Londen is vandaag een En-
gelsch-Nederlandsche monetaire
overeenkomst geteekend. Hierbij
worden op financieel gebied de
maatregelen getroffen voor een
hervatting van den handel tus-
schen het Sterling-gebied en Ne
derland met het Nederlandsche
Rijk over zee. In deze overeen
komst wordt dc wisselkoers van
10.691 Ned. geld op 1 pond ster
ling voor Nederland cn Ned. W.-
Indië vastgesteld, hetgeen de
voortzetting beteekent van de tot
dusver voorloopig vastgestelde ver
houding, terwijl voor Ned. Oost-
Indië de koers gehandhaafd blijft
op f 7.60 in het Pond Sterling.
OPTIMISME IN ZAKE DEN
GULDEN.
Engelsch-Ned. monetaire
overeenkomst.
Reuter seint uit Londen, dat do
directie van het Nederlandsche
Deviezen!nstituut to Amsterdam
heeft verklaard, dat een Engelsch-
Nederlandsche monetaire overeen
komst zal worden gesloten cn dat
een decreet inzake buitenlandsche
valuta vóór 15 September a.s. zal
worden gepubliceerd.
De directie van het Deviezenin-
stituut verklaarde zich optimis
tisch ten aanzien van de handha
ving van den koers van den
gulden.
dronken stadsge
deelte. Naar wij vernemen
heeft men het plan gevormd
rondom het verdronken stads
gedeelte met spoed een nood-
dijk te gaan aanleggen. Hier
door zal heel VHssingen binnen
een maand droog komen. Het
werk wordt uitgevoerd door
Duitsche krijgsgevangenen on
der leiding van Ned. en Geal
lieerde militairen. Reeds dezer
dagen zal met het werk wor
den begonnen.
Kerk en School.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen naar Oudelande,
L. Heymans, cand. te
W.
Breda.
VLIEGVELD VOOR
Z.-VLAANDEREN.
Te Terneuzen heeft zich ge
vormd een commissie die zich ten
doel stelt, de verbinding van dit
deel van Z.-Vlaanderen met het
overige Nederland te verbeteren
door het aanleggen van een vlieg
veld, aldus meldt „De Vrije
Zeeuw". Deze commissie geheeten
Commissie Vliegveld Oost
ZeeuwschVlaanderen bestaat, on
der voorzitterschap van den bur
gemeester van Terneuzen, uit de
navolgende heeren: P. Standaert,
secretaris, H. Ribbens penning
meester. G. J. W. v. d. Peijl, Mr
Dr C. J. M. van Rooy en B. A.
Th. M. Truffino. Zij stelt zich
voor belangstelling voor haar
doelstelling te wekken, zoowel bij
de verschillende gemeenten van
Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen als bij
de in dit gedeelte gevestigde indu
strie en middenstand.
MIDDELBURG. Zaterdag on
geveer 12 uur is oen dukw in den
winkel van den heer B. C. Gcers
op den hoek Noordpoortstraat
Molenwater gereden. De Engel-
scho chauffeur, komende van het
Molenwater raakte op een onver
klaarbare wijze de macht over het
stuur kwijt.
Persoonlijke ongelukken deden
'zich niet voor, De gevel werd ech
ter finaal weggedrukt, terwijl de
bovenbouw werd ontzet.
VLISSINGEN. Droog
legging va» het v e r-
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen te VHssingen, R.
Slofstra te Noordeloos.
De heer D. Kuiper, cand.
te Goes, beroepen pred. bij de
Geref. Kerk te Rilland-Bath, is
door de classis Tholen toegela
ten tot den dienst des Woords
en der Sacramenten.
's-GRAVENPOLDER. De
dienst in de Nederd. Geref. Gem.
op 11 Sept. (onder de predikbeur
ten abusief onder Ned. Herv.
Kerk vermeld) kan niet doorgaan,
maar wordt nu gehouden 12 Sept
8 uur. Voorg. Ds Bijl, te Baren-
drecht.
DE KERKEN IN
WEST Z.-VLAANDEREN.
De Hervormden van Bres-
kens behelpen zich met een te
klein schoollokaal, doch er
wordt hard gewerkt aan het
herstel van het Jeugdgcbouw.
De Gereformeerden aldaar ker
ken in het gebouw der Evang.
Luth. Gemeente te Groede.
De R.K. van Sluis kerken
in een Duitsche paardenstal I
De Hervormden van dit geteis
terde stadje begeven zich naar
St. Anna ter Muiden ter kerk.
In Cadzand is een barak
tot noodkerk ingericht. Het
lekt er vreeselijk.
Te Schoondijke komen
Hervormden, Gereformeerden
en R.K. ieder op een eigen uur
samen in een DuitBchen bunker.
Te Oostburg behelpen de
R.K. zich met een kapel cn de
Protestanten met schoolloka
len.
In Zuidzandc dient een
garage als ikerk. De Hervorm
den van Hoofdplaat en
S t. Kruis komen in een ka
mer samen.
De toegezegde noodkerken
uit Zwitserland heeft men dus
wel bitter noodig I
