r::-.
HONGERSNOOD IN CIJFERS.
Christelijk Historische
linie.
1e JAARGANG No. 131 PROT. OMR. BLAD VOOR ZEELAND
Vrijdag 7 Sept. '45
s Hoog sterftecijfer in do groote steden.
Do vrouwen moor weerstand dan de mannen.
Het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft van de voor
naamste gemeenten in West»
Nederland da sterftecijfersovrr
28 v/eken in 1945 ontvangen en
deze verwerkt, te zanten met
de overeenkomstige getallen
voor dezelfde periode in het
jaar 1944.
Dit materiaal, dat du9 het
tijdvak van 1 Januari tot onge
veer half Juli bestrijkt, geeft
een indrukwekkend beeld van
de gevolgen van den noodtoe
stand in het hongergebied. Men
kan er uit lezen, hoe de dood
maandenlang hoogtij vierde,
doch nadat de macht der Duit-
schers' een einde nam, zeer
spoedig aanmerkelijk moest in
binden.
Uit een bijgevoegde graphiek
waarbij het sterftecijfer voor
1944 op 100 pet. werdi gesteld
blijkt, dat in Amsterdam het
hoogtepunt werd bereikt in
Februari met 325 pet.; voor
Rotterdam en Den Haag_ was
het toen resp. 300 en 295 pet.
Nadien valt voor Amsterdam
een belangrijke daling te con-
stateeren; in AprilMei tot
ongeveer 200 pet. Te 's Graven-
hage was het in deze periode
ongeveer 300 pet. Rotterdam
noteerde even voor de bevrij
ding het trieste record van on
geveer 340 pet.
Onmiddellijk na de bevrijding'
begon het sterftecijfer belang-
rijik terug te loopen. In Juli
schommelde het om de 150 pet.
en nadien zette de daling nog
door.
Opvallend is wel, dat ao vrou
wen ..teveel beter aan den toe
stand van honger en ellende
weerstand hebben geboden dan
de mannen.
Om bij de drie groote steden
te blijven: het aantal overlij-
densgevallen onder de vrouwen
was in de 28 weken van 1945
176 van dit in 1944, terwijl
de mannen 279 noteerdenIn
volstrekte cijfers uitgedrukt
er stierven in genoemde perio
de 9070 vrouwen (1944 5162)
en 15081 mannen (1944 5413).
Slechts bij de babies onder
het jaar lag de verhouding an
dersom, n.l. voor kinderen van
het vrouweiijk geslacht 279
van het mannelijk geslacht
252 Het meest zwaaide de
dood zijn zeis onder de man
nen hoven 65 jaar: bijna één
derde van het totaal aantal
sterfgevallen komt voor hun
rekening, n.l. 7506 (1944 2474).
Anderzijds zijn het ook bij de
vrouwen de personen boven 65
jaar, die het leeuwendeel van
hun eigen groep noteeren, n.l.
5330 van het totaal aantal ge
storven vrouwen, groot 9070,
dus ruim de helft (1944: resp.
2839 en 5162).
Ook in de ikleinere steden
was het sterftecijfer abnormaal
hoog. Te Vlaardingen was het
hoogtepunt 335 pet., Delft 273,
Leiden 259, Schiedam 256, Hil
versum 189.
Goering verantwoordelijk
voor bombardement
op Rotterdam.
Naar de „Sunday Empire
News" mededeelt, zou Her
mann Goering, die op de eerste
lijst van oorlogsmisdadigers is
geplaatst en te Neurenberg zal
voorkomen, beschuldigd wor
den van het bombardement van
Rotterdam na den wapenstil
stand, welke met het Neder-
landsche leger gesloten werd.
Tevens zal hij worden be
schuldigd van moord op Engel-
sche piloten.
MINISTERSSALARISSEN
MET 25 VERHOOGD.
In Staatsblad nummer F 107
is opgenomen een besluit, waarbij
is goed gevonden, dat .de salaris
sen van de ministers worden ver
hoogd van f 14.400 tot f 18.000.
Dit besluit treed dus in werking
met ingang van 25 Juni 1945 en
is nog onderteekend door den mi
nister van Justitie a.i. Gerbrandy.
De ministerssalarissen zijn der
halve met 25 procent verhoogd.
TER DOOD
VEROORDEELD.
Het bijzonder Gerechtshof te
'j-Gravenhaga heeft zijn eerste
vonnissen geveld.
J. Breedveld te Delft, beschul
digd een aantal Joden aan een
N.S.B.-er te hebben uitgeleverd
met het gevolg dat deze nvnsohcn
den dood vonden, we'd ter dood
veroordeeld. De landwachter van
i Wijk te rijnacker werd veroor
deelt* tot 20 j r.i.i (eisen dood
straf), v. Vliet, Delft, tot 5 jaar
(cisch 5 jaar), Kunz, Delft, 5 jaar
(conform den eisch). Vrijgespro
ken werd v. 't Hof, Delft. Den
veroordeelden is verlof gegeven in
cassatie te gaan.
Wat zal St. Nicolaas ons
brengen?
Het moet den heiligen man de
laatste jaren wel aan 't hart zijn
gegaan, dat hij de braven en op-
passenden van zijn grooten vrien
denkring in Nederland zoo weinig
kon beloonen. Met genoegen zal
hij dan ook vernemen, dat er ver
wacht wordt, dat er over ongeveer
2 maanden weer een begin zal
kunnen worden gemaakt met de
distributie van cacao en chocolade
artikelen. De fabrieken zijn nu
in het geheele land van kolen
voorzien, terwijl in 't Zuiden ook
reeds suiker is ontvangen.
En St. Nicolaas zal zeker niet
de eenigc zijn, die dit bericht met
genoegen leest.
Jo van Ammers-Küller
uitgesloten.
Ook de bekende romanschrijf
ster Mevr. Jo van AmmersKui
ler is door den eereraad voor let
terkunde uitgesloten van elke pu
blicatie, alsmede van het doen her
drukken of opnieuw doen uitgeven
van vroeger verschenen werken.
Ook is haar alle optreden dn het
openbaar ontzegd. Dit alles voor
een tijdvak, dat loopt tot 1953.
Mevr. v. AmmersICüller was
o.m. de schrijfster van „De op-
standigen", „Heeren, Knechten,
Vrouwen", „Elzelina" ca, romans.
Vrouwelijk commando
M.A.R.V.A.
De leiding van de Marva is
overgedragen in vrouwelijke han
den en wel aan die offic. Ie ld.
N. H. Schokking. Sedert 1 Sept.
1944 berustte deze bij den kapitein
ter zee J. B. de Meester..
Het einde van de
„Christiaan Huygens".
In den nacht van Dinsdag op
Woensdag is het wrak van de
„Chr. Huygens" geheel in twee-
en gearossa. Het water sswwtBe
aan alle kanten binnen. De Brit-
sohe admiraliteit heeft geborgen
wat er nog te redden viel. De res
tanten van het schip worden aan
de golven prijsgegeven.
Provincienieuws.
VLISSINGEN. Men hoopt hier
weer spoedig het interessante
schouwspel te kunnen waarnemen
van het aan boord nemen der
loodsen op de schepen, die de
Westerschelde opvaren,
Momenteel! is n.l. het grootste
deel van het Nederlandsche loods
wezen, evenals liet Belgische, in
Terneuzen gevestigd, Het groote
probleem voor Vüssingen is de
woningnood. Het betreft hier al.
alleen al een 100-tal Nederland
sche loodsgezinnen. Of ook het
Belgische personeel in de toekomst
de Scheldestad weer als „operatie
basis" zal kiezen is nog niet be
kend.
GOES. H e r o p on i n g Ga
rage ,,D e K o e p o o r t". Mor
gen 8 Sept. hoopt dhr A. E. Spe-
lier zijn garage „De Koepoort"
bij het Parkeerterrein weer open
te stellen. Daar dhr Spelier tijdens
de bezetting weigerde voor de
Duitscihe militairen te werken,
werd zijn geheele bedrijf in be
slag genomen en met opzet ver
nielde Na de bevrijding heeft hij
toen tijdelijk een toevlucht ge
vonden in de garage aan den
Steenen Brug.
Nu zijn eigen pand echter ge
heel hersteld is, zal hij zijn be
drijf weer op de oude plaats
voortzetten. We verwijzen voorts
naar de desbetreffende advertentie
in dit nummer.
Bij de paarden-taxatie
ikreeg hier gisterochtend een
jongen een klap van een der
paarden. Hij moest naar St.
Joanna worden overgebracht,
waar bleek, dat het been ge-
hroken was.
ELLEWOUTSDIJK. Bij de
feestelijkheden op Koninginnedag
werd hier een gedenk teelten ont
huld op de Cauadeesche graven in
Everinge. Om 9 uur werd een mu
zikale wandeling gemaakt door de
mondorgelver.. Daarna opende de
voorz. van de Oranjever. den dag.
Er had een kerkdienst plaats,
waar Ds Willenswaard sprak,
terwijl er 's middags een optocht
georganiseerd was. Voorts waren
er volksspelen, terwijl er 's avonds
om 10 uur een vuurwerk werd af
gestoken aan de haven,
HEINKENSZAND. Hier wa
ren er op 31 Aug. 's morgens
wedstrijden voor de schoolkinde
ren, terwijl er 's middags een
stoet (lops 't dorp trok, waarna
Het versterkte hoofdbestuur
van de Ohr. Hist. Unie kwam te
Utrecht in vergadering bijeen on
der presidium van den heer H.
W. Tilanus, Zoowel uit het Noor.
den als uit het Zuiden waren de
leden opgekomen. Mr J. Schok
king sprak de voorzitter, die zoo
langen tijd in gijzeling vertoefd
I heeft, hartelijk toe,
De vergadering droeg aan het
I Dag, bestuur op het ontwerper,
i van een Urgentieprogram, voorts
om besprekingen te blijven voeren
in te politiek convent, dus met
alle politieke partijen en ook niet
de andere Prot, Ghr, partijen sa
men te spreken over de mogelijk
heid van federatief samenwerken
in de toekomst.
allerlei volksspelen der verderen
tijd vulden, De dag werd besloten
met een concert van „Euterpe" en
een muzikalcn rondgang.
KRABBENDIJKE, De opening
van den Koninginnedag had hiel'
plaats door twee herauten, daarna
waren er dankdiensten in de ker
ken. 's Middags was er een op-
i tocht, gevolgd door allerlei spelen,
terwijl de eerste dag besloten
werd met zang- en gymnastiekuit-
voeringen en een vroolijk oplaai
end vreugdevuur.
's Zaterdags werd een krans
gelegd op het graf van den Pool-
schen vlieger, die hier begraven
ligt, In den middag waren er op
nieuw volksspelen, verder „de
ronde van Krabbendijke" en een
gecostumcerde voetbalwedstrijd.
Vermelding verdienen tenslotte
de volkszang en orgelbespeling in
de Herv. Kerk.
BAARLAND. Nadat de bur
gemeester op 31 Aug. een ope
ningswoord gesproken had, kon
digden herauten het begin der
feestelijkheden aan. Allereerst
werden kransen gelegd op de gra
ven der gesneuvelde geallieerden,
die bij de landing op 26 Oct. vie
len. Om 9 uur leidden ds Beneder
en ds de Ruiter een dankdienst,
waarop een concert op de tent van
de zangver. „De Lofstem" volgde,
's Middags was er een optocht met
versierde wagens, waarvan vooral
het „Prinselijk gezin" en „De elf
provinciën" genoemd moeten wor
den. De dag werd, verder gevuld
met spelen en ringrijden en be
sloten met een lichtstoet
's Zaterdags waren er weer
volks- en kinderspelen. De mu-
ziekver. „Juliana" droeg beide
dagen tot het slagen der feesten
bij.
Gedurende 3 weken hebben
in .ons dorp een 150-tal meisjes
,van ds Mididelburgsche meisjes-
ehib's sa Baar'anS gelrhmpeerE in
da Engelsdie barakken. Zij heb
ben de stemming des avonds vaak
verhoogd door hun spelen en dan
sen en door de kampvuren, die in
't groeiend duister oplaaiden,
Op 29 Aug, namen de laatste
„driehoeksmeisjes" afscheid vaii
onze gemeente. De burgemeester
riep hun een „tot weerziens" toe.
SOUBURG. Dinsdag kwam
hier de ver. „Het Groene Kruis"
in vergadering bijeen. Dhr J, de
Priester leidde den avond, daar de
v-oorz,, dhr. de Bntijn nog steeds
geëvacueerd is De overleden poti-
uingm,, dhr C. Wisse, werd her
dacht, waarna het zuiverings-
vraagstuk aan de orde kwam. Het
bestuur zal voorloopig aanblijven,
totdat de gemeente weer wat meer
bewoond zal zijn.
Wegens vertrek naar Groningen
werd aan Zr Meijer ontslag ver-'
leend, In October zal nog de be
kende Emmabloem-collecte gehou
den worden. De laatste 2)4 jaar
waren er groote financiëele moei-
1 lijkheden. Er is een nadeelig saldo
i van f 654, 47)4.
Bevoorrechting van
bedrij
ven.
Bedrijven, die tijdens de be
zetting niet voor den vijand
hebben gewerkt, zullen voor
rang genieten bij het beschik
baar stellen van machines,
grondstoffen e.d. ofwel bevoor
recht worden door een tijde
lijke hulp in den vorm van het
onderbrengen van hun orders bij
derden, als zij zelf niet in staat
zijn ze uit te voeren. Overwo
gen kan ook worden een her-'
distributie van machines.
Kerk en School.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen: te Oldemarkt A. M.
v. d. Vlugt te Kolderveen; te
's-Gravcndeel, E. van Wieringen
te Werkendam; te Beriicum
(N.-Br.), dr Hansen te Kats.
Aangenomennaar Pleterburen,
D. G. v. d. Linde te Jukwerd.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Vlissingen, D.
A. Zijlstra te Uithuizen; te Brit-
sum J. Brouwer te Roermond; te
Wanswerd a. d. Streek G. V. An-
del te Ooster-Nijkerk.
Bedankt: voor Franeker H. Pol
te Hallum; voor Holwend N. B.
Knoppers te Lollum.
Aangenomennaar Rotterdam
(als miss. pred. voor Midden-
Java) Raden Soedarmo, cand. te
Ermelo.
Chr. Geref. Kerk.
Bedankt: voor Zaandam H, v.
Leeuwen te Ermelo.
DE LANDVOOGD VAN
NED.-INDIË OP WEG NAAR
HET VADERLAND.
De gouverneur-generaal van
Nederl.-Indië Jhr. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer is gis
teren te Marseille aangekomen,
Daar moest de reis naar het va
derland worden onderbroken.
De bedoeling was, dat hij onge
veer 6 uur op het vliegveld bij
Eindhoven zou arriveeren. Ver
schillende autoriteiten en ook de
Kon, Militaire kapel waren hier
ter begroeting aanwezig, Tegen
kwart vopr'6 arriveerde ook Prin-
ses Juliana en kort daarop de
I ministers Schermerhorn en Van
Klef fens.
De lc Gimp. Genietroepen
stond als eerewacht opgesteld,
toen H. K, Hoogheid het vlieg
tuig verliet.
De Prinses liet het uitgebreide
gezelschap van militaire en bur
gerlijke autoriteiten dat ter be
groeting van den Landvoogd aan
wezig was, aan zich voorstellen.
Nadat het gezelschap geruimen
tijd de aankomst van het vlieg
tuig van den Landvoogd had af
gewacht, ging men per auto mar
Eindhoven om daar een maaltijd
te gebruiken. Hier kwam de tij
ding uit Londen, dat het ver
wachte vliegtuig een tusschcn-
lancling te Marseille had, gemaakt
en naar verwacht werd eerst he
denochtend de reis naar Neder
land zou vervolgen. Om kwart
over 8 verlieten H. K. Hoogheid
en de Ministers Eindhoven om per
vliegtuig naar Schiphol to ver
trekken.
Het Ministerie van Finan
ciën heeft aan alle houders
van kasvoorraden den raad
gegeven, de geldmiddelen, die
zij niet strikt noodig hebben,
te storten op een bank- of
girorekening. Dit zal niet
alleen een vlotte geldsanee-
ring bevorderen, maar ook
in het belang van de storters
blijken te zijn.
Geref. Gemeenten.
Tweetal te Middelburg J. v. 'd.
Berg te Krabbendijke en P. Hon-
koop te 's Gravcnliage.
D s H. C. J. H o o g e n -
d ij k. t Naar eerst thans bekend
wondt is ook Ds H. C. J. Hoo-
gendijk, Ned. Herv. predikant te
Roermond als slachtoffer van het
wreed geweld vaii den bezetter ge
vallen.
Predikbeurten.
ZONDAG 9 SEPT. 1945.
Ned. Herv. Kerk.
Goes: 9.30 dr Dankbaar, 5 ds
KorevaarWilhe lminadorp10
