P ROT ESTANTSCH-CH RISTE LIJK BLAD VOOR ZEELAND
De bevrijding van de Residentie.
f
De uitzending van onze
kinderen naar het
buitenland.
Wij lezen in het Utrechtsche
„Trouw":
Met onbegrensde hartelijkheid
worden onze kinderen door ge
allieerde en door Zwitsersche
vrienden uitgenoodigd en ont
vangen. Als de plannen door
gaan zullen tienduizenden kin
deren naar Engeland en naar
Zwitserland voor enkele maan
den vertrekken om aan te ster
ken en in liefderijke omgeving
te genezen van den druk, waar
onder zij jaren hebben geleefd.
Hoe zeer wij deze aanbieding
waardeeren, wij kunnen toch
moeilijk een aanbewing schrij
ven. Onze Hollandsche gezinnen
zijn bij duizenden nu al jaren
kapot geweest. De vader ver
moord, gevangen of ondergedo
ken, of nog erger spitter
en graver. Duizenden en nog
eens duizenden zoons evenzoo.
Anderen dag en nacht in de ille
galiteit, dus meestal buitenshuis.
De meisjes dagen en soms we
ken van huis, op marsch in de
eindelooze ren van de honger
tochten. Tienduizenden kleine
re, hongerende kinderen naar
het vette Oosten enNoorden.
Wat deze verstrooiing en vernie
ling beteekent, zal de nabije
toekomst ons heel spoedig ang
stig duidelijk leeren, Niemand
denke hier gering over.
Daarom is één van de aller
eerste opdrachten, die wij ons
zelf moeten gevenhet herstel
van het gezin, het weer bij el
kaar brengen van de verstrooi
de gezinsleden. Wij moeten weer
de dood-eenvoudige waarheid
aandurven, dat het gezin ge
neest, wanneer het weer gezin
wordt.
En daarom zijn wij radicale
tegenstanders van uitzending
der kinderen naar het buiten
land. Het is een voortzetting
van de ellende, waaronder wij
nu al jaren krom gaan. Wat heb
ben onze ouders er ten slotte
aan, als de kinderen straks door
voed en fit terugkomen, maar
meer of minder vervreemd van
huis, opgevoed in een sfeer, die
niet past bij die van het ouder
lijk huis, verwend op een ma
nier, die thuis niet kan en niet
mag gehandhaafd worden? Onze
ouders hebben voor hun kinde
ren toch hooger idealen dan
een volle maag en ronde wan
gen, hoe goed dit allemaal
ook is.
Er is een betere weg om te
helpen.
Laten onze geal
lieerde en onze Zwit
sersche vrienden
meer geneesmidde
len zenden en steen
kolen, om de kinde
ren thuis te 'voeden
en thuis te herstel-
1 e n. Dat is beter voor de kinde
ren en voor de ouders. Het is
ook minder omslachtig en goed-
koSper.
Wij hebben vóór alles behoefte
aan gezonde, complete gezinnen.
ZEEDWSCH DAGBLAD
Redactie- en Administratie-adres: GOES Lange Vorststraat 70 Telef 243?
Hoofdredacteur: R ZUIDEMA Goes, Rimmelandplein 1, Telefoon 2364
Uitgave van de Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Abonn.prijs 13.30 p. kw. bij vooruitbetaling Advertentieprijs 10 ct p n-t-
BI KEAUX te:
MIDDELBURG: Rouaansctie Kaa 31 leiet 2UUV
VL1SS1NGEN: Walstraat 37 Telef 83
i ERNEUZEN Littooy s Boekhande. leiet 205z
1e JAARGANG No. 40 DINSDAG 22 MEI 1945
't „Duytschen Bloet".
Nooit is 't Wilhelmus zoo vaak
gezongen als in de laatste maan
den en gelukkig met recht, want
by alle uitingen van Nederland-
sche vreugde of rouw, past dit als
ons Nederlandsche Volkslied.
En nooit ook is 't den Neder
landers zoo tegen de borst ge
stuit, na al wat we in deze vree-
selyke vijf jaren van de Duit-
schers hebben ondervonden, om
te moeten zingen „ben ick van
duytsen bloet". En begrijpelyk.
Maar 't komt voort uit onwetend
heid en mag niet tot regel wor
den, want 't is onjuist.
Want „duytsen" beteekent niet
wat wij nu verstaan onder
Duitsch. En dietschen beteekent
Vlaamsch.
Maar laat ik 't woord geven
aan den schryver D. Hans.
Die gaf in 1941 by Sijthoff te
Leiden een heel interessant boek
je uit, getiteld: „Het Wilhelmus
van Nassouwe. De geschiedenis
van een Volkslied".
Daarin schryft hij over 'teer
ste couplet, 't volgende
„Geen enkel woord in het Wil
helmus is in den loop der tijden
zoo verkeerd uitgelegd als „Duyt
schen" in den 2den regel. Men
kan nog tegenwoordig hooren zeg
gen, dat men er Oranje mede te
kennen wilde laten geven: ik ben
in Duitschland geboren, ik ben
een Duitsche Prins. Maar dit be-
teekende het nu juist niet.
Duitsch beteekent hier: Neder-
Duitsch, d.w.z. Nederlandsch.
Wat men tegenwoordig Duitsch
noemt, noemde men vroeger:
Hoog-Duitsch. De beteekenis van
dit onderscheid vindt men ook
in den naam, waarmee onze volks
kerk nog wel wordt aangeduid:
Nederduitsch-Hervormde Kerk.
In verschillende verzen van vroe
ger vindt men het woord Duitsch
gebruikt in de beteekenis van
Nederlandsch; Vondel heeft het
ergens over „de Neder-Duytsche
dichtkunst"; Constantyn Huygens
zegt in een puntdicht: „Frans
spreekt zijn Fransch, gelyk zijn
Duitsch" Nederlandsch); Jan
Luyken noemt een bundel zyner
verzen „Duytsche Lier" en deze
voorbeelden zouden gemakkelyk
met vele andere te vermeerderen
zyn.
Het Wilhelmus zélf echter geeft
reeds in zyn derden regel de be
vestiging van deze beteekenis;
als het zegt „den vaderlant ge
trouwe", dan wordt daarmee na-
tuurlyk Nederland bedoeld, en
dan slaat dit terug op „Duytschen
Bloet" in den tweeden regel. Lo
gisch kan dit niet anders.
Maar hoe kon Oranje zeggen,
dat hij van Nederlandsche ge
boorte was? Zijn wfeg stond toch
op den Dillenburg Zeker, maar
één zyner voorvaderen, Engelbert
I, Graaf van Nassau, huwde in
1403 met de Nederlandsche Jo
hanna van Polanen, waardoor
deze tak der Nassau's groote
bezettingen in de Nederlanden
verwierf. Deze gingen van den
één op den ander; in 1544 waren
die Nederlandsche landen ju het
bezit van Bené van Ohftlons,
Graaf van Nassau en Prins van
Oranje, en tóen deze in gonoomd
jaar stierf, bleek hy ze te hebben
vermaakt aan zijn neef Willem
van Oranje. Deze kreeg dus aan-
zienlyke bezittingen in ons land,
en die waren hem toegevallen
door den Nederlandschen bloede,
d.w.z. doordat in 1403 zyn voor
vader Engelbert met een Neder
landsche jonkvrouw was gehuwd;
tot haar nakomelingen behoorde
ook Willem van Oranje. Zoo was
hij „van Duytschen Neder
landschen) bloet."
Tot zoover de heer Hans.
Dit is een kort overzicht; de
geschiedboeken gaan op de fa
milie relaties wat diep in, maar
erfeniskwesties zyn altyd inge
wikkeld I
Persoonlyk, geloof ik, dat de
Prins, die „lijf èn goet altesa
men" geofferd heeft voor de zaak
van de vrijheid der Nederlanden,
zich niet in de eerste plaats be
roepen heeft op zyn Nederlander
schap door zyn bezittingen en
familierelaties, maar vooral den
Nederlanders op 't hart wilde
binden: ik ben uwer één, ver
trouw my, ik vecht voor uw
recht I
Veel zou er nog te schryven
zyn over dit prachtige lied, vol
moed, geloofsvertrouwen, offer
vaardigheid, vaderlandsliefde enz.
Maar ligt hier niet een groote
taak voor 't onderwijzend perso
neel, om op nationale feestdagen
de boeken te sluiten in de klas,
en inplaats daarvan iets te ver
tellen uit 't leven van onzen groo-
ten vrijheilsheld
De Ned. Herv. Kerk nam 't Wil
helmus in zijn geheel op in haar
nieuwe uitgave van den Gezan
genbundel als Gezang 301.
En in den bezettingstyd heeft
een warm Vaderlander een nieuw
Wilhelmus gedicht in den trant
van 't oude, maar dan slaand op
Koningin Wilhelmina.
Daarover misschien iets op 31
Augustus.
U kunt nu dus rustig zingen
op feestdagen, zooals Clinge
Doorenbos dichtte:
Wyd open de harten 1 Er uit met
[het lied!
Het klinke langs velden en wegen 1
Ter eere van Hollands geliefde
[vorstin,
Die was er haar land steeds ten
[zegen.
Wyd open de harten! Er uit mot
[•t liedll
De blik op het Bood, Wit en
[Blauwe!
Wie heden niet zingt, voelt do
[volksvreugde niet,
Op 't feest van 'tVolk van
[Nassouwe!
C. A. GOETHEER HEIJINK.
Wie den moed heeft, hier
over meer te weten, bestudeere
by v.„De Geschiedenis van
'tHuis van Oranje-Nassau", door
den heer Japikse.
Sicherheitsdienst in Amster
dam achter slot en grendel.
Ton van Beers, de oorlogscor-
I respondent van A.A. seint, dat
de politieke recherche van de
Amsterdamsche Binnenlandsche
Strijdkrachten een groot aantal
kopstukken van den Duitschen
Sicherheitsdienst gearresteerd
heeft. Onder hen bevinden zich
Willy Lagcs, die hoofd van den
S.D. te Amsterdam was, Aus der
Fuenten, de bloedhond, die de
Joden achtervolgde, Egelscheit
en Runge. Deze lieden zijn allen
verantwoordelijk voor het doo-
den van Nederlandsche burgers
op een beestachtige wijze.
Zij waren „ondergedoken" als
leden van de Grüne Polizei, die
na de overgave geconcentreerd
waren in het Koloniale Museum.
Zij droegen allen Duitsche uni
formen. De documentatiedienst
van de Binnenlandsche Strijd
krachten, fotomateriaal zoowel
als persoonlijke kennis van de
registers stelden de politieke re-
cherche in staat, om deze oor
logsmisdadigers te vinden. De
geheele staf van den S.D. te
Amsterdam bevindt zich thans
achter slot en grendel.
SCHOUWSCHE INDRUKKEN.
200 bunkers liggen verlaten. De kasteelen behouden,
maar bosschen gehavend.
De vuurtoren van Westen machtswellust bezield volk dat
Schouwen staat nog achter Europa wilde overheerschen,
den duinrand aan de Noordzee, maar een roemloos einde vond.
maar zijn sterke lichtflitsen De haven van B u r g h s 1 u i s
doorboren niet meer het nachte- is erg beschadigd, doordat de ka-
lijk duister om den zeeman te demuren opgeblazen zijn. Een
waarschuwen ver te blijven van ponton en enkele schepen in
„Banjaard's woeste ree". De deze haven zijn gezonken. Het
Duitschers hebben de sterke len- oude gedeelte van Burghsluis is
zen van den lantaarn gestolen, afgebroken, het nieuwe heeft
evenals het fijne mechanisme, door granaatvuur zware schade
dat de lamp haar roteerende be- opgeloopen.
weging gaf. De „Plompeto- In de duinstreek van
r e n" eenige jaren geleden ge- Westelijk Schouwen is veel ver-
restaureerd, heeft een voltreffer nield, maar gelukkig is ook nog
boven in de kap gekregen, maar veel natuurschoon bewaard ge-
de toren van het vergane Kou- bleven. Midden-Schouwen biedt
dekerke bleef behoudenI Het to- een troosteloozen aanblik; het is
rentje van Burgh, herbouwd één wateroppervlakte, als in de
na den brand van 25 Sept. 1924, wintermaanden in vroeger tijd
kreeg een bomtreffer en kan .toen er nog geen stoomgemaal
nu voor de tweede maal her- was. Thans wordt er geregeld
steld worden. Wellicht krijgt het gespuid, zoodat enkele wegen
dan een anderen, sierlijker vorm. droog komen te liggen.
Het slot te Haamstede, toe-
behoorend aan de familie v. d. Schouwen nog dezen zomer
Lek de Clercq, is intact, maar
totaal uitgewoond. Het mooie
bo"ch, dat zich rond en achter
het slot uitstrekt tot aan den
droog?
Het ligt in de bedoe
ling Schouwen geheel
nv-c oiuL uuaii ttvt LUL arm ucw
duinvoet, li£t bezaaid met land- female n, omdat het
mijnen nog niet wetenschapelijk bewezen
Ook'het slot „Moermont" te 's dat het beterjs 'ot dit najaar
Rene 9 se, eigendom van den ,et ^ter de landerijen te
heer Vriezendorp, is blijven ,ate^t ver!?a?!? hiermede wordt
staan. Alleen zijn duizenden boo- op ^lakkee 1 H.A. grond droog
men geveld. De dennen werden 6emaa^f om eens na te gaan wat
gekapt voor de bekende „Rom- dat voo5. res"'taten oplevert. Bij
meiasperges" en de overgeble- de, sP°ed>ge droogmaking spreekt
ven, alleenstaande, eiken kregen de Psychologische
het bij een flinke storm in Sep- f a c t o r een hartig woordje mee
tember hard te verduren. want veIen dle terugkeeren of
aanvragen tot vestiging indienden
Bunkers liggen verlaten, verwachten spoedig weer te kun-
Een paar honderd betonnen nen beginnen met herstel en/of
bunkers aan den Westrand wederopbouw van hetgeen uit den
en gedeeltelijk aan de Noord- bezettingstijd overbleef,
zijde van Schouwen, vormden Tot ruilverkaveling
een deel van de „Atlantic Wall", schijnt men nog niet definitief
die zoogenaamd onneembaar zou besloten te zijn, hoewel zulks in
zijn. Nu liggen ze verlaten als het voornemen moet hebben ge-
stomme getuigen van een met legen.
Seys Inquart is naar Lon
den vervoerd om daar als
oorlogsmisdadiger te worden
verhoord. (H.N.)
Een historisch oogenblik. Op het Paleis Noordeinde wordt
de driekleur geheschen.
De „Nieuwe Haagsche Cou
rant", Christelijk Nationaal Dag
blad voor Den Haag en omge
ving, schreef op 7 Mei j.l.
Wat is er veel van ons geduld
gevergd en wat wordt dit op dit
oogenblik dat we deze regels
schrijven nog gedaan.
Toen Vrijdagavond om 9 uur
Herrijzend Nederland het be
richt de wereld instuurde, dat de
Duitschers in de „vesting Hol
land" hadden gecapituleerd na
men de geruchten over de komst
der geallieerden den vorm van
een vloedgolf aan.
Bij tienduizenden wapperden de
vlaggen plotseling van de daken,
Oranje-etalages stampte men als
bij tooverslag uit den grond en
nadat deze dingen zich voltrok
ken hadden, stroomde de bur
gerij in drommen de straten op,
om zich zoo snel mogelijk naar
de binnenstad te begeven. Daar
immers werden Britten en Ca-
nadeezen het eerste verwacht.
Thans zijn we bijna driemaal
24 uur verder en nog altijd
wordt de komst van onze bond-
genooten met een haast ondra
gelijke spanning verbeid. Wan
neer zal deze spanning dan ein-
oelijk worden verbrokefi?
Sneller dan een film zijn in-
tusschen al vele gebeurtenissen
aan ons voorbijgegaan. Vreugde
vuren laaiden in tallooze straten
hoog op, vuren van haat en ver
achting waar het gold de lokali
teiten van de N.S.B., werden op
diverse plaatsen geconstateerd;
het paleis in het Noordeinde
vormde haast onafgebroken het
symbolische centrum van liefde
en verknochtheid aan 't Huis van
Oranje; en nieuwe volksliederen
naast de oude deden het lucht
ruim trillen. Zoo hoorde men
herhaaldelijk op bekende wijsjes
Hei, hei, hei, hei
Nederland is nu weer vrij
hei, hei, hei, hei,
Nederland is nu weer vrij.
Of:
Wij gaan N.S.B.-ers vangen
hi, ha ho.
En wij gaan N.S.B.-ers vangen
hi, ha, ho.
De Kabinetscrisis.
Hare Majesteit de Koningin
heeft in verband met de Kabi-
nets-crisis de heeren Dr A. A. L.
Rutgers, J. Schilthuis, Mr H. A.
M. T. Kolfschoten en H. W.
Tilanus ontvangen, leden van het
tijdens de bezettingsjaren ge
vormde convent van de politieke
partijen.
Korte Berichten.
Want de j'acht op landverra
ders, waarnaar zoovelen hadden
gesnakt, nam gistermiddag ook
een aanvang. Aanvankelijk dien
de het politiebureau op het Bui
tenhof als verzamelplaats voor
dit gespuis, doch met de ruimte
ging het al spoedig zoo nijpen,
dat het gebouwencomplex aan
het Lyceumplein als gevangenis
in gebruik moest worden geno
men. Gelukkig geschiedden de
arrestaties waartoe de Ned.
Binnenl. Strijdkrachten zich had- I
den opgeworpen over het al- i
gemeen op een wijze, die scherp
afstak bij de afschuwelijke prac-
tijken van het? „Herrenvolk", al
zal niemand er zijn afkeuring
over uitspreken, dat het publiek
herhaaldelijk door luide toejui
chingen uiting gaf aan zijn ge
voelens van i nstemming.
Historisch oogenblik.
In tegenwoordigheid van alle
vertrouwensmannen der Neder
landsche regeering benevens van
den secretarisgeneraal van Bin
nenlandsche Zaken Mr L. A.
Késper en zijn ambtgenoot van
Justitie, Mr J. C. Tenkink, is
gistermiddag te klokslag 12 uur
met de voorlezing van de pui
van het stadhuis van de pro
clamatie der vertrouwensman
nen tot de Nederlandsche bevol
king het herstel van het Neder
landsche Gezag voltrokken. Ten
aanhoore van een steeds aan
groeiend publiek 1 s Jhr Mr L.
H. N. Bosch Ridder van Rosen
thal de proclamatie voor, die in
diep stille aandacht door de me-
nigte werd beluisterd, slechts en
kele malen onderbroken door
onweerstaanbaar gejuich.
Nadat deze proclamatie voor
gelezen was, nam Burgemeester
Mr S. J. R. de Monchy van
harte welkom burgemeester!
het woord voor het voorlezen
eener proclamatie tot de Haag
sche bevolking. De burgemeester
werd bij zijn verschijning op het
bordes met een blij verrast ge
jubel begroet door het publiek.
Ook zijn proclamatie werd in
diepe aandacht aangehoord,
waarna een dankbaar „leve de
Koningin" weerklonk, terstond
gevolgd door het Wilhelmus.
Japan krijgt steeds harder sla
gen te incasseeren door de for
midabele actie in het Verre Oos
ten, waar vliegtuigen der Vei.
Staten de Japansche scheepvaart
routes fel bestoken. (H.N.)
Joego-Slavische troepen, die
zich in Oostenrijk ophouden,
hebben K a r i n t h i ontruimd.
In Triëst in de toestand
nog gespannen door de
demonstraties en vergaderingen
der Joego-Slaven. De bevolking
houdt zich evenwel afzijdig.(H.N.)
Het 7e Amerikaansche leger
heeft in een klooster in Oosten
rijk de Hongaarsche goud-reserve
gevonden, alsmede buitenlandsche
geldswaarden en juweelen, die uit
Budapest waren overgebracht toen
de Russen de stad naderden.
In Griekenland zijn overal
stakingen uitgebroken, omdat het
levensonderhoud seteeds duurder
wordt en de loonen op hetzelfde
peil blijven. (H.N.)
V
Berlijn zal niet het bestuurs
centrum blijven van het bezette
Duitschland. De regeering wordt
gedecentraliseerd en aan de pro
vinciale overheden overgedragen.
(H.N.)
De grenzen van de Britsche be
zettingszone in Duitschland zijn
nog niet vastgesteld. Vermoede
lijk zullen de Britten een deel
van Oost-Pruisen bezetten, als
mede Westfalen, Hannover en
Sleeswijk Holstein. Doel van de
bezetting is: toezicht houden op
het bestuur. (H.N.)
V
Op Guernsey, een der Kanaal
eilanden, zijn documenten gevon
den, waarin stond dat de Kanaal
eilanden het centrum zouden vor
men van de Duitsche plannen tot
nazificeering van Engeland.(S.
E. N.)
V
De onderhandelingen tusschen
de Levantijnsche staten Syrië en
den Libanon hebben niet tot over
eenstemming geleid. In Damascus,
Byrouth en Aleppo hebben onge
regeldheden plaats gevonden. Te
gen Frankrijks houding werd ge
protesteerd. De Levantijnen zul
len hun onafhankelijkheid tegen
over Frankrijk verdedigen.(H.R.)
Engelsche persstemmen spre
ken de verwachting uit, dat een
spoedige bijeenkomst moge plaats
vinden van Churchill, Truman en
Stalin, teneinde verschillende
problemen te bepreken die om
oplossing vragen.
V
Het 8e Britsche leger onder
vindt groote moeilijkheden met
het vervoeren van levensmidde
len in Oostenrijk, niet alleen
voor het leger, maar ook voor
de K millioen krijgsgevangenen
en 100.000 vluchtelingen. (B.B.C.)
Gisteren is een begin gemaakt
met het wegvoeren van Duit
schers uit Nederland. De marine
was het eerst aan de beurt. Zij
werd via Den Helder naar een
haven in Noord-Duitschland ge
bracht. (B.B.C.)
I
De heele bevolking van Berlijn
is door de Russen aan het werk
gezet om het puin op te ruimen.
Enkele levensmiddelenbedrijven
zijn weer al op gang. (B.B.C.)
Diplomatieke onderhandelingen
j worden gevoerd, over den twist
appel Triëst, tusschen Londen,
Washington en Belgrado. (BBC)
V
Generaal de Gaulle is in Frank
rijk teruggekeerd, waar hij heden
besprekingen hoopt te houden
met vakvereenigingsleiders over
de gerezen moeilijkheden. (BBC)
Nederlands aandeel in
den strijd tegen Japan.
Vele menschen, aldus Schout-
I bij-nacht Hel f rich, hebben ver
geten wat de Nederlanders in het
begin van den oorlog in Indië
gepresteerd hebben; hoe de Ne
derlandsche vloot is uitgevaren
om de Japanners te ontmoeten en
hoe op de dag van de oorlogs
verklaring de 'helft van de Ne
derlandsche onderzeevloot in de
Golf van Siam lag en hoe daar
door het Japansche offensief zoo
danig werd vertraagd, dat de Jap
pen niet meer in staat waren
Australië te bereiken. (A.A.)
Algemeene verkiezingen in
Engeland.
De Engelsche Arbeiderspartij
wenscht niet langer deel te ne
men aan de Britsche coalitie-
regeering. Zij stelt voor dit na
jaar de algemeene verkiezingen
te houden. Verwacht wordt, dat,
wellicht vandaag nog, zal wor
den medegedeeld, dat de alge
meene verkiezingen op 5 of 11
Juli e.k. zullen worden gehouden.
Attlee, de leider van de La
bour Partij, had gewaarschuwd
tegen te haastige algemeene ver
kiezingen. Maar een eensge
zinde regeering is noodig ter op
lossing van de economische
vraagstukken, omdat men niet
weet hoe lang de oorlog tegen
Japan duurt. (B.B.C.)
Geruchten die de
ronde doen*
Groote hoeveelheden kost
baar voedsel zouden verlo
ren zijn gegaan.
De laatste dagen doen op Zuid-
Beveland en ook op Walcheren
allerlei geruchten de ronde over
het verloren gaan van groote
hoeveelheden kostbaar voedsel
tengevolge van o.m. onoordeel
kundig optreden van de ambte
naren van het voedselvoorzie
ningsapparaat. De hoeveelheden
levensmiddelen die op deze wijze
zouden zijn bedorven, stijgen als
men op de mededeelingen die op
klapbank of in scheerwinkel ge
daan worden afgaat, van dag tot
dag. Ja, van doorgaans wel inge
lichte zijde had men reeds ver-
nomfen, dat verschillende van de
leidende personen reeds waren
ontslagen uit hun fuctie en/of
in de gevangenis opgeborgen.
Wat is er nu waar van al deze
geruchten? Het is doorgaans im
mers zoo, dat dergelijke geruch
ten een kern van waarheid be
vatten, zoodat het van belang
kan zijn hierop wat nader in te
gaan. We laten enkele gevallen
hier volgenOnder het stadhuis
te Goes ligt ca. 3000 kg. bedor
ven boter; de Zuivelfabriek te
Wemeldinge heeft 800 kg. boter
wegens bederf op de mestvaalt
moeten werpen; aan de veiling
te Goes liggen massa's eieren be
stemd voor „boven de rivieren"
te rotten wegens gebrek aan
kalk om de eieren te conservee-
ren; de laatst gedistribueerde
koek was beschimmeld enz.
Nu de feiten. Onder 't stad
huis te Goes is sinds de bevrij
ding geen boter opgeslagen ge
weest, het bewijs dat de boter
1 daar bedorven zou zijn zal dan
ook bezwaarlijk te leveren zijn.
Dat de Zuivelfabriek te Wemel
dinge moeilijkheden heeft gehad
met de boterproductie is juist.
Gedurende het warme weer van
de laatste dagen is het voorge
komen, dat een vrij groote hoe
veelheid melk die aan de fabriek
werd aangevoerd, zuur was. Door
het uitvallen van de electrische
stroom, op welke krachtbron
deze fabriek is aangewezen, kon
deze melk bovendien niet dade
lijk worden verwerkt. De uit
deze melk bereide boter bleek
dan ook niet houdbaar doch door
verdere bewerking (pasteurisa-
tie) was het mogelijk de geheele
partij voor consumptie geschikt
te maken.
Er is ondanks alle tech
nische moeilijkheden in We
meldinge en elders in Zee
land geen pond boter ver
loren gegaan.
In dit verband moge worden
opgemerkt, dat zure melk in de
zomermaanden bij warm weer
een normaal verschijnsel is, doch
thans zijn door de oorlogsom
standigheden de moeilijkheden
abnormaal groot geworden. Zoo
is de kwaliteit van de banden der
vrachtauto's waarmede de melk
naar de fabriek wordt gebracht
zoodanig, dat tengevolge van
lekke banden het herhaaldelijk
is voorgekomen dat de vracht
auto's met melk urenlang in de
brandende zon blijven staan. Dat
dit de kwaliteit der melk niet
ten goede komt spreekt wel van
zelf. De moeilijkheden met de
melk worden bovendien vergroot
door een groot tekort aan melk
bussen, die, ondanks alle moeite,
nergens te krijgen zijn en im
port uit België zooals dit vroe
ger plaats vond onmogelijk is,
wegens onvoldoende medewer
king van de autoriteiten daar.
Door het tekort aan melkbussen
zijn de leveranciers gedwongen
ochtend- en avondmelk samen te
voegen wat de kwaliteit der
melk ongunstig beïnvloedt. Door
het regelmatig uitvallen, van de
electrische stroom en de reeds
genoemde oorzaken is het niet
mogelijk een prima product te
maken.
Wat de geruchten omtrent het
bederf van eieren aan de
Goesche veiling betreft zij mede
gedeeld, dat er voldoende kalk
aanwezig is voor het conservee-
ren cn er is dan ook geen ei om
die reden verloren gegaan. Wel
komt het voor, dat bij de schou
wing enkele eieren moeten wor
den verwijderd, doch deze moe
ten dan reeds bedorven zijn ge
weest toen zij bij de verzame
laars werden ingeleverd.
Wat de koek betreft zij het
volgende vermeld. Indertijd werd
met verscheidene fabrieken een
afspraak gemaakt betreffende de
fabricage van koek. Hoewel nog
geen officieele opdracht was ge
geven zijn enkele fabrieken toen
direct met de fabricage begon
nen. Toen deze koek in. het re-
geeringsdepot te Goes werd aan
gevoerd bleek dan ook dat deze
koek door de lange opslag aan
de fabriek reeds iets had gele
den. Teneinde verdere achteruit-
Boodschap van de
Kerken aan het
Nederlandsche volk.
In de „Nederlander" is de vol
gende gemeenschappelijke bood
schap der kerken gepublicerd:
I. Vanwege onze zonden en
ongerechtigheden zyn zware oor-
deelen over ons gekomen. Maar
geprezen zy de naam van den
Almachtige, die ons in Zyn lank
moedigheid nog hoeft gespaard.
In diepen ootmoed zy Hom
daarvoor dank gebracht. Dank,
dat Hy het Huis van Oranje
voor ons volk heeft behouden en
onze Koningin "Wilhelmina voor
haar volk heeft gespaard. Dank
ook, dat Hy temidden van alles,
wat door wreed geweld werd
neergeslagen, den weg heeft ge
baand om te komen tot het ster
ker beleven van een nationale
eenheid.
In vaste verbondenheid met alle
onderdanen van het Koninkrijk
in Oost en West, die daar nog
lyden, gedenken wy in diepen
eerbied allen, die in deze jaren
onherstelbaar getroffen zijn; hen,
die in gehoorzaamheid en trouw
het leven lieten te land, ter zee
of in de lucht; hen, die in ge
vangenissen en concentratiekam
pen hun bitter lot droegen; de
Joodsche landgonooten en het
him aangedaan ton hemel schrei
ond onrecht; de arbeiders, die
stierven in de arbeidsslaven^ in
het vijandelijk land; do mannou
en vrouwen, die hun daad work o
lijk verzet tegen den onderdruk
ker en zyn levensbeschouwing
met leed en leven hebben be
taald; de talloozen, die het ver
zet in ons volk hebben gestuwd,
leiding gegeven en uitgevoerd;
de lange, smartelyke ry van
slachtoffers der brute represaille
maatregelen. Het offer, het leed,
de dood van deze allen vormen
den zeer lioogen prjs, die be
taald moest worden, opdat wy nis
vry volk kunnen leven. Deze prijs
legt ons tevens den duren plicht
op om ons de bevryding waard
te betoonen.
II. Alleen om Hem te dienen
maakt God vry. Daarom wordt
door een ieder persoonlijk, door
de Kerk en door het volk, voor
het eerst of opnieuw, de bood
schap van Jezus Christus ge
hoord: Bekeert UI Mogen in het
byzonder de Kerken, aan wie door
haren Heer en Heiland de ver
kondiging van het Woord Gods is
toevertrouwd, Zyn naam belijden
en getuigen van Hem, Die nu als
steeds, de weg, de waarheid en
het leven is.
III. In innerlijke gehoorzaam
heid aan het Evangelie binden
wy heel ons volk op het hart,
zich niet te verlagen tot daden
van individueele wraakoefening.
Sterk in het besef van recht,
dat geschonden werd, late ons
volk de rechtshandhaving, de
straf op rechtsovertreding en ver
raad, geheel aan de Overheid, die
door hooge roeping ook nu moge
vervullen als haar God opgelegd.
IV. De geestelijke strijd tegen
de machten van het moderne hei
dendom, tegen de aanbidding
van aardsche goden, die in veler
lei vorm in onze Europeesche
wereld heerschten en nog heer-
schen, moet worden voortgezet.
V. Denkende aan de onover
zienbare geestelijke en maatschap
pelijke ontwrichting door oorlog
en bezetting veroorzaakt, roepen
wij ons volk op tot een diep be
sef van verantwoordelijkheid voor
elkanders geestelijk welzijn, tot
sociale gerechtigheid, tot een
sterk en hecht gezinsleven naar
den eisch van Gods Woord.
VI. Gij, jonge generatie, staat
in dit uur der geschiedenis voor
een zware, doch grootsche taak.
Gij zult het moeilijk hebben op
den weg tot herstel. Tezamen bid
den wij, dat God uit onze harten
wegbrande alle wraakzucht en
haatdat wij diep leeren ver
staan wat het is God en den
naaste te dienen in. gerechtigheid.
Wij allen worden geroepen tot
den heiligen strijd des geloofs,
in gehoorzaamheid aan het Evan
gelie.
VII. Buigen wij ons allen,
zonder onderscheid van volk, ras,
gang te voorkomen is toen on
middellijk een bon aangewezen,
hoewel ons nog geen bevoorfa-
dingscijfers bekend waren. Dit
laatste heeft voor de distributie
en bevoorrading wel moeilijkhe
den opgeleverd, maar had tot
resultaat, dat de koek zoo spoe
dig mogelijk in de consumptie
werd gebracht en dat erger
schade werd voorkomen. Dat
hierbij iets moet worden uitge
sorteerd is een normaal ver
schijnsel dat ook in normale tij
den voorkomt.
Tenslotte willen wij er nog
op wijzen, dat door ons sinds
geruimen tijd de gelegenheid
wordt geboden vragen te stellen
op allerlei gebied, welke vragen
dan in de „Zeeuwsche Pers"
worden beantwoord. Een ieder
die meent ernstige klachten te
hebben geven wij in overweging
zich tot ons kantoor te wenden
opdat wij de klacht kunnen on
derzoeken en behandelen.
Niet door het verspreiden van
geruchten die kant nog wal ra
ken maar door openlijke behan
deling van deze vraagstukken
kan de opbouw van ons vader
land worden gediend.
De Provinciaal Voedselcom-
missaris voor Zeeland,
Ir J. D. DORST.
