vloot. Van de voorbeelden, die het blad daarvan
mededeelt, noemen wij, dat voor het herstellen onzer
marineschepen in Nederlandsch-Indië in de laatste
jaren ten minste 3 millioen per jaar is uitgegeven,
zoo te Singapore (waar veel schepen, in de wateren
van Atjeh liggende, hersteld worden) als aan de
Indische marine-etablissementen. Die som van drie
millioen voor herstelling alleen springt te meer in
het oog, als men bedenkt dat in de laatste jaren
gemiddeld niet meer dan 6 a 7 ton voor het bouwen
van marineschepen is toegestaan.
Er is echter nog meer.
Wanneer men voor herstellingskosten der kleine ge
wapende (zeil)booten f 200,000 per jaar rekent, dan
blijft er circa f 2,800,000 per jaar over voor de herstelling
der 41 in Indië aanwezige oorlogs- en gouvernements
stoomschepen, of gemiddeld bijna f 69,000 per jaar
en per schip, en voor een vloot, waarvan bijna de
helft bestaat uit vaartuigen, die nieuw, slechts ongeveer
2 ton gekost hebben.
Wij zullen het, ten minste voorloopig hierbij laten,
overtuigd als wij zijn, genoeg feiten te hebben genoemd,
om de overtuiging ingang te doen vinden, dat op de
inrichting onzer marine in Indië veel kan en moet
bezuinigd worden, al is het ook, dat sommige par
ticuliere belangen daaronder zullen lijden. Zoowel van
nar. Keuchenius als van den nieuwen gouverneur-
generaal verwachten wij, dat zij ook in dit opzicht
krachtig zullen optreden in het welbegrepen belang
van Indië en van Nederland.
Naar men meldt, zullen de zittingen van de staats
commissie voor het berri-berrie-onderzoek in de tweede
week van September een aanvang nemen.
De regeering heeft thans ook bij de Nederlandsche
spoorwegbesturen aangedrongen op de spoedige invoe
ring van een beperkten Zondagsdienst op de spoorwegen.
Het stoffelijk overschot van den dichter Hofdijk is
op het kerkhof te Rozendaal ter aarde besteld.
Omtrent Hofdijk's begrafenis meldt men ons, dat
de stoet te 1 uur te Rozendaal aankwam. Vijf kransen
lagen op de kist. Er waren veel belangstellenden
tegenwoordig, maar toch niet zooveel als verwacht
was. De heer Caspers uit Utrecht sprak aan de groeve
en herdacht Hofdijk's leven voor Nederland, voor zijne
vrienden en voor zijn gezin. Een zoon van den
overledene bedankte in diepgevoelde woorden.
Hofdijk's graf ligt naast dat van Bernard ter Haar,
iets verder dan dat van de De Genestet.
»Een zonderlinge benoeming" noemt de Tijd de
benoeming van den heer Sol tot lid van de algemeene
rekenkamer, na voorafgegane intrekking van het
besluit van 21 Aug. 1886, waarbij aan de heeren
Sol en De Sturler Jr. het verblijf in de afdeeling
Buitenzorg werd ontzegd. Omtrent de Tjiomas-zaak
heeft de heer Keuchenius van den beginne af zijn
eigenaardige opvatting gehad. En in zooverre had hij
gelijk, dat bij de verbanning der heeren Sol en De
Sturler de wettelijke bepalingen niet in alle deelen
trouw waren gevolgd. Maar van den anderen kant
kan toch ook niet ontkend worden, dat voor de ver
wijdering der heeren Sol en De Sturler uit de afdeeling
Buitenzorg, zoowel om staatkundige redenen als in
het belang 'der ingezetenen van het land Tjiomas,
gewichtige redenen werden aangevoerd.
Ook vergete men niet, dat omtrent dit punt alle
Indische autoriteiten op één na eenstemmig
dachten, en dat de verwijdering door den landvoogd
eerst werd toegepast nadat de spanning tusschen den
landheer en de bevolking van Tjiomas haar toppunt
had bereikt en zich geopenbaard had in een geweld
dadig verzet.
Hoe men overigens ook over de toestanden op het
landgoed Tjiomas moge denken, een belooning had
de heer Sol zeker van de regeering niet verdiend.
Nog niet lang geleden gaven wij, zegt de Tijd, als
onze meening te kennen, dat aan de Tjiomaszaak
gevoegelijk een eind zou kunnen worden gemaakt, in
dien zin, dat de nieuwe gouverneur-generaal, door
een beschikking, die in de oogen der inlandsche
bevolking zou gelden als een daad van koninklijke
genade, het besluit van 26 Augustus 1888 zou in
trekken. Indien mr. Pijnacker Hordijk dan tevens
zijn aandacht gewijd had aan de herziening van het
reglement op de particuliere landerijen, zou er uit
de geheele geschiedenis nog iets goeds voortgesproten
zijn. Nu vreezen wij, dat dit laatste om de boven
vermelde redenen niet gebeuren zal, ten minste wij
gelooven niet dat aandrang daartoe van den minister
van koloniën zal uitgaan.
Al kan de Tijd zich orn al deze redenen niet
ingenomen toonen met deze regeeringsdaad van den
minister, met nadruk wil het blad al dadelijk opkomen
tegen het streven, om van de ontevredenheid van
velen over deze benoeming een stormram te maken
tegen dezen minister. »Ook tegenover den heer Keu
chenius als minister wenschen wij het standpunt te
handhaven, waarop wij ons geplaatst hebben in 1866
tegenover den heer Keuchenius als lid der Tweede
Kamer en voorsteller der bekende motie. Het recht
der uitvoerende macht om op eigen verantwoordelijkheid
ambtenaren aan te stellen, in de befaamde zitting
van 26 Sept 1866 door den minister Heemskerk en
vroeger herhaaldelijk door Thorbecke met zooveel
nadruk verdedigd, wenschen wij ook, nu het den heer
Keuchenius geldt, volkomen onverkort te zien."
De Nederlandsche pensioen-vereeniging voor werk
lieden zal hare algemeene vergadering houden Dinsdag
2 October a.s. te Amsterdam, in het Nutsgebouw,
N. Z. Voorburgwal 212, achter 's Konings Paleis.
Behandeld zullen worden het verslag, de rekening
en verantwoording van het hoofdbestuur, ingevolge
artt. 9 en 15 der statuten. Voorts moet gekozen worden
een lid voor het hoofdbestuur in plaats van den heer
G. Emants, dit jaar voor aftreding aangewezen, waar
voor het hoofdbestuur in alphabetische orde aanbeveelt
de heeren H. A. van Beuningen, G. Emants, W. A.
Schroot.
Nog moet voorzien worden in eene vacature van
commissaris van liet werk lieden fonds, ontstaande door
de periodieke aftreding van prof. mr. H. B. Greven.
Voorstellen tot wijziging van het reglement voor
het werk lied eufonds, worden ditmaal nog niet aan het
oordeel van de vergadering onderworpen, omdat het
nader overleg door de oprichting van den werkgevers-
bond uitgelokt, tot dusverre niet ten volle is afgeloopen,
en het wenschelijk is te achten, de vergadering te
houden, alvorens het winterseizoen nadert.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Eenige leden-kunstenaars der Maatschappij tot be
vordering der Toonkunst, hebben een adres tot het
hoofdbestuur gericht, waarin zij zich beklagen over
het in de laatste algemeene vergadering genomen
besluit betreffende bet kunstenaarsfonds. Het maximum
der jaailijksche uitkeering, bij vroegere wetten op
'700 per persoon of gezin vastgesteld, is bij de
nieuwe wet tot f 100 gedaald en alleen verkrijgbaar
gesteld voor hen, die gedurende twintig jaren gecon
tribueerd hebben. Het vijfjarig lidmaatschap, vroeger
voldoende om, ingeval van nood, eene uitkeering te
verkrijgen, even groot ais die der andere trekkenden,
geeft nu slechts recht op f 25, en bij onvoldoend
uitkeerings-kapitaal kan zelfs dat bedrag verminderd
worden.
Adressanten vinden het onbillijk, dat de nieuwe
bepalingen ook zullen gelden voor hen, die reeds lid
waren. Zij verzoeken het hoofdbestuur, de zaak aan
een nieuw onderzoek te onderwerpen, en te bewerken,
dat de algemeene vergadering op het genomen besluit
terugkome.
Professor Max Rosenfeld te Teschen in Silezië, een
chemicus van naam, heeft eene belangrijke uitvinding
gedaan. Het is hem n.I. gelukt, uitstroomend lichtgas
vanzelf tot ontbranding te brengen, door het te laten
stroomen door een klein toestel, dat op iedere gasbuis
gemakkelijk kan bevestigd worden. Op deze wijze
kunnen alle gasvlammen in een zaal, door de hoofd
kraan open te draaien, tegelijk worden ontstoken.
Eveneens is bij het gebruik dezer uitvinding een ver
stikking of vergiftiging door uitstroomend gas niet
meer mogelijk, daar het gas bij het uitstroomen ont
brandt. Professor Rosenfeld heeft reeds de noodige
stappen gedaan om deze uitvinding practisch toe te
passen.
Ongelukken, Kampen, misdaden, enz.
Men schrijft uit Maastricht aan de N. R. Ct.
Gister tegen den avond had er bij het grensdorp
Eijden een duel plaats tusschen de heeren Tulier,
redacteur van het dagblad La Meuse en diens neef,
een advokaat Le Jeune, van Luik. De duellisten waren
van Luik tot Vise gestoomd en richtten zich, vergezeld
van 4 getuigen en een geneesheer, naar de Neder
landsche grenzen. Zij dachten die overschreden te zijn,
misleid door de richting der grenspalen, doch bevonden
zich nog op Belgisch grondgebied. Aanvankelijk was
de afstand bepaald op 20 pas; op aandringen van
den heer Tulier echter werd die bekort tot op tien
pas. Bij het eerste pistoolschot, door zijne tegenpartij
gelost, stortte Tulier, in het hart getroffen, dood ter
aarde.
De Belgische maréchauseés, die spoedig ter plaatse
waren, namen den advocaat Le Jeune in hechtenis.
Het lijk van den verslagene werd naar Luik vervoerd.
De aanleiding tot het duel moet geweest zijn, dat
de heer Tulier zich op minder eerbiedige wijze over
een dame had uitgelaten.
Zondagnamiddag heeft een acrobaat, Emilien Castanet
genaamd, boven de Loire, te Tours, eenige toeren
uitgevoerd op een kabel, welke 24 meter hoog en
243 meter lang was. Des avonds heeft Castanet deze
toeren herhaald. Te 8 uren hervatte hij deze, met
een licht aan elke punt van zijn balanceerstok. Op
het hoofd droeg hij een helm, waarin een stuk vuurwerk
geborgen was. Te halfverwege gekomen, knielde de
man neer en beproefde het stuk vuurwerk in zijn
helm aan te steken; maar dit gelukte niet: de lonten
waren door den regen nat geworden. Castanet zette
nu zijn wandeling voort; maar weldra zag men aan
de rechterzijde van den koorddanser eene vlam uit
breken. Een kreet van afgrijzen ging onder het publiek
op. Castanet stond in brand. Begrijpende dat hij geen
tijd zou hebben het einde te bereiken en door de
pijn gefolterd, klemde de man zich aan zijn kabel
vast en bluschte, aan één been hangende, niet zonder
moeite de vlammen.
De lynchwet is weder een keer toegepast in den
Amerikaanschen Staat Iowa. 200 gemaskerde mannen
hebben zich meester gemaakt van de gevangenis te
Shenaudoah en daaruit zekeren Frank Philips gehaald.
De mannen namen hem mede, kleedden hem uit,
rolden hem eerst door de pik en toen door de veeren.
Toen lieten zij hem aan zijn lot over. De sheriff liet
Philips weder naar de gevangenis brengen, maar
nauwelijks was hij daar of weder verscheen de ge
maskerde bende en was de sheriff gedwongen den
gevangene weder los te laten. Toen werd hij aan een
lantaarn gebonden en zóó geslagen dat het bloed
hem langs het lichaam vloeide. Daarop deed men
hem een touw om den nek en kneep dit zóólang toe,
dat de man zijn misdaad bekjende. Hij werd toen
vrijgelaten onder voorwaarde, dat hij voorgoed dien
omtrek zou verlaten. De sheriff heeft geen verdere
moeite gedaan om den gevangene terug te krijgen.
Buitenland.
Italië.
De Engelsche vloot in de Middellandsche zee wordt
te Napels verwacht bij het keizerbezoek. De Italiaansche
vloot, die daar paradeeren zal, is veertig schepen groot.
De koning zou voornemens zijn het kasteel Rocconigi
met onderhoorigheden, als park, pachthoeve, domeinen
enz., aan Prinses Loetitia als bruidsgeschenk te geven
JEng; eland.
De aardappelziekte breidt zich dit jaar meer en
meer uit. Tot heden hebben echter de planten nog
niet zooveel geleden of, bij gunstig weder, kan nog
een gedeelte van den oogst terecht komen.
De jongste berichten uit Tibet melden, dai de aan
val op Gnatong is uitgesteld, ten gevolge van een
onheil meldende orakelspraak. Voor Engeland is dit
uitstel van onberekenbaar voordeel, daar het de tijdige
aankomst van versterkingen vóór het begin van den
oorlog mogelgk maakt.
Servië.
De Koningin van Servië heeft besloten te Bucharest
te blijven, zoolang het proces duurt, maar het is
mogelijk, dat zij in den loop daarvan nu en dan naar
Belgrado gaat. De advokaat der Koningin heeft een
langdurig bezoek gebracht aan den metropolitaan van
Belgrado. Elke poging tot verzoening is opgegeven.
De Koning is nog altijd met zijn zoon te Toblach.
In de memorie van haar advokaat heeft de Koningin
verklaard: dat zij misschien wel eens tegen den Koning
in het bijzijn van vreemdelingen woorden heeft gebruikt,
die zij thans betreurt, maar dat was het gevolg van
gekwetste genegenheid en van berichten, die zij had
gekregen, welke haar grieven moestendat zij verre
van met vijanden des Konings te heulen, juist mannen
raadpleegde als Ristics en Stovatovich, die door den
Koning herhaaldelijk als raadslieden waren gekozen;
dat haar vriendschap met den Russischen gezant
Pisiani niets met politieke intriges te maken haddat
de Koning zelf het plan meermalen had opgevat te
abdiceeren, maar dat zij daarop nooit had aangedrongen
De Koningin geeft toe, dat zij geen gelukkig leven
leidde als vrouw, maar als moeder had zij steeds haar
plicht gedaan.
Frankrijk.
Volgens den Turijnschen correspondent van de Répu-
blique francaise is er tusschen Boulanger en prins
Jéröme Bonaparte een overeenkomst getroffen, die
daarop neerkomt, dat de jeromistische bladen zullen
ijveren voor eene herziening der constitutie en de
ontbinding der Kamer, voor de verkiezing van den
president der republiek rechtstreeks door het algemeen
stemrecht, terwijl zij bovendien allerwege de candida-
tuur van Boulanger voor de Kamer zullen ondersteunen.
Hot samengaan duurt, totdat de president der repu
bliek gekozen zal worden, maar bij die verkiezing
krijgen Boulanger en prins Jéróme elk zijn vrijheid
van handelen terug»
