Z1ERIKZEES41I1E COURANT.
voor het arrondis-
sement Zierikzee.
1888. No. 63. Woensdag 15 Augustus. 91ste jaargang
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Binnenland.
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden 1,-. Franco per post ƒ1,-
Afzonderlijke nommers 5 Cent, met Bijblad 10 Cent.
PRIJS DER AD VERTENTIEN:
Per gewone regel 10 Cent. Hu wel ij k s -Geboorte-
en Doodberichten van '16 regels 60 Cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 Ct
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de nitgave in te zenden aan den uitgever H. LAKENMAM.
ZIE RIK ZEE, 14 Augustus 1 88 8.
De Tijd vestigt in een artikel: »de spoorwegaanleg
in Ned. Indië", er de aandacht op, dat in een
aantal residentiën van Java, b. v. de Preanger regent
schappen en Bezoeki, de dichtheid der bevolking veel
minder is dan in de meeste Europeesche landen. Men
treft daar veelal nog een overvloed van niet ontgonnen
vruchtbare gronden aan, welke aan millioenen inlanders
voordeel en een behoorlijk bestaan zouden kunnen
verschaffen, doch waarvan de ontginning nog onmogelijk
wordt gemaakt door het gemis aan communicatie
middelen. Aan dat bezwaar kan echter worden tegemoet
gekomen door den aanleg van spoorwegen, waardoor
tevens het groote voordeel verkregen wordt, dat er
meer kapitaal onder de bevolking komt en de nationale
rijkdom van Java wordt verhoogd.
De bouw van spoorwegen door den Staat komt de
Tijd echter niet wenschelijk voor. Het blad staat den
aanleg van spoorwegen door particulieren voor, met
rente-garantie door den staat, wat op het dichtbevolkte
en vruchtbare Java zou kunnen geschieden, zonder
van de schatkist directe, geldelijke offers tc eischen.
Immers, de zuivere opbrengst der spoorwegen op
Java zal gemiddeld ook wel op?4y2 pet. mogen gesteld
worden bij aanleg en exploitatie door particulieren,
welke altijd veel voordeeliger geschiedden dan dooi
den Staat. En dan vergete men vooral niet, hoezeer
de nationale rijkdom op Java zou kunnen toenemen
door de groote sommen, welke bij het aanleggen van
spoorwegen aan arbeidsloonen als anderszins worden
besteed.
Bij het toepassen van het beginsel van rente-garantie
bij den aanleg van spoorwegen in Indië is het echter
zaak, de voorwaarden, waarop die garantie zal gegeven
worden, zóó te maken, dat 's lands schatkist daarbij
zoo weinig mogelijk risico loopt. De tegenwoordige
tijdsomstandigheden zijn zeer gunstig voor het verleenen
van rente-garantie, omdat de rente-standaard lager is
dan schier ooit te voren. De garantie zou hoogstens
op 3J/2 pet. gesteld behoeven te worden, dat is dus
aanmerkelijk lager dan de in Britsch-Indië verleende
waarborg, welke gemiddeld bijna 5 pet. bedraagt, en
de garantie in de Fransche koloniën, welke varieert
tusschen de 5 en 6 pet.
De opbrengst der reeds bestaande spoorwegen op
Java is, zooals de ondervinding heeft geleerd, gemiddeld
meer dan 'Sl/2 pet., waaruit mag worden afgeleid,
dat de Staat tot geene financieele opofferingen zal
verplicht worden, indien de bedoelde waarborg zich
over een groot aantal lijnen uitstrekt.
De Commissaris des Konings in de provincie Drente,
jhr. mr. P. J. van Swinderen, heeft zijne functiën
als zoodanig aanvaard.
Te Sneek heeft zich eene vereeniging gevormd met
het doel, oud kinderspeelgoed te verzamelen, ten einde
hiermede op St. Nicolaas den minder bedeelde te
verrassen. Voor reparatiekosten wordt eene contributie
geheven van 50 cent.
Er is een bericht aan het rondgaan door de dag
bladen, betreffende een oud koloniaal militair, die een
lichaamsgebrek als gevolg eener bekomen wond voor
gewend hebbende, aldus bedriegelijk in het genot van
een pensioen was gekomen, maar wien, toen hij op
een goeden dag zekeren in het bericht genoemden
dorainé had hooren prediken, het bediiegehjke van
zijne handelwijze plotseling in het ware licht verschenen
was. Hij reisde naar Den Haag, naar den minister
Keuchenius en had bij dezen de belijdenis zijner zonde
afgelegd. De minister kon niets anders doen dan den
man het op bedriegelyke voorgevens indertijd gevraagd
en onwettig toegekend pensioen afnemen; maar was
zoo getroffen door 's mans eerlijkheid", dat hij hem
hetzelfde pensioen uit eigene middelen toelegde. Dit
verhaal uit de Stand., zal men naar het oordeel der
Arnh. Ct. wel doen niet zonder eenig nadenken aan
te nemen, wil men zijn oordeel niet vervalseht zien.
Indien het namelijk aan het publiek wordt verhaald
om bewondering op te wekken voor den deugd be-
loonenden minister des Konings, of sympathie voor
den tot deugd bekeerden gepensioneerde door bedrog,
dan is de bedoeling ten eenenmale mislukt. Beider
handelwijze komt aan de Arnh. Ct. uit een zedelijk
oogpunt verre van correct voor, en de eenige, die in
het verhaaltje een goed figuur maakt, is de dominé,
die door zijn welsprekend woord den ouden zondaar
en bedrieger ten goede heeft bekeerd.
»Er bestaan zegt de Arnh. Ct. verder bij
het groote publiek, en vooral bij de lagere klasse,
wonderlijke, maar vooral gevaarlijke dwaalbegrippen
omtrent eerlijkheid, die niet zelden worden gevoed
van eene zijde, waarvan men juist eene ernstige be
strijding verwachten zou. Dat de vinder rechtmatig
eigenaar wordt van gevonden voorwerpen, kan men
menig klein man niet uit het hoofd praten, en indien
gevonden zaken aan den verliezer teruggebracht worden,
geschiedt dit niet uit eenig besef van plicht, maar
hoofdzakelijk uit speculatie op de »goede belooning",
die voor den weerlijken vinder" wordt uitgeloofd en
in den regel meer in verhouding staat tot den on-
begrensden prix d'affection dan tot de aanzienlijke
waarde van het gevondene. Wanneer hij, die zijn
verloren eigendom terug ontvangt, den weerlijken
vinder" bij toeval eens niet beloont volgens den fancy-
prijs, wordt hij er op aangezien en niet zelden als
voorbeeld van gierigheid in de dagbladen aan de kaak
gesteld. De meeste «eerlijke vinders" denken als Basile
met het gewijzigd spreekwoord: »ce qui est bon a
pendre est bon a garder", en wanneer zij het ge
vondene aan den verliezer terugbrengen beschouwen
zij dat eigenlijk als een verkoop van hun wettig
eigendom en verwachten zelfs een koopprijs boven de
waarde. Dat zulk eene opvatting met de nauwgezet
heid en eerlijkheid in strijd en in de hoogste mate
onzedelijk is, zal men gemakkelijk inzien. Het ver
wondert ons daarom, dat dit verhaal voorkomt in een
anti-revolutionair blad, en nog meer dat het van een
anti-revolutionair staatsman kan verhaald worden.
Want al mag over den grondslag van zedelijkheid verschil
bestaan, wat zedelijk en eerlijk is weet toch de liberaal
evengoed te beoordeelen als de anti-revolutionair en
de ultrauiontaan. Wij zouden daarom van een staats
man van het «christelijk bewustzijn" niet hebben
verwacht, dat hij een bedrieger van het gouvernement
en arglistig bemachtiger van 's lands penningen, ook
al was die door een geestverwant Evangeliedienaar
bekeerd, met eene misplaatste en tegenover de zonde
ongeoorloofde zoetsappigheid beloond, om zijne eerlijk
heid" niet slechts voor de verdiende straf behoed,
maar zelfs voor het verlies van de onwettig genoten
gelden schadeloos gesteld zou hebben.
»Dat dit niettemin geschied is doet ons leed, niet
omdat de bedrieger in plaats van straf belooning
kreeg, maar omdat de daad van den Minister, door
de dagbladen zijner richting uitgebazuind, moet leiden
tot bevestiging van de wonderlijke, gevaarlijke en
hoogst onzedelijke begripsverwarring, die bij een groot
deel van het Nederlandsche volk ten aanzien van
eerlijkheid en het mijn en dijn bestaat." Utr. D.
Door de pachters of eigenaars van visscherijen in
Zaamslag en omstreken wordt tegenwoordig erg ge
klaagd over het toenemend aantal schollevaars (in die
streken verkeerdelijk kraanvogels genoemd), die in
groote troepen nestelen op weiden, beplant met olmen,
en in de nabijheid van vischwater gelegen. In de
jaren '70 en '71 zijn die vogels daar aangeland, naar
men onderstelt, verjaagd door het geschut in Frankrijk,
tengevolge van den Fransch-Duitschen oorlog. Voor
namelijk hebben zij het gemunt op de paling, 's Morgens
vroeg trekken zij reeds op roof uit, om èn zichzelf
èn hunne jongen te voeden. Hoe groot de vernieling
is, welke zij aanrichten, blijkt uit het openen van een
geschoten schollevaar, welks maag 14 palingen bevatte.
In verband met het toenemen der varkensziekte
vestigt iemand de aandacht op een zeer eenvoudig
voorbehoedmiddel, n.l. het bijvoederen met zout in
vrij ruime mate, dat blijkens de ervaring van per
sonen, die vele jaren achtereen varkens fokten, aller-
uitmuntendste resultaten heeft opgeleverd.
Naar men verneemt is van eenige ondernemende
personen het plan uitgegaan tot oprichting eener
«Nederlandsch Zuid-Afrikaansche Emigratie- en Land-
bouw-Maatschappij", te vestigen te Amsterdam, met
bijkantoor te Pretoria. Een circulaire, waarin het plan
der ondernemers waaronder mannen met klindende
namen nader uiteengezet wordt, is dezer dagen
verzonden.
Uit Geneve wordt gemeld, dat Nederland 1 October
a.s. voor zijn overzeesche bezittingen zal toetreden tot
het internationale verdrag tot bescherming van handels-
en fabrieksmerken.
Een eigenaardige manier van handel heeft dezer
dagen te Sittard plaats gehad. Een ingezetene ver
kocht aan den slachter zijn paard, 3 varkens en 1
kalf tegen 30 cent per kilo, alles levend gewogen.
Op het stationsplein te Arnhem. Een guldenstrein
is uit Amsterdam aangekomen. Een beweeglijk gezelschap
van zes personen heeft door tusschenkomst van een
witkiel een rijtuig gevonden. Men wordt het evenwel,
ondanks de drukte waarmede onderhandeld wordt,
zoo vlug niet eens over den prijs. De spruiten zitten
reeds met de taschjes en mandjes, maar ze moeten
er weer uit. Dat helptEindelijk is, dank zij vooral
de tusschenkomst van den cicerone, de familie dan
rijd vaardig. De witkiel krijgt voor zijne moeite een
dubbeltje.
De witkiel, het dubbeltje op de platte vlakte van
zijne hand zoekende: «Zeker óók meer gewend met
een handdouwer as met een landauwer te rijden J"
Multatuli, neurastenicus?
In het Vaderland heeft J. van Dorp het opstel van
Dr. Swart Abrahamzs in den Gids tot een onderwerp
van bespreking gekozen;
«Dat Multatuli's wezenlijke grootheid onttakeld zou
kunnen worden, gelooft zelfs niet wie 't hoopt, indien
hij gezond verstand heeft en dit drie minuten gebruikt.
Misschien zullen velen afstand doen van de dweeperij,
dat de fouten van Multatuli slechts «door den laster
verzonnen" zijn, maar dan zullen zij, naar ik hoop,
den waarheidlievenden denker, den genialen proza
schrijver toch blijven vereeren, en den nobelen man,
die viel voor een beginsel, niet ophouden lief te hebben.
Waar, als er iets te leeren valt uit dr. Abramzs
opstel, dan zeker dit, dat men Multatuli's afdwalingen
niet mag stellen op rekening van een boos gemoed.
«Neen en nogmaals neen, het gaat niet aan Multa
tuli de eer te ontzeggen, dat hij in Nederland de
waarheid omtrent Indië heeft gebracht, hare verbreiding
vervroegd. Het is ook niet waar, dat door hem op
uitzonderingen werd gepleit. Van den anderen kant
zou het een slag in het gezicht der onpartijdigheid
zijn, indien het onlogische werd ontkend van Multatuli's
streven «afscheiding voor Java van Nederland", terwijl
