LET WEL!
een stelsel leidt, dat reeds meer dan zeshonderd jaren
toepassing vindt in het dal Vic Desses, departement
l'Ariège (Frankrijk). Daar werden in de 13de èeuw,
door zekeren graaf van Foix, eenige ijzermijnen afge
staan aan acht gemeenten, wier inwoners uitsluitend
het recht tot ontginning dier mijnen werd toegekend.
De ertsen dier mijnen zijn van de puikste soort, de
opbrengst wordt daarom steeds vlot van de hand
gedaan. Over gebrek aan aftrek der producten viel
dus nooit te klagen.
De mijnwerkers, ieder voor zijn deel mede-eigenaar,
beschouwden hun eigendom echter als eene melkkoe:
zij deden niets aan het onderhoud, waarvoor ze geen
geld hadden. Langzamerhand kwamen de werken in
onhoudbaren toestandinstortingen veroorzaakten on
heilen en staking van arbeidde noodige middelen
van vervoer begonnen te ontbreken, 't Eenige doehvit
was steeds, geld maken en dat verdeelen. Terwijl in
de overige mijnen van Frankrijk het daggeld f 2,25
bedraagt, kunnen die in de bovenbedoelde slechts
f 4,425 maken, een loon, dat zij daar ook reeds voor
75 jaren verdienden.
Ieder mijnwerker in dat massale district moet een
gelijke hoeveelheid dagwerk verrichten, .dat jaarlijks
wordt bepaald. Wie eerder dan een ander met zijn
dagwerk gereed is, moet toch in de mijn blijven.
Allen komen en gaan op hetzelfde uur. Vaak is be
proefd verbetering te brengen in dien doodenden
toestand. Ijverzucht, vrees, dat anderen zullen worden
bevoordeeld, houdt alles tegen. Het gaat er mee als
vroeger met de onverdeelbare marken en gemeenten in
ons vaderland.
De mijnen Vic Desses leveren niet het 40de deeJ
van 't geen zij vermogen, en de bezitters van ee.;
bijna onuitputtelijken schat, leven in diepe armoede,
met karig voedsel en slechte lucht, terwijl van jaar
tot jaar het geslacht dier werklieden in ziekelijkheid
en zwakheid toeneemt.
Het inkrimpen der woestijn. Het is een reeds lang
geconstateerd feit, dat de grenzen van het bebouwbai'e
land in de Vereenigde Staten voortdurend meer
westelijk rukken en dat de woestijn, door den meer
en meer vallenden regen, stees kleiner wordt. Van
Canada tot Texas is dit verschijnsel geconstateerd.
De beste gegevens komen echter uit Kansas. Tien
jaren geleden was de geheeie westelijke helft van
Kansas slechts op enkele plaatsen als weideland te
gebruiken, tegenwoordig is zij juist het beste cultuurland
van dien staat. De bodem was altijd zeer dankbaar,
doch de noodige regen ontbrak. In de omstreken van
Dodge City vielen vroeger jaarlijks slechts 10 duim
water, nu is dit getal reeds 30, "Wanneer de regenlijn
zich met dezelfde snelheid als tot nu toe naarhet
westen beweegt, dan is binnen 48 jaar de kunstmatige
besproeing in Colorado onnoodig. Den vorigen zomer
is ook de bevolking zeer gestegen. Plaatsen, die sedert
eeuwen uit dor prairieland bestonden, bedekken 'zich
met boerenwoningen en alleen in de laatste twee
maanden is de grens van de woestijn 20 mijlen
teruggedrongen. In de laatste 20 jaren is de grens
van bebouwbaar land ongeveer 450 tot 200 mijlen
westwaarts gelegd. In Nebraska liggen in het midden
van den staat vruchtbare akkers, die twaalf jaar
geleden woest lagen. Tot het jaar 4878 vond men
tusschen Beaver-Dreek en Cedar-Creek nergens water
ën heden is daar een menigte kleine vijvers ontstaan,
in welker omtrek het heerlijkste gras groeit. Ook
van de hooglanden in het verre noordwesten bericht
men hetzelfde. Zonder twijfel zijn al die veranderingen
toe te schrijven aan de toename van den regen en
staat deze weder in verband met de bebouwing van
den grond. De regeering stelt zich voor dit verband
wetenschappelijk te onderzoeken en zoo misschien het
mogelijk te maken, dat de mensch der natuur in
deze te hulp komt.
Het potlood van prins Von Bismarck. Verleden
Zaterdag, zeo vertelt de JBörsen Courier, op het
oogenblik, dat prins Von Bismarck plaats nam in den
trein naar Babelsberg, zocht bij eensklaps zijn zakboekje
om iets op te schrijven, toen hij gewaar werd, dat
hij zijn bekend reusachtig potlood vergeten had. Hij
riep den stationschef Fournier en vroeg hem een
oogenblik het zijne, doch deze ambtenaar moest
eerbiedig bekennen, .dat zijn potlood op zijn lessenaar
lag, maar dat hij liet in een ommezien ging halen.
De prins stampte ongeduldig met den voet, toen een
treinwachter, genaamd Schulz, die het gansche tooneel
had gadegeslagen en eensklaps zijn stoute schoenen
had aangetrokken, met ontblooten hoofde den rijks
kanselier tegemoet ging en hem zijn potlood aanbood
het was er een bijna zonder punt en hoogstens
2 centimeter groot. De ijzeren prins bedankte den
man hartelijk en vertrok met zijn potlood. Zondag
reeds belde een dienaar van den kanselier bij Schulz
aan en bracht hem, namens prins von Bismarck, een
zilveren potlood met de letters: v. B. en den datum
29.8.86 er in gegraveerd, ten geschenke.
De aardbeving in Amerika.
De aardbeving, waarvan wij reeds melding maakten,
j werd Dinsdag 34 Augustus, 's avonds tusschen 9 en
10 uur, gevoeld door de geheeie.streek der Vereenigde
Staten van Noord-Amhrika, die zich tusschen de rivier
Mississippi en den Atlantischen Oceaan uitstrekt. Zeer
j hevig was zij in Noord- en. midden-Carolina en het
hevigst in de stad Charleston, waar zij een verschrikke
lijke verwoesting veroorzaakte. De stad is zoo goed
als vernield; de straten liggen vol met massa's dak
pannen en stukken van telegraaf- en telephoondraden,
zoodat het onmogelijk is van het eene gedeelte der
stad naar het andere te gaan. De meeste inwoners
hebben den nacht in de open lucht doorgebracht, en
bij het aanbreken van den dag was men bevreesd
de huizen binnen te treden. Meer dan zestig menschen
zijn gedood of gekwetst. In verscheidene wijken is
onmiddellijk na den schok brand uitgebarsten. Wie
de stad verlaten wil, ziet geen kans daartoe. Lieden,
die op de bovenste verdiepingen van de hoogste
huizen wonen, hebben de schokken duidelijk gevoeld.
De eerste duurde eenige seconden, een paar minuten
later volgde de tweede, die tien seconden aanhield.
In het geheel waren er tien schokken. De beambten
op de kantoren der Western Union Telegraafmaat-
schappij werden plotseling in hunnen arbeid gestoord,
doordien de lessenaars, evenals kinderwiegen, begonnen
te schudden. In Michigan en Ohio werden 3 schokken
waargenomen. Te Cleveland. (Ohio) slingerden hooge
huizen heen en weer. .Terwijl in de opera en in de
muziek-academie het publiek zich aan het genot der
zang- en toonkunst vergastte, begonnen de gaskronen
te schudden. Een paniek maakte zich van het publiek
meester; ieder stond op van zijne plaats, en als met
een too verslag waren de zalen ontruimd. Slechts enkelen
onder het publiek begrepen dat een aardbeving was
ontstaandoch de meesten dachten dat er een ont
ploffing moest volgen, als het werk van dynamiet-
samenzweerders.
Wat nu meer in het bijzonder Charleston betreft,
verneemt men nader, dat de stad heeft opgehouden te
bestaan. Twee kerken, de St. Michael en de St. Philippus,
historische monumenten, zijn in puinhoopen verkeerd.
Het hoofdbureau van politie en vele andere openbare
gebouwen, benevens twee derden van de huizen Mer
stad, zijn onbewoonbaar. Het aantal personen, die 'liet
leven hebben verloren of gekwetst werden, is veel
grooter dan eerst werd, opgegeven; ongeveer honderd
dooden en eenige honderden gekwetsten. Op vijf plaatsen
sloegen de vlammen uit de huizen, waarvan twintig
werden in de asch gelegd. Den volgenden dag waren
hoogstens honderd huizén bewoond, daar de bevolking
in de open lucht gekampeerd is. Alle winkels en
magazijnen zijn gesloten en er bestaat vrees voor
schaarschte van levensmiddelen, daar niemand ze kan
gaan halen waar zij te krijgen zijn. Woensdagochtend
te 8 uur 25 m. werd Cleveland door een nieuwen
schok geteisterd; evenals dé vorige kwam deze uit
het zuidoosten en nam de richting naar het noord
oosten. Ilij ontstond juist op het oogenblik dat sommige
personen, die den nacht onder den blooten hemel
hadden doorgebracht, hét gewaagd hadden hunne
huizen te betreden om voedsel en kleeding te halen.
Een later bericht bevat nog de volgende bijzonder
heden: Broadslreet leverde een afgrijselijk schouwspel
op. Vrouwen mefc bijlen gewapend, deden bovenrrien-
schelijke pogingen, om de menschen te redden, die in
de huizen opgesloten waren en er niet uit konden
komen. De schade wordt op twee millioen dollars
begroot. Tenten, afdaken, loodsen, schuren zijn opge
slagen om aan de ongelukkige bevolking een onder
komen te verschaffen. Vele huizen, die nog zijn staande
gebleven, hebben zooveel barsten en scheuren bekomen,
dat een windvlaag ze kan omverwerpen. In den grond
zijn spleten ontstaan, waaruit fijn zand opstuift cn
een zwavellucht wordt waargenomen.
Ook te Columbia, Zuid-Carolina, zijn verwoestingen
aangericht, doch niet zoo verschrikkelijk als die te
Charleston. Gebouwen werden heen en weer geslingerd
en de grond rees en daalde, als de golven der zee.
Als waanzinnigen liepen de menschen uit de huizen
op de straat. Eenigen sprongen uit de vensters en
werden zwaar gewond. Zij die in de huizen bleven,
verklaren dat zij zich verbeelden op een schip te zijn
geweest, dat op een zandbank is geraakt. Vijf minuten
na den eersten schok kwam een tweede, en tien
minuten daarna een derde. Vervolgens kwamen er nog
zes. De negers dachten dat de wereld zou vergaan;
zij verzamelden zich op de hoeken der straten en
zeiden gebeden op.
Te Eichmoud ontstond in de gevangenis een onbe
schrijfelijke paniek. De tooneelenj die daar voorvielen,
zijn niet aanschouwd geworden sedert de gedenk
waardige ontruiming van die stad door de Zuidertroepen
tijdens den burgeroorlog. De autoriteiten moesten de
hulp der militaire macht inroepen om de gedetineerden
in bedwang te houden, daar de politie en de brand
weer uitgerukt waren op het luiden van de alarm
klokken. De gevangenen voelden in hunne cellen de
aardbeving, en hun angst werd vergroot door het
geluid van de brandklok, zonder dat pogingen werden
gedaan om hen te bevrijden. liet vloeken van de
mannen mengde zich onder het gegil en geschreeuw
dei- vrouwen. Het tumult werd elk oogenblik erger.
Aan twee der gevangenen gelukte het in hunne ver
twijfeling de celdeuren in te trappen; zij liepen door
de gangen en eischten als waanzinnigen de bevrijding
van hunne lotgenooten, doch werden gevat en in
hunne cellen teruggebracht. Het aantal gedetineerden
aldaar is meer dan achthonderd.
Groot is het aantal steden, die door de aardbeving
geleden hebben; daartoe behoorenBrooklyn, Newark,
New Jersey, Newhaven, Washington, Albany, Dubuque,
Davenport, Iowa, Tittsburg, Louisville, Chicago, Indiana
polis, Cleveland, Columbus, Savannah, Wheeling, Wil
mington, Augusta, Petersburg, Knoxville, Nortfolk,
Richmond, Selma, Columbia, Charleston, South Carolina,
Memphis, Nashville en Raleigh.
K e r k n i e u w s.
Beroepen naar Bruinisse ds. D. J. Karres te
Het Woud,
ADVERTENTIEN.
Omtrent het sluiten van contracten
van levensverzekering en lijfrente bij
de Ilollandsche Socieleil van Levensverzekeringen,
opgericht in het jaar 1807 te Amsterdam en
tegenwoordig onder het bestuur van de Hoeren
J. FOOKC. I». VAN EEGIIEN, J. T. VAN
BOSSE en J. G. SIEEEM, als Commissarissen,
Jhr. Mr. C. 1IVRTSEN Jbsz., als Directeur,
en Mr. J. 1*. I'ORTIEGJE, als Tweede Directeur,
zijn inlichtingen te verkrijgen aan hot Kantoor
to Amsterdam, Reguliersdwarsstraat 12, bij
H.H. Correspondenten in de voornaamste steden
des Rijks en bij den Heer T, DltAIJER, te
's Gravenliage, liillitonstraat 2, Generaal Agent.
Correspondent voor Xiierihsee
de Heer JJ»r. J. C. HU JONGE.
Het DAGELIJKSCH BESTUUR van liet
Waterschap SCHOUWEN" doet te weten:
Dat van lieden af gedurende '14 dagen op 's Landskamer
te Zierihzce, voor Ingelanden ter inzage zijn
gelegd
u. de ItllliIIA 1 van het Waterschap
over 1S85; en
b. de It lil* li VI van liet Keservcfonds
«ver 1885.
Van beiden zijn tegen betaling der kosten afschriften
verkrijgbaar.
Zierikzee, G September 1886.
.1. L. DE JONGE, Voorzitter.
C. VAN DER VLIET Dz., Onlu.-Griffier.
No. i. ARLT, Dr. E. De zorg voor de Oogen
en de keuzo van Brillen, voor een ieder bevattelijk
voorgesteld3e uitgavevertaald door Dr. F. J.
VAN LEENT, met een naschrift van Dr. II.
1 SNELLEN. Met platenf 1,25.
No. 2. DEBAY, Dr. A. Het haar en de haard,
een boek ter bevordering van een schooneit
haartooi. Natuurziekte-Isunde en genezingsleer
van liet haar. Middelen om den haargroei te
ontwiltIieien en te bevorderen. Met uitvoerige
receptenlijst om zelve schoonheids- en haar-
herstcliingsiniddclen to bereiden f 1,25.
No. 3. RECLAM, Prof. CARL. Levensregelen. Ernst
en luim uit de gezondheidsleer. Voor Nederland
bewerkt door Dr. S. Sr. CORONEL. Tweede herziene
druk. Met afbeeldingenf 1,25.
No. 4. SCHOONDERMARK Jr., J. I-Iet behoud van
ons lliiwcl ij lesmateriaal, 2e druk. f 0,90.
No. 5. SCHOONDERMARK Jr., J. De voorhehoed-
iniddelca tegen zwangerschap. Met afbeel
dingen. 2o drukf 0,90.
jVo. 1-3 te samen voor f 3.-,
JWo. I-.y te samen voorfl.óÓ,
alle S hoeken bijeen voo r f 4,-,
•franco per postpakket door heel Nederland.
Te bekomen in het Magazijn van goedlcoope
Boeken van A. V ART HLA V ÜliEN,
te Amsterdam(Swelinckstraat No. 44—10).
