Z1ERIKZEESCIÏE COURMT.
voor het arrondis- sement Zierikzee.
1886. No. 67. Zaterdag 4 September. 89ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Binnenland.
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden f 1,-. Franco per post f 1
Afzonderlijke nommers 5 Cent, met Bijblad 10 Cent.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN:
Per gewone regel '10 Cent. H u w e 1 ij. k s -Geboorte-
en Doodberichten van '16 regels GO Cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 Ct.
411e stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag' voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENMAN.
ZIERIKZEE, 3 September 188 6.
Naar aanleiding van de herinnering aan de uit
vinding van het haringkaken schrijft de heer P. J.
Frederiks in De JSeclerl. Spectator:
»In het jaer 1397 betaelde de schuld der dood
Willem Beukelsstuerman te Biervliet, die den eersten
tonharing zoutte. Hij voerde voor wapen twee kaek-
meskens, daer men den haring mede kaekt. Keyzer
Karei den V en zijne twee zusters, te' weten de
koninginne van Hongarien en die van Frankrijk,
hebben zich geweerdigt zijn graf te bezoeken op den
30 Augustus 1556."
Aldus lezen we in de Kroniek van Vaernewijck
uitg, Vanderhaegen 2,312, en nagenoeg hetzelfde
vinden we in tal van vaderlandsche geschiedenissen
ten dienste der scholen en chronologische tafels voor
het gebruik op die scholen ingericht."
Wij behoeven er ons niet over te verwonderen,
dat een man als Vaernewijck, die ons toch al zooveel
ongeloofelijke zaken verhaalt, eenvoudig het bestaan
der kake vergeet. Hij toch. die in 1568 stierf, zal
zeer goed geweten hebben wat »op de kake staan"
beteekende, en wist evengoed, dat die kake een ton-
was. Maar dat anderen, die wel waagden uit Beukels
naam pekel of bokking af te leiden, er niet-toe ge
komen zijn de vorming van het werkwoord kaken te
vergelijken met die van de werkwoorden kameren,
kelderen, kisten, potten, zakken e. t. q. is bijna onbe
grijpelijk, zoolang men altoos boos opzet buitensluit.
De noodlottige overeenkomst van kaken met wangen
heeft er wellecht toe geleid, de gevonden kunst als
een uitsnijden der kaken of kieuwen te verklaren.
Even vreemd is het, dat men tot voor zeer
korten tijd althans steeds sprak van een man,
die in 1397 overleden is, terwijl wij tal van bepa
lingen, tractaten, tolbrieven en voorrechten kennen,
die over deze zaak handelen en meer dan honderd
jaar vóór Beukels sterftijd gegeven zijn.
Reeds vóór 1200 kende men gezouten en gerookte
haring, en Meerlant, die het zeebanket zeker in niet
minder hooge eere hield dan Gats en Hondius, ver
haalt hoe hij gezouten haring at, en hij is in deze
niet eens de eerste zegsman.
Het jaartal '1397 werd reeds lang gewantrouwd
in Romeinsche cijfers worden de L en C zoo licht
verward, en voor de oude Arabische vier wordt
zoo gemakkelijk 9 gelezen. Maar ook 137 past in
dit verhaal niet.
Beukels is een mansnaam zoo goed als elke andere;
later vinden we dien terug bij een der rechters van
Oldenbarneveldt, en de vorming tot Beukels behoeft
hier wel geen verdere uitlegging.
In 1308 nu stichtte Ver Lisebette Boekels eene
kapel in de Lievevrouwekerk te Biervliet, en juist
door deze gift kennen wij haar dochter Adelise en
haar zoon Willem, die toen reeds meerderjarig was,
en dien we in 1312 terugvinden als schepen en als
voornaam haringreeder te Biervliet. Men vergelijke de
Bijdragen van Janssen en van Dale, de »Zeelandia
Iliustrata", en vooral het verslag van den heer archi
varis van Visvliet aan de provinciale staten van Zee
land, zomerbijeenkomst van 1875.
In '1308 dus was Willem Beukels meerderjarig en
hij moet derhalve zijne uitvinding op bijna fabel-
achtigen ouderdom gedaan hebben, zelfs al nemen
wij het jaartal 1386 niet aan als dat van het jaar
der uitvinding. Maar waar blijft dan het feest?
Een andere Willem Beukelsz, voor wien in de
Lievevrouwekerk ook iets gedaan is, overleed reeds in
1433. Maar deze brengt de rekening geheel in de
war en een derde is tot nog toe niet gevonden. Doch
wellicht wacht ons ten opzichte van dezen eene ver
rassing.
Dat Karei V den 30 Aug. 1556 Beukels' graf zou
bezocht hebben, is ook maar niet zoo voetstoots aan
te nemen. Wel was de »oude en jichtige man" nog
den 7 Sept. op den Souburg, doch van een bezoek
aan Biervliet vinden wij in de overigens zeer nauw
keurige berichten van 's keizers verblijf in Zeeland
geen spoor. En wat het ergste is, Vaernewijck laat
den Keizer de Sint Nicolaaskerk bezoeken, terwijl
Beukels in zijne kapel in de Mariakerk rustte.
Het eerste bericht van de uitvinding blijkt dus
niet bijzonder vertrouwbaar te zijn. Hbl.
Het Kurhaus te Schevingen is door den brand geheel
verwoest.
De brand is aangekomen in de kamer van een der
logeergasten, vermoedelijk door het springen van een
spiritus- of petroleumtoestel. Aanvankelijk trachtten de
inspecteurs der politie den brand met de waterleiding
te blusschen. Zij gaf echter weinig of geen water.
Inmiddels nam de brand snel toe, daar men voort
durend met gebrek aan water toevoer te kampen heeft.
De logés zijn allen gevlucht naar de naburige hotels.
Geen persoonlijke ongelukken zijn voorgekomen.
Slechts het geraamte van het eenmaal zoo trotsche
gebouw brandt nog.
De meubelen zijn slechts ten deele gered. De muziek
van Manstadt is verbrand.
Duizenden stroomen naar het tooneel van den ramp.
Nader meldt men:
Woensdagochtend 9 uur is de brand uitgebarsten.
Zij is ontstaan in de appartementen, bewoond door
den heer Heineken, van Amsterdam, door het springen
van een spirituslamp, waarop eene dienstbode pap kookte.
De waterleiding bleek onvoldoende, om de vlammen
te blusschen, zoodat vóór dat hulp uit dorp en stad
aanrukte, het geheele gebouw in lichtelaaie stond.
De westelijke wind joeg het vuur over de geheele
bovenverdieping. Alles is uit- en weggebrand, behalve
de beide koepelvormige vleugels, welke van het oude
badhuis waren overgebleven.
Menschenlevens zijn niet te betreuren. De logés
zijn gevlucht en hebben in de naburige hotels en in
het dorp hun intrek genomen.
De wijnkelders en linnenkamer zijn met moeite
behouden.
Behalve de gemeentebrandweer was op het terrein
spoedig militaire hulp, waarvan officieren even hard
meewerkten aan 't blusschen als de minderen. Aan
alle zijden van het terras werden uitgedragen meubelen,
goederen enz., waarvan ook in de badkapel en in de
naburige villas veel geborgen is.
Duizenden nieuwsgierigen zijn naar het terrein
gestroomd.
Om twee uren was het gebouw uitgebrandslechts
enkele muren zijn blijven staan.
Men zal zich herinneren, dat het Kurhaus den '12
Juli van het vorige jaar met een schitterend feest werd
ingewijd.
Het gebouw was in Italiaanschen renaissancestijl
opgetrokkenhet bevatte ongeveer 250 kamers en
kon ongeveer 160 logés bergen.
De groote kursaal, waarvan de versiering eerst dit
jaar werd voltooid, was bijna 4-2 meter hoog en ruim
35 meter lang. De benedenverdieping van de linker
vleugel bevatte de conversatiezaal; rechts trof men de
restauratiezaal aan. Beide zalen zijn met den grooten
koepel door het vuur vernield.
Het gebouw was voor f 800,000, de meubelen voor
f 4-00,000 in België verzekerd, tegen 1 per mille,
en wel, naar men beweert, bij de Brusselsche Maat
schappij V Union.
Door twee gewezen bedienden uit het gesticht
voor Israël, oude lieden en 'zieken te Rotterdam was
het praatje rondgestrooid, dat de vader en de moeder
van dit gesticht de verpleegden ernstig mishandelden,
zoo zelfs, dat eene oude vrouw, tengevolge dier
mishandelingen, zou zijn overleden.
Na ingesteld onderzoek hebben, echter de regenten
bij den officier van justitie van die praatjes kennis
gegeven, terwijl de vader en moeder proces-verbaal
hebben doen opmaken tegen de beide oude bedienden
wegens laster.
Voor de Weesinrichtin'g te Neerbosch is over het
afgeloopen boekjaar, tot 31 Mei 1886, ontvangen
f 112,931,22%, waaronder f 20,396,425 uit Am
sterdam en f 5,155,715 uit Den Haag. De uitgaven
hebben bedragen f 133,0Q0,4f35, waaronder 30,676,30r>
voor den bouw van het nieuwe weeshuis. Het nadeelig
saldo over het afgeloopen jaar bedraagt f 7,243,57
Van 1 April tot 30 Juni j.l. werd ontvangen 19,331,40s.
Voor druk- en bindwerk werd gedurende dien tijd
ontvangen f '10,987,50, terwijl liet voordeelig saldo
voor de drukkerij en binderij over het geheele
boekjaar beliep f 12,825,635.
Men schrijft uit Edam:
De dagen van 26, 27, 28 en 29 Augustus 1886
zijn voor Edam onvergetelijke dagen geweest. De
land bouw-expositie is bij uitnemendheid geslaagd. Deze
tentoonstelling, die een meer wetenschappelijk karakter
droeg, had groot succes. Geen wonder dan ook, dat
de Minister van Binnenlandsche Zaken haar met een
zeer langdurig en hoogstbelangstellend bezoek vereerde.
De expositie verdiende de aandacht van regeering
en volk!
Heel wat wilskracht en flinkheid is er noodig
geweest, om de zaak aldus te doen slagen.
Zooals men weet, hebben de bekwame juryleden
den eereprijs voor kaas toegekend aan een boer,
onder Edam woonachtig.
De gezamenlijke waarde der in 1885 door de
Nederlandsche postadministratie behandelde brieven
met aangegeven waarde, postwissels en quitantiën,
bedroeg meer dan 150 millioen gulden.
Ismaïl-pacha, de ex-khedive van Egypte, is Woensdag
morgen aan het New-Bath-Hotel afgestapt. Z. H. kwam
uit Londen via Vlissingen en denkt tot heden te
Rotterdam te vertoeven.
Ismaïl-Pacha is geboren 31 December 1830; in
'1865 volgde hij zijn vader Saïd-pacha op den troon;
in 1866 werd door de Porte het recht van opvolging
in rechte lijn aan het huis van Ismaïl toegekend.
In 1879 is hij afgezet en vervangen door zijn zoon
Mechemed-The wfik
De Maasbode heeft een viertal artikelen gewijd
aan het opsommen van bezwaren tegen de staats-
spaarbanken. Dit betoog moet, blijkens het slot-artikel,
dienen als aanloop tot eene opwekking om katholieke
spaarbanken op te richten, waarvan de eventueel te
betalen winst zou strekken ten bate aan katholieke
scholen.
Naar men verneemt bestaat het voornemen, in de
maand October een transport mariniers van ongeveer
90 man per particuliere gelegenheid naar Oost-Indië
uit te zenden.
Met ingang van 1 Sept. zijn de Commissarissen des
Konings ontheven van het voorzitterschap van de
besturen der in hunne provincie gelegen gevangenissen,
hun krachtens kon. besluit van 4 Nov. 1821 No. 16
opgedragen.
