ZIMIIk/J ISi m COURANT.
k
P3'"
b>
1885. No. 72. Zaterdag 19 September. 88ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
voor liet arrondis- sement Zierikzee.
i'/a
Binnenland.
nia
r/is
VU
I1/'.
5/s
3U
7/a
1u
l'/jG
p/4
I'/a
,'3/ib
i1/»
Ka
td.
7,50
6,80
7,20
6,60
5,90
5,50
4,80
4,50
4,50
3,45
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden f 1,Franco per post 4
Afzonderlijke nommers 5 Cent, met Bijblad '10 Cent.
PRIJS DER AD VERTENTIEN:
Per gewone regel 10 Cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 Cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 Ct,.
Alle stukken, tie redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aau den uitgever H. LAKEN9IAN.
ZIERIKZEE, 18 September 188 5.
Consequentie der sociaal-democraten
Zondagmiddag noemde burger Van der Stadt in
't Feestgebouw te Rotterdam allen, die zich aan geweld
schuldig maakten, «lafaard s."
Zondagavond hield burger Fortuyn te Wormerveer een
voordracht over«stemrecht of vuistrech t."
Commentaar overbodig.
Men schrijft ons uit AmsterdamMaandagavond
had bij Bosdriesz een bijeenkomst plaats, belegd door
een comité van «burgeressen", met het doel om een
vrouwenafdeeling te stichten van den sociaal-democra-
tischen bond. De presidente opende da vergadering
met een rooden hamer, die aan de groene of
roode tafel van hand tot hand was gegaan om be
wonderd te wordenblijkbaar dus pas nieuwDe
voorzitster heette de burgeressen en burgers welkom,
en verklaarde, dat de vrouwen, die nog niet wisten
wat de socialisten willen, dit thans konden vernemen,
«om klaor te sain, als ze gerope worren en de tait
daor is om zich aan de spis te stelle." Hierop gaf zij
het woord aan burger Fortuyn, die op de hem eigen
beschaafde wijze, in netten vorm - om een goed
voorbeeld te geven aan het gehoor zijner keuze - het
hart der burgeressen stal, door haar te beduiden, dat
ze lang genoeg als een «bloot genotmiddel" waren ge
bruikt, als «slavinnen van de heeren der schepping."
Bij de gewone uitroepen betreffende «uitzuigerij" enz.
kwamen ditmaal de bekende phrases van de corypheën
der vrouwen-emancipatiemaar deze eerste burgeressen-
vergadering moest geschorst worden, omdat de bur
geressen en burgers achter in de zaal en daar buiten
te veel lawaai maakten en - gelijk de spreker zelf
zei - toonden op welk laag peil zij nog stonden. Over
veertien dagen zal de proef herhaald worden, en dan
zullen uitsluitend vrouwen toegang hebben, en wel
tegen betaling van een gering entrée om «hen, die
er pleizier in hebben de vergadering te doen mislukken,
doch daarvoor geen paar centen over hebben, te weren."
Hoe bedroevend het ook zij, dat mannen, die de
maatschappij willen hervormen, hun kracht zoeken
bij lieden van «laag peil", en in toon en vorm tot
hen afdalen, in plaats te trachten het peil te ver
beteren, zoo mag één denkbeeld van burger Fortuyn
toch niet onopgemerkt blijven: «Er is werk genoeg
- zei hij - al was 't maar tot verbetering van krotten,
waarin menschen moeten wonen, hoewel menig rijk
aard ze te min zou vinden voor zijn beestendoch
men wil geen werk geven; het geld is den bezitters
te lief." Indien dat waar is, waarom worden er dan
geen bonden opgericht van welgezinden, met het doel
om die en meer andere werkelijke grieven weg te
nemen? De nette, ordelijke werkman, die karakter
en gezonde hersens heeft, wordt aan zijn lot overge
laten, terwijl lichtzinnige heethoofden «het lage peil"
ongestoord trachten dienstbaar te maken aan de be
reiking van hun onbekookt doelIs dat in orde?
Bij de te Delftshaven gehouden vergadering van de
socialisten aldaar waren ongeveer 300 personen tegen
woordig dezelfde stellingen werden uiteengezet, als
Zondag te Rotterdam. De vergadering, welke te ongeveer
8l/2 ure een aanvang nam, was te tien ure
loopen. Ongeregeldheden hebben zich niet voor^
«Stemrecht of vuistrecht!" De verhuurder van het
gewone lokaal der bijeenkomsten van de socialisten te
Amsterdam, de heer Bosdriesz, heeft het reeds onder
vonden, dat de socialisten zich in vredesnaam bij gebrek
aan stemrecht maar met het vuistrecht zullen behelpen.
Een der aanwezigen op de vrouwenvergadering sloeg
hem Maandagavond een paar tanden uit den mond.
Behalve zijne tanden miste de heer Bosdriesz ook zijn
horloge, maar dat zal natuurlijk slechts een toevallige
samenloop van omstandigheden zijn geweest.
Het Vad. merkt, naar aanleiding van de pogingen,
die te 's Hage worden aangewend om den burgemeester
te doen terugkomen van zijn besluit, waarbij door hem
vergunning is gegeven aan de vereenigingen voor het
«Algemeen Stemrecht", tot het houden van een op
tocht op 20 dezer, dat het beroep op de Zondagswet,
als grondslag dezer beweging, niet opgaat. De Zondags
wet spreekt in 't geheel niet van optochten, en geen
enkele wet verbiedt of beperkt het houden van op
tochten, zoodat die op alle dagen der week volkomen
vrij zouden zijn, als niet de Haagsche politieverorde
ning de vergunning van den Burgemeester vorderde.
De burgemeester, overtuigd, dat het hier een vreed
zame betooging geldt, waarbij verstoring der orde
niet te duchten is, heeft terecht zijn toestemming
niet geweigerd. Blijkbaar heeft hij ook de Zondagswet,
zoover die hier van toepassing moet worden geacht,
niet uit het oog verloren. Artikel 5 toch dezer wet
beveelt: «dat de plaatselijke politie zorg zal dragen,
ten einde alle hinderlijke bewegingen en gerucht in
de nabijheid der gebouwen tot den openbaren eere-
dienst bestemd en in het algemeen alles wat denzelven
zoude kunnen hinderlijk zijn, voor te komen of te
doen ophouden." Daarom is de vergunning slechts
verleend onder voorwaarde, dat de optocht eerst na
12 uur zou aanvangendaarom moeten de leiders
zich met de politie verstaan over den te volgen weg
daarom waarschijnlijk is muziek bij den optocht ver
boden. Deze volgens sommigen misschien overdreven
zorg, om de gevoelens der geloovigen niet te kwetsen,
verdiende door hen op hooger prijs te worden gesteld,
dan blijkt te geschieden.
Uit Amsterdam wordt geschreven
De onlangs gehouden vergadering van deelhebbers
in de in Mei j.l. gesloten leening door de Amster
dammer, Dagblad van Nederland, waarvan ik u
berichtte, was slechts een vóórvergadering van enkele
belanghebbenden.
Zaterdag jl. was er «groote" vergadering. Daar
bleek, dat de commissarissen dei' leening (de heeren
P. van Gelder, Abr. Roelvink en B. C. E. Zwart)
gemeend hadden het oordeel hunner mede-belang
hebbenden te moeten inroepen, omdat de opbrengst
over de eerste maanden der nieuwe gestie niet zoo
groot was geweest als men had ondersteld, ja zelfs
niet bereikt had het minimum van f 30,000. Dit
bedrag was in de overeenkomst tusschen de heeren
Ellerman, Harms Co. en de geldschieters aange
nomen als noodzakelijk voor de voortzetting dezer
overeenkomst. In de maand Augustus was f 4500
minder ontvangen dan in dezelfde maand van het
vorige jaar, de advertentiën gingen achteruit, in nieuwe
abonnementen was de vermeerdering luttel. De eerste
storting van f 75,000 was verbruikt, de tweede werd
gevraagd. Zal men die geven, nu het minimum niet
is bereikt, zoo ja, op 1 October of 1 Januari? Besloten
werd te storten niet op I October, maar op 1 Januari;
die storting zou dan wel kunnen worden gedisconteerd.
De op I Januari e.k. te storten gelden zullen dus
op dien datum reeds nagenoeg zijn verbruikt.
Ter vergadering werd gevraagd hoe de heeren
Ellerman Harms Co. 1 Mei jl. konden verklaren,
dat met f 150,000 het voortbestaan van de courant
zou zijn verzekerd, waarop namens die heeren werd
geantwoord, dat zij niet 150,000, maar f 200,000
hadden gevraagd. Inderdaad zoo is 't. Of die halve
ton, zoo het daarvan afhangt, nu nog te krijgen zal
zijn, nu de levensvatbaarheid van de courant niet is
gebleken, is de vraag. Men herinnert zich, dat een
goed deel van de anderhalve ton reeds bij elkaar
gebracht is, in aandeeltjes van f 250. In de provincie
vooral, b.v. in het Noorden en in Deventer, zijn er
onderscheidene van die stukjes geplaatst bij kennissen,
particulieren, vrienden van belanghebbenden.
Men vroeg ter vergadering ook (de heer Hubrecht
geloof ik), of 't nu niet beter ware de courant tot
een kleiner orgaan te maken, en een ander was van
meening, dat de redactie te weinig met de publieke
opinie rekende, om succes mogelijk te maken.
't Zal met De Amsterdammer als groot blad nu
wel niet lang meer duren. De heeren Ellerman Harms
Co., die haar hebben gekocht en van dien eigendom
een Dagblad-maatschappij hebben gemaakt omdat
de heer Zwart voor de aandeelhouders in de Dagblad-
Vereeniging Holtz Co. nog recht heeft op een zeker
deel der winsten hebben in uitzicht gesteld, dat
zij tot April e.k. zullen volhouden. Maar dan? Dan
zal wellicht het plan worden volvoerd, in Mei j.l.
door eenige mannen van naam geopperd, om er van
te maken een soort liberale Standaardaanvankelijk
beslaande van subsidiën, en het denkbeeld van mede
dinging met andere groote bladen geheel op te geven.
Op 1 Februari e.k. zal het blad nagenoeg f 650,000
hebben gekost. Wijlen het Handels- en Effectenblad
kostte in vier jaar f 400,000 en wijlen Het Noorden
in 15 maanden f 160,000.
0 De statuten daarvan, vroeger vastgesteld, zijn juist
dezer dagen in de Staats-Courant opgenomen, en daaruit
wordt nu, als gold het eene nieuwe zaak, door sommige
bladen een en ander medegedeeld.
De schrijver der Haagsche brieven in de Zaanlandsche
Courant zegt omtrent de ongunstige tijdsomstandig
heden Ik heb meelij met zoovele knappe werklui,
die den naderenden winter met angst en bevinge
tegemoet gaan; maar daarom gil ik nog niet mee
met de massa, die 't wil doen voorkomen alsof de
wereldgeschiedenis nooit slechtere tijden heeft gekend.
Elders zoowel als in ons eigen land hebben we heel
wat andere dagen beleefd. We hebben hongersnood
en epidemieën gehad, waarvan de oudsten onder ons
nog weten te verhalen en waarbij de haren te berge
lijzen. Maar zulke dingen vergeten we. Ja, als we nu
zeggen, dat in de laatste 50 jaren het lot van den
minderen man oneindig veel gunstiger is geweest dan
vóór dezen, dan ziet men ons ongeloovig aan, en toch
is 't zoo. Zijn woning is beter en gezonder dan vroeger,
zijn kleeding nooit zoo voldoende geweest als thans,
en wat zijn voeding betreft, ze moge nu nog niet in
alle opzichten naar wensch zijn, beter is ze zeker.
We kennen de afzichtelijke krotten van woningen van
weleer niet meerde schamelijke kleeding van vroeger
is thans een zeldzaamheid en de veeltijds walgelijke
spijs van voorheen heeft plaats gemaakt voor ja wel
een eenvoudigen maar niettemin gezonden kost. Ons
nationaal vermogen isgrooter, de welvaart is algemeener,
de loonen zijn hooger geworden. We hebben dit alles
verkregen door een beter staatsbestuur, door de toe
passing van betere economische begrippen, door een
juister besef van menschen waarde. Op dezen weg
moeten we voortgaan en dit doen we ook. Hongers
nood kennen we niet meer; epidemieën zooals die
vroeger de bevolking decimeerden evenmin; terwijl
tal van inrichtingen bestaan of worden opgericht om
het leven te verzekeren van het hulpbehoevend kind,
van den zieken man zoowel als van den oude van
dagen. Ja, er is nooit ergens een tijd geweest als
tegenwoordig bij de meest beschaafde en door nijver
heid bloeiende volken van het westen van Europa,
dat zooveel aandacht werd gewijd aan den armen en
aan den arbeidzamen man.
Naar wij vernemen is de steiger, die de London,
Chatham en Dover Spoorwegmaatschappij ten behoeve
