ZIERIKZEESCHE COURANT.
voor liet arrondis-
semeiit Zierikzee.
TERDAI
TERDAI
1884. No. 83. Zaterdag 25 October. 87ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
en Duitsche
IRES,
LAND.
Irief.
ER OP OF ER ONDER.
rijs gebruiken?
"Ii-Hollainlscli.
rdenboek, tevens
gto Woorden over
use lift it, list
behoeften van onten
lit, 2 deelen, '1~14
bbonden in één heel
hts f 3,50. Franco
eli-HoIlamlscli
deuboek, volgens
Müller, 2 deelen,
,00. Fi 'anco thuis
'oov den spotprijs
|g is, om het beste
profiteere hiervan.
de meest gezochte
|sche Woorden-
i aangeboden. Talm
Jtwissel over, waarbij
iboekcii.
Bazaar van Goed-
|arkt, te Rotterdam.
-Maatschappij.
ai
o. 1 en 2.
'LAATSEN.
n met
zer shaven.
34.
Van liotterdam:
'smorg. 'Jl.-u.
11.—
10.30
9.—
11.—
11.—
10.30
10.30
zee en Rotterdam
ijuit f -1,50, Voor-
or n e maand,
•den prijs.
n. Ma aden Co.,
en G. Vos.
Bouman.
OLIVIER.
PLAATSEN.
met
ershaven.
34.
It otterdam.-
d. '22 's m. 10.u.
I 24 10.
27 10.
d. 29 10.—
31 10.
etonrkaarten.
jenf 3.—
kajuit. 2.50
ijuit 1,50
terdamJ. A. v. D.
Ie Hoek Pauwensteeg
n Directeur
N GASTEL.
«an te Zierikzee.
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden ƒ1,Franco per post fi,—
Afzonderlijke nommers 5 Cent, met Bijblad 10 Cent.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewone regel '10 Cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van '1G regels 60 Cent.
Dienstaanbiedingen van '1-5 regels, mits contant betaald, 25 Ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENHAN.
Het is onbegrijpelijk, dat ev op dit oogenblik
in Nederland nog éen verstandig mensch kalm
tbuis kan zitten, zonder angst en bezorgdheid
voor de toekomst, zonder ernstig streven om
de zegepraal van zijne beginselen te verzekeren.
Heeft inderdaad ieder zicb afgevraagd, wat
het wel beteekent, dat de Kamers ontbonden
zijn Is men doordrongen van de beteekenis
van den geweldigen strijd, dien wij bij de aan
staande verkiezingen zullen te strijden hebben?
Het zal goed zijn, dit aan onze lezers te
herinneren.
Het is meer gebeurd, dat mannen, die men
niet durfde verdenken, God op de lippen hadden
en den duivel in bet hart. Welnu, dat is ook
nu gebeurd en thans meer dan ooit.
Wanneer de conservatieven en de auti-revo-
lutionairen zeggen, dat de Kamer ontbonden
is omdat de zaken in liberale handen achter
uitgaan, gelooft hen niet.
Wanneer ze beweren, dat deugd en goede
zeden gevaar loopen onder een liberaal bestuur,
gelooft hen niet.
Wanneer ze volhouden, dat de liberale be
ginselen geld en nog eens geld kosten, gelooft
hen niet of wilt gij liever gelooft hen wel,
maar bedenk, dat als inderdaad deugdzaam en
eerlijk zijn een winstgevend beroep was, we
alle gevangenissen wel konden afbreken. Neen,
eerlijk zijn kost geld. Maar liever arm en
eerlijk, dan rijk en outeerd!
Wanneer ze getuigen, dat de liberale begin
selen ons den kostbaren Atjeh-oorlog hebben
bezorgd, zoo gelooft hen niet.
liet is alleen in den hoogsten nood en in
het dreigendst gevaar, dat de Kamers ontbonden
worden. Het is alleen, wanneer het welzijn des
lands op het spel slaat, wanneer de aller
gewichtigste en ver strekkende besluiten moeten
genomen worden, dat de booge regeeriug durft
wagen de vorming der Kamer van een enkelen
verkiezingsdag te laten afhangen.
En die bange en benauwde lijden beleven
wij thans!
De zaken gaan verkeerder is niemand die
dat tegenspreekt!
Maar waarom
Omdat de liberalen nog maar altijd de handen
niet ruim genoeg hebben gehad; omdat zo
steeds beperkt en tegengewerkt en gedwars
boomd door cleriealen en conservatieven en anti
revolutionairen en hoe de andere partijen mogen
heeten, nu op deze, dan op die wijze hebben
gezocht de banden vrij te krijgen. En zoo, al
zoekende naar een middel om aan die schaar
van nachtgeesten te ontkomen, hebben de libe
ralen langzamerhand opgehouden eensgezind te
zijn. De een vond een middel en vormde een
kring, en de ander vond een nieuw middel en
vormde een anderen kring en al die kringen
en kringetjes, in plaats van eendrachtig samen
te werken, hebben limine krachten versnipperd
en verdeeld en ze waren op bet punt aan de
tegen party vrij spel te laten.
ve,rhr ook zelfs die verdeeldheid, een ramp
vo8P i^èderland en de rechtstreeksche oorzaak
dezer kamerontbinding, gaf der liberale partij
gelegenheid, een schitterend bewijs van eerlijk
heid te geven. Waar is bet bij de tegenpartij
i ooit gebeurd, dat ze een barer aanhangers
verloocheiMe en openlijk verwierp Nooit, nooit,
nooit is At gebeurd. En boewei de liberalen
volmondig erkennen, dat Kappeyne hunne be
ginselen is toegedaan, boewei ze onuitputtelijk
zijn in bun lof over de zeldzame bekwaamheden
van den grooten rechtsgeleerde, ze hebben zijne
fouten openbaar gemaakt en hem ongeschikt
verklaard, oipdat ze wèl zijne liberale beginselen
huldigen, maar volstrekt afkeuren dat ze zoo
worden toegepast.
Ja, er is achteruitgang in zaken
Maar Lebben de liberalen dat gedaan Of
heeft het noodlottig dobbelspel in buitenlandsche
fondsen den handel den nekslag gegeven? Is
niet daardoor overal de handel gedrukt en
vertoont zich dat verschijnsel inderdaad alleen
in Nederland? Worden de belastingen drukkend
omdat men inderdaad overal te veel betaalt,
of is het niet veeleer omdat men te weinig
ontvangt
Zeker, de afschaffing der differentiëele rechten
kost ons geld en brengt ons geen voordeel
aan1 Maar is het de schuld der liberalen, dat
iu andere landen de regeeringen achterblijven,
meer vrijzinnige beginselen toe te passen
Nederland is steeds bet land der vrijheid
geweest en bet stond in de dagen der gods
dienstvervolging aan de spits der beschaving.
Toen de dragouuades van Lodewijk schrik en
ontsteltenis zouden in bet hart van duizende
Fransebeu, ontving Nederland de arme ver
volgden en bet land van Cadzand was als een
welkom toevluchtsoord open voor hen, die door
den geloovigen koning eu zijne maitresse ver
dreven werden. Toen Spanje de joden verdreef,
opende Amsterdam de poorten en bet werd de
wijkplaats der onderdrukten en vervolgden.
Wat zullen de geloovige menscbenvervolgende
Christenen gejammerd hebben over zooveel Ne-
derlandsohe goddeloosheid! Maar Nederland
heeft volgehouden, bet beeft eer en goeden
naam schitterend gehandhaafd en ook stoffelijk
is het er wèl bij gevaren. De Fransche emigres
brachten schatten mede, de vervolgde joden
brachten aan Amsterdam de diamantslijperij
en den diamanthandel.
Daaraan heeft men toen niet gedacht en
waarlijk het waren niet de allergeloovigsten,
die dergelijke besluiten genomen hebben, die
nog beden aan Nederland eene eerste plaats
verzekeren ouder de natiën, die bewijzen geven
van hun geloof: „ieder die de gerechtigheid
werkt is ons aangenaam, hij zij van wat natie
hij wil" en zoo streven naar de toepassing dei-
leer„wees volmaakt, gelijk uw Vader iu den
hemel volmaakt is, die zijne zon doet opgaan
over boozen en goeden en regent over recht
vaardigen en onrechtvaardigen".
De ongevoeligste mensch beeft eene zeer
tref bare plaats: zijne beurs. En bet is op die
ellendige eigenschap, dat de anti-liberalen bun
hoop hebben gevestigd.
Spiegel ti aan België! Daar hebben de anti
liberalen gouden bergen beloofd aan ieder, die
met hen stemde. En wat zal het einde zijn?
Natuurlijk, dat belastingen, die vroeger aan de
school kwamen nu aan de kerk komen dat
niet aan de opvoeding [der jeugd, maar aan
het goud in de kerken en aan de tafels dei-
geestelijken het znur verdiende geld der nijvere
bevolking zal worden toebedeeld.
Spiegel u aan België!
Daar is de bekwame onderwijzer op straat
gezet, aan armoede eu ellende ten prooi gelaten;
maar den vetgemesten geestelijke, den onbe-
kvvamen broeder, ja scharen van monniken eu
nonnen uit alle streken der aarde werd blinde
lings de toekomst der kinderen toevertrouwd.
Vraag niet naar bekwaamheid dier onderwijzers,
niemand heeft er ooit iets van gemerkt; be
wijzen ontbreken. Vraag niet naar de zedelijk
heid dier mannen en vrouwen, die, hoe onna
tuurlijk het schijne, gedwongen zijn zoo het
heet de krachtige stem der natuur tot zwijgen
te brengen en ongehuwd te blijven leven.
Vraag er niet naar! Wie kan de levensge
schiedenis verhalen van zoovelen, die plotseling
kwamen opduiken uit geheel onbekende streken 1
Spiegel u aan België! Ja, onze vijanden
voeren als wapen tegen ons aan, dat de liberalen
ruw en hard en geweldig tegen hunne tegen
partij optrokken! Volkomen waar!
Maar vaders, mannen van zaken, mannen
van wetenschap, wanneer uw onderwijs, uw
handel, uw studie gevaar liep geregeld te
worden, niet naar de uitkomsten van veeljarige
wetenschappelijke nasporingen, maar naar de
uitleggingen, die spitsvondige godgeleerden
hebben goedgevonden te geven aan de uitspraken
van den bijbel; zoudt gij dat kalm aanzien?
Zondt gij er u rustig in schikken, als bepaald
werd, dat de Javaan dom gehouden moest
worden, omdat bij dan meer geld opbrengt;
als werd vastgesteld, dat uw zoon deze en gene
wetenschap voor handel en industrie onontbeer
lijk, niet op de scholen mocht leeren, omdat
zulks zijn geloof kon schadenals bij de wet
werd aangenomen, dat bet onderzoek in de
wetenschap werd beperkt, omdat een of ander
geestelijke had uitgevonden, dat de mensch
niet zooveel mag weten of wel dat onderzoek
gevaarlijk is! Zoudt gij met de armen over
elkander dat aanbooren en u troosten met de
gedachte, dat gij mogelijk een paar galden
belasting per week minder te betalen zoudt
hebben? Of zoudt gij u er bij neerleggen, dat
gij op hoogen ouderdom met verboden uitbrei
ding van zaken en van studie, wel arm, ellendig
en bekrompen, maar toch een beetje moer ge-
loovig zoudt zijn geworden?
Komt, zegeningen der conservatieve regeering
pokken en syphilis stort uwen verpestenden
invloed uit over ons dierbaar vaderland 1 Geen
vaccinatie maar pokken, de Heer wil het 1
Woed voort afgrijselijkste aller ziekten, kom
eu doe geheele geslachten uitsterven ter wille
van één enkele loszinnige, de Heer wil hel!
Men mag zijne straffende hand niet terughouden 1
Helpt, opdat de misdaad der vaderen bezocht
worde aan de kinderen aan het derde en vierde
geslacht 1
En moeders! Is dat de toekomst die gij voor
uwe kinderen droomt? Zult gij wenscben, dal
de tijd aanbreke, dat niet gij de opvoeding
uwer lievelingen zult leiden, maar dat de ge
loovige u zal voorschrijven, wat voor bun
welzijn noodzakelijk is en wat niet?
Gij Nederlandsche mannen en vrouwen 1 als
een ellendeling het lichaam uwer kinderen be
dreigde, zoudt gij niet stand en fijne vormen
en geslacht vergeten en uwe kinderen verdedigen
desnoods met ruw geweld?
En wat zoudt gij doen, als men niet het
lichaam, maar de ziel uwer kinderen, hun
denken en streven en willen bedreigde?
Zoudt gij werkeloos blijven of zoudt gij als
de Belgen in een laatsteu wanhopigen kamp
mede strijden om te redden wat te redden is,
om te verdedigen, wat mogelijk is?
We hebben eerbied voor elke geloofsover
tuiging, maar we willen geen mannen aan het
roer van staat, die de regeering afhankelijk stellen
van de kerk. Geloof is één wetenschap, staats
wetenschap en regeeriugsbeleid is iets anders.
Die mannen des geloofs mogen zalig zijn
in den geloove; voor de regeering, voor de
regeling van zaken moet men weten 1
Maar zijn die mannen des geloofs wel zelf
overtuigd van de echtheid van hun beweren,
dat meer dan de helft van de natie hun mee
ning deelt? Maar waar zijn dan die arbeiders,
die de heerlijke taak te vervullen hebben, te
arbeiden in den wijngaard des ïïeeren Er zijn
op dit oogenblik in Nederland twee honderd
acht en zestig kerkelijke gemeenten of deelen
vau gemeenten, die geen dominé kunnen krijgen 1
Maar wanneer er nu zulk een overgroot gebrek
is aan mannen, die eene zoo heerlijke en zegen
rijke bediening kunnen krijgen, is dit dan geen
bewijs, dat de natie onder bare zonen sleebts
weinigen telt, die alleen voor bet geloof leven
en hunne landgenooten in diezelfde zaligheid
willen doen deelen?
Het gevaar is groot; het oogenblik is ge
wichtig.
Wilt gij terug naar den tijd van voor de
Hervorming? Kiest dan anti-liberalen!
Wilt gij want bij de zegepraal der tegen
partij zal Diet de Nedeiiandsch-Hervormdc kerk,
maar de Roomseh-Katkolieke kerk gaan heer-
schen wilt gij den priester zien optreden
als wetgever in staat en stad, als heerscher
en bevelhebber in uw eigen huis, als gebieder
over uwe kinderen, kies dan anti-liberalen!
Maar zijt gij nog Nederlanders en zijt gij
waard het te zijn, zijt gij mannen met een
open oog voor wat recht en billijk is, voor de
ware behoeften des tijds, zijt gij vaders, die
een oogenblik over hebt voor bet welzijn uwer
kinderen, voor de eer van uw en hun vaderland,
voor ons aller geluk, dan heb ik eene andere
taak voor u.