ZIERIKZEESCHE COURANT. voor liet arrondis- semeiit Zierikzee. TERDAI TERDAI 1884. No. 83. Zaterdag 25 October. 87ste jaargang. NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD en Duitsche IRES, LAND. Irief. ER OP OF ER ONDER. rijs gebruiken? "Ii-Hollainlscli. rdenboek, tevens gto Woorden over use lift it, list behoeften van onten lit, 2 deelen, '1~14 bbonden in één heel hts f 3,50. Franco eli-HoIlamlscli deuboek, volgens Müller, 2 deelen, ,00. Fi 'anco thuis 'oov den spotprijs |g is, om het beste profiteere hiervan. de meest gezochte |sche Woorden- i aangeboden. Talm Jtwissel over, waarbij iboekcii. Bazaar van Goed- |arkt, te Rotterdam. -Maatschappij. ai o. 1 en 2. 'LAATSEN. n met zer shaven. 34. Van liotterdam: 'smorg. 'Jl.-u. 11.— 10.30 9.— 11.— 11.— 10.30 10.30 zee en Rotterdam ijuit f -1,50, Voor- or n e maand, •den prijs. n. Ma aden Co., en G. Vos. Bouman. OLIVIER. PLAATSEN. met ershaven. 34. It otterdam.- d. '22 's m. 10.u. I 24 10. 27 10. d. 29 10.— 31 10. etonrkaarten. jenf 3.— kajuit. 2.50 ijuit 1,50 terdamJ. A. v. D. Ie Hoek Pauwensteeg n Directeur N GASTEL. «an te Zierikzee. Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND uitgezonderd op FEESTDAGEN. Prijs per drie maanden ƒ1,Franco per post fi,— Afzonderlijke nommers 5 Cent, met Bijblad 10 Cent. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Per gewone regel '10 Cent. Huwelijks-, Geboorte- en Doodberichten van '1G regels 60 Cent. Dienstaanbiedingen van '1-5 regels, mits contant betaald, 25 Ct. Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENHAN. Het is onbegrijpelijk, dat ev op dit oogenblik in Nederland nog éen verstandig mensch kalm tbuis kan zitten, zonder angst en bezorgdheid voor de toekomst, zonder ernstig streven om de zegepraal van zijne beginselen te verzekeren. Heeft inderdaad ieder zicb afgevraagd, wat het wel beteekent, dat de Kamers ontbonden zijn Is men doordrongen van de beteekenis van den geweldigen strijd, dien wij bij de aan staande verkiezingen zullen te strijden hebben? Het zal goed zijn, dit aan onze lezers te herinneren. Het is meer gebeurd, dat mannen, die men niet durfde verdenken, God op de lippen hadden en den duivel in bet hart. Welnu, dat is ook nu gebeurd en thans meer dan ooit. Wanneer de conservatieven en de auti-revo- lutionairen zeggen, dat de Kamer ontbonden is omdat de zaken in liberale handen achter uitgaan, gelooft hen niet. Wanneer ze beweren, dat deugd en goede zeden gevaar loopen onder een liberaal bestuur, gelooft hen niet. Wanneer ze volhouden, dat de liberale be ginselen geld en nog eens geld kosten, gelooft hen niet of wilt gij liever gelooft hen wel, maar bedenk, dat als inderdaad deugdzaam en eerlijk zijn een winstgevend beroep was, we alle gevangenissen wel konden afbreken. Neen, eerlijk zijn kost geld. Maar liever arm en eerlijk, dan rijk en outeerd! Wanneer ze getuigen, dat de liberale begin selen ons den kostbaren Atjeh-oorlog hebben bezorgd, zoo gelooft hen niet. liet is alleen in den hoogsten nood en in het dreigendst gevaar, dat de Kamers ontbonden worden. Het is alleen, wanneer het welzijn des lands op het spel slaat, wanneer de aller gewichtigste en ver strekkende besluiten moeten genomen worden, dat de booge regeeriug durft wagen de vorming der Kamer van een enkelen verkiezingsdag te laten afhangen. En die bange en benauwde lijden beleven wij thans! De zaken gaan verkeerder is niemand die dat tegenspreekt! Maar waarom Omdat de liberalen nog maar altijd de handen niet ruim genoeg hebben gehad; omdat zo steeds beperkt en tegengewerkt en gedwars boomd door cleriealen en conservatieven en anti revolutionairen en hoe de andere partijen mogen heeten, nu op deze, dan op die wijze hebben gezocht de banden vrij te krijgen. En zoo, al zoekende naar een middel om aan die schaar van nachtgeesten te ontkomen, hebben de libe ralen langzamerhand opgehouden eensgezind te zijn. De een vond een middel en vormde een kring, en de ander vond een nieuw middel en vormde een anderen kring en al die kringen en kringetjes, in plaats van eendrachtig samen te werken, hebben limine krachten versnipperd en verdeeld en ze waren op bet punt aan de tegen party vrij spel te laten. ve,rhr ook zelfs die verdeeldheid, een ramp vo8P i^èderland en de rechtstreeksche oorzaak dezer kamerontbinding, gaf der liberale partij gelegenheid, een schitterend bewijs van eerlijk heid te geven. Waar is bet bij de tegenpartij i ooit gebeurd, dat ze een barer aanhangers verloocheiMe en openlijk verwierp Nooit, nooit, nooit is At gebeurd. En boewei de liberalen volmondig erkennen, dat Kappeyne hunne be ginselen is toegedaan, boewei ze onuitputtelijk zijn in bun lof over de zeldzame bekwaamheden van den grooten rechtsgeleerde, ze hebben zijne fouten openbaar gemaakt en hem ongeschikt verklaard, oipdat ze wèl zijne liberale beginselen huldigen, maar volstrekt afkeuren dat ze zoo worden toegepast. Ja, er is achteruitgang in zaken Maar Lebben de liberalen dat gedaan Of heeft het noodlottig dobbelspel in buitenlandsche fondsen den handel den nekslag gegeven? Is niet daardoor overal de handel gedrukt en vertoont zich dat verschijnsel inderdaad alleen in Nederland? Worden de belastingen drukkend omdat men inderdaad overal te veel betaalt, of is het niet veeleer omdat men te weinig ontvangt Zeker, de afschaffing der differentiëele rechten kost ons geld en brengt ons geen voordeel aan1 Maar is het de schuld der liberalen, dat iu andere landen de regeeringen achterblijven, meer vrijzinnige beginselen toe te passen Nederland is steeds bet land der vrijheid geweest en bet stond in de dagen der gods dienstvervolging aan de spits der beschaving. Toen de dragouuades van Lodewijk schrik en ontsteltenis zouden in bet hart van duizende Fransebeu, ontving Nederland de arme ver volgden en bet land van Cadzand was als een welkom toevluchtsoord open voor hen, die door den geloovigen koning eu zijne maitresse ver dreven werden. Toen Spanje de joden verdreef, opende Amsterdam de poorten en bet werd de wijkplaats der onderdrukten en vervolgden. Wat zullen de geloovige menscbenvervolgende Christenen gejammerd hebben over zooveel Ne- derlandsohe goddeloosheid! Maar Nederland heeft volgehouden, bet beeft eer en goeden naam schitterend gehandhaafd en ook stoffelijk is het er wèl bij gevaren. De Fransche emigres brachten schatten mede, de vervolgde joden brachten aan Amsterdam de diamantslijperij en den diamanthandel. Daaraan heeft men toen niet gedacht en waarlijk het waren niet de allergeloovigsten, die dergelijke besluiten genomen hebben, die nog beden aan Nederland eene eerste plaats verzekeren ouder de natiën, die bewijzen geven van hun geloof: „ieder die de gerechtigheid werkt is ons aangenaam, hij zij van wat natie hij wil" en zoo streven naar de toepassing dei- leer„wees volmaakt, gelijk uw Vader iu den hemel volmaakt is, die zijne zon doet opgaan over boozen en goeden en regent over recht vaardigen en onrechtvaardigen". De ongevoeligste mensch beeft eene zeer tref bare plaats: zijne beurs. En bet is op die ellendige eigenschap, dat de anti-liberalen bun hoop hebben gevestigd. Spiegel ti aan België! Daar hebben de anti liberalen gouden bergen beloofd aan ieder, die met hen stemde. En wat zal het einde zijn? Natuurlijk, dat belastingen, die vroeger aan de school kwamen nu aan de kerk komen dat niet aan de opvoeding [der jeugd, maar aan het goud in de kerken en aan de tafels dei- geestelijken het znur verdiende geld der nijvere bevolking zal worden toebedeeld. Spiegel u aan België! Daar is de bekwame onderwijzer op straat gezet, aan armoede eu ellende ten prooi gelaten; maar den vetgemesten geestelijke, den onbe- kvvamen broeder, ja scharen van monniken eu nonnen uit alle streken der aarde werd blinde lings de toekomst der kinderen toevertrouwd. Vraag niet naar bekwaamheid dier onderwijzers, niemand heeft er ooit iets van gemerkt; be wijzen ontbreken. Vraag niet naar de zedelijk heid dier mannen en vrouwen, die, hoe onna tuurlijk het schijne, gedwongen zijn zoo het heet de krachtige stem der natuur tot zwijgen te brengen en ongehuwd te blijven leven. Vraag er niet naar! Wie kan de levensge schiedenis verhalen van zoovelen, die plotseling kwamen opduiken uit geheel onbekende streken 1 Spiegel u aan België! Ja, onze vijanden voeren als wapen tegen ons aan, dat de liberalen ruw en hard en geweldig tegen hunne tegen partij optrokken! Volkomen waar! Maar vaders, mannen van zaken, mannen van wetenschap, wanneer uw onderwijs, uw handel, uw studie gevaar liep geregeld te worden, niet naar de uitkomsten van veeljarige wetenschappelijke nasporingen, maar naar de uitleggingen, die spitsvondige godgeleerden hebben goedgevonden te geven aan de uitspraken van den bijbel; zoudt gij dat kalm aanzien? Zondt gij er u rustig in schikken, als bepaald werd, dat de Javaan dom gehouden moest worden, omdat bij dan meer geld opbrengt; als werd vastgesteld, dat uw zoon deze en gene wetenschap voor handel en industrie onontbeer lijk, niet op de scholen mocht leeren, omdat zulks zijn geloof kon schadenals bij de wet werd aangenomen, dat bet onderzoek in de wetenschap werd beperkt, omdat een of ander geestelijke had uitgevonden, dat de mensch niet zooveel mag weten of wel dat onderzoek gevaarlijk is! Zoudt gij met de armen over elkander dat aanbooren en u troosten met de gedachte, dat gij mogelijk een paar galden belasting per week minder te betalen zoudt hebben? Of zoudt gij u er bij neerleggen, dat gij op hoogen ouderdom met verboden uitbrei ding van zaken en van studie, wel arm, ellendig en bekrompen, maar toch een beetje moer ge- loovig zoudt zijn geworden? Komt, zegeningen der conservatieve regeering pokken en syphilis stort uwen verpestenden invloed uit over ons dierbaar vaderland 1 Geen vaccinatie maar pokken, de Heer wil het 1 Woed voort afgrijselijkste aller ziekten, kom eu doe geheele geslachten uitsterven ter wille van één enkele loszinnige, de Heer wil hel! Men mag zijne straffende hand niet terughouden 1 Helpt, opdat de misdaad der vaderen bezocht worde aan de kinderen aan het derde en vierde geslacht 1 En moeders! Is dat de toekomst die gij voor uwe kinderen droomt? Zult gij wenscben, dal de tijd aanbreke, dat niet gij de opvoeding uwer lievelingen zult leiden, maar dat de ge loovige u zal voorschrijven, wat voor bun welzijn noodzakelijk is en wat niet? Gij Nederlandsche mannen en vrouwen 1 als een ellendeling het lichaam uwer kinderen be dreigde, zoudt gij niet stand en fijne vormen en geslacht vergeten en uwe kinderen verdedigen desnoods met ruw geweld? En wat zoudt gij doen, als men niet het lichaam, maar de ziel uwer kinderen, hun denken en streven en willen bedreigde? Zoudt gij werkeloos blijven of zoudt gij als de Belgen in een laatsteu wanhopigen kamp mede strijden om te redden wat te redden is, om te verdedigen, wat mogelijk is? We hebben eerbied voor elke geloofsover tuiging, maar we willen geen mannen aan het roer van staat, die de regeering afhankelijk stellen van de kerk. Geloof is één wetenschap, staats wetenschap en regeeriugsbeleid is iets anders. Die mannen des geloofs mogen zalig zijn in den geloove; voor de regeering, voor de regeling van zaken moet men weten 1 Maar zijn die mannen des geloofs wel zelf overtuigd van de echtheid van hun beweren, dat meer dan de helft van de natie hun mee ning deelt? Maar waar zijn dan die arbeiders, die de heerlijke taak te vervullen hebben, te arbeiden in den wijngaard des ïïeeren Er zijn op dit oogenblik in Nederland twee honderd acht en zestig kerkelijke gemeenten of deelen vau gemeenten, die geen dominé kunnen krijgen 1 Maar wanneer er nu zulk een overgroot gebrek is aan mannen, die eene zoo heerlijke en zegen rijke bediening kunnen krijgen, is dit dan geen bewijs, dat de natie onder bare zonen sleebts weinigen telt, die alleen voor bet geloof leven en hunne landgenooten in diezelfde zaligheid willen doen deelen? Het gevaar is groot; het oogenblik is ge wichtig. Wilt gij terug naar den tijd van voor de Hervorming? Kiest dan anti-liberalen! Wilt gij want bij de zegepraal der tegen partij zal Diet de Nedeiiandsch-Hervormdc kerk, maar de Roomseh-Katkolieke kerk gaan heer- schen wilt gij den priester zien optreden als wetgever in staat en stad, als heerscher en bevelhebber in uw eigen huis, als gebieder over uwe kinderen, kies dan anti-liberalen! Maar zijt gij nog Nederlanders en zijt gij waard het te zijn, zijt gij mannen met een open oog voor wat recht en billijk is, voor de ware behoeften des tijds, zijt gij vaders, die een oogenblik over hebt voor bet welzijn uwer kinderen, voor de eer van uw en hun vaderland, voor ons aller geluk, dan heb ik eene andere taak voor u.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1884 | | pagina 1