Z1ERIKUEESCHË COURANT.
v##r het arrondis- semeist ZierihZ
ee.
1883. No. 87.
Zaterdag 10 November. 86ste jaarg.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD T*
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN
Prijs per drie maanden f 1,Franco per post ƒ1,
Afzonderlijke nommers 5 centmet Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIE,N:
Per gewone regel '10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterFjk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever H. LARENMiN.
Binnenland.
ZIE RIK Zee, 9 November 1 88 3.
S of Z? Thans zijn wij in staat aan onze Lezers
den uitslag van het gehouden plebiscit mede te deelen.
Deze is, dat men zich bij overgroote meerderheid,
schier eenparig zelfs heeft verklaard voor het behoud
der z.
Van velen onzer lezers ontvingen we wel geen kaartje,
doch wij mogen daaruit niet opmaken dat zij vóór de
zijn, eerder houden we 't er voor, dat de quaestie
hun niet genoeg interesseerde om aan de stemming
deel te nemen. Voor ons is de uitslag beslissend en
wij onderwerpen ons er met genoegen aan, gelijk we
vooraf verklaard hebben ons aan den uitslag te zullen
onderwerpen, hoe die ook mocht wezen.
Men ziet in het hoofd van dit nummer dat de s-
periode gesloten en die der z heropend is.
Het spreekt echter van zelf, en dat zullen onze
Lezers ook wel begrijpen, dat nu niet door deze
stemming is beslist dat de spelling met twee z de
juiste is en op voldoende gronden berust. Zoo iets kan
een plebiscit niet uitmaken. Er is nu slechts uitge
maakt dat wij ter wille onzer stadgenooten en verdere
belangstellende lezers 't nu n aar bij de z zullen
houdenniet bij wijze van verzet tegen het ministerieel
verlangen om de verbeterde of althans veranderde
spelwijze in te voeren, maar omdat we ons niet ver
zetten willen tegen de nu eenmaal burgerrecht heb
bende z.
De quaestie zelf blijft er ongeschonden bij. Wij
stellen ons zelfs voor binnenkort hieromtrent niet on
belangrijke mededeelingen te doen en wel niets meer
of minder dan een misschien wel juist betoog, dat het
toch geen z maar een s zou moeten wezen, als men
een op waarheid gegronde spelling wilde hebben.
Doch dit komt later; het zou toch in dit nummer
ietwat zonderling staan.
Als paarden- of beestenmarkt beschouwd leverde
de dag van gisteren weinig opmaar er was een
groot aantal buitenlieden in de stad en er is vrij wat
omgegaan, zoodat de neringdoenden een goeden dag j
hadden. De Sociteit »Tot Nut en Genoegen" hield
's avonds in de zaal der Sociteit »Concordia" haar ge
wone najaarsvergadering, die druk bezocht was. Aan
gemoedigd door het succes met de afgeloopen verloting
ter gelegenheid der zomerpaardenmarkt, heeft het
Bestuur der Sociteit »Tot Nut en Genoegen" besloten j
in 1884 wederom een verloting van paarden te doen
plaats hebben.
In de Dinsdagavond aangevangen najaarsbijeenkomst
der Staten van Zeeland is bepaald, dat de benoeming
van een buitengewoon lid van Gedeputeerde Staten, j
art. 89 der prov. wet, noodig geworden, doordien de
heer Mr. J. Moolenburgh, benoemd tot lid der Eerste
Kamer, ophoudt lid der Staten te zijn, a.s. Donderdag
zal geschieden.
Wie meenen mocht dat er te Tolen geen leven in
de brouwerij is, heeft het mis. Immers de kerkeraad
der Ned. Herv. Gemeente past letterlijk toe het dwingt
ze om in te gaan." Het eerwaardig college heeft den
heer B. onder censuur gesteld, omdat hij zijn kind,
dat reeds drie jaar oud is, niet wil laten doopen, tenzij
in modernen geest, en twee andere lidmaten zijn
schriftelijk scherp berispt, omdat zij zich stelselmatig
onthouden van het bijwonen der openbare godsdienst
oefeningen.
De heer H. A. Gillot, pred. der Ned. Herv. Gemeente
te Petersburg, is door den keizer van Rusland benoemd
tot ridder 3e kl. der orde van St. Anna.
Door een jager te Sluis zijn in dit seizoen reeds
227 hazen geschoten.
De heer Lefèbre, geluidmaker in den Haag, heeft
een spreektrompet uitgevonden, bestemd voor de artisten
in schouwburgen enz. om zich te doen verstaan door
het publiek, al maakt dit ook nog zooveel leven. De
toestel is ook zeer geschikt voor regiments-komman-
danten om hun kommando's te doen hooren, en voor
het gebruik op zendingsfeesten en andere groote bijeen
komsten in de open lucht wordt het zeer aanbevolen.
Ook te Nijmegen wordt een Planten- en Yogeltuin
opgericht. Het plan heeft men te danken aan den heer
Bert Brouwer, architect aldaar.
Het Magdalenahuis te Zetten, een gesticht voor ge
vallen vrouwenzal aanmerkelijk worden vergroot
wegens het steeds toenemend getal van gevallen vrouwen.
Nog weet men het rechte niet aangaande de Trans-
vaalsche deputatie, die zich te Londen bevindt, althans
men hoort er niets bepaalds Vanwel allerlei bijzonder
heden, kleinigheden en geruchten. Deze betreffen 't doen
en laten van Paul Kriiger in 't,hotel; of 't zijn tamelijk
verwarde verslagen van meetings, waarvan men zelfs
niet kan uitmaken of zij uitgegaan zijn van vrienden,
dan wel van tegenstanders der Transvalers.
Wat Nederland aangaat, wij voor ons zien er zoo
in, dat de deputatie zoo weinig mogelijk notitie van
Nederland nemen zal. Er is iets vreemds inmaar
't heeft den schijn alscf de lui van de deputatie er
tegen op zien hierheen te komen, alsof zij bang zijn
zich in de kaken van den leeuw van het modernisme
te wagen. - en och, die leeuw is toch zoo mak! - Heeft
men nu Paul Krüger en zijn gezelschap bang gemaakt?
Heeft men hen ingepakt? 't Is waar, van den aanvang
af, dat de berichten van den heldenstrijd der Transvalers
hier sympathie met hen verwekten, open baarde zich scherp
verschil in richting tusschen de mannen, die zich met
de Transvaal gingen bemoeien. Had wijlen Burgers
van hier enkele elementen uit de liberale partij en
van de moderne richting opgezocht en medegenomen,
zoodat dit hier de illuzie deed ontstaan, dat de Trans
vaal op den weg van den intellectueelen vooruitgang-
was en daarop verder wilde voortstreven, nu ver
toonde zich een geheel verschillend verschijnsel. Ja,
oud-Calvinisten en ietwat vrijzinnige middelmannen
plukhaarden schier om de eer of 't voordeel om het
Holland van 1880 te introduceeren bij de Zuid-Afri-
kaansche stamgenooten, in welke de eerste de eerwaardige
mummies van de tijdgenooten der Dordsche vaderen,
de andere gewone mensehen, die toch wel zoo wat met
den tijd waren medegaan, meenden te zien.
Ei1 ontstond echter een soort van compromis. Waren
de Transvalers bang of schuw 'voor de moderne Hol
landers, men paaide hen met de verzekering, dat 'niets
van 't moderne kwaad zou ingesmokkeld worden tegelijk
met de voor het overige zeer welkome goede Hollandsche
Rijksdaalders, zoo n.l. Holland in dien zin met Trans
vaal in relatie wilde treden.
Nadat men Engeland met lood zoo prompt betaald
had, kon men toch op Engelsch kapitaal wel niet
rekenen.
Zoo gloorde het vonkje van sympathieke en tegelijk
practisch nuttige betrekking met't tegenwoordige Neder
land aan. Er kwam een soort van Zuid-Afrikaansche
handelmaatschappij in den dop en velen vleiden zich
met een aanstaande ontwikkeling tot een aardig vet
gansje.
Daar komt op eens ontnuchtering.
De Boeren zouden hier hun kanonnen komen laten
kijken; natuurlijk enkel een operatie om sympathie te
wekken en ook daarvoor eigenaardig geschikt. De
kanonnen zijn niet te kijk gekomen. Slechts in een
hoekje van de tentoonstelling kwam wat uit Transvaal
te zien, doch dat was blijkbaar niet op reclame be
rekend.
Toen 't ontslag, of liever 'tvan .de baan knikkeren
van dr. Jorissen. Laat de persoonlijkheid van dr. Jorissen
zijn zoo zij wilop zulk een manier als men met
hem gedaan heeft zet een volk, dat common sens en
begrip van fatsoen heeft, geen eersten staatsdiener
aan den dijk. Dat was iets van domme, misleide,
dweepzieke boeren, die zich lieten gebruiken door
gezwartrokte leiders achter hen, gelijk zij reeds meer
malen zich door deze lieden tot dwaasheden hadden
laten, verleiden, en 't welk onder meer, hun de annexatie
had op den hals gehaald.
En nu, nu ziet men, dat de deputatie Nederland
zoo tamelijk wel ignoreert, doch niet ten eènemale.
Men ziet den eigengemaakten dictator der Calvinisten
naar Londen trekken en men ziet daarheen ook gaan
een rechtsgeleerde van naam en familie, die voor
een christelijk staatsman doorgaat, al hebben
christendom en politiek ook niets met elkaar te maken
en al doodt van die twee altoos het eerste de tweede
of omgekeerd.
In dat alles is zooveel verdachts, dat wij voor ons
nu enkel nog maar nieuwsgierig zijn te weten of de
Transvalers nog de illuzie koesteren dat Nederland,
nu ze zijn geest niet hebben willen, althans zijn geld
zal willen geven voor een leening.
Het heeft er veel van, dat de Standaard sinds
eenige dagen als officieuse moniteur van de deputatie
te beschouwen is. Inderdaad dragen de door de
Standaard gegeven mededeelingen in haar door
gaand apodictischen toon wel het merkteeken zooniet
van volkomen juistheid, dan toch van volkomen ver
trouwen in de bron waaruit zij kwamen. Die bron
zal wel dr. Kuyper zijn en deze is in de omgeving
der deputatie.
Volgens deze mededeelingen dan is het voorname
doel dat de deputatie zich voorstelt het verkrijgen van
een herziening der conventie, in den zin van terugkeer
tot de conventie van Zandrivier. De deputatie zou
waarschijnlijk Nederland wel bezoeken, doch niet dan
na vier of vijf weken. Het bezoek in Nederland zou
ten doel hebben, aan het Nederlandsche volk, zonder
onderscheid van partijen, dank te komen zeggen voor
de alzijdige en warme sympathie, die zich tijdens den
oorlog voor de Transvalers in Holland heeft geopenbaard.
Bij dat bezoek zal een officieel en een intiem deel
te onderscheiden zijn. OffLiëel zal de deputatie zich
tot het geheele volk wenden en daarom, geeft de
Standaard te kennen, zullen voor dit ofliciëele gedeelte
»alle partijen in betoon van geestdrift kunnen wed
ijveren." 't Is wel beleefd! Het intieme gedeelte van
het bezoek is voor de «geestverwanten". Alleen de
geestverwanten zullen dus naar het schijnt iets aan »de
leden" der deputatie hebben.
Het is moeielijk te vatten hoe de Standaard zoo
op wedijver in betoon van geestdrift kan vlassen van
de zijde van landgenooten, die geen geestverwanten
van de Transvalers zijn.
Het komt ons voor, dat het geestverwantschap in
deze alles of niets moet zijn. Juicht Nederland de
dapperheid der Transvalers toe, dan is dit uit zeker
gevoel van geestverwantschap. Maar Standaard- of
Dordsch geestverwantschap is dat volstrekt niet.
Het is onhandig van dr. Kuyper (als deze n.l. de
ingever is van de mededeelingen) om zoo te praten
over partijen en geest- of niet-geestverwanten. Men
weet nu al vooruit wat dat te beteekenén heeft en
hoe de geheele manifestatie die men zou willen, maar
met een onverschillig oog zal aangezien worden door
de deputatie, die daarentegen meer intiem hoopt op
bidstonden en dergelijke kerkelijk geverfde uitingen,
of zou de Standaard voor het belang zijner partij
aan de zaak slechts dien draai trachten te geven
Aangaande de Jorissen-zaak bevatten deze mede
deelingen een goedmakertje. Dit ziet er echter wel
wat vreemd uit. Het komt hierop neer, dat die zaak
lang zoo erg niet is, dat dr. Jorissen niet uit den
staatsdienst is buitengesloten, dat hij zelfs een gratifi
catie heeft gekregen, enz. Een slechte troost vóór een
man, die, terwijl hij op reis is, zonder vorm van proces,
buiten zijn weten, door 't ostracism us getroffen wordt,
met al de onaangename gevolgen daarvan.
Ook de houding van dr. Jorissen verdient opmerking.
Hij bevindt zich te Londen, logeert in 't zelfde hotel
als de deputatie, ondervindt de gewone burgerlijke
beleefdheid en laat niet na die terug te geven, terwijl
volgens een mededéeling in de N. R. Ct. hij nog
vóór het einde van deze maand met zijn gezin weder
naar Pretoria terugkeert. Hij schijnt dus zijn spel nog
niet voor goed uit en verloren te achten.
Blijkens een bericht, thans uit Amsterdam aange
komen, hadden wij in een vlaag van ondeugenden
luim toch wel juist gezien, toen wij zeiden dat de
studenten der vrije Universiteit de eerewacht voor de
Transvaalsche deputatie zouden uitmaken.
Niet enkel de bekroonden of althans velen daarvan
zijn ontevredenmaar ook de buitenlandsche commis
sarissen der tentoonstelling, die de orde van den Ned.
Leeuw gekregen hebben, zijn niet tevreden. Voor zich
zijn zij 't wel, maar zij hebben 't land, omdat niet
al de buitenlandsche commissarissen het kruis gekregen
hebben. Zij noemen met namen de commissarissen
van Nieuw-ZeelandNieuw-Zuid-Wallis, Victoria,
Queensland en van de stad Athene. Zij hebben zich
nu tot onzen Min. van Buitenlandsche Zaken gewend
om voor de bedoelde heeren alsnog de ridderorde te
vragen.
De Prins von Wied heeft, vergezeld van zijn ge
malin en Prinses Hendrik, Amsterdam bezocht en aldaar
het Instituut voor blinden met een bezoek vereerd.
Ook hebben de Vorstelijke personen het stadhuis wezen
zien en daar een exercitie van den brandweer bijgewoond.
Te Amsterdam is thans het brandpiket opnieuw
geregeld. In geval de hulp der schutterij noodig is,
wordt bij een tamboer of hoornblazer, die 't dichtst
bij den brand woont, door de politie alarm gemaakt.
Op zijn beurt doet deze het bij de schutters in zijn
buurt. Dezen moeten allen opkomen de eerstaanwezige
korporaal of sergeant aanvaardt het bevel, zoodra hij
een clubje schutters bijeen heeft en blijft dat bevel
voeren tot een hoogere in rang zijne plaats kan in
nemen. Zooals men weet, geldt echter als regel, dat
de hulp der schutterij te Amsterdam niet wordt in
geroepen.
Ook te Amsterdam doen de sociaal-democraten bij
den Raad der gemeente een poging om aan de kinderen
op de scholen voor onvermogenden, wier ouders dit
verlangen, dagelijks warme spijs te doen uitreiken.
Het fiasco dat die bedeelingsmanie in Den Haag maakte
schijnt de sociaal-democraten nog niet genezen te
hebben.
