Z1ERIKSEESCHE COURANT.
voor het arrondis-
seiiient ZieriSisee.
1883. No. 74. Woensdag 26 September. 86ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN
Prijs per drie maanden 1,Fr a nco per post ƒ1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DE-R ADVERTENTIE N:
Per gewone regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stnkken, de redactie betreffende, gelieve inen uiterlijk een dag' voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENlflAN.
Nog een Program.
li.
Een staatkundig program kan zijn: de uit
drukking in formules, stellingen of artikelen van
al de meeuingeu, weusebeu, eiscken, begeerten
en bedoelingen eeuer bestaande politieke partij,
óf datzelfde maar voor een ideale staatspartij,
dus zooveel als een vaandel waar om keen men
een partij hoopt te zullen vormenóf liet kan
ook zijn een tendenz-stuk, een manifest, dat
door een leider of invloedrijk lid van een partij
of eenigeu van dezulken in de wereld gezonden
wordt pour le besoin de la cause, n.l. voor
kun persoonlijke zaak, of althans voor de zaak
zooals zij persoonlijk die opvatten, of door
anderen weuschen opgevat te zien. Die anderen
zijn dan niet de partijgenooten, maar zij die
daar buiten staan.
Onze politieke literatuur is doodarm aan
programs van de eerste soort, zoowel als van
de tweede. Van de derde soort vallen nog al
eenige proeven aan te wijzen, doch dat zijn
meest verongelukte van de tweede soort.
Groen beeft herhaaldelijk doch steeds tever
geefs gepoogd een program van de 2e soort voor
de door hem gedroomde ideale anti-revolutionaire
partij tot stand te brengen. De eerlijkheid van
zijn karakter deed hem zijn pogingen staken
nog vóór zij tot de formuleering van een program
hadden geleid. Steeds werd lii) geslingerd tusschen
contrarevolutie en anti-revolutie, soms met
buitelingen in de revolutie, als een natuurlijk
gevolg van 't onmogelijke van een vereeniging
van theocratie, met democratie, van absolutisme
met radicalisme.
Sommige volgelingen van Groen, o. a. Daniel
Koorders, hebben eveneens beproefd het onuit
sprekelijke uit te spreken, het onbestaanbare
wezenlijk te maken, het zwevende droombeeld
niets dan een hersenschim trouwens te
vatten en stabiel te doen zijn. Eindelijk
heeft dr. Kuyper zijn inktpot droog geschreven
en 't geduld zelfs van zijn meest naïeve aan
hangers vermoord met het maken van „Ons
Program", dat toch niettemin in de praktijk
telkens, nu op dit dan op dat punt gebleken
is niet het program der anti-revolutie te zijn,
want nauwelijks in de wereld gekomen lokte
het ook protesten en excepties uit en weldra
kwamen velen van de partij pertinent in verzet.
Het program van dr. Kuyper was er dan ook
veel meer een van de 3e soort't was eigen
speculatie. Daarom maakte het ook de concur
rentie gaande en verlokte o. a. den heer Lob
man tot navolging in zijn privé.
Van zoodanigeu aard, n.l. een mislukt vlag-
prograin, is o. i. ook het program van dr.
Scbaepman.
Wij hebben reeds opgemerkt dat er voor de
katholieke partij geen politiek program noodig
is, sedert zij niet meer nationaal is maar door
den ultramontaansclien invloed het nationale
dat zij kan bezeten hebben nagenoeg geheel
verloren heeft, het althans tot verstommens toe
Mr, D. Koorders. De anti-revolutionaire Staatsleer, 1860.
moet onderdrukken. Tijdens de, wording en in
de eerste periode der Grondwet van 1848 was
de katholieke partij liberaal, liet zich althans
de liberale weldaden welgevallendoch sedert
is alles veranderd, de nltramontaansche belangen
zijn de Nederlandsche belangen niet en thans
zien wij 't katholiek deel des volks in verbond
met de protestantsehe elericalen teu strijde trekken
tegen datzelfde liberalisme dat het heeft in de
gelegenheid gesteld om te worden wat het thans
is: een stoute partij, die met Neêrlands historie
den spot drijft en spuwt op de graven onzer
beroemde vaderen, terwijl de protestantsehe
elericalen daarop zitten te soezen, de beginselen
vergetende waarvoor de groote reformateurs
der zestiende en do helden der zeventiende eeuw
gestreden hebben.
De katholieke partij het zij nog eens
gezegd heeft geen algemeen politiek program
noodig, zulk een ding moet a priori reeds
een leugen zijn, wie 'took opgesteld hebbe of
nog mocht opstellen. Wat kan de katholieke
partij dan nu tOcli nope --wijlipt*,--vlal z»y ulco
reeds in allen overvloed bezit? Trouwens zij
heeft als zoodanig niets te willen. Zij heeft
slechts te hooren en te volgen te hooren naar
't gebod, te volgen wie haar voorafgaan, of
waarheen zij wordt gedreven. En daar ook
in dit program van dr. Scbaepman blijkt dit
tusschen de regels door en daar, zeggen
we, 't wachtwoord en 't hoogste bevel niet hier
in Nederland wordt gegeven en ook niet zoo
aan de groote klok wordt gehangen, zoo springt
de bedenking naar vorenwaartoe zulk een
program, een ultramontaansch program? Het
kan niet moeten dienen om de verstrooide
schapen der kudde weder te hereenigenwant
de kudde liep nog nooit zoo gedwee in rij en
gelid als sinds eenige jaren, en elke verkiezing
is een tijd^an groote manoeuvres in vereeniging
met de kudde der protestantsehe elericalende
kolonnen der geallieerden zijn perfect in orde,
aangesloten als een bus.
Het kan niet moeten dienen om de onge-
loovigen en liberalen te hekeeren. Wie zou driest
genoeg zijn om dat te beproevenZoover kan
de ambitie van dr. Scbaepman onmogeiijk gaan.
Waartoe dan? We zullen zien.
Wordt vervolgd.)
Binnenland.
ZIER IK SEE, 2 5 September 1 8 8 3.
Zaterdag werd in de benedenzaal der Sociteit «Belle-
vue" alhier de gewone driemaandelijksche vergadering
gehouden van onderwijzers in het Arrondissement
Zieriksee. Daar de Arr. Schoolopziener mr. J. W. A.
Schneiders van Greijffensweth door ongesteldheid ver
hinderd was, werd het voorzitterschap waargenomen
door den heer Bastmeijer. Ruim twintig hoofden van
scholen en verdere onderwijzers waren ter vergadering
opgekomen, terwijl mede een lid der PI. Schoolcom
missie, dr. J. K. de Bruijne, voor een gedeelte van den
tijd de vergadering bijwoonde.
Behalve de huishoudelijke zaken werden nog eenige
vraagpunten en punten ter bespreking behandeld.
De heer Breas, hoofd der school te Sir Jansland,
leidde de bespreking in van de vraag: Wordt er
tegenwoordig op de lagere scholen niet wat te weinig
gevorderd van het geheugen?" Spreker bracht in her
innering hoe in vroeger tijd het onderwijs bep. in
Geschiedenis en Aardrijkskunde voornamelijk neerkwam
op geheugenwerk, dat zelfs vaak een dood geheugen
werk washij wees er op, dat men liet verkeerde van
deze manier had ingeziendoch constateerde dat men
thans wellicht wat al te veel het geheugen buiten
rekening liet, 't welk bij de groote massa leerstof, die
de nieuwere en thans algemeen in gebruik zijnde
leerboeken bevatten, groote nadeelen kan medebrengen,
daar het weten en bewaren van het geleerde vaak
veel te wenschen overlaat. Hij meende dus den raad
te moeten geven van 't eene te doen en 't andere
niet na te laten, en dat de onderwijzers linn lessen
toch zooveel mogelijk zoo dienden in te richten dat
zij zich vergewissen dat het geleerde werkelijk het
eigendom der leerlingen blijft. Onderscheidene sprekers,
in de hoofdzaak het met den inleider eens zijnde,
leverden bijdragen tot de beschouwing van het onder
werp. De heer Bastmeijer o. a. wees op het verschil
tusschen woord- en zaakgeheugen en dat de onder
wijzer vooral wérk moet maken van de oefening van
dit laatste, als het beste middel om het werktuigelijk
T'on, buiten leeren tes'en te eaan of onschadeliik te
maken.
Een ander vraagpunt was de verklaring van de
zegswijze: »Als 't hoekje om 't strootje komt." De
heer Oostermandie de ref. van dit punt had op zich
genomen, verklaarde dat het in geen der onderscheidene
door hem geraadpleegde verzamelingen van spreek
woorden en spreuken te vinden is. Hij gaf echter de
gissing ten beste, dat het woord «hoekje" hier be-
teekent vischhaak of vischhoek en dat «strootje" hier
is de oude vorm van strotje, van strot, keel, zoodat
de zin kan zijn, als de haak in of aan de keel
komt," welke verklaring niet strijdt met den zin dien
men in 't gebruik aan de spreekwijze geeft, want zij
beteekent Werkelijk »als 't gevaar dringend is", «als
de nood aan den man komt" of zoo iets.
Door den heer de Bil werd de vraag behandeld
«Wat valt er van de wiskundige aardrijkskunde binnen
het gebied der lagere school". Spr. was van oordeel,
dat dit deel der aardrijkskunde zeker niet weten
schappelijk noch uitvoerig op de school te behandelen
ismaar dat het zeer nuttig kan zijn ter bestrijding
van bijgeloof en voor de algemeene ontwikkeling,
enkele voorname punten te verklaren.
De volgende vergadering werd bepaald op 22 December.
De zittingen van het te 's Ilage gehouden anti-
(of volgens anderen eenvoudig) prostitutie-congres,
zijn thans afgeloopen. Daar is op dit congres veel
belangrijks in betrekking tot het moeielijke maar
hoogst gewichtige sociale en moreele vraagstuk der
prostitutie gezegd. Wij hadden geen ruimte om daar
over uit te weiden en geven hier alleen de ten slotte
aangenomen conclusion
1°. Het congres wenscht dat in ieder land, waar
de wetgeving regelt de verhouding tusschen mannen
en vrouwen, zij gegrond zij op een beginsel van gelijk
recht en zedelijkheid voor beide seksen
2°. Het congres veroordeelt het verplicht genees
kundig bezoek in het stelsel der politie op de zeden
zoowel bij vrouwen als mannen, als een verkrachting
van de persoonlijke vrijheid, een belecdiging van het
verhevenste streven der beschaving en, tot administratief
stelsel verheven, als een noodlottige hygiënische fout;
3°. Het congres veroordeelt elke erkenning of offi-
ciëele toelating van de prostitutie als bedrijf en elke
erkenning der huizen van ontucht
4°. Het congres veroordeelt liet stelsel dat politie
of administratie discretionaire of buitengewone macht
geeft op het gebied der zeden, en verklaart, dat dit
gebied door het gemeene recht moet worden beheerscht;
