voor het arrondis-
smient Zierihsee.
I
4>
1883. No. 23. Woensdag 21 Maart. 86ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Binnenland.
waardig
p denglorie
'83.
m onzer
en Kunst
denten
nsterdam
hoorende
100 per
gen eene
van liet
'aarin de
res voor-
leelii gen
uden der
k en het
Ende te
gedeelte
n J. van
f
/iKisiksi;i:s<;iis:ï:oï6ï\\r.
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden 4,Franco per post f 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIE N:
Per gewone regel TO cent. Hu wel ij k s -Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1-5 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stokken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKFAMAN.
Uithoofde van den GOEDEN VRIJDAG
zal de Courant van a.s. Vrijdag niet verschijnen.
ZIE RI IC S E E 2 0 Maart 1 883.
Met de crisis schiet het nog niet hard op. Vrij
zeker schijnt het te zijn, dat de heer Heemskerk wel
door Z. M. geraadpleegd is, doch zich niet hééft willen
wagen aan de taak om een kabinet samen te stellen.
Thans zou de heer van Rees bezig zijn met het op
sporen van een stel mannen, die genegen zijn met
hem aan de groene tafel plaats te nemen. Dit moet
echter nog slechts als een gerucht worden opgevat,
daar er niets stelligs van vernomen wordt. Het. ont
breekt natuurlijk niet aan praatjes over personen, die
vernoemd worden in de eene of andere combinatie
en over de punten van politiek, die de crisis op het
oogenblik beheerschen. Hierbij worden zelfs aan Z. M.
den Koning zekere persoonlijke sympathieën en in
zichten toegedicht, die, omdat zij zaken aangaan die
niets met de aanleiding tot den val van het ministerie
te maken hebben, o. i. niet bij de crisis te pas komen.
Zoo zegt men, zou Z. M. persoonlijk zijn tegen afschaf
fing der plaatsvervanging en tegen legerorganisatie bij
de wet. Maar het is toch waarlijk geen militaire
kwestie, die tegenwoordig onze binnenlandsche politiek
beheerscht. Geen bepaald punt van wetgeving is het
waartegen de wagen gestooten heeft en omgekanteld
is. Het is veel meer een algemeene ziekte, die het
gevolg is van den vergroei der partijen. Ja, de wonder
lijke versnippering der vroeger bestaande vier groote
partijen in een aantal kleine, die zich vermoedelijk
eerlang weder zullen groepeeren in tweeën: cleriealen
en anti-clericalen of cleriealen en liberalen, dat is de
aanleiding tot de algemeene malaise. Nu is men het
niet eens over de vraag, welke groote remedie het
voordeeligst zal zijn voor elk dezer uitersten.
Hebben indertijd de cleriealen naar grondwetsherzie
ning gehaakt om art. 194 op te ruimen, de zaken
zijn zoo geloopen, dat aan dien kant veel uitzicht
gekomen is op de bereiking van het doel: de heer
schappij der clericale partij, ook zonder grondwetsher
ziening. En aan den anderen kant aarzelt men niet
zonder reden in de keuze van een weg tot verbetering
van het parlementair organisme. Algemeen stemrecht
in den grond 't eenige radicale middel durft
men niet aan; en dat niet zonder reden, daar men
vrij zeker mag stellen dat het algemeen stemrecht
slechts door een naren tijd van beproeving heen tot
verbetering zou kunnen leiden. Om te beginnen zou
het algemeen stemrecht de cleriealen op het kussen
brengen en een halve eeuw zou niet voldoende zijn
om het zoodoende over de natie gehaalde oordeel ge
noegzaam te bezuren en te boeten. Zoo is het natuurlijk
dat de bezadigden van alle partijen huiverig zijn van
den kinderen het scherpe mes in handen te geven.
Vooi eenige dagen werd in de bladen de mede-
deeling gelezen, dat de zoogenoemde »Adder"-com-
missie na afloop van haar taak ondersteuning der
hulpbehoevende nagelaten betrekkingen van de beman
ning der Adder" nog ongeveer f 20,000 over heeft,
en dat dit geld zou aangelegd worden tot een fonds
voor eventueelerampen, als die welke de bemanning
der Adder" is overkomen. Het zou dus weer een
nieuw permanent potje worden, zooals er reeds zoo
onnoemlijk veel zijn in het land en waardoor zich
voortdurend een vrij groot kapitaal bevindt in de
handen der potjes-beheerende, jaarlijks verslaguit-
brengende hoofd-commissies, commissies, sub-commissies
enz. De ontzettende ramp, die de Ned. visschersvloot
thans heeft getroffen en die ontegenzeggelijk veel erger
is dan het vergaan der volgende monitors of andere
onbehouwen machines ooit wezen kan, heeft de aan
dacht op het »Adder"potje doen vestigen en van vele
kanten de vraag uitgelokt of dit geld niet zeer ge
schikt kan geschonken worden aan de hulpbehoevende
weduwen en weezen der verdronken visschers. Het is
waar, de gevers zullen dat moeten goedvinden, kan men
zeggendoch deze gaven het voor de betrekkingen der
slachtoffers van de »Adder"-ramp, en blijkens het over
schot van f 20,000 hebben die het niet noodig omdat zij
reeds voldoende geholpen zijn en die liefdegiften de
ramp toch nooit voor hen tot een fortuintje mogen
maken.
Reeds heeft iemand in de Standaard het denkbeeld
opgeworpen om de gevers van giften voor de »Adder"-
ramp per briefkaart het hoofd-comité te doen mach
tigen tot het geven van de 20,000 aan de nood
lijdenden te Moddergat. De nood is daar groot, doch
ook op andere visschersplaatsen is dit het geval. Het
zou dus billijk zijn dat zich een algemeene commissie
vormde, die al de noodlijdenden door de jongste zee
rampen in haar zorgen omvatte.
Bij de schietoefeningen door het derde Reg. Inf. te
Bergen op Zoom, zullen proeven genomen worden
met een schijf volgens het model van den heer Wulfers,
beschreven in de Milit. Spectator van 1880. De te
bezigen schijven zijn 2,5 M. breed en 1,7 M. hoog.
De proeven staan in verband mét het uit te geven
nieuw voorschrift op de wapen- en schietoefeningen.
De aanstaande logies-nood te Amsterdam tijdens de
tentoonstelling zal niet behoeven te drukken op den
Prins van Wales, daar Z. M. het paleis op den Dam
ter beschikking van den prins heeft gesteld.
De nieuwe zegel belasting op betalingen van/" 10 en
hooger wordt van dag tot dag meer populair. Het is
nu reeds zoover gekomen dat de lust om de schatkist
te stijven in sommige streken de menschen drijft tot
het opkoopen van al de plakzegels, die te bekomen
zijn. Zoo schreef een inzender in de N. Rott. Ct. uit
Noord-Brabant, dat bij hem in den omtrek op elf
plaatsen geen plakzegels te bekomen waren bij de
Rijks-beambten, die met de verstrekking er van zijn
belast. Al de plakzegels waren opgekocht en die ze
nu in handen hadden, wilden ze niet afstaan dan tegen
20 opcenten verhooging. Men zou zeggen: waar valt
de speculatie toch al niet op aanOndertusschen ontstaat
door deze practijken groot ongerief voor den handel
en wel voornamelijk voor den kleinhandel.
Een Duitsch handelsreiziger, de heer M., verloor
dezer dagen te Breda zijn portefeuille, waarin, behalve
papieren, een belangrijke som was geborgen. Nog had
hij zijn schat niet gemist en rustig trad hij een koffie
huis binnen, toen de politie hem daar ïeeds kwam
zoeken om hem naar het bureel te geleiden, waar
de verraste eigenaar het zijne reeds gereed vond liggen.
De goede trouw was' wederkeerig. Want niet alleen
beloonde de heer M. den vinder (een politie-agent)
naar vermogen, maar toen men hem verzocht, zijn
geld na te tellen, antwoordde hij: »wat door de
Bredasche politie gevonden wordt is in vertrouwde
handen", en stak de portefeuille ongeopend in zijn zak.
Te Achlum is een 14jarige knaap zwaar aan het
hoofd gewond bij het doen springen met kruit van
een worteleind, zoogenoemd aarsgat, van een boom.
Onder de geslaagden voor het examen in handwerken
voor »Tesselschade" komt ook voor mej. Marie Stötzer te
's Hage, van wie het Vad. mededeelt dat zij, ofschoon
pas 17 jaar oud, verleden jaar reeds diploma voor
Midd. Onderwijs in het Boekhouden heeft verworven.
Een phenomeen dus.
De aardbeving. Zaterdag morgen tusschen
5 ure en half zes is te Amsterdam en op eenige andere
plaatsen in Holland een aardbeving waargenomen.
Het vroege uur, waarop de meeste menschen nog te
bed lagen, was oorzaak, dat niet iedereen het ver
schijnsel gevoeld heeft, maai' de waarnemingen van
hen, die reeds wakker waren of door de schokken
ontwaakten, zijn zoo talrijk, dat aan de wezenlijkheid
niet valt te twijfelen. De beweging heeft ongeveer
5 a 9 seconden geduurd, hetwelk vrij lang is voor
een aardbeving; zij schijnt op eenige punten van noord
naar zuid of omgekeerd gericht te zijn geweestandere
waarnemers voelden een op en neergaande, weer
anderen een golvende beweging. De beweging was
vrij sterk, zoodat meubelen kraakten, hangende voor
werpen schommelden, ruiten sprongen, deuren rammel
den, pendules bleven stilstaan, sommige schellen
aansloegen enz. Noemenswaardige schade schijnt nergens
aangelicht te zijn. Ook te water is de beweging waar
genomen en gaf zij de illuzie alsof de schepen opge
licht en weer in het water geworpen werden. Op
enkele plaatsen is een rommelend geluid vernomen
als van verwijderde ontploffingen.
De meeste menschen, die 't verschijnsel voelden,
dachten aan een ontploffing van een schip met kruit,
een kruitmagazijn of iets van dien aard. Daar er op
het telegraafbureau geen stoornis werd opgemerkt en
ook aan het instituut te Utrecht niets bijzonders werd
waargenomen, twijfelde men daar of het wel een
aardbeving zou geweest zijn; doch daaraan schijnt
wel niet te twijfelen, al zijn ook sommige electriciteits-
verschijnselen, die de aardbevingen doorgaans verge
zellen, nu niet of althans niet onderscheidenlijk waar
genomen.
Het blijkt dat sommige menschen in den waan
verkeeren, dat aardbevingen in deze streken zoo zeld
zaam zijn, dat men ze wel als zeer ongewone ver
schijnselen hier te lande mag aanmerken. De geschiedenis
bewijst dat dit een dwaling is. Ofschoon lang zoo
menigvuldig niet als in andere meer vulkanische
streken, zoo kwamen toch aardbevingen, aard- of
zeeschuddingen en waterberoeringen in ons land meer
malen voor.
In 1262 en 4342 zijn zware aardbevingen door
geheel Holland gevoeld. In 1449 had een aardbeving
plaats, die ook tegelijk als waterberoering werd waar
genomen. Een dergelijke viel voor op den 5 April
1580, die in het geheele land, alsook te Keulen, te
Parijs en op de Noordzee werd gevoeld. In 1602
den 2 Januari, voelde men hier te lande een aard-
schudding alsmede te Lausanne, te Gotha en in Bohemen.
In de jaren '1640, 1652 en 1692 kwamen lichte aard
bevingen voor. De vreeselijke aardbeving, die Lissabon
omkeerde op den 1 November 1755, werd ook hier
gevoeld en in December en Januari daaraanvolgende
herhaalden zich de schokken, ofschoon minder hevig.
Lichte aardschokken, die zeer plaatselijk waren, werden
waargenomen in '1758 en 1760. Zoo ook te Middelburg
en Vlissingen den 20 Februari 1828 te Veghel, te
's Hertogenbosch, Nijmegen en Arnhem den 6 April
1843, tusschen Lisse en Haarlem, alsmede te Delft
den 9 September 1850, te Bennebroek den 19 Sep
tember 1850.
De aardbeving van 18 September 1692 werd ook
te Amsterdam vrij sterk gevoeld. Wagenaar zegt daar
van in zijn Vad. Hist., deel XVI, bl. 201Op den
achttienden van Herfstmaand, des namiddags omtrent
half drie uren gevoelde men in de Nederlanden, in
Frankrijk, in Duitschland en zelfs in Engeland en
Schotland een aardbeving, die omtrent twee minuten
duurde, en op de eene plaats zwaarder was dan op
de andere, doch nergens eenige schade van belang
veroorzaakte. De huizen in Holland werden sterk be
wogen. Te Amsterdam schudden eenige torens zoo
geweldig dat de speelklokken eenige reizen klepten.
