ZiËBlRZËËSCHË (.01 «UT.
voor het arrondis-
cement Zierikzee.
1880. No. 62. Zaterdag 7 Augustus. 83ste jaargang.
NIEU WS- en ADVERTENTIE-BLAD
F e millet n.
Binnenland.
Toch nog altoos de Schoolkwestie.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VEIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PEIJS DEE AD VEETEN TI EN
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 cl-
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENMAN.
ZIEEIKZEE, 6 Aug. 1880.
Aan het «Verslag der Kamer van Koophandel en
Fabrieken" alhier, over 1879, ontleenen we de navol
gende bijzouderheden.
Het artikel Meestoven, waarmede de le afdeeling,
«Fabrieken en Tafrieken" gewoonlijk in die verslagen
aanvangt, stemt tot zekere weemoedige bespiegelingen.
Van de 29 rneestoven toch, die de staat aangeeft als
aanwezig in Schouwen en Duiveland, hebben er slechts
5 in 1878'79 gewerkt en in 1879'80 slechts drie.
De Zierikzeesche Garancine- en Meekrap fabriek heeft
in 1879 slechts gedurende eenige maauden garancine
bereid. De kunst-alizarine drukt deze industrie zeer.
De fabriek heeft ook belangrijke partijen oude mee
krappen overgewerkt.
De nieuwe Meekrap fabriek werkte zeer druk en be
werkte groote partijen oude meekrap.
De Zoutziederij bleef in bloeienden staat met 14
man aan 't werk. De inslag was in 1879 2.400,000
kilo, de uitslag 2.140,000 kilo.
De Zeepziederijenkel zachte of groene zeep makende,
lijdt onder de concurrentie van de surrogaten (olie en
loog). De productie, in 1870, 72000 kilo, in '71 en
'72 zelfs 80,000 kilo, is in 1879 niet meer dan
63,000 kilo geweest.
De wind-houtzaagmolen is gesloopt. De houthandel
wordt hier echter nog op groote schaal gedreven door
de Middelburgsche firma, die aldaar een stoom-houtzagerij
heeft. Het debiet van hout was matig.
De Korenmolensallen tevens meelfabrieken, hadden
volop werk.
Hetzelfde wordt gezegd van de twee Touuxslagerijen.
Op de twee Scheepstimmerwerven werd 't geheele
jaar door werk gevonden aan reparatie. De eene werf
werkte met 5, de andere met 2 personen. Nieuw
werk kwam niet voor, behalve eenige roeibooten,
grindaken en een hoogaarts.
De Sigarenfabriek werd niet onbelangrijk uitgebreid
en werkte met 30 personende kleine Sigarenmakerijen
hadden voortdurend werk.
De vier Bierbottelarijenvoor binnenlandsch verbruik,
verkeereu in bloeienden staat.
De Leerlooierij bleef voortdurend werkzaam met 8
man en 22 kuipen.
De Boekdrukkerijenbeide werkende met snelpersen,
hadden het zeer druk.
De Fabriek tot vervaardiging van papieren winkel
zakken, in 1875 op kleine schaal begonnen, werd
aanmerkelijk uitgebreid in localiteit en personeel. Er
werd ook een handel in pakpapieren aan verbonden.
De Gasfabriek leverde 108,298 Ms. gas aan 276
verbruikers, en voor de straatverlichting 66,780 M3.
met 165 lantarens, die gemiddeld 2087 uren brandden.
De prijs was voor particulieren 10 ets per M3. I)e
cokes werd verkocht voor 40 ets per H.L. Het koolteer,
a f 1 de 100 kilo of f 2,50 per vat verkocht, vond
geregeld koopers.
In de Steenbakkerij werden 600,000 sinks steenen
(waalvorm) gemaakt en 350,000 stuks verkocht.
De Ambachts- en handwerksnijverheid was zeer gedrukt.
Kosterijen. Door het Postkantoor werden behandeld
382400 portbetalende brieven, 86400 briefkaarten,
316100 stuk9 drukwerk en 11370 aangeleekende
brieven. Verzonden werden 7685 postwissels, tot een
gezamenlijk bedrag van 162,566,665, uitbetaald
4720 stuks ten bedrage van f 99,384,90. Gedeponeerd
werden 1225 stuks kwitantiën lot een bedrag van
f 2885,225. Het Telegraafkantoor verzond 7360 en
ontving 9785 telegrammen.
[Wordt vervolgd
Eergisteren-nacht is de heer W. H. B. uit Hilversum,
voor zijn zaken op reis zijnde, ten huize van den heer
v. d. Ven in 't «Hotel van Oppen" plotseling overleden.
Meu vond hem dood in zijn bed.
Brujnisse, 3 Augustus. Heden raiddag tusschen
12 en 1 ure had het driejarig dochtertje van S. B.
het ongeluk onopgemerkt in de Dee te vallen.
Ofschoon 't kindje niet lang te water kan geweest
zijn, mocht het aan de vereenigde en langdurige
pogingen niet gelukken de levensgeesten weer op te
wekken.
Het muziekgezelschap //Eendracht mankt macht"
van Groede nam Zondag 1.1. deel aan het festival van
de muzieksociteit «Burgerkring" te Assenede en moch t
bij die gelegenheid twee medailles verwerven.
Het I österreichische Damen-quartett uit Graz, de
drie gezusters T Schampa en Mej. Gallowitsch zullen
in de eerste helft der maand November een kunstreis
door ons land maken. Slechts 14 dagen zullen zij in
Nederland vertoeven.
Concertvereenigingen, die liet Dames-quartett enga-
geeren willen, moeten zich wenden tot den heer
Laurens van Hulst te Kampen.
Door den bond van officieren der schutterij in
N.-Brabant is aan den heer N. Bouman, kapelmeester
bij het 3e regeinent inf., een fraai bewerkte zwaar
zilveren inktkoker, benevens een gouden penhouder
met potlood aangeboden, als blijk van wnardeering
voor den door hem aan den bond opgedragen feest-
marsch.
Joh. Brouwers en Elizab. Konings te Bergen op
Zoom, vierden eergisteren hun ööjarig huwelijksfeest.
Zij ondervonden alle blijken van sympathie. Er was
o. a. een groote eerepoort in bun straat opgericht.
i.
In het r, Polksblad, orgaan van de Vereeniging tot
bevordering van het volksonderwijs en het schoolbezoek
in Nederland", van 1 Augustus, vindt men, onder
het opschrift «Ben anti-revolutionair over onderwijs
en opvoeding", een artikel, bevattende een overzicht
van hetgeen in den afgeloopen winter door een der
kampioenen van de anti-revolutionairen, den heer
S. H. Buijtendijk, in een aantal openbare voordrachten
zooal is verkondigd over onderwijs en opvoeding. De
bij zijn partij gevierde en bij wijlen voor geestig
doorgaande spreker heeft die voordrachten gehouden,
volgens een reeks van 23 stellingen, die het Volksbl
mededeelt, met de opmerking echter, dat de heer B,
die reeks niet streng methodisch heeft gevolgd, noch
elke stelling afzonderlijk zoo behandeld heeft. We
hebben dus niet veel meer dan de stellingen zelf,
waarbij de steller van het artikel in het Volksbl. hier
en daar eenige toelichting en uitbreiding gevoegd heeft
gelijk die uit den mond van den heer Buijtendijk op
gevangen zijn.
Het is moeielijk uit te maken of al wat in de 23
stellingen gezegd wordt, de zuivere anti-revolutionaire
leer is. We hebben meermalen in opstellen in dit
blad opgemerkt, t geen trouwens ieder weten kan
die de beweging met aandacht volgt, dat de hoofden
der anti-revolutie zelf niet goed, niet klaar en kort
weten te zeggen wat hun leer is. En breedvoerig en
langdradig kunnen zij t ook niet duidelijk zeggen
dit zal ieder erkennen, die b.v. het zwaarlijvige boek
van dr. Kuyper heeft doorgesloofdook dan weet men
nog niet wat hij met al die woorden tocli eigenlijk
wil. Zoo er een eigen anti-revolutionaire leer, toe
gepast op godsdienst, zedelijkheid, staat en maatschappij
bestaat, dan hebben haar profeten haar wel begraven
onder duistere sluiers of te drijven gelegd in een zee
van waarheid en dwaling, zin en onzin, paradoxen en
machtspreuken, rein en onrein. Daarin dobbert dan
die leer en wie er naar grijpt en soms denkt: zoo,
nu heb ik je, die wordt afgespijsd met de boodschap,
dat hij verkeerd gegrepen heeft, niet grijpen kan, een
natuurlijk mensch is, enz.
Doch dat alles is ook niet uoodig. Men moet dr.
Kuyper en zijn dikke boek nemen zooals ze zijn,
gelijk men Groen heeft moeten nemen zooals hij was,
en Stahl ook, en zoo willen we ds. Buijtendijk ook
maar nemen zooals hij is. Hij zelf zal zijn 23 stel
lingen wel voor zuiver in de leer der anti-revolutie
houden. Dat er zooveel uit spreekt van revolutie,
reactie, contra-revolutie enz. enz., dat zal hij zelf vast
wel niet hebben ingezien.
Waarom zouden we niet erkennen dat er stellingen
onder zijn, die wij gaarne onderschrijven, zooals ze
daar staan. Wat er door de toelichting, bereiding,
uitwerking en toepassing zooal van gemaakt is door
den steller, zal mogelijk iets geheel anders zijn dan
wij er op onze manier van zouden maken, als wij zulk
een stelling overnamen. Dat is het nadeel van stellingen.
Er zijn zeer weinig afgetrokken zaken, waarheden,
beginselen, die in een korte formule uitgedrukt worden.
De anti-revolutionaire leer is daar het bewijs voor.
Het Christendom laat zich naar onze opvatting wel
in een paar woorden uitdrukken, b.v. «heb lief, wees
goed, wees waar". Doch ds. B. springt hierop terstond
vinnig toe en zegt: dat is mogelijk uw Christendom,
maar 't is 't mijne niet; het mijne moet wel geheel
anders zijn dan het uwe. Ach, als hij guluit opbiechtte,
hij zou zeggen, liet Christendom is wat ik daarvoor
houd en dat is ook het alleen ware.
Doch ter zake
De le stelling luidt aldus «Kwestie over onderwijs
en opvoeding is er altijd geweest en zal er altijd
blijven".
Men zou kunnen vragen is dit een stelling of is
het een axioma Behoeft het betoog of is het een
van die algemeenheden, die juist daarom te onbeduidend
zijn om er bij stil te staan
Zij veronderstelt een eeuwigheid zoowel zich uit
strekkende in het verledene als in de toekomst. Zij
verondersteltdoch wat kan men er al niet uit
maken Het zou noodig zijn dat eerst geobjectiveerd
was, wat met «kwestie" over opvoeding en onderwijs
bedoeld wordt. De heer B. kan toch b.v. niet bedoelen
dat de oer-menschen al onder elkaar getwist en
gekakeld hebben over paedagogische vraagstukken
noch ook dat de gezaligde» in de toekomende eeuw,
die hij verwacht, daarmede hun nectar zullen troebel
maken.
De Spreker lichtte de stelling toe op eigenaardige
wijze: «er zijn", zeide hij, «twee soorten van menschen,
kinderen Gods en kinderen der menschen. De kinderen
Gods leiden de jeugd op in de vreeze des Heereu
de kinderen der menschen voeden op voor de wereld.
Ergo er is verschil in opvoeding; en dat zal altijd
blijven, omdat men beide soorten van menschen altijd
zal aantreffen".
Zie, daar komt de aap uit de mouw. Zoo toegelicht
is de zaak zoo klaar als de dag en het is tevens uit
gemaakt wie in de kwestie over onderwijs en opvoeding
't aan het rechte eind hebben. Dat zijn klaarblijkelijk
de //kinderen Gods". Doch laat ons maar niet met
die woorden schennen, waarmede in Genesis al ge
schermd wordt en waardoor de zoogenoemde bybelsche
