ZIERIkZEESCÏIE (101 KAM.
voor liet arrondis-
soiuent Zierikm,
1880. No. 36.
Zaterdag 8 Mei.
83ste jaargang.
NIEU WS- en ADVERTENTIE-BLAD
Feuilleton.
De vorderingen van den Telephoon.
STATEN-GENERAAL.
HET SANATORIUM VAN DAVOS.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN.
Prijs per drie maanden 1,-Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. IIu w e 1 ij k s-Geboorte
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 cl.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zeilden aan den uitgever II. LAKEiMlllAN.
Reeds meermalen werd in de bladen melding
gemaakt van de belangwekkende proeven met
den telephoon, die door den heer Maju van
Amsterdam zoo aldaar als op andere plaatsen
genomen zijn. Dat deze proeven inderdaad bun
waarde hebben on dat het met den telephoon
steeds vooruitgaat, zoodat de practiscke toe
passing van dit werktuig wel verzekerd is te
achten, kan blijken uit hetgeen de Amsterdamsche
correspondent van Het Vaderland daaromtrent
mededeelt.
Terwijl de Noordwestewind op de straten zoo
sterk te keer ging dat men zijn eigen woorden
niet verstaan kon, zegt bij, klonk het vreemd
te hooren dat ondertussclien iemand die in de
Spinozastraat bij het Rijuspoorstation sprak,
zeer gemakkelijk op bet Centraalbureau dei-
brandweer aan den Oudezijds Achterburgwal kou
verstaan worden. Toeli was dit de waarheid,
want langs de telegraaflijn die tusschen die
punten ligt, nam de heer Maju proeven met
nieuwe telephonen en bij die gelegenheid was
de correspondent er getuige van dat twee per-,
sonen zoo gemakkelijk met elkaar converseerden,
als waren zij aan dezelfde tafel gezeten, zoodat
de aanwezigen verwonderd waren over de duide
lijkheid waarmede alle geluiden overkwamen.
De eerste telephoon waarmede gewerkt werd,
was die van de „United Anglo-American Tele-
phon-Company". Een houten kastje, voorzien
van een gom-elastieken slang met mondstuk
om in te spreken en een door geïsoleerd koper
draad er aan verbonden, platronde telephoon
om aan te luisteren, ziedaar het toestel.
De wekker of seingever is zeer vernuftig
uitgedacht en bestaat uit een soort van lioorn,
die tegen de trilplaat wordt aangeschroefd.
Blaast of roept nu degeen, die 't toestel wil
gebruiken, door den hoorn, dan klinkt oogeu-
blikkelijk zijn roep aan 't andere einde van
den draad en 't sein tot opletten is gegeven.
Terwijl men spreekt, houdt men, de telephoon
aan 't oor, want dikwijls gebeurt het, dat het
antwoord reeds gegeven wordt vóór men nog
geheel heeft uitgesproken.
De klanken, die men hoort, zijn volmaakt
duidelijk, men kan zelfs aan het geluid onder
scheiden, wie aan de andere zijde vim den draad
spreekt.
't Is allerdwaast, wanneer men de telephoon
aan 't oor houdt, twee mensohen met elkaar
in een kamer te hooren praten, die eenigo
kilometers van ons verwijderd is. Onwillekeurig
schrikt men, als dan plotseling liet gesprek
ophoudt en een dier personen dadelijk liet woord
tot ons richt. Het is een eigenaardigheid van
de „American telepbon", dat zij een stem, die
op een afstand van bijna één meter van de
opening der spreekbuis spreekt, ook overbrengt.
Evenzoo is het met het hooren. Iemand, die
eenigszins scherp van gehoor is en cenige oefe
ning bezit, kan zeer duidelijk verstaan wat er
gezegd wordt, zonder de telephoon aan het oor te
houden. Zonder aan de goede eigenschappen
van het andere toestel, de Siemens en llalskeus
telephoon, waarmede ook proeven werden ge
nomen, tekort te doen, is het toeli blijkbaar,
dat de Amerikaansche het, wat duidelijkheid
en practische inrichting betreft, van de andere
wint. De Duitsclie brengt het geluid wel krachtig
maar niet een zekeren neuzigen metaalklank
over, die aan de duidelijkheid afbreuk doet;
toch is ook dit werktuig reeds veel, oneindig
veel beter dan de vroegere, die men hiel' to
lande algemeen heeft gezien.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van Woensdag heeft de Kamer het
wetsontwerp tot bescherming van nuttige vogels af
gehandeld. Het werd van verschillende sprekers be
streden op onderscheiden gronden: omdat het niet
uitgemaakt is dat de vogels zoo nuttig zijn, omdat
het niet noodig is een wet te maken voor iets dat
het volk toch uit eigen beweging al doet, omdnt liet
toch niet helpen zou, omdat niet alle boeren er om
vragen, omdat men den landbouwer niet beschermen
moet en nog veel dergelijke argumenten meer. Ook
waren eenigen er tegen omdat zij er een uitvloeisel in
zagen van ziekelijke dierenliefde onzes tijds. Het
argument dat in geen land de vogels liet zoo goed
zouden hebben als bij ons, was prachtig. Het deed
ons denken aan den slag van den heer Saaymnns
Vader, toen er over de wet op de kinderarbeid werd
gesproken, en dit geachte lid de opmerking maakte,
dat hein niet bekend was dat in Zeeland kinderen
voor den veldarbei 1 worden gebruikt.
De onder dezen naam bekende en meer en meer
beroemde heilinrichting voor teringlijders ligt in
Zwitserland, in het kanton Grauwbunderland.
In ouden tijd heeft de kleine vallei van Davos haar
politieke geschiedenis gehad en dat niet zonder glans.
Door de onder de bewoners voorkomende patriciërs
had zij deel in de verwikkelingen der Gramvbunders
zelfs plantten eenige leden harer mannelijke bevolking
de vermaardheid der Rhetische Alpen voort lot in de
legers van Oostenrijk, Italië en Frankrijk.
Maar dat alles is voorbijgegaan en de vallei rustte
in vrede en vergetelheid, totdat, ongeveer 18 jaar
geleden, in 1862 een geneesheer uit die streek dr,
Spengler in een Duitsch geneeskundig tijdschrift de
resultaten openbaar maakte van de waarnemingen, die
hij gedaan bad aangaande bet voorrecht van vrijdom
van longtering, waarin zich de hooge Alpenstreken
en in 't bijzonder het land van Davos mogen verheugen.
Dr. Spengler geeft de resultaten zijner waarnemingen
gedurende een praktijk van dertien jaar. Hij had op
gemerkt, dat de longtering in de vallei onbekend is,
of er hoogstens slechts in zeer enkele gevallen voor
komt. Daarentegen had hij gezien dat ingeborenen
van I)avo9, die, naar de groote steden van Europa
getrokken om er hun beroep vooral dat van koekbakker
uit te oefenen, met al de kenteekenen van tering in
hun land terugkwamen, na eenigen tijd in hun ge
boorteplaats gebleven te zijn, een aanmerkelijke beter
schap ondervonden; zelfs was een volkomen herstel
regel in die gevallen.
Omstreeks het jaar 1866 gaf de openbaarwording
der waarnemingen van dr. Spengler aanleiding tot de
komst van eenige zieken van elders; zoo deze al niet
zoo spoedig herstelden als de lijders, die in het dal
geboren waren, zoo bekroonde toch een goede uitslag
onderscheidene dier proefnemingen. Zoo bescheiden was
liet begin der vermaardheid van het station Davos.
Nu is daar alles veranderd. De eenzame herberg
is vervangen door zeven hotels van den eersten rang,
gebouwd met al de zorg en de verfijnde gemakken
van 't modern confort. Door de architecten is -op de
geringste omstandigheden gerekend tot veraangenaming
en beveiliging van de zieken, die tijdelijk aan de
proef van dat klimaat worden onderworpenGedurende
den winter van 1878 op '79 waren in de hotels, die
met dertig eenvoudiger kosthuizen en de afzonderlijke
villa's het sanatorium vnn Davos-Platz uitmaakten,
een gezelschap van 700 zieken geherbergd.
Uit de volgende tabel kan men nauwkeurig nagaan
hoe liet cijfer der zieken, die de kuur kwamen beproeven,
sedert dertien jaar is toegenomen. De jaartallen geven
den aanvang der winter-seizoenen aan: In 1866,
12 zieken; 1867, 25; 1868, 50; 1869, 70; 1870,
90; 1871, 120; 1872, 200; 1873, 300; 1874,400;
1875, 500; 1876, 550; 1877, 560; 1878, 700.
Davos is gelegen op de hoogte van 1556 meter boven
liet vlak der zee in een vallei van de Rhetische Alphen.
Deze vallei is drie uren gaans lang en een kwartier
breed. Zij strekt zich uit van noord-oost naar zuid
west. Het geheel vormt een kom met aan het noordelijke
uiteinde een meer van 20 minuten lang en 10 minuten
breed. Een kleine rivier, de Landwasser, loopt snel
door grazige velden; zij zinkt in liet zuiden weg in
den bergpas der Züge, wiens rostige wanden een
hoogte van meer dan 1000 voet bereiken.
De blijvende bevolking van de kleine vallei was
drie jaren geleden 1700 zielen, verspreid over een
reeks van kleine gehuchten; nu bedraagt zij meer dan
2000. De zieken trekken er ook de gezonden heen.
Aan beide zijden van de omschreven kom rijzen
bergketenen op tot een hoogte van 2000 a 3000 voet
boven het vlak der vallei, waarmede zij een hoek van
30 a 35 graden maken. De keten van den Rheticon
vormt een dier wanden voor Davos is zij aan den
noordkant een beschutting van 3000 voet hoogte.
Men ziet uit deze weinige trekken hoezeer de ligging
van Davos gunstig is.
Een kom naar het zuiden open, echter voldoende
breed om gedurende zeven uren overvloed van zonne
stralen te ontvangen, zelfs op de kortste dagen van
het jaar; voeg bij de afwezigheid van guren wind de
zoo gunstige uitwerking van de straling der warmte
tengevolge der terugkaatsing van de rotswanden, die
bijna loodrecht langs de vallei oprijzen.
Hierbij komen nog nndere gunstige omstandigheden,
die in den regel gemeen zijn aan de meeste Alpen
streken op gelijke hoogte gelegen. Zij zijn juist niet
zoo bijzonder eigen aan Davos alleen als de opgenoemde,
docli met deze vereenigd geven zij de slotsom van
de gunstige gelegenheid van het verblijf: ik bedoel
de afwezigheid van mist en de zuiverheid der lucht.
Vochtige en dikke mist is op die hoogten onmoge
lijk, waar de verdamping om zooveel redenen snel
plaats heeft. Wat de zuiverheid der lucht betreft,
die mede spreekwoordelijk is, men moet deze niet
enkel toeschrijven aan de hooge ligging en de koude,
die geen muskieten, muggen en zooveel andere in
secten toelaten, en evenmin zooveel miasmen, die de
steden, de lage vlakten en de moerassige streken ver
pesten; men moet rekening houden met de winden,
die verdacht stof en verpestende kiemen verjagen.
Eindelijk moet ook de werking der sneeuw in aan
merking genomen .worden, die zeker een der meest
geschikte elementen is om den dampkring te zuiveren.
De sneeuw werkt als een zeef, die de vreemde lichamen
wegneemt door de werking van de nauwkeurigste
filtreering.
Uit dr. Ed. Dufreme's Mémoires de la
Société de Gêographie de Genève.