mm Iict arroadis-
J MM \I
Woensdag SO J
BSst
jaargang
NIEUWS- en ADVIRTENTIE-BLAD
ÜE TOESTAND.
Deze, Couvant verschijnt DINSDAG en VJtIJDA.Gr avond,
uitgezonderd op FEE8TI/AG-IDN,
ijs per dv15 maanden 1; franco per post 1,—
Afzonde?! ijk e nommers 5 cent, met Bij'olau 10 cent.
\I1BM
£gi\;V*
v-rtj3 beü adveetentien:
Pe r gewonen regel 10 een1T u w 1 ij te s -Geboorte
en Doodberichten var» I6 regels 50 cent.
Dienstaanbiedingen van 1regels, mits contant betaald, 15 ct
Afio stikken.
te redactie
MMMMtiK i-5
balf-.tB-ude, gelieve me» uiterlijk e^n d&£ ioor de uitga'»»- vit te zesden ftft-n den uitgever li. HA14J3AJ1 a-
ïpor «c-ü. laud als 'i onze, waar mcu» aan j
geen era^jge verwikkelingen ia de biuao;;-
Inrds^- poliriek gen, out is, ja zelfs de meeaten j
'mrgets van een wezenlijke crisis geen i
ihübegrip hebben en men zich over 't alge-
meen zeer weinig aantrekt ut - p j
't Binnenhof in den Haag omgaat ,t ia de i
ioeu;red, waarin op dit oogcublik Begeericg
Kamers verkeeren, iets niet ailedaagscn.
Het ministerie is demissionair zonder dat er
■sen kapitale kwestie bestaat, waarover het ge-
j[«ld is; immers aan de Kanalenwet was
reeds vooraf de kracht ontkend om door haar
zWaarte don Minister van Waterstaat mede naar
beneden te trekken als zij kwam te zinken,
nog rsikder don Minister van Binnenlandaehe
Zake is allerminst. het gansche Kabinet. 80-
vehdb heeft het Kabinet in beide Kamers een
meerderheid, uie groot genoeg is om een sterke
steun geacht te worden.
Enkele dagen beeft het den schijn gehad
alsof 't Kabjget ging wijkën Voöv chicanes, ten
»jl gebracflt was of zon' worden door intriges.
Aa1 zóó iets zijn we bij ons zoo weinig ge
woon, dat men niet kon geioovea, dat die
«•chijrt een wezenlijke oorzaak bad en uit ai
«vat, later aan 't licht gekomen laat zich
niet met grond afleiden, uat we inderdaad in
't tv i'.'ig tijdperk der hof-intriges en der knoeie
rijen van een of andere kliek zonden ge
komen zijn.
Integendeel, de constitutioneele vormen zijn
geen oogesbiik geschonden. Zelfs va een der
eigenaardigheden van deze crisis dat de Koning
laat ons liever zeggen de Kroon zich
heeft saêrgriegd bij een denkbeeld, anders zoo
tamelijk vreemd in onze historie, cat de man
nen, die mei 'sKonings vertrouwen wórden-
vereerd om een nieuw Kabinet samen te stellen,
eerst in een soort van oflicieiise ruggespraak
'.reder: ii meerderheid der Tweede Kamer.
Zoo iets is haast vrijgeviger dan onze liberale
constitutie, 't past nog maar even in de lijst
daarvan.
Hiii nu hebben die beide heeren v. d. Putte
en Cremers van de opdracht afgezien.
't Is ook een zeer ingewikkeld geval. Eerst
aa dat het Kabinet zijn ontslag heeft gevraagd
is er een eigenlijke Kabinets-kwestie op 't tapijt
gekomen, d.ï, de Grcndwets-herziening. Ais
een vergeten, althans bij niemand bekend punt
van 't program van den Minister Kappeijne, komt
bet hoogst gewichtigs vraagstuk der Grondwets
herziening 't zwaarste dat mogelijk is zoo
op eens en zoo scherp naar voren, dat de natie
onwllekeurig vol verbazing gaat vragen; was
't dat? was 't daar waar het Kabinet de
schoen wrong?
Maar de manier waarop dit vraagwsk der
Grondwets-berziening, naar 't geen ei van be
kendis te oordeelen, door den Minister Kappeijne
op 'fc tapijt gebracht is en vooral de naar: men
meent zeer ongelegen tijd daarvoor, doe-, ver
moeden dat een andere beweegreden den Mi
nister Tak, later ook den Minister Kappeijne
I en eindelijk bet gcheeie KAbinefc gedetermineerd
I heeft tot aftreden,
j Zon het ook '-.'.noen ziji fhv zich een over-
I mannende malaise van-het j&binef heeft meester
j gemaakt op het aonsekomj'cn van s.-, treurige
I verschijnsel dat bij ons de staatkunde de
j wezenlijke économische BHpngen des laat1.» meet
en meer women verdrongen door de belangen
van da consistorie-kamer en dit van 't Vaii-
kaaa? En das terwijl de bewindslieden zich
bewust zijn dat zij tegen aiua onzaliger, struSB
gelegenheid tooaen niet sterk genoeg te zijn
om den wagen in hun richting te stilten, hebben
Weinig recht zich te beklagen.
Van één zaak zal men wel zeker kunnen
zijn; de heer Heemskerk moet rekening 1.on ion
met de meerderheid tier Kamers; hu kan niet
andere .dan liberaal-aehtig regeeren; en !t zai
hem weldra als van zelf gegeven, ja opgedrongen
worden, 't initiatief te nemen tot grooie stappen
op 't gebied van wetgeving, tot Grondwets
herziening misschien wei. Zoo zal hij wellicht
geen dam bunnen opwerpen, zoölang onze kies- nog do taak te vervollen arijgen, die voor vele
wet niet door en door is veranderd, zoolang
ket volk niet eens goed is wakker geschud,
zoodat het zien kan hoorer 't nu al op aen
verkeerden weg is afgedwaald. En dat terwijl
laat ons 't maar bekennen fiberalen
zoo in ais buiten de Keuters zoo weinig één
zijig waar des te meer- door a tiet lei kleine
ambition verteerd, door allerlei lokale belangen
in beslag genomen worder.
Voor de anti-liberalen is ft schouwspel dat
de liberale partij thans oplevert zoo rijk e?n
stof tot Schadenfreude, dr. het boa waarlijk,
niet euvel kunnen duiden als zij, zich in de hai -
den wrijvende, uitroepen; men ziet bet, da
iibsralisten zijn toch. onmachtig- om te regaeren.
Inderdaad, daar is weinig tegen dit schampere
oordeel in to brengen, do leiten bevestigen het
maar al te zeer.
Onwillekeurig denken we weder aan hetgeen
we tijdens de wording van het Kabiuet Kappeijne
hebben gezegd, n.l. dat Kappeijne een groote
fout beging met de door Heemskerk verlaten
taak over te nemen; want dat de tijd voor
de liberalen niet nog gekomen was, al had
den ze ook een besliste meerderheid in onze
vertegenwoordigende lichamen. De uitkomst
beeft bewezen dat we ons toen niet hebben
vergist. Het is niet anders, de liberalen zijn
nog niet waard te regéeren. Hun ontbreekt
daartoe nog te veel. In de eerste plaats man-
g.-lt het kan aan ernst ea ijver. Zeven liberale
woordvoerders ontwikkelen niet zooveel werk
kracht in het belang der partij als één enkele
orthodoxe dominó met zijn ezel. Dat is treurig,
maar 't is zoo. Dan ontbreekt 't duizenden ver
lichten liberalen aan het middel om deal te
nemen in t politiek leven, omdat het kiesrecht
bij ons zoo hoogst gebrekkig geregeld is. Een
groot deel der intellectueel zelfstandige Neder-
laadsche burgers wordt nog steeds in staat van on
mondigheid gebonden, terwijl duizenden verstan
delijk oninondigen feitelijk wol deel daarin kunnen
nemen en zoo eer. veld opleveren dat zich ge
makkelijk iaat exploiteeren door behendige leiders,
die zich opwerpen ais zaakbezorgers des Hemels,
maar wicn 't te doen is om de baas te wórden
hier op aavdë.
Kb no. zou volgens de jongste tijdingen uit
den Haag de heer Heemskerk weder belast zijn
met de formatie van een Kabinet. Wieu kan
dit verwonderen Ons niet. Wij willen althans
gaarne erkennen dat de heer Heemskerk staats
man is en getoond heeft te Minnen, maar ook
te willen werken.
Maar de richting? Welnu, zij die bij elke
voorgangers te zwaar is geweest.
In' alk geval de toestand is ernstig. Dwaas
ook, ondanks al hst ernstige. Men bedenke
toch, dat, als inderdaad een nieuw Kabinet
Heemskerk in aantocht is, dit ai vrij spoedig
door den natuurlijken loop der zaken zal ge
drongen worden de onderwjjswet-Kappeijne ten
uitvoer te gaan leggen. Het is toch haast
ondenkbaar wat we echter ai in een paar
bladen verondersteld vonden dat een anti
liberaal Kabinet die wet nu zoo. op zij schuiven
uitstel van het tijdstip der
door onbepaald
invoering.
Eu er ziiu nog zooveel andere hoogst belang
rijke zaken, die dringend voor lening, eischen.
de stelselloosheid van onze defensie, de finan
ciën, de Atjeh-ooiiog, de kieswet, de handels
politiek, die meerendeels keenwijzen naar één
algemeen gebrek, dat slechts kan verholpen
worden door Grond•vetéherziening.
Het 1aderland heeft dezer dagen na een
reeks artikelen over de crisis geconcludeerd,
dat geen ander dan een liberaal Kabinet op
dit oogenblik mogelijk is. Vfe zijn 't daar
mede niet eens en zien niet in, dat de liberale
partij een vin verroeren zou als er een minis
terie Heemskerk of van Lijuden optrad, 't Zou
trouwens voor de hand liggen dat men haar
toednwde: gij hebt hei zelf gewild.
Mogelijk dat er over de crisis nog nieuw
en althans meer licht zal opgaan, bijaldien
Z. M. aan de demissionaire Ministers verlof geeft
om al de bescheiden betreffende de crisis open
baar te maken. Men zegt dat het Kabinet
dit aap Z. M. heeft gevraagd. Dan zal »r
misschien grond zijn tot het intrekken van het
nn door velen luide of bedekt geuit oordeel
de tegenwoordige crisis was ongemotiveerd en
niet in 't belang Je3 lands.
ZIEBIKZEE, 2 9 u ii 18 7 9.
De nettf wagentjes, waarmede tegenwoordig de
groente-vrouwen kan waren langs de straten uitventen,
leveren het bezwaar op, dot a's zij worden voortge
duwd door een jongen, die niet over den wagen kan
heen zien, er licht ongelukken kunnen gebeuren. Za
terdag j.l. bleek dit nog toen een klein kind door
zulk een wagen werd omver gereden. Het kind kwam
met een liohte kneuzing vrij. Den knaap, die den
wagen voortduwde, had men om dit ongeluk, dat
erger had kunnen zijn, niet hard megen "al!-n, want
aan opzet was niet te denken. Het zon evenwel
beter zijn dat men het hanteeren niet zuiks lieht-
ioopende wagens niet al te veel als kinderwerk
beschouwde.
