ZIIMIZIMM COUftMT
voor liét arroudis-
sernent Zierikee,
S79. No. 51.
Zaterdag SB
82ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
i n n e n 1 a a d.
/J>
m T «9
Ulli.»
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAG jAN,
Prijs per drie maanden 1 Franco |cc post 1
Afzonderlijke nommers 5 cent, mét lad 21 cent,
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 et.
Alic stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een ff- voor de uitgave in te
in^nmm mum irrci-mintit'i—ir~rn-jrnnnirirrwt-'t-it- -- fyjittouwwrbhbhiwiiwii
zenden aan den uitgever II. LAKENMAW.
71 'ZEE, 2 7 Juni 1 8 7 9.
•der Spaarbank alhier, zijn wij in
aftt gesteld no de verslag mede te (leden vnn
werking dezer inrichting over de twee laatste jaren.
ilgemeen overzicht 1877. 1878,
Spaarbank geeft
rente 4 en $\k 4% 'en 3'/2%
fc gezamenlijk be:'.ag
der inlagen is ge?
wefiat 38,734,S3Vs 46,106,14
t gezamenlijk bedrag
er terugbetalingen - 28.924, Air1/» - 34,086,35
kapitaal aan de
leggers verschul-
d, bedroeg op
December - 128,967,17Y2 - 146,005,923/3
zittingen der
»»nk vertegen-
een waar -
- .^152,067,13 -170,783,561/»
ibnds be-
23,101,9572 - 24,777,64
1 deelhebers
het einde
jaar óOl ï&O
lag, ter gelegenheid der begrafenis van wijlen
3 van Oranje te Delft, was alhier op de
gebouwen en aari sommige woningen de
Jrstok uitgestoken.
Het is pp,ds eenige jaren geleden, dat wij, lettende
op den vQnd uren den vergroei der partijen, voorzegd
nebben c ttijd niet verre meer was. dat we hier
te ïancle r/v y twee partijen zouden hebbendo libe
rale en de lericale, de eerste enkelvoudig en met
groot?, vatoaajheid voor homogeniteit, de tweede zeer
complex omjat zij bestaat uit Dordsche of Geneefsche
e;* ^'"ramoLtaansche clericaleu. Elke verkiezing heeft
om, een stap nader tot dezen toestand gebracht, ook
verkiezing van junj_ '79^ £)e oplossing der conser-
t™fBU Ais partij zal weldra een feitW»; telkens
avetüen ^g overblijvende rijen nog meer gejdund, zoodafc
ter hu. van geen rijen meer te sprekeij h en nkeou
n?t?. ^r|l<; gA?,.'eerde leden der partij h'xnr aanwezen
w^3 ln !marn doen zien.
avu-'u" partij gebleven is? Enk. 3
•lat*'n^elS tl°A' onde conservatie*; 1 '".er ?ijjn van lievevledo
den !:r,nt de- liberalen ge; olie vein. de -meest:;
■- - zij iiamel. tii« conservatief waren uit nristoerp-
,'hen grond - zijn ciericaal geworden. De re
ka,. rr:üm)!f;id e,J godzaligheid, die ook aanzien ge
ijg atthaneenigeu tijd nies al ie veel ongema
het familiare gezelschap der groei:-,
vc v-tn-u de oude partij van Groen zij
BfcrdP 3n' kweeën komen later, ais zich du
5egjg,B.'7 dal onze oude aristocratische!
Wpfi'..--. 7ul'e'! uoeten buigen voor dol-
..,7,. ,.an driekantige hoeden,
gemecnlei! l' cr'i:i£en der Groen-democratische
^Liberaal óf eh-r;eaal 1
^zullen ziin voor 1 ':cI,V.c wel heL alterrmUef
Aan i!ftn%iPrï. zr®r nabijzijndo toekomst,
ü'/ungen nog""n\c n.eernt men die bc-j
gevoel s-preekl 'k aan rr^ zeker schaamte-
plaats van e I -11f- t i 1 i b e r a a 1 h'
voorkeur gevende, die i V.i!i(!!ls ('en benaming de
Bfe>« de 'nee. Groen nol S'or,(j 7eel leejijker I
roezeer zijn kweeksel "veVo^» >'ien..Rn waarnemen i
zit 11 om die quniificatie zou eer3{c.
Anti-revolutionair ja. maar v- -' ')LV?,rd keuren.
'u Hel uc tegenvoeter van de
viude.i
iroocratesi
liberalen. Integendeel, Groen wilde wel wat liet libera
lisme ook betracht.
En een monsterverbond, igeiijk nu meer en meer
een niet te loochenen en boor de betrokkenen ze'f
nagenoeg openlijk geavanceerd reit wordt, 't is altoos een
gruwel geweest in de oogen van den eerlijken staats
man Groen.
liet is iiiet te veel gezegd: de partijen die de
olericale partij gaan vormen erkennen dit reeds zelf.
Op het schelden van de anti revolutionaire bladen op
de Roomsehen behoeft men'waarlijk niet te letten;
I is ef difc enkel gedaan wordt ter wille van de uomme
j massa der aanhangers, die vo.'strekt niet vatten waar
men hen heen voert, als men, hen maar stijft in hun
anti-papistischeu waan. Me», kan als slim politiek
j man zijn kodde domme schapm wel laten blaten tegen
de niet minder domme schapen van buurman, men
drijft hei; allen gezaamlijk Ach denzelfden weg uit,
j cn onderwijl kan mèii metlbuurman knipoogen en
j handjesgevendaar merken cis schapen toch het fijne
I niet vnn.
I De liberalen eerst maar er onder, want dat zijn de
gemeenschappelijke vijanden, zi duur 'tdoel. Vooreerst
althans; want hoe 't daarna glsan moet, daar zal men
in de beide clericale fracties:1 wei niet aan kunnen
denken zonder zicli achter 't oor *e krabben.
Maar terwij' het vaststaat dat menige conservatief
de gelederen van een der beide clericale fracties is
gaan versterken, mag 't ondankbaar heelen dat men
van den kant dezer iaatste hun dit nog verwijt op
den koop toe. Imagers de Standaard merkt op dat
//immers ieder ziet, dat ^-^pnservatieven zoo nobel
zijn, luin sterkte niet ie doen «hkowen en
prijzenswaardige zelfverloochening met Ama en Rome
wilden medestrijden onder den naam van nnti-liferarfi."
Zulke spottende steken krijgen zij nu. die zich liever
onder 't kommanclo van deu\eigengemaakte!? veldheer
of van de bisschoppen scha rek, dan zich te laten in
lijven in de rijen der liberalen. Verdiend is 3t misdoen,
grootmoedig niet.
Ondertussehen is er uit den vergroei der partijen
voor de liberalen vrij wat ie jeeren en 't zij hun aan
bevolen die lessen der feiten niet in den wind te
slaan, die teekenon des tijds jiiet te miskennen. Als
de liberalen pal staan en wakker zijn, dan is de kamp
('gen do mannen van 't blinde gezag van in de lucht
zwevende kerkelijke leerstellingen wel vol te houden.
Verbroedering met Rome kunnen do anti-papisii9che
leiders toch op den duur niet volhouden, of ze maken
zich stinkende bij hun eigen 'kudde; want de oogen
der schare cv.au op 't laatst toch open en ue aap
komt eindelijk toch uit de rotuw.
Maar die strijd tegen de combinatie der twee onderling
vijandige clericale fracties kan ook alleen volgehouden
worden door wezenlijk pal te „laan en de liberale
beginselen waarachtig te doen; leven en werken. Niet
nl dommelende en slapende, dierminst al toegevende
aan onderlinge kleine verdeeldheden in eigen boezem.
Waarlijk de macht die de tlericale combinatie kan
ontwikkelen is niet gering te schatten, dit blijkt bij
elke voorkomende gelegenheid. Het ciericalisrae beschikt
ovèi wapenen en leuzen, die liberalisme niet bezit,
terwijl liet bovendien aan 't liüenue woordenboek Lu
wijlen nog cenige klanken onUe -, die gretige ooren
vinden. Die wapenen zijn vóó"eerst het beroep op
God, godsdienst, enz. enz. Daar iuu Leren veie menschen
naar, en wie hun maar den waan kan inboezemen dat zij
voor God en godsdienst opkomen, die kan alles van
hen gedaan krijgenonder dev invloed van dien waan
verscheuren zij des noods elkaider; hoeveel te eerder
dan hen die hun als ongeloovipii worden voorgesteld
En het liberalisme kan de menschen onder zulke leuzen
niet opjagen, omdat zij in zich zelf valsch zijn. De
liberale partij-leider blijft altoos maar een mensch.
die kan overreden, overtuigen, niet gebieden hem te
volgende clericale leider ,'ieet al spoedig zich op
te werpen als mandataris van Hooger Handals
Godsgezant, ja ten Vaticane als God zelf, en dat zei
zeker overwicht bij op ue domme schare.
Het ciericalisrae, zoowel 't groene als 't zwarte,
weet bovendien de liberale woorden nu en dan ook
te gebruiken zoo driest, dat men aan spotternij
denkt zelfs en dan kómt de onwillekeurige werking
van 5t liberale beginsel, dat toch in eiken menschen-
geest sluimert, in gang en helpt ook al mede in
anti-liberalen zin. Zoo moet 0. i. opgevat worden b.v.
het beroep van de 'Tijd op de ultramontaansche kudde.
,/Gij moet", aldus roept liet blad den kiezers toe,
//krachtig optreden, gij vraagt niets meer dan waarop
gij ten volste aanspraak hebt, en dat is vrijheid en
recht!" Men ziet liet, de ultramontane» moeten op
komen voor v r ij i> e i d en r e c h t. Dat zijn woorden,
gestolen uit het liberale woordenboek. Wat is voor
de ultramonfcannsche schare vrijheid? Is 't vrijheid
van denken, van lezen, van spreken, vnn gelooven?
Is 3t vrijheid in de staatkunde, in de wetenschap, in
de school? Is 'i vrijheid in 't huisgezin? Maar iu dat
alles is er immers voor de ultramontane» geen schijn
of schaduw van vrijheid-, ja dc Syllabus vervloekt die.
Toch schermt men (eet het woord, toch geeft men de aan
handen en voeten, aan tong en hersens geboeide schare
een vaan in dp hand, waarop 't woord vrijheid
te lezen staat. Met 't recht is :t. evenzoo. Voor do
schare die opgejaagd wordt is 't een holle klank,
want voor de partij wier innerlijke kracht alleen in
willekeur en niets dan deze bestaat, is er geen recht.
Als de lui verbrand werden omdat zij psalmen gezongen
hadden dan heette dit ook recht, //Gij moet", zegt
de Tijd //door uw opkomst ter stembus uitspreken dat
gij //de liberale .meuten verwerpt", dat gij //het
origeloovig. fanatisme" verafschuwt en dat gij alles
wilt dragen, behalve „den Joodschen loge-dwang."
Met zulke holle woorden, of gelijk 't laatste, bepaalde
onzinnigheden, wordt de schare opgejaagd en de faiia-
tiekers van kindsbeen nf worden aangevoerd ten strijde
bet fanatisme; 't kan niet doller. Maar van al
deze wapeucw V.nn het liberalisme, als 'fc eerlijk en
zuiver is, zich niet bedienen; het kan slechts opwekken
tot zelf zien, zelf denken, onderscheiden, kiezen.
Kunstmiddelen baten weinig of niets om de min ont
wikkelde menigte der liberalen warm en levendig te
maken en te houden. We schrijven juist daaraan toe dat
bedenkelijke verschijnsel van slapheid, lauwheid, dom
meligheid dat zich nog maar al te veel onder de liberalen
openbaart, ook tijdens deze verkiezingen. Van geen partij
blijven altoos zooveel kiezers thuis als van de liberale.
De schare der clericale» zou in massa thuis blijven
als 't aan haar zelf overgelaten werdwant vai. al
de schrikbeelden, die de leiders zoo afzichtelijk weten
te teekenen, zien de goede menschen toch inderdaad
niets hoegenaamd. Als hun b.v. wordt voorgehouden:
God wordt uit den staat of uil de school gebannen
daar zien de lui natuurlijk zelf niets van. Maar dan'
komt de zweep in de gedaante vau hel en verdoemenis,
cn voort gaan de goede menschen en men zou hen
voor hun eigen doodvonnis kunnen laten stemmen.
Van 't hoogste belang is 't dus dat met ernst dooi
de liberalen dc hand gehouden wordt aan wezenlijke
ontwikkeling en voorlichting des volks, aan opvoeding
in de ware beginselen van 't liberalisme. Ook hier
hoort men nog te veel ijdele klanken en schuiit er
al te vee] kaf onder 't koren. Zeker kan den dragers
der liberale beginselen met recht gebrek aan ijver
verweten worden. Mochten zij Uien ijver van de leiders
der anti-liberalen afzien I
Het bovenstaande werd geschreven voor dat de
uitslag der herstemmingen bekend was. Deze is thans
bekend en wal blijkt daar klaarder uit dan dat de
verbroedering van Rome en Dordt een feit i&. Tc Goes,
te Delft, te Leiden, te Utrecht, ja overal waar de
overwinning behaald werd door anti-revolutionair of
