1879
Woensdag
April,
82ste jaargang.
rEEKENEN DES TÏJDS.
„Oog om oog, tand om tand, bui! voor buil,
oed voor bloed"! Ziedaar een harde, wreede,
uve wet. Zij mag onder de natuur-wetteu,
f wil men natuurlijke wetten, gerekend worden:
int do Natuur is in baar vergeldingen hard,
ed, onbarmhartig. In duizenderlei vormen
zij dagelijks de uitvoering dezer onver
re wet der wrake te aanschouwen,
-eschiedenis is 't niet anders. In de pri-
'gevingen heersebt liet „oog om oog,
ui" aan,., nitgiuitend. De vormen
rloop van ontwikkelingslij! verzacht
ai ook maar schijnbaar verzacht
vergeidiug blijft heerschén. Kwaad
leed por ioo», uiti is tie vsojloGi:
'e meest redelijke atraf-wetgévTug.-
weti.en der menschen niet spreken,
woord aan de Natuur wï'/.ij
j: onbarmhartige, die- zelfs dan
z og ua&r wet blijft dóórzetten, >.i beeft ook de
lensch uit goedertierenheid, uit beschaafdheid,
1 ,.i barmhartigheid, of eenvoudig uit wijsgeerige
«rekening, gemeend door vergeving de schuld
i delgen, door ovevieg de kwade dingen goed
e maken. Laat dan de nienseh ignoreeren, of
hergeven, of zoo hij meent straffen uit liefde
ii om te verbeteren, de Natuur gaat haar
jaiig en past liaar „oog om oog en tand om
and" blindelings toe
Is er dan geen ideaal v«n liefde, genade,
jarmhartigheid? Is dan 't denkbeeld van 't
Wade to vergelden door het goede eeu onzin-
igbeid? Neen, dat ideaal bestaat wel, edoch als
Daal, 't doet voorshands den regel van den gang
oorzaak eii-gevoIg niet te niet. 'i moeielijk
zeggen, wanneer dat ideaal den natuurlijken
op der dingen zal gewijzigd, in die mate ver-
Wn-'l IvnViViiari r]a< ha olïrifrAi' nif.i'u'ta 'Ti n t\ cc*
'erd hebben, da! ue slinger aitoos maar eenen
Jt uit zal zwaaien. Tot nu toe volgt op
jen zwaai rechts een zwaai links en zoolaug
slinger deugt, zijn die zwaaiingen juist even
pot; of houdt do oorzaak der slingering op,
in volgt eindelijk stilstand, dat is zooveel
e dood.
ik weet dat deze beschouwing u somber zal
«Schijnen. Toeschijnen ook maar; meer niet.
ifat niet anders is in den ioop der dingen,
at moet ten slotte misschien nog als zeer goed
eroemd worden en behoort dan niet tot somber-
bid te stenunen.
iKVie de geschiedenis der volken raadpleegt,
I tl telkens getroffen worden door de fatale,
immer falende nauwkeurigheid, met welke
■wet der vergelding wordt toegepast telkens
Is daar termen voor zijn. Laat de macht-
ebbers huil macht misbruiken, tirannen wer
en, daar komt eens eed eind aan, de macht
•tyait hun en zij ontgasn -J<ï hi-uuer
daden niet,- Laat. de volken do. vrijheid
•ken, haar do.ru ontaarden in bandeloos-
i - zie, de tiran wordt geroepen, hij heeft
en tengel, zweep en staf' reeds gereed om
<x jo-gelaten monster te temmen. Laat een
geeimgs-stelse! dat in den grond niet deugt,
k jaren en geslachten door worden gehand-
aid en volgehouden, eens komt er een tijd
jft stegelding; dan worden do gemaakte-fouten
boe en de wraak is gv.inchter naar mate de
iieo. greater waven.
!l.'* a"cs 's 200 waar, zoo eenvoudig en klaar
'ae'l °P el!f bladzijde der wereldhistorie,
dat net verwondering baart, als het toch nog zoo
weinig wordt, begrepen door degenen, wien'tin
de eerste plaats aangaat,.
Bepaal uw aandacht voor ditmaal eens alleen
tot bet cesarisme, zooals het zich met zijn ap
en dependenties onder de menschep vertoont
Is het niet merkwaardig, dat dit monster reeds
honderdmaal zichzelven over den kop geloopen
heeft, toch telkens weêr opstaat, z: ii een platten
vloer treedt van slaven, zich eer ivoon bouwt
op gekromde ruggen en zwoegendschouders,
zich met een stoet van werktuigen eh gedien
stig- geesten omringt, behendig iv-t clericalisms
toi, zijn voornaamsten bondgenoot maakt en dan
weder heersebt als ware er nooit iets fr w rrsld
geschiedt en geen wolkje san de laobtï
Zoo is 't op dit oogenblik in t volle licht
der om haar licht zoo over t paard getiiiio
eeuw, die nog met electrische wonderlampen zal
uitgelicht worden. Men moet blind zijn om
dat niet te zien.
Men gevoelt wel dat we deze jeremiade uiten,
denkende r.aa den moordaanslag op Czaar
Alexander li gepleegd. Dat is de vijfde aan
slag up een gekroond hoofd binnen één 'flor
d. -j'juu-w—ai, wanneer net waar is,
dat men een hoi» gelegd heeft om prins Milan
van Servië een doodelijke struikeling te be
reiden. 't Is waarlijk erg genoeg. Men ver-
gisse zich echter niet al dadelijk in 't groot
floor hier maar één enkelen kant uit te zien;
er kan minstens twee kanten uitgezien worden,
haai hnven of naar beneden, vooruit of achteruit.
O, Gewis, als hier van niets anders sprake
was dan van een moordaanslag op een mensck,
al is die menseh ook Keizer aller Kussen, dan
zou de zaak eenvoudig genoeg zijn. Wie ver
foeit die daad niet en elke daad van dien aard.
Men kon dan kort en goed den misdadiger aan
een hooge galg ophangen en hij zou daar een
geschikte musschenvérschrikker zijn voor anderen
van zijn soort.
De toestand is echter .•..•heel anders. Die
moordaanslagen, bepaaldelijk nu in Rusland, zijn
verschijnselen van een gistings-proces, dat op
zichzelf zoo natuurlijk is als alles in de Natuur.
Zulk een proces laat zich met de galg niet
stuiten of van de rol schrappen als 't daar eens
op staat.
Men moet de dingen wat dieper inzien om
ze wel te begrijpen en den toestand eenigszins
te kunnen overzien.
De !?age reeks vau moorddadige aanslagen,
dio sinds eeu paar jaar een bloedig spoor door
Rusland teekent, en waarin op den man de
vrouw of 't jonge meisje volgt mét pistool of
dolk in c'ie hand om weêr een streep aan dat
bloedspoor toe te voegen, dat verschijnsel moet
een bepaidde oorzaak hebben. Trouwens ieder
kent die oorzaak. Zijn er niet sinds eeuwen
en tot op dezen dag toe in Rusland slacht
offers van 't cesarisme gevallen bij duizenden
en tienduizenden? Mannen met eergevoel in
do horst en. zonder smet of rimpel op hun
gedrag zijn gegeeseld als bondenteêre vrouwen
en meisjes met den knoei gestraft als mannen
aan 't paard van eeu kozak gekneveld, voort-
gesïcura (loui de va-w© via.kt©n eu Ue liog rawer
bergen van 't groote Rijk naar de slavenliel
Siberië. Is niet de vrucht van den arbeid en
k zweet van millioenen in 't Russische vader
land, door eenige weinigen heerschers en macll-
tigeo door geboorte en staat, ergens te Parijs
of Napels verteerd in walging-wekkecdeoverdaad?
Het Russische regeerings-stelsel, in merg en been
slecht, wordt al eenige geslachten door alleen
staande gebonden '"et behulp van een heir van
kleine tirannen en gcote beulen, zoodat het
zeer weinig afdoet of db Ozaar persoonlijk al
een ede! en weldenkend mac is ('t g-een men
met reden van hem gelooven int-gl.
Kortom, hoe gruwzaam c-u misdadig de daad
van ecu Sokolef ook zij, men zal wel u-en haar
niet te. beschouwen als een eenvoudig geval
van moord, met voorbedachten inde, waaraan
reeds een begin van uitvoering is gegeven, of'
hoe men 'i in kanselarij-stijl wil uitdrukken.
Die moordaanslag is niet meer dal één schakel "an
een geheele reeks feiten, die het natuürljjk
gevolg ziju van een andere reeks feiten, die
men niet mag wegdenken.
Wij voorzien dat dit geval geenszins het
laatste van dien aard in Rusland zal zijn. Daar
is een gisting-proces, een zuiverings- en ont-
wikkelings-proces gaande, dat met. knoet, noch
galg, noch ballingschap, noch mijnen-slaveniij
kan opgestopt worden.
T"l:: „liten de Russische heerschers, boogen eu
lagen, hevelende en dienende, dit toep nog
inzien vóór de toestand nog erger wordtOn
danks, ja door da wreede wet van „oog om
oog en tand om tand" kan dan uit de duisternis
licht, uit don tegenwoordigen toestand een betere
voortkomen. Eh daar moet verandering komen.
't Gaat moeielijk voor ons rustige, stille,
(\\rct*> ..l-oenj-wrin" 1> '■■Atret azvlnlr IfiCTA Nederland-
sche staatsburgers, een onbevooroordeelden blik
te slaan over hetgeen in het groote Ozarenrijk
omgaat. Wij gruwen van hetgpen we zoo nu
en dan hoeren van de woelingen dgr Nihilisten
en hebben geen woorden genoeg om onze ver
ontwaardiging uit te drukken over ai die moorden
j en moordaanslagen, gepleegd op overheids-per-
sonen of dienaren der overheid, 't Zit ons diep
in 't gemoed, dat de overheid dient geëerbie
digd te worden als draagster en handhaafster
van wet en regel, van orde en veiligheid. Maar
we bobben hier in ons hevelen-landje, waar we
in vele opzichten zoo goed onder elkaar en met
elkaar omgaan, ook geen begrip van 't geen daar
aan Newa en Wolga eu DineperenToholen Aipoer
i en Weichsel en Don doorgaat voor wet en recht,
orde en regel. De natuurlijke wet der dingen
is, dat de overheid op den duur boven drijft en
j boven gebonden wordt ais en zoolang zij dit
waard is; doch als in haai zelf verderf en ver-
rotting de overhand krijgen, dan zorgt de Natuur
S dat zij door verval en ontbinding wordt opge-
I ruimd en buiten staat gesteld om de verrotting
aan het geheele lichaam mede te deelen. Het
evenwicht moet hersteld worden, op de slingering
rechts moet de slingering links volgen, het
kwaad moet worden geboet, hij zij wie hij zij,
j die 't heeft bedreven.
Zoolang in Rusland 't gros van de dienaren
eu deelhebbers der macht, handelen gelijk daar
gehandeld wordt, zoolang is nog verergering
van den tegenwoovdigen toestand te wachten.
Het zieke, sociale lichaam streeft naar genezing
op de eene of op de andere manier; de Natuur
houdt yoI in haar pogingen tot herstel. Dat
proces zij pijnlijk, ja huiveringwekkend om aan
te zien, 't is niet anders; voor erge kwalen
komen krachtige middelen.
In vele staten met een eenigszins ïauge ge
schiedenis achter zich is de crisis waarin Rusland
vau lieverlede geraakt, al lang afgeloopen. Wij
hebben die gehad drie eeuwen geleden; Enge
land twee en halve eeuw geleden; Frankrijk
onderging haar in het laatst der vorige eeuw;
Duitsohland iets later eu zeer gewijzigd, doch
ook maar ten deelein Turkije vertoont zij zich
weêr in andere vormenSpanje is haar na een
eeuw worstelens nog niet tè' boven. Hoe zou
het groote Ozarenrijk ooit het lot der volkeu
kunnen ontgaan!
Misschien, ja we! zeker zijn er in de hooge
regeerings-kringen in Rusland mannen, die dit
inzien en den toestand begrijpen. Toen Alexan
der II aan de Regeering kwam, geloofde men
van hem, dat iiij de man zou zijn om groote
wezenlijke hervormingen tot stand te brengen.
Wie weet hoeveel hij zou hebben gedaan ais
de keizerlijke almacht een wezenlijkheid was
en niet maar een idéé dat staat zoolang 'i
staande wordt gehouden, doch dat evenmin als
iets ter wereld tegen verval en verrotting be-
Swsd is. Het keizerlijk initiatief is óf onmachtig
gebleken ii, 't begin, öf de Czaar zelf heeft zich
niet kun., en verheffen boven de bestaande toe-
