CI
mt hci arrondlis-
s( iicni himkm,
1879. No. 9.
Woensdag 29 Januari
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
82ste jaarging.
/I
DE UNIE VAN UTRECHT.
.'.✓eze Couranl verschijnt A)1jnSDA(x en VRIJDAG av^nd,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per dri e m a a n d e d 1,F r a n c o per pc 1
Afzonderlijke aonmics?. 5 cut, met Bijblad 10 esnt-.
PEIIS BEE AD VERT EN TIEN:
Ter ;uwonen re^U 1.0 cent, Huwelijks-, Geboota-
n Boaiibevi ck ten van 16 regels 60 eeut.
P'tnstaiuSbieiling. n van i. -6 revris, vult?. contant betaald;^ et.
Alle stukken, «e redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag- >«r de «uigare ia tc zenden aan den TlA-
lieerschen.
7jr Tbeii
(1579-1879).
Dec. 29 Januari zsl het drie eeuwen geleden
zijn, 'lat t.c Utrecht de vermaarde IV of
"Vcteeniging iusseiien de zeveu vrije Gewesten
de: Nederlanden, de grondslag dar vrijde' en
onafhankelijkheid van de Neiierinirdsellë Repu
bliek, plechtig wérd afgekondigd. I.'c lijdsom-
slaudigliedon zijn thans zeer ongunstig voor de
feestelijke herdenking var» dit belangrijk ge
schiedkundig feit j openbare feestelijkheden,
ofschoon daarijSn' sinds eonigon tijd welgedachi
was, zullen vermoedelijk Ao! geheel achterwege
blijven en 't door «ie «ooi missie aangezegde
uitstel wel een afstel .Jen, We vreer.cn
toch, dat, ook rot-.,"-,- hst treur.: sterfgeval iu
de Vorstelijke familie, dat be" ..■.-. hi- nog de
huwelijksfeesten iu dalzelfde üockluehtTge gezin
zoo droevig hoeft verstoord, er voor ten wezenlijk
waardige viering ran liet Uiiiefeest geen ge-
ncsgzuuie opgewektheid onder de nalic zou
„Geen auKU.o", dat is in veel op
tie leus 'hrr: t-iig, oak aï k'oiïise.or
>,.-e:v"yfie slagen pjy. „Geen animo' -
;Ij3 fj ntitrfaTOt' 1st iiu Z£CK6117 cl!s?
•jg misschien, wegens de lang niet
o beoordeeling van hei. gewichtige
.udige feit zelf. Er is tegenwoordig
s-isfc die 't deeg doet scheuren, in plaats
gi:S .iio 't gelijkmatig en krachtig inéén-
fdeu zin doet rijzen.
Men kan dit betreuren of met een onverschillig
g aanzien, er is niet veel tegen te doen.
We verwachten, ja we weien nu reeds zeker,
dal we ditmaal zelfs niet de blijken vau be
langstel!!! Z in T (Juiefecst zullen zien, die in
V'o 5 "Va werden bij 't tweede eeuwfeest.
Toen had men wel animo. Seeds iu 1775
begon rar. JPieter Paulus met de uitgave van
ziin werk „De verklaring der Uuie van Utrecht",
die lij iu 1777 voltooide, een werk dat op
aids. zelf reeds een schoon monument voor de
li .'ie mag heelen. In 1779 vei-solicueu de
werken vuil 's Gravezaitde, die te Middelburg
een feestrede hield, en van P. Bondam, die
't te Utrecht deed. De laatste voora! trok de
algemeene aandacht. Mr. P. Bondam, Juris
Civilis, publici Belrjici Feudalis, Professor
aan de JToogesohooi te Utrecht, hield den 29
Januari 1779 iu de gehoorzaal der academie,
dezelfde zaal waar de Unie gesloten was in
1570, een plechtige Latijnsche redevoering over
de Uuie onder een samenvloeiing van aanzien
lijke hoorders, 's Avonds van ffinizelfden dag
sprak ds. Hiulope in de Domkerk tot de schare
over hetzelfde onderwerp. De kerk was zoo
vol, dat er nauwelijks iemand in of uit kon en
na ^het eindigen vau den dienst wel een uur
verhop eer aiie inenscliea de kerk verlaten
hadden. De studenten iu de rechten gaven
dienzeifden avond een feestmaal in de herberg
bij den kastelein Oblefc op de Ganzemarkt.
waar ook professor Bondam genoodigtl was,
die zelfs met muziek en fakkellicht van zijn
huis werd afgehaald. Do voorgevel van de
heiberg was fraai verlicht, 't welk veel menschen
op dc been bracht en er v:1 ion vuurpijlen en
voetzoekers afgestoken x).
Het is bekend, dat met- reed» «n 't begin
van 't afgeloopen ja«. gwH-e',p hooit
ontworpen eener nationale jf+*«vh m- ter her-
deuking van den Unhr-rli" Do - htisg van
een waardig monument np '.ij verheven krmn
van een der sclio- ■- bolwerk'.n van Utrecht
was daarvan bes ko.o i. We laten voor
't oögeubük anu zou nlaai* of •in aainer.V'liiig
tier liool'i-comaifesie zoodai ig was, dat deze
door de meerderheid der natie zich licht als
nationaa! zoa doen erkennen, 't welk natuurlijk
beslissen moest over dc vele of weinige mede
werking, die men zou ondervinden we eon-
stateereu slechts dat de zaak feitiijk mislukt
is, en we -willen wel erkennen, dat wö maar
liever de schuld van dit mislukken schuiven
op de voor de hand liggende toevallige gebeur
tenissen, die do feestviering Iu ieder geval toch
verstoord of' ou»itvoerbaar a .-maakt hebben, dan
op de aangeduide mogelijke min gelukkig ge
slaagde samenstelling Jr. boofj-couiniissie of op
dc onverschilligheid der nnfic. Want werkelijk
■/.rui 't UU Al-V VI-A /"llfl'liui.".1.
Dat zon te oufrenrca zijn. Welk een gedaante
krijgt het dan, dat yp dit oogeublik alleen de
Eugelsche Times een artikel aan cus Unie-
jubileum wijdt, terwijl onze eigene groote blader,
zwijgen. De verleden jaar gemaakte reclame-
stukkèu tot medewerking voor de commissie
kunnen toch niet als feestgave der vaderlandsehe
pers volstaan
Merkwaardig is het dat ook in 1679 niets
vau een Unie-feest gekomen is. Dat zou't eerste
eeuwfeest geweest zijn, doch er schijnt niets ver
meldenswaardigs geschied te zijn. Ook Lstijds
was de wind niet gunstig voor een dergelijke poli
tieke gedachtenis-viering. De gemoederen waren
nog allesbehalve bedaard na de schokken en woe
lingen van 1672, De vredes-otiderhandelingen te
Nijmegen in 1678 en het oniWdne.gehaspel der
gewesten juist over Uaic-kwcslies waren oorzaïTK
dut ar wei geen animo kon zijn voor een feest
viering Ier c?re van een historisch feit, dat
nog zoo heel verschillend beoordeeld en alles
behalve eenparig op prijs geschut werd.
Eu toch, wee 't volk dat zijn gedenkdagen
vergeet, dat zich nist boven de kibbelarijen van
het oogeublik kan verheffen om eens sen uurtje
rustig te gaan nederzitten aau de voeten van
„vrouw Historia" om haar 't woord te geven
en haar eens te laten vertellen welke groote
dioge.li onder de vaderen en door de vaderen
geschied zijn op den vadevlandschen grond!
't Is waar, en geen betoog is daar meer voor
noodig, ds oude Republiek der Vereenigde
Nederlanden is geenszins een ideaal-staat ge
weest; en f 's helaas maar ai te waar, dat
op den hnidigsn dag, nu de oude „zevenland-
sehe buurt" heeft plaats gemaakt voor één
aan elkaar sluitend hof'je, er oog vee' verdeeld
heid ben iaat onder de geleerden ever de be
trekkelijke waarde der Unie als staats-acte en
over de staats-eenhcid van thans, doch dit
neemt niet weg dat een handeling ais het
1) Zie Ned. Jaarboeken,, 1779, 1e st., pag, 103.
sluiten der linie va 1579 met in t vegeetboek
mag gerakch,
De herin nering daarvan voert ons teug naar
dat prachtige, glorieuss tijdperk onzer ï'storie,
dat zóó iu 't oog valt, zelfs op 't breed veld
der wereldgeschiedenis, dat een geleerc als
Mof ley oen groot deel van zijn leven heel go-
wijd asn de aUulie cr van, waasdoor ons ..ju
be'.ooiud werk als een onvergeteijk moimimbt
van sympathie geschonken is. Het artikci a
den Times, 't eerste blad van Engeland, U
evenzeer een bewijs, dat de Unie van 1579 öo»
't vrije Eugéland als ecu huogsLbeiaugryk
historisch feit wordt beschouwd
Inderdaad, (lat is de Unie ook. Zij was
tijdens haar sluiting geenszins zoo gerneh'-ina-
kend als zij later gebleken, is van beteekenis
te v.ijn geweest. De Gentsche Pacificatie had
vrij wat meer éelat gemaakt, doch deze was
spoedig gebleken niet meet dun een veuoone
iliuzie te zijn; de. Uuie, Ge/' kleiu van
begin, aarzelend aanvaard door de deelnemers,
reeds veroordeeld en weersproken door vea-m
ioc-n de inkt nog niet droog was, die Unie
hield - el en het is niet tegen te spreken, dat
zij de hoeksteen ts general-..— a.«
der vrije Nederlanden, dat zij onder vallen en
opstaan het ruim twee eenwen heeft gehouden
en dat zij zelfs nu uog de kiemen aanwijst,
waaruit onze tegenwoordige staats-iusteliingen
zijn voortgekomen.
De Times ziet in de Unie inzonderheid een
verbonds-acte van het Protestantsche Nederland
tegen het tyrannisclie Katholicisme, waarvan een
Philips de Tweede liet 'blinde werktuig was.
Laat liet Eugelsche orgaan deze meening
koesterenhet Protestautsohé Engeland moge
zelf toezien in hoever het zich veilig kan achten
tegen de mineurs van over de bergen. Ook
na hel tot stand komen der Unie is een deel
onzer natie Katholiek gebleven en is dit nog.
'i Zou weinig passen een historisch feit, dat
uit3k.ito»A- vnnv or Prnt-pstnnlen z iifóaiif;
zou geweest zijn, thans ie willen verheffen tot
een nationale zaak. Doch dit is niet noodig.
Wij vertrouwen dat de overgroote meerderheid
onzer natie en een goed deel onzer Katholieke
medeburgers onze nationaliteit toch wel zal
weten te waardeeren, al öntleenen we die niet
aan de "Oordsche vaderen treuriger ge
dachtenis
Neen, allen wien ons vrije volksbestaan ter
harte gaat, z.ii mogen dan Katholiek zijn of
Protestantscli of Israëliet, kunnen zich zeer goed
vereenigen in do dankbare herdenking van die
stoute daad onzer vaderen, bestaande in het
teekenen en bezweren der XXVI artikelen van
de Unie, waardoor eon band vau vereoniging
geknoopt werd, die gebleken is sterk genoeg
te zijn om een vrij volk te omvatten en samen
te houden, dat twee een wei. de trots van Europa
in menig opzicht het voorbeeld der wereld heeft
kunnen wezen.