mMKMSClE ÜOHUM.
ig
DO.
1878. No. 101. Woensdag 25 December. 81ste jaargang.
Feuilleton.
AFGHANISTAN eiTde AFGHANEN.
«DE.
ine
f in
ing.
len.
i te
t te
afe-
ircle
uwe
jreR
en
Binnenland.
Zierikzee, 34 Dec. Zaterdag werd alhier in de
benedenzaal der sociteit //Bellcvue" de vergadering ge
houden van onderwijzers in liet tweede schooldistrict
van Zeeland, onder voorzitterschap van den districts
schoolopziener mr. J. W. A. Schneiders van Greijffens-
werth. De vergadering werd door 36 leden bijgewoond.
In zijn inleidend woord gedacht de Voorzitter het
overleden lid P. Bomeijn, in leven hoofdonderwijzer
te Noordgouwe, en heette hij het nieuwe lid, den
hulponderwijzer Heijraaiis te Zonneinaire, welkom in
den kring.
Het nieuwe reglement voor de sedert zes maanden
op zichzelf staande vereeniging van onderwijzers in
het tweede district (vroeger was 't derde district er
mede vereenigd), werd behandeld en goedgekeurd, op
eetie kleine wijziging na, geheel overeenkomstig het
concept eener daartoe in de zomer-vergadering benoemde
commissie.
Het bestaande bestuur werd, voor zoover de spe
ciale functiën betreft, gecontinueerd, nadat bij accla
matie de heer Schneiders van Greijffenswerth tot
Voorzitter was herkozen. Uit elke afdeeling zal nu
nog een bestuurslid gekozen worden.
Het gewoon jaarlijkscli examen van de kweekelingen
'der Oefenschool zal gehouden worden op Zaterdag
11 Januari e.k. De volgende districts-vergadering
werd bepaald op Zaterdag 39 Maart e.k.
Onderscheidene leden traden toe als begunstigers
der hulponderwijzers-zangvereeniging, die bij de ver
gaderingen zich steeds hoogst verdienstelijk maakt
door de uitvoering van zangstukken. De Voorzitter
gaf een loffelijk voorbeeld in het materieel steunen
dezer goede zaak.
Van de voor deze vergadering vastgestelde vraag
punten werden de volgende afgedaan //Stijloefeningen",
ingeleid door den lieer J. Th. Oosterman, hoofd-
ondenv. te Zierikzee, en de //Macht van 't kleine",
ingeleid door den heer II. A. Lemson, hulponderw.
alhier. De inleider van het eerste punt beschouwde
dit vooral niet betrekking lot de atudie van den
onderwijzer. Hij splitste zijn beschouwingen in drie
deelen goede lectuur, opzettelijk stel- en stijloefeningen
en stijlleer, die met elkander in verband gebracht,
goede resultaten kunnen geven. Aan het gesprokene
werden nog eenige belangrijke opmerkingen toegevoegd,
o. a. door den heer Hofman, die nog bepaald het
maken van opstellen aanprees en liet werken van
aankomende onderwijzers in kransjes tot onderlinge
oefening eu kritiek, en door den heer J. L. van Oost.
De laatste ontwikkelde een goeden gang van stijl
oefeningen voor de lagere school, daarin van de een
voudigste begrippen en verbindingen uitgaande.
De lieer Lemson ontwikkelde in een goed gesteld
opstel de waarheid, dat in de nieuwere industrie en
landbouw zeer veel zaken, vroeger als onnut, on
bruikbaar, afval weggeworpen en versmaad, thans
met voordeel en nut worden verwerkt en aan 't
algemeen belang dienstbaar gemaakt; hij wees er
op, dat den kinderen al vroeg de nuttige les kan
ingeprent worden, dat niets volkomen waardeloos
is, dat er in de natuur niets te ioor gaat en dus
de meuscli ook niets moet laten verloren gaan.
De uitvoering van eenige zangstukken door boven
genoemde vereeniging, onder directie van den heer
Letzer, luisterde de vergadering op.
In deze vergadering kwatn ook aanleiding dat ter
sprake gebracht werd het bestaande, doch naar't schijnt
nog niet algemeen genoeg bekende en op prijs gestelde
//Uitkeerings-contract bij overlijden, van onderwijzers
in Zeeland", een wezenlijk nuttige en weinig kostbare
instelling, waardoor aan de weduwe of erven van
onderwijzers een uitkeering in eens, tot verschillend
bedrag naar de onderscheiden klassen, wordt verzekerd.
Gisteren is het brood bij de meeste bakkers 1 ct.
afgeslagennaar we vernemen, is dit slechts een
begin, en zullen de bakkers voortgaan met den prijs
van het brood in verhouding te brengen tot den
prijs van liet graan.
Bruinisse, 33 December. Het hoofdbestuur der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen heeft op voor
dracht van het departement Duiveiand de gouden
medaille toegekend aan den heer S. de Graaff te
Bruinisse, wegens 60-jarigen onafgebroken en vol-
ijverigen schooldienst. In de maand Augustus 1.1.
mocht deze dit zeldzame jubilé vieren. Op eene der
aanstaande wintervergaderingen van liet departement
zal de medaille aan den heer de Graaff worden uit
gereikt.
Vier-Bannen van Düiveland. Op 1.1. Zaterdag
31 Dec. had de proefbemaling plaats van liet stoom
gemaal van dezen Polder, geplaatst te Stevensluis. Zulks
geschiedde met liet beste gevolg, zoodat liet tendeele
voltooide werktuig thans ruimschoots gelegenheid heeft
onzen Polder van liet nog overvloedige water te ontlasten.
Te Middelburg wordt op le Kerstdag de nieuwe
aangelegde rolscliaatsenbaan ingewijd.
In onderscheidene plaatsen is dezer dagen in de
nfdeelingen van //Volksonderwijs" de vraag ter sprake
gebracht of men nu niet tot de opheffing der afdee-
lingen zou kunnen overgaan, daar de nieuwe schoolwet
er is. Te Vlissingen heeft men, gelijk we reeds ge
meld hebben, die vraag bevestigend beantwoord; te
Botterdam daarentegen is besloten de afdeeling iu
stand te houden, daar er nog zooveel gedaan kan
worden tot bevordering van schoolgaan, tot wakker
houden van den wensch naar verbeteringen in de wet,
ja naar een geheel nieuwe, die meer iu den geest zou
zijn van 't geen //Volksonderwijs" zich had voorge
steld en dat slechts zeer ten deele is verkregen door
de nieuwe wet.
De dames, die aan Prinses Hendrik bij aankomst
te Soestdijk, iu September j.l, den welkomstgroet
hebben toegezongen, zijn dezer dagen aangenaam ver
rast door de ontvangst van een keurig omlijst portret
van hare Koninklijke Hoogheid. De dames van het
comité hebben, eveneens van Prinses Hendrik, een
prachtigen armband ten geschenke ontvangen.
Wij vestigen de aandacht op de aangekondigde
tooneel voorstelling door de rederijkerskamer //Talma"
op Vrijdag a.s. ten voordeele der soepbedeeling. Kan
reeds het weldadige doel dezer onderneming een vol
doende reden zijn om velen te nopen tot inteekenen,
't wezenlijk verdienstelijke spel van do leden van
//Talma", dat reeds bij vroegere gelegenheden ge
bleken is, belooft den bezoekers der voorstelling een
avond van degelijk genot. //Kunst en Eer" zal de
voorstelling door haar medewerking opluisteren. We
twijfelen niet of de zaak zal naar wensch slagen,
allereerst in het belang van armen en noodlijdenden.
Voor de betrekking var: gemeente-veldwachter te
Eikerzee en Ellemeet, waaraan eene jaarwedde van
f 35O is verbonden, hebben zich 4-0 sollicitanten
aangemeld.
Een vreemdeling, die den 33 Augustus des avonds
te zeven uur een plaatskaartje had genomen van Bot
terdam naar Middelburg, meende, dat hij daarvan
den 24 Augustus nog gebruik kon maken otn terug
te keeren. Aangezien hij weigerde boete te betalen,
is hij vervolgd en de kantonrechter te Middelburg
heeft beslist, dat onder retourbiljet moeten be
grepen worden de dag van afgifte en de volgende
dag, en niet tweemaal 24 uren na liet nemen van
liet biljet.
De vreemdeling is veroordeeld tot f 5 boete, sub
sidiair één dag gevangenisstraf.
De commissie tot wering van bedelarij eu nieuw-
jaarwcnsclien om te bedelen te Aardenburg, heeft
f 475, 7 Hectoliter tarwe eu 60 Kilo tarwemeel
ingezameld voor haar uitdeeling.
III.
Voor zoover de bevolking niet een landelijk herders
leven leidt, is zij gevestigd in eenige weinige groote
steden en tal van onaanzienlijke dorpen. De steden
mogen onder de aanzienlijke Oostersche hoofdplaatsen
meetellen de dorpen hebben ondanks de armoedige
woningen toch doorgaans nog al voorkomen, daar zij
meest gelegen zijn onder de muren van het min of
meer sterk gebouwd en indrukwekkend slot van het
dorpshoofd.
Doorgaans wordt Kaboel als de hoofdstad van ge
heel Afghanistan aangemerkt. Deze met muren om
ringde plaats telt 60,000 inwoners en ligt op een
hoogvlakte ongeveer 6000 voet boven de zee aan den
linkeroever van de rivier Kaboel. De stad heeft in
den vorigen oorlog met de Engelschen veel geleden.
Ofschoon er te Kaboel een vorstelijk paleis is, zoo houdt
de beheersclier des lands toch doorgaans niet daar zijn
residentie, maar te Bala-Hissar, dat Zuidoost van
Kaboel op een heuvel ligt. De stad Djeilalabad ligt
mede aan de Kaboel en heeft 10,000 inwoners.
Ghasna of Ghizni met 15,000 huizen, dus ongeveer
een 50,000 inwoners, was eenmaal de prachtige hoofd
stad der Glinsneviden. Het is thans nog het Medina
der Sunniten.
Kandahar, de hoofdplaats van een zoo goed als zelf
standig Khannaat, heelt 50,000 zielen men ziet er liet
1) Aan het slot van afd. II komt een zinstorende druk
fout voor. Er wordt daar gesproken van een verwante
stad, dit moet z\jn verwoeste stad.
praalgraf van Aciimed-Shah en de meeste fabrieken
en werkplaatsen van liet land. Ook le Doeschak, een
plaats van 10,000 zielen, heersebt een nagenoeg onaf
hankelijke Khau. Een zeer belangrijke stad is Herat,
de hoofdplaats van 't gewest Gliorathet telt naar
gissing 45,000 inwoners en werd in de geschiedenis
van Perzië de parel genoemd van de schelp door
Khorassan voorgesteld. De heerlijk gelegen stad was
langen tijd de twistappel tussclien de Afghanen en
de Perzen. De bijnaam vanvHerat is //de stad met
honderdduizend tuinen".
De beschermheilige van Hemt, Cliodscha Abdullah
Ansari, ligt begraven te Gasergiali, een uur van de
stad gelegen; daar is ook Dost Mohammed begraven,
't is 't St. Denys van dit Oostersch Parijs. Te Herat
worden schoon gedamaseerde sabelklingen vervaardigd,
alsmede zijden stoffen en kostbare tapijten.
Wat de geschiedenis van Afghanistan betreft, deze
ligt nagenoeg geheel in liet duister wat aangaat de
oudste tijden. Alleen weet men, dat het land meer
malen liet tooneel geweest is van verwoestende oorlogen,
dat uit Afghanistan bij herhaling veroverings- of stroop
tochten zijn gedaan naar Indië en dat er tussclien de
Afghanen, die Sunniten en de Perzen, die Scliiïten
zijn, altoos een onverzoenlijke haat heeft bestaan, die
door de overheersching van Herat door Perzië lang
niet verminderd is. In het begin; der zestiende eeuw
(1504) werd het land door den Sultan van Samarkand
veroverd en ingelijfd bij het rijk van den Grooten
Mogol (Baber 1505—1530).
Op den duur konden de Afghanen zich niet in den
staat van afhankelijkheid schikken en vochten zich
in het midden der vorige eeuw vrij onder Aclimed-
Shali, een man uit het aanzienlijk geslacht der Abdalli
en c(ie door een landdag te Kandahar tot onafhan
kelijk vorst van geheel Afghanistan werd uitgeroepen.
Het gelukte hem ook Beloedschistnn, welks voor
naamste Khan Nnssir was, te onderwerpen. Achmed-
Shali was een groot potentaat, die zijn naam met
luister omgaf, door vergrooting zijner domeinen eu
door krijgstochten tegen de onderscheidene Afgliaansche
stammen. Hij verwierf den titel van Dordoran, d. i.
z/parel van zijn tijd". Zijn zoon Timur, die een weel
derig en verwijfd leven leidde, verzwakte de macht dei-
nieuwe dynastie zeer, en was oorzaak van onophoudelijke
binnenlandsclie oorlogen, zijn geheele regeering door,
die twintig jaar duurde. Na zijn dood voerden zijn
beide zonen Malunoed en Siman een bloedigen kamp
om de kroon. In 1794 werd eindelijk Mahmoed in
een moorddadigen slag aan de oevers van den Hilmetid
geslagen eu moest vluchten naar Herat. Siman kreeg
nu de heerschappij in handen, doch niet lang daarna
herstelde Mahmoed zich, nam Kandahar en Kaboel
in en onttroonde Siman. Zulks was mogelijk door
de groote onderlinge verdeeldheid der stammen, een
kwaal, die ook nu nog heerscht. De heerschappij van
Mahmoed duurde slechts kort. Er stond namel. een
jongere broeder, Sjoedschah tegen hem op, die hem
in 1803 onttroonde en in de gevangenis wierp. In
1809 herwon Mahmoed nogmaals zijn vrijheid en de
heerschappij, doch verloor de laatste voor goed in 1826,
waarna hij zich naar zijn zoon Kamran begaf, die als
Khan te Herat regeerde. Mahmoed stierf in laatst
genoemde stad in 1829.
l)e opzettelijke en rechlstreeksche inmenging der
Engelschen dagteekent uit den tijd van Sjoedschah en
nam toe in dezelfde mate als de Bussische intriges
in Perzië, Oost-Armenië en Midden-Azië.
Wordt vervolgd.
