ZIERIKZEESCHE COURANT.
voor het arrondis- jcêsj^ seiisent Zierihzee.
1878. No. 92. Zaterdag 23 November. 81ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
KONINGSMOORD.
Binnenland.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VEIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PEI.TS DEE ADVEETENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. HuweIijks-Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever LAKENMAN.
Het jaar 1878 zal iu dè geschiedenis met
een zwarte kool worden geteekend, wegens
't aantal moordaanslagen op gekroonde hoofden,
die in dit jaar hebben plaats gehad. Twee
aanslagen op Keizer Wilhelm, één op den
Koning van Spanje, na weder een moordaan
slag op Koning Humbert van Italië. Een
treurige vermaardheid heeft 1878 zich in dit
genre verworven. Tot wat al bespiegelingen
en overdenkingen, opmerkingen en uitvallen
zullen die herhaalde snoode aanslagen aanlei
ding geven, altemaal tot groote algemeene en
bijzondere schade.
't Ware te wensohen, dat 't woord dat men
aan Koning Humbert van Italië toeschrijft
„ik zal dezen moordaanslag nooit wijten aan
een geheele stad of een geheele provincie!"
algemeen opging als de overtuiging van de
personen, die bij deze treurige gebeurtenissen
te Berlijn, te Madrid, te Napels betrokken zijn.
Vermoedelijk zal 't ook nu niet zoo geheel
afloopen naar den wensch des Konings en-zal
de terugslag ook in Italië en iu Spanje, even
als iu Duitschland verder gaan, dan de Vorst
zelf zal willen, verder ook dan noodig of nuttig
zou zijn.
Over den aard van dergelijke snoode mis
daden zal 't niet noodig zijn veel woorden te
verspillen. Is een moord op zichzelf, gepleegd
op een gewoon privaat persoon, een der grootste
misdaden, hoeveel te meer kouiugsmoord, waarin
als 't. ware de eer van 't geheele volk betrok
ken is, vooral wanneer die Vorst geen tiran is,
maar een man, die zijn positie begrijpt en op
zijn standpunt zich zoo gedraagt, dat hij zelfs
de redelijken onder de anti-koningsgezindeu niet
ergert, maar integendeel met eerbied vervult.
Zoo was 't met Keizer Wilhelm, zoo met Koning
Alfonsns, zoo nu ook met den Koning van Italië.
We weten 't, een Koning is een mensch
gelijk ieder ander, maar wordt reeds een moord,
gepleegd op een persooD uit de groote menigte
der geringe menschen, gruwelijker naar de
omstandigheden en naar den aard van het slacht
offer, hoeveel te meer moet dit het geval zijn,
waar de hoogste, de eerste burger van den
Staat door moordend lood of verraderlijk staal
wordt aangerand.
Wie zal dergelijke snoodheden, als we dit
jaar nu reeds vier hebben beleefd, niet ten
diepste verfoeienUit huu aard zijn zij gru
welijk, doch de omstandigheden maken ze nog
gruwelijker. En dit te meer, als geen roofzucht,
noch persoonlijke wraaklust den moordenaar
gewapend hebben, maar alleen dweperij, 't zij
dan voor politieke, 't zij voor sociale, 't zij voor
religieuse ideeën. Dan valt het vaak hoogst
moeielijk om den moordaanslag te blijven be
schouwen als een feit op zichzelf eu al heel
licht wordt een geheele partij aansprakelijk ge
steld voor de misdaad van één persoon. Aan
deze fout maken alie partijen zich bij wijlen
schuldig. Wat één snoodaard of dweper mis
dreef wordt dan een geheele partij aangerekend
én als de uitkomst veroordeeld, waartoe deze
of gene richting noodwendig zou moeten leiden.
Daarin is wel groote onrechtvaardigheid, maar
het geschiedt niettemin. Zelfs is het zoo na
tuurlijk, dat men b.v. op dit oogenblik waarlijk
al ziju best moet doen om voet bij stek te
houden en niet toe te geven aan de verzuch
ting, als zou koningsmoord de epidemie van
dezen tijd zijnwant als dit zoo was, dan
kwam men er ook al heel licht toe, bij 't zoeken
naar oorzaken en middelen tot afweren van
nog meer zulke gruweldaden, geheele catego
rieën van menschen en burgers aan te tasten
als waren zij alleen in massa behebt met den
aanleg voor koningsmoord. Toch zou dit zeer
onrechtvaardig en zeer onstaatkundig zijn, ja
wel eens de veronderstelde epidemie kunnen
doen verergeren, 't Laat zich zoo niet voor
uit zeggen welke partij of richting uit den aard
zoo bijzonder op moord, sluipmoord, konings
moord uitloopt, 't Zijn de individus, die den
dolk of het pistool hanteeren, niet de partijen,
noch de ideeën.
Het kan echter de vraag zijn of er niet op
een of ander gegeven oogenblik meer individuen
gevonden kunnen worden, die de handen aan
het moordend wapen willen slaan dan op andere
tijden. En als men de zaak zoo beschouwt,
dau is er inderdaad veel grond om mistroostig
uit te roepen't is of het iu de lucht zit.
Werkelijk er schijnt een algemeene malaise te
zijn, niet alleen in handel en nijverheid, maar
ook in de staat en in de kerk. Het zijn ernstige
tijden, die we beleven en in menig opzicht ziet
menig aandachtig beschouwer de toekomst tege
moet met groote bezorgdgeid.
Het valt toch niet te ontkennen, dat de alge
meene staatkundige en maatschappelijke toestand
en niet minder de staat der kerk hoogst kri
tiek is. Ondanks al 't declameeren over vrij
heid, algemeene menschenrechten en dergelijke,
neemt het cesarisrne in vele landen van de
oude wereld toe. Ondanks al de optimistische
verwachtingen ten aanzien van handel eu nij
verheid dezer eeuw op grond van de zooge
noemde vrijhandels- en nijverheids-theorieën,
gaat het vrij slecht met handel en nijverheid.
Ondanks al 't zwoegen en tobben wordt er
door millioenen min of meer gebrek geleden,
door betrekkelijk weinigen groote weelde ge
noten. Ondanks al het hoogdravend ophemelen
der volksverlichting eu van den zedelijken voor
uitgang, valt de nog steeds klimmende macht
van domheid en- dompergeest niet te ontkennen.
Er is wezenlijk veel onlust onder de menschen
en zoo laat het zich eenigszins verklaren, dat
er nog meer moordenaars in 't groot te vinden
zijn en op hun noodlottigen tijd optreden, dan
men anders grond meende te hebben om te
vreezen.
Met dat al is het voor de Koningen en Vor
sten geen aangename tijd. Is 't niet of de
oude fabel van het zwaard van Damocles weder
waarheid wordt meer dan ooit? Onwillekeurig
gaat men vragen aan wien nu de benrt zal
wezen om getroffen of bedreigd te worden.
Onoverzienbaar is de treurige nasleep van
gevolgen, die dergelijke wandaden kunnen heb
ben en hoogstwaarschijnlijk ook wel zullen
hebbeü. In Duitschland kan men daar reeds
alles van zien. Een geheel volk gaat daar
feitelijk een groote schrede achteruit, enkel ten
gevolge van de reactie na de euveldaden tegen
den persoon des Keizers. Speciale wetten, waar
aan een kracht wordt verleend als wemelde het
land van moordenaars, zoodat onvermijdelijk
allerlei doodonschuldige lui onder allerlei daden
van min of meer streng geweld moeten lijden
wantrouwen en verklikkerij, geheime politie en
spionnage, die het volk ontzenuwen en verlagen
een overdreven opsehroeving van den volksgeest
voor 't eenhoofdig gezag, als ware inderdaad
een geheele natie zooveel minder dan één enkel
persoonovermoed en misbruik van macht bij
hen, die 't gezag in handen hebben of meenen
daar dicht bij te staan en er solidair mede te
wezen, ziedaar de wrange vruchten, die de
reacte oplevert.
Nu was 't in Duitschland de sociaal-democratie,
die 't heeft moeten uezuren, en het liberalisme
en passant. In Spanje heet het de internationale
te zijn en in Italië ook, die de koningsmoorde
naars afvaardigde. Hoe sterker die verdenking
wordt, hoe meer dit de contra-partijen zal in
de hand werken en immers ook deze zijn op
huu wijze gevaarlijk. Om kouingsmoorders te
straffen, komen zoo gemakkelijk vrijheidsmoor-
ders aan het werk. Dan stapelen de dwalingen
en onrechtvaardigheden zich op en de ware
vrijheid wordt daar de lijdende partij onder.
Ondertusselien schijnt inderdaad de interna
tionale in den jongsten moordaanslag door veel
hoofden betrokken te zijn. Men zegt, dat reeds
vóór eenige dagen de Koning van Italië met
moord is gedreigd of daartegen gewaarschuwd.
Reeds te Florence moeten daarom buitengewone
maatregelen zijn geuomen. Wellicht zal hier
omtrent weldra meer blijken. Doch de reactie
zal ook in Italië niet uitblijven.
Zoo zal de eeuwenoude strijd tusscheu de
uitersten van gezag en bandeloosheid weder op
nieuw voedsel erlangen en nog iu lang niet
uitgestreden zijn. Middelen, erger dan de kwaal,
zullen weder worden aangewend om orde, maat
schappij, dit of dat te redden en de algemeene
belangen van volk en menseliheid zullen daar
onder lijden.
Maar aan den anderen kant kunnen deze
treurige teekenen des tijds toch ook leerzaam
zijn, zoowel voor de Vorsten ais voor de volken.
Zij behoeven bij de Vorsten niet noodwendig
verbittering teweeg te brengen, evenmin als
het onvermydelijk is te achten dat zich een
slaafsehe geest van de volken gaat meester
maken. Voor Vorsten en volken kunnen zulke
hoogst verfoeielijke wandaden een spoorslag zijn
tot strikte rechtvaardigheid, wezenlijk gemeende
behartiging van de belangen der volken en tot
liefde, waardeering en eerbied ten aanzien der
gekroonde hoofden.
Zierikzee, 22 Nov. Dinsdag a.s. zal nis spreker
in de vergadering van het Dep. Zierikzee der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen optreden ds. P.
v. d. Veen van Alkmaar.
