ZIERIKZEESCME COIJRAM voor het arrondis- Kenen! Zierikzee. 1878. No. 50. Zaterdag 29 Juni. 81ste jaargang. NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD Wat is er van het Smeekschrift? Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond, uitgezonderd op FEESTDAGEN, Prijs per drie maanden/ 1,Franco per post 1,- Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent. PB IJS DER A-DVERTENTIEN: Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte- en Do o d ber i eb t e n van 16 regels 60 cent. Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 et. Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. MKEVüW. I. Tot lieden hebben we 't zoogenoemde volks petitionnement, dat ziek geopenbaard heeft als een geweldige vloed, uit den poel van beteleri calisme opgeweld en voortgedreven door behendig aangebrachte en vlijtig bestuurde machines, om zich terstond na uit de dammen gebroken te zijn, te verdeelen en in twee wel ondiepe doelt zeer breede drabbige stroomen zieli over 't vaderland uit te breideu, nog niet opzettelijk in ons blad besproken, 't Is geen aangenaam onderwerp; 't is rijk genoeg zoo in stof als in omvangmaar 't is een ondankbaar werk zoo in dat stof te wroeten, dat als dichte wolken wordt opgedreven op de door 't zengende vuur van sectenhaat en eleriealen ijver verschroeide heirbanen, waar langs de heirseharen opgejaagd worden naar de kampplaats voor de glorie hunner aanvoerders. Toch kunnen, we zulke belangrijke verschijn selen, zulke meer en meer dreigende teekenen des tyds niet ignoreeren. We zullen daarom eens een blik slaan op dat zoogenoemde volks petitionnement en zien wat daarvan is. De hoofdzaken zijn deze: Met den val van het Kabinet Heemskerk verviel het uitzicht der clericale partijen oin een herziening en wijziging der lager ondervvijs-wet te verkrijgen, zooals ze die hadden gedroomd, gehoopt, gewacht, ge- eischt. Het ontwerp Kappeyne was het natuurlijk gevolg van het optreden van 't Ministerie van dienzelfden naam. Liberalen en eleriealen, allen vroegen elk voor ziehwat zal hij geven Een merkwaardig verschijnsel is 't, wèl waard op gemerkt te worden, dat de Standaard-eleriealen aanvankelijk vrede schenen te hebben, ja zelfs zeer ingenomen waren met het gewrocht van Kappeyne's brein. Dat veranderde op één maal. Op 't eerste gezicht was 't ontwerp voor de liberalen een teleurstelling, gelijk 't dit nog is voor velen van hen, van daar mogelijk de goedkeurende stem der Standaard-eleriealen. Weldra bleek echter dat men in 't liberale kamp bedaard redeneerde over den kritieken toestand en tot het besluit kwam, liever maar vrede te hebben met het niet geheel voldoende dan dit af te wijzen om daardoor in groote moeielijkhedea te geraken. Nauwelijks was deze politiek waargenomen of in het clericale kamp veranderde de stemming. „Zij zijn bang," dacht men daar blijkbaar, „nu er met den stormpas op losÓnder welke leus Onder de leus „geef ons een school met den Bijbel f' Maar dat heeft geen zin. O, Dat is van later zorg. Eerst maar „naar den Koning gaan om de school met den Bijbel!" In '53 heeft dat Jerichosche bazuingeschal den zetel van Thorbecke wel doen omvallendat het thans de klaviermuziek der volks-consentie zij en dat het anti-ciericale regime valle onder het getokkel van dat geduchte klavier! Zoo was de leus, zoo was 't plan. In 't ultramontaansche kamp werd de strijd- geest kort daarop ook vaardig, en had de Utrechtsehe krijgsraad der protestantsche eleri ealen 't „te wapen! te wapen!" tot de zjjnen doen hooren, de centraal-direoiie der ultramon- taansche eleriealen liet eveneens haar „te wapen hooren, niet als een opwekking echter onder verlokkende klavier-muziek, dat is daar niet noodig; 't bevel is voldoende: op, richt u, en voorwaarts marseh En zoo is die tweestrooraige beweging aan den gaug gegaan van 't clericale Dord en 't clericale Rome, de ééne stroom „naar den Koning" met een „smeekschrift" om den Bijbel op school; de andere stroom naar het Farlemeut om de wet te doen verwerpen. Het doel der beweging zal wel niet worden bereikt, daarover behoeft men zich geen oogeu- blik te verontrusten; maar 't verschijnsel is op zichzelf ook zonder direct resultaat ernstig ge noeg om beschouwd te worden. Ook door deze beroering der domme massa, blijkt meer en meer waarheen het elericalisme wildat te zien kan leerzaam zijn. Wat de klavierspelers der volks-consentie doen, in zijn eenvoudigste gedaante voorgesteld, n.l. een petitie tot den Kouing richten om te verzoeken dat Z. M. een zeker wets-ontwerp eventueel niet met zijn handteekeniug zal be krachtigen, dat is op zichzelf niet buiten wet en recht. Het recht van petitie is bij de Grond wet erkend. (Art. 9). Evenzoo is ook het zenden van een adres door de ultramontaansche eleriealen aan de Staten-Generaal om te verzoe ken een zeker wets-ontwerp niet aan te nemen, op zichzelf noch onwettig noch onrechtmatig. Tegen de zaken in 't ruwe in hun eenvoudigsten vorm is dus niets te zeggen. Wij zullen daar van ook niets zeggen. Doch er is een spreekwoord, luidendele ton fait la musique, en dat is hier van toepassing. Er is geen goed Hollaudseh spreekwoord voor bij de hand, maar 't wil zooveel zeggen als dit: tegen wat gij doet heb ik niets, dat is op zichzelf onschuldig, maar hoe gij 't doet, met welke middelen gij 't doel tracht te bereiken en dat doel zelf, daarin kan zóóveel schuilen, dat niet in den haak is, dat uw geheele han deling daardoor een zeer verdacht voorkomen verkrijgt. Die verdachtlieid is zeer toegenomen sedert door de protestantsche eleriealen zelf is erkend dat hun leuze op misleiding der menigte is berekend en door de ultramontanen evenzeer is erkend dat hun adres-teekenaars blindelings hun leiders volgen. Doch ter zake, en wel voornamelijk over de nionster-petilie der Standaard-kudde. We behoeven hier 't door dr. Kuyper ont worpen en in Standaard-stijl gestelde stuk niet over te schrijven; we veronderstellen dat onze lezers óf 't stuk zelf hebben gelezen óf er den inhoud van kennen. Om regel in onze beschouwing te houden, stellen we ons voor aan te toonen de volgende vier punten: 1°. het nionster-petitionuement is inconstitutioneel; 2°. 't gevraagde een onzin nigheid en een misleiding3°. de toon is hoogst pedant4°. de doorschemerende kleur is een anachronisme. Inconstitutioneel? En zooeven zeiden we zelf dat er in de daad op zichzelf niets onwet tigs of onrechtmatigs gelegen was Toch is' de daad door het monster petitionnement voor» gesteld zeer bepaald inconstitutioneel. Men heeft voor zich 't geval dat een wets ontwerp door de Ministers op wettige wijze is in de Tweede Kamer gebracht en hoogst waar schijnlijk door deze, en vervolgeus door de Eerste Kamer zal worden aangenomen, waarna er slechts de koninklijke bekrachtiging aan ontbreekt, en deze zal ook even waarschijnlijk niet uitblijven. Immers heeft Z. M. deze Minis ters tot zijn raadslieden gekozen onder de be kende omstandigheden en de onderwijs-zaal; afdoen is het doel, zoowel van 's IConings daad door dezen Ministers zijn vertrouwen te scheuken, als van deze Ministers zelf. En nu wil men dat als dit doel zal bereikt zijn, Z. M. volte face zal maken; men wil dat dan de Koning zijn Ministers zal wegzenden en de Staten- Generaal een slag in 't aangezicht gevenmen wil een handeling ongehoord in onze jaarboeken, waarbij 't gebeurde iu 1853 eu '56 nog maar gekscheren is. Men wil het Hoofd van den Staat provoceeren tot een daad, die niets meer of minder zou zijn dan eeu coup d'état. Zóó iets te drijven dat is inconstitutioneel. 't Is ook inconstitutioneel, omdat het geschiedt op 't zelfde oogenblik dat het bewuste wets ontwerp nog in zijn eerste parlementaire statie verkeert. In dat geval kan een adres aan de Kamer er nog door. 't Ultramontaansche dus. Maar een petitie aan den Koning over een koninklijke handeling, die afhankelijk is van de parlementaire werkzaamheid, die nog pas is begonnen en in lange nog niet afgeloopen, dat is een daad om te imponeeven, om pressie uit te oefenen op 't Parlement en op de Regee ring tegelijkdat is inconstitutioneel. 't Is ook inconstitutioneel, omdat het adres geheel is getoond als een stuk zou kunnen zijn voor een geheel anderen Vorst dan de Koning der Nederlanden, 't Is aan den persoon des Kouings, als aan eeu Willem van Oranje, die een oogenblik zou kunnen vergeten, dat hij niet is autocraat, maar constitutioneel monarch, d. i. eerste en verhevenste dienaar en bewaarder der Grondwet, en 't is den persoon des Konings in de verzoeking brengen het wezen van ziju eigen bestaan uit het oog te verliezen, dat is incon stitutioneel. Dit alles zit 'm nu niet iu de eenvoudige daad van 't petitionnement, maar 't zit 'm in de manier hoe eu de omstandigheden waaronder die daad plaats heeft. Het Vaderland is niet in gevaar, de vijand staat niet voor de poort, de oceaan is niet door dijken en dammen heen gebrokenniets van dat alles. Er is alleen een troep clericale volksmenners, wien 't werk der volkskneding naar hun welbehagen, der volks- overheersching later, niet snel genoeg gaat en die daarvoor nu een soort van revolutie waar van de gevolgen nog niet te voorzien zouden zijn wil provoceeren. Op de bestaande Grondwet stuit hetgeen verlangd wordt af. Tot het doen van stappen om Grondwets-herziening te verkrijgen, bestaat een aangewezen weg. Als men. dien opging ware er niets te zeggen. Doch eerbied voor den Vorst ook als eonstitu-

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1878 | | pagina 1