ZIERIKZEESCME COIJRAM
voor het arrondis-
Kenen! Zierikzee.
1878. No. 50.
Zaterdag 29 Juni.
81ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Wat is er van het Smeekschrift?
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden/ 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PB IJS DER A-DVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Do o d ber i eb t e n van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 et.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. MKEVüW.
I.
Tot lieden hebben we 't zoogenoemde volks
petitionnement, dat ziek geopenbaard heeft als
een geweldige vloed, uit den poel van beteleri
calisme opgeweld en voortgedreven door behendig
aangebrachte en vlijtig bestuurde machines, om
zich terstond na uit de dammen gebroken te
zijn, te verdeelen en in twee wel ondiepe doelt
zeer breede drabbige stroomen zieli over 't
vaderland uit te breideu, nog niet opzettelijk
in ons blad besproken, 't Is geen aangenaam
onderwerp; 't is rijk genoeg zoo in stof als in
omvangmaar 't is een ondankbaar werk zoo
in dat stof te wroeten, dat als dichte wolken
wordt opgedreven op de door 't zengende vuur
van sectenhaat en eleriealen ijver verschroeide
heirbanen, waar langs de heirseharen opgejaagd
worden naar de kampplaats voor de glorie
hunner aanvoerders.
Toch kunnen, we zulke belangrijke verschijn
selen, zulke meer en meer dreigende teekenen
des tyds niet ignoreeren. We zullen daarom
eens een blik slaan op dat zoogenoemde volks
petitionnement en zien wat daarvan is.
De hoofdzaken zijn deze: Met den val van
het Kabinet Heemskerk verviel het uitzicht der
clericale partijen oin een herziening en wijziging
der lager ondervvijs-wet te verkrijgen, zooals ze
die hadden gedroomd, gehoopt, gewacht, ge-
eischt. Het ontwerp Kappeyne was het natuurlijk
gevolg van het optreden van 't Ministerie van
dienzelfden naam. Liberalen en eleriealen, allen
vroegen elk voor ziehwat zal hij geven Een
merkwaardig verschijnsel is 't, wèl waard op
gemerkt te worden, dat de Standaard-eleriealen
aanvankelijk vrede schenen te hebben, ja zelfs
zeer ingenomen waren met het gewrocht van
Kappeyne's brein. Dat veranderde op één
maal. Op 't eerste gezicht was 't ontwerp
voor de liberalen een teleurstelling, gelijk 't dit
nog is voor velen van hen, van daar mogelijk
de goedkeurende stem der Standaard-eleriealen.
Weldra bleek echter dat men in 't liberale
kamp bedaard redeneerde over den kritieken
toestand en tot het besluit kwam, liever maar
vrede te hebben met het niet geheel voldoende
dan dit af te wijzen om daardoor in groote
moeielijkhedea te geraken. Nauwelijks was
deze politiek waargenomen of in het clericale
kamp veranderde de stemming. „Zij zijn bang,"
dacht men daar blijkbaar, „nu er met den
stormpas op losÓnder welke leus Onder
de leus „geef ons een school met den Bijbel f'
Maar dat heeft geen zin. O, Dat is van
later zorg. Eerst maar „naar den Koning
gaan om de school met den Bijbel!" In '53
heeft dat Jerichosche bazuingeschal den zetel
van Thorbecke wel doen omvallendat het
thans de klaviermuziek der volks-consentie zij
en dat het anti-ciericale regime valle onder het
getokkel van dat geduchte klavier!
Zoo was de leus, zoo was 't plan.
In 't ultramontaansche kamp werd de strijd-
geest kort daarop ook vaardig, en had de
Utrechtsehe krijgsraad der protestantsche eleri
ealen 't „te wapen! te wapen!" tot de zjjnen
doen hooren, de centraal-direoiie der ultramon-
taansche eleriealen liet eveneens haar „te wapen
hooren, niet als een opwekking echter onder
verlokkende klavier-muziek, dat is daar niet
noodig; 't bevel is voldoende: op, richt u, en
voorwaarts marseh
En zoo is die tweestrooraige beweging aan
den gaug gegaan van 't clericale Dord en
't clericale Rome, de ééne stroom „naar den
Koning" met een „smeekschrift" om den Bijbel
op school; de andere stroom naar het Farlemeut
om de wet te doen verwerpen.
Het doel der beweging zal wel niet worden
bereikt, daarover behoeft men zich geen oogeu-
blik te verontrusten; maar 't verschijnsel is op
zichzelf ook zonder direct resultaat ernstig ge
noeg om beschouwd te worden.
Ook door deze beroering der domme massa,
blijkt meer en meer waarheen het elericalisme
wildat te zien kan leerzaam zijn.
Wat de klavierspelers der volks-consentie
doen, in zijn eenvoudigste gedaante voorgesteld,
n.l. een petitie tot den Kouing richten om te
verzoeken dat Z. M. een zeker wets-ontwerp
eventueel niet met zijn handteekeniug zal be
krachtigen, dat is op zichzelf niet buiten wet
en recht. Het recht van petitie is bij de Grond
wet erkend. (Art. 9). Evenzoo is ook het
zenden van een adres door de ultramontaansche
eleriealen aan de Staten-Generaal om te verzoe
ken een zeker wets-ontwerp niet aan te nemen,
op zichzelf noch onwettig noch onrechtmatig.
Tegen de zaken in 't ruwe in hun eenvoudigsten
vorm is dus niets te zeggen. Wij zullen daar
van ook niets zeggen.
Doch er is een spreekwoord, luidendele ton
fait la musique, en dat is hier van toepassing.
Er is geen goed Hollaudseh spreekwoord voor
bij de hand, maar 't wil zooveel zeggen als
dit: tegen wat gij doet heb ik niets, dat is op
zichzelf onschuldig, maar hoe gij 't doet, met
welke middelen gij 't doel tracht te bereiken
en dat doel zelf, daarin kan zóóveel schuilen,
dat niet in den haak is, dat uw geheele han
deling daardoor een zeer verdacht voorkomen
verkrijgt.
Die verdachtlieid is zeer toegenomen sedert
door de protestantsche eleriealen zelf is erkend
dat hun leuze op misleiding der menigte is
berekend en door de ultramontanen evenzeer
is erkend dat hun adres-teekenaars blindelings
hun leiders volgen.
Doch ter zake, en wel voornamelijk over de
nionster-petilie der Standaard-kudde.
We behoeven hier 't door dr. Kuyper ont
worpen en in Standaard-stijl gestelde stuk niet
over te schrijven; we veronderstellen dat onze
lezers óf 't stuk zelf hebben gelezen óf er den
inhoud van kennen.
Om regel in onze beschouwing te houden,
stellen we ons voor aan te toonen de volgende
vier punten: 1°. het nionster-petitionuement is
inconstitutioneel; 2°. 't gevraagde een onzin
nigheid en een misleiding3°. de toon is hoogst
pedant4°. de doorschemerende kleur is een
anachronisme.
Inconstitutioneel? En zooeven zeiden we
zelf dat er in de daad op zichzelf niets onwet
tigs of onrechtmatigs gelegen was Toch is'
de daad door het monster petitionnement voor»
gesteld zeer bepaald inconstitutioneel.
Men heeft voor zich 't geval dat een wets
ontwerp door de Ministers op wettige wijze is
in de Tweede Kamer gebracht en hoogst waar
schijnlijk door deze, en vervolgeus door de
Eerste Kamer zal worden aangenomen, waarna
er slechts de koninklijke bekrachtiging aan
ontbreekt, en deze zal ook even waarschijnlijk
niet uitblijven. Immers heeft Z. M. deze Minis
ters tot zijn raadslieden gekozen onder de be
kende omstandigheden en de onderwijs-zaal;
afdoen is het doel, zoowel van 's IConings daad
door dezen Ministers zijn vertrouwen te scheuken,
als van deze Ministers zelf. En nu wil men
dat als dit doel zal bereikt zijn, Z. M. volte
face zal maken; men wil dat dan de Koning
zijn Ministers zal wegzenden en de Staten-
Generaal een slag in 't aangezicht gevenmen
wil een handeling ongehoord in onze jaarboeken,
waarbij 't gebeurde iu 1853 eu '56 nog maar
gekscheren is. Men wil het Hoofd van den
Staat provoceeren tot een daad, die niets meer
of minder zou zijn dan eeu coup d'état. Zóó
iets te drijven dat is inconstitutioneel.
't Is ook inconstitutioneel, omdat het geschiedt
op 't zelfde oogenblik dat het bewuste wets
ontwerp nog in zijn eerste parlementaire statie
verkeert. In dat geval kan een adres aan de
Kamer er nog door. 't Ultramontaansche dus.
Maar een petitie aan den Koning over een
koninklijke handeling, die afhankelijk is van
de parlementaire werkzaamheid, die nog pas
is begonnen en in lange nog niet afgeloopen,
dat is een daad om te imponeeven, om pressie
uit te oefenen op 't Parlement en op de Regee
ring tegelijkdat is inconstitutioneel.
't Is ook inconstitutioneel, omdat het adres
geheel is getoond als een stuk zou kunnen zijn
voor een geheel anderen Vorst dan de Koning
der Nederlanden, 't Is aan den persoon des
Kouings, als aan eeu Willem van Oranje, die
een oogenblik zou kunnen vergeten, dat hij niet
is autocraat, maar constitutioneel monarch, d. i.
eerste en verhevenste dienaar en bewaarder der
Grondwet, en 't is den persoon des Konings in
de verzoeking brengen het wezen van ziju eigen
bestaan uit het oog te verliezen, dat is incon
stitutioneel.
Dit alles zit 'm nu niet iu de eenvoudige
daad van 't petitionnement, maar 't zit 'm in
de manier hoe eu de omstandigheden waaronder
die daad plaats heeft. Het Vaderland is niet
in gevaar, de vijand staat niet voor de poort,
de oceaan is niet door dijken en dammen heen
gebrokenniets van dat alles. Er is alleen een
troep clericale volksmenners, wien 't werk der
volkskneding naar hun welbehagen, der volks-
overheersching later, niet snel genoeg gaat en
die daarvoor nu een soort van revolutie waar
van de gevolgen nog niet te voorzien zouden
zijn wil provoceeren. Op de bestaande
Grondwet stuit hetgeen verlangd wordt af. Tot
het doen van stappen om Grondwets-herziening
te verkrijgen, bestaat een aangewezen weg.
Als men. dien opging ware er niets te zeggen.
Doch eerbied voor den Vorst ook als eonstitu-