B u i t e n 1 a n d.
en stichtingen van onderscheiden aard zijn daar om
dit te bewijzen. De meesten van die instellingen zijn
hun ontstaan verschuldigd aan den liefdadigen zin
van bijzondere personen. In de nieuwere tijden heeft
de vereenigingswoede zich meer meester gemaakt van
dit gedeelte van het wijde veld der humaniteit en dei-
christelijke philantropie. Zoo is 't er in sommige
opzichten niet beter op gewordenwant al vevkeeren
ook enkele nieuwere stichtingen, door vereenigingen
tot staud gebracht, in staat van bloei, deze bloei is
niet zelden enkel het gevolg daarvan dat er een partij
zaak van gemaakt wordt. En nu moge men ook enkele
van onze oude hofjes-stichters of stichteressen verdeuken
van speculatie op de eeuwigheid en hun schenkingen
als een daad van eigenbelang aanzien, met enkele
onzer nieuwere, door vereenigingen gegronde stichtin
gen is dat niet minder het geval. Misschien blijft
alleen het onderscheid bestaan dat vroeger één persoon
voor zich alleen een stoel in den hemel kocht met
opoffering van het kapitaal dat hem tijdens zijn leven
ook had gediend, terwijl thans ieder die een jaarlijksche
contributie geeft, zich ook eenige aanspraak denkt te
verwerven. Zeker is het dat vele der nieuwere stich
tingen voor hun regenten een voortdurende bron van
zorgen zijn, steeds tobben met tekorten en alleen staande
gehouden worden door telkens met varianten vernieuwde
bedelpartijen.
Zoo zal het met een eventueel Sofia-kinderzieken-
huis niet zijn, denkt men wellicht. Wij vreezen van
wel. Wij vinden het denkbeeld niet gelukkig. Zulk
een stichting, zoo ze waarlijk koninklijk zal zijn, moet
veel geld kosten. Kan ze niet op koninklijken voet
worden op touw gezet, dan maakt ze een poover
figuur dat onvermijdelijk mettertijd nog armelijker
wordt en der verhevene nagedachtenis van onze Sofia
niet waardig is, ondanks al het moois wat men over
het nuttige doel kan zeggen. Veel geld is dus 1100-
dig. Stel eens een gebouw van f 100,000 en een
jaarlijksch onderhoud in alles van f 20,000, dan is
er minstens een half millioen noodig. 'fc Kan zijn
dat de som er komt; doch zoo ze er niet komt en
de zaak, eens geslicht zijnde, op de been gehouden
moet worden door jaarlijksche bedelpartijen, of wel
gehonoreerd door staat of gemeente, dan is het doel
mislukt.
Wij vinden ook het denkbeeld van een kinderzieken
huis te minder gelukkig, omdat in de bovengenoemde
oproeping als argument er voor in de eerste plaats
wordt aangevoerd dat H. M. tijdens haar leven zoo
gaarne zulk een stichting zou hebben in bet leven
geroepen, doch dat hare pogingen daartoe niet tot
de gevvenschte uitkomst hebben geleid, 't Kan zijn
dat er eenige aanleiding is om zich aldus uit te laten.
We veronderstellen echter dat als H. M. inderdaad
er zoo op gesteld geweest was dat er zulk een gesticht
kwam, 't er al wezen zou, of de gelden er voor bij
testamentaire beschikking zouden aangewezen zijn.
Kortom wij vinden 't jammer dat het denkbeeld van
een eigenlijk monument niet is doorgegaan.
Door den Burgemeester van Sint—Philipsland, de
heer A. de Rooy, sedert Juni 1876 aldaar in functie,
werd eenigen tijd geleden ontdekt, dat iu het fiuanciëele
gedeelte der gemeente-administratie verkeerde hande
lingen waren gepleegd. Later werden door hem feiten
ontdekt, die hem aanleiding gaven om tegen den
ontvanger der gemeente proces-verbaal op te maken,
hetgeen tengevolge had dat bij beschikking van de
Arrondissements-Rechtbank te Zierikzee van den 26
Juni jl. rechtsingang en bevel tot dagvaarding in
persoon en last tot instructie tegen gezegden ontvanger
werd verleend en dat deze door den raad op zijn verzoek
werd ontslagen met bepaling, dat later zal uitgemaakt
worden of dat ontslag al dan niet eervol zal zijn.
Dezer dagen is door den burgemeester tegen een
zijner wethouders proces-verbaal opgemaakt wegens
het voltrekken van huwelijken en 't doen van inschrij
vingen in de registers van den burgerlijken stand,
zonder daartoe bevoegd te zijn, en tegen zijnen ambts
voorganger wegens het doen eener iuschrijving als
ambtenaar van den burgerlijken staud, nadat hij reeds
als zoodanig had gedéfuugeerd.
Met 1 December zal het Zondagsblad van den
Standaardwaarvan de uitgave sinds eenigen tijd
gestaakt was, onder den naam van Heraut weder
worden uitgegeven, en wel onder redactie van dr.
A. Kuyper.
Zoo keert dr. Kuyper weder geheel tot zijn eerste
periode terug; als het goede publiek nu maar niet
weder zulke eindelooze reeksen van ongenietbare,
wauwelige artikelen te slikken krijgt, als vroeger in
het Zondagsblad. We herinneren ons nog met huive
ring die 17 of meer artikelen over het //Mystieke
lichaam van Christus" en die nog langer en dwazer
serie van leuterpraatjes over de //Wonderen". Maar
enfin, dr. Kuyper moet zelf weten hoever het slik-
vermogen zijner luitjes gaat zonder dat zij zich ver
slikken of hem laten zitten.
De Maatschappij //Zeeland" staat een gevoelig ver
lies te lijden door hot aangevraagde ontslag van een
harer verdienstelijkste ambtenaren, den heer C. Buisman,
chef de bureau voor expeditiën. Genoemde heer heeft
zich met de firma Brasch Rothensteiu geassocieerd
en zal zich eerlang te Londen vestigen.
Den 26 September is te Groningen overleden mevr.
de wed. Jauson, geb. Ludewé Vink, die haar geheele
vermogen bij uiterste wilsbeschikking tot liefdadige
doeleinden heeft aangewend. Aan de diaconieën cn
liefdadige gestichten van alle gezindheden te Groningen,
alsmede aan eenige instellingen elders heeft zij ver
schillende legaten vermaakt, tot een gezamenlijk bedrag
van f 60,000. Het overige van haar vermogen heeft
zij geschonken aan het door haar gestichte hofje
't Juffrouw Pietronella's- en vrouwe Ludewé Vinkshuis
te Groningen.
Naar wij van welingelichte zijde vernemen, wordt
in het kiesdistrict Winschoten ernstig gedacht aan de
kandidatuur voor de Tweede Kamer van mr. H. Goeman
Borgesius, thans hoofdredacteur van 't Vaderland.
Gr on. Cl.
Delft, 27 Sept. Heden is een aanvang gemaakt
met het afbreken van de laatste steigers om de spits
van den Nieuwekerkstoren. Overmorgen is het vijf
jaren geleden, dat die spits door brand werd vernield;
sedert zijn de meestal zeer gevaarlijke werkzaamheden
zonder belemmering voortgezet, zoodat dezer dagen
de toren weder geheel in orde zal zijn.
Hij is thans 109 meters hoog en een der hoogste
en sierlijkste van Nederland.
Volgens het Wiener Vremdenblatt bedragen de ver
liezen der Russen van af het begin van den oorlog
64,200 man (in Juni 2200, in Juli 25,500, in Augustus
12,000, in September 23,500 man). Die der Turken
worden door dat blad op ruim 45,000 mail geschat.
Hierbij zijn de verliezen in Azië niet meegerekend.
De banknoten der Engelsche Bank worden gemaakt
van zuivere witlinnen lappen, nooit van lompen.
Sedert bijna 200 jaren zijn ze op dezelfde plaats,
Laverstoke in Hampshire, en door dezelfde familie:
de //Portals", welke van eenige Fransche Protestantsche
uitgewekenen afstammen, vervaardigd. Het papier
wordt zoo zorgvuldig gemaakt, dat zelfs het getal
scheppen in de pap, door ieder werkman verricht,
op een wijzerplaat door machinerie wordt aangeduid,
en de bladen werden nauwkeurig geteld en geboekt
op den naam van iederen persoon, door wiens handen
zij gaan. Het drukken wordt verricht op een zeer
bijzondere manier in de afdeeling van mr. Coe van
het bankgebouw. Volgens de City Press is het aantal
betaalde noten over 7 jaren ongeveer 94,000,000. Zij
vullen 18,000 dozen, welke naast elkander geplaatst
eene rij van drie Engelsche mijlen lengte zouden
uitmaken. De noten op elkander gelegd zouden een
hoogte van 8 mijlen bereiken, en indien zij aan de
einden aan elkander geplakt werden, zouden zij een
reep vormen van 15,000 mijlen lengte. Hun geza
menlijke oppervlakte zou grooter zijn dan die van
Hyde Park; hun vroegere waarde is 3,000,000,000
p. st. en hun gewicht 112 tons.
Men schrijft uit Curapao van den 28 Augustus aau
het D. v. Z. H., dat de heropening der Venezolaansche
havens van Maracaibo eu Coro eerstdaags werd verwacht.
De haven van Curasao zou in dat geval voor den
uitvoer van buskruit worden gesloten.
De president der Republiek zou zich persoonlijk Ier
plaatse begeven om de daartoe betrekkelijke decreten
uit te vaardigen, en heeft reeds aan eenige aanzienlijke
personen uitnoodigingen doen toekomen ter bijwoning
van de bij die gelegenheid te geven feestelijkheden.
De heer A. Jesurun was een der geuoodigden..
Benoemingen, Besluiten, enz.
In de jongste vergadering van den gemeenteraad
te Sluis zijn benoemd tot archivaris de heer H. Q.
Janssen, schoolopziener en predikant te St. Anna ter
Muiden en tot adjunct-archivaris de heer J. A. Dor-
renboom, directeur van het rijkstelegraaf aldaar en
zulks ter vervanging van wijlen den heer J. H. van Dale.
Z. M. heeft tot commandeur in de orde van den
Ned. Leeuw bevorderd jhr. mr. J. A. Singendonck.
Z. M. heeft tot ridder in de orde van den Nederl,
Leeuw benoemd mr. E. G. Lagemans, referendaris
hoofdredacteur, belast met de directie van de Hederl.
Staats-Courant.
Landbouw en Handel.
Inhoud van Ceres No. 30. Over diepe grondbe
werking. (Vervolg). Eene nieuwe ontdekking.
Nog een brief over den springbeletter. Diepe
grondbewerking. Kunstmatige roting van Vlas.
(Slot), enz.
Behalve het reeds vroeger vermelde werd in den
laatsten tijd nog aan de Rijkslandbouwschool ten ge
schenke aangeboden en met erkentelijkheid aangenomen
Een hand-aanaardploeg van den heer J. W. F. G.
Borst Verdoorn te Oosterland.
Een keurig uitgevoerde photografie van de inzending
op de wereld-tentoonstelling te Philadelphia van de
Zeeuwsche Maatschappij vau landbouw.
Rechtszaken.
De Arr.-Reclitbank te Amsterdam heeft den eisch
van regenten van het R. K. gesticht //De Voor
zienigheid" (opeisching eener minderjarige, geboren
uit ouders van verschillende godsdienstige gezindte en
verpleegd ten huize van Van Sitteren, die door den
kantonrechter tot voogd aangesteld was, nadat het
kind, vroeger in het gesticht opgenomen, daaruit was
teruggenomen) ontzegd. De ontzegde vordering der
regenten was toegelicht door mr. J. A. N. Travaglino.
Zij werd voor de pleegouders bestreden door mr.
J. A. Levy. De rechtb. besliste, dat de voogd liet
recht heeft om het verblijf van een kind in een ge
sticht te doen eindigen, wanneer het hem goeddunkt.
De 14jarige Bakker uit Huizen, die in de vorige
week ter zake van moedwilligen doodslag op een zijner
kameraden voor de correctioneele kamer der rechtbank
te Amsterdam terechtstond, is deswege veroordeeld
tot opsluuiting ineen verbeterhuis gedurende vijf jaren.
Ongelukken, Rampen, Misdaden, enz.
Te 's Gravenhage heeft iemand zelfmoord gepleegd
door ophanging.
In een spoorwegwaggon op de baan vau het Rijn-
spoor tusschen Utrecht en Arnhem heeft een reiziger,
een Engelschman, zich een pennemes in het hart
gestoken, zoodat hij als lijk uit den wagen gehaald
werd. Later is gebleken dat de ongelukkige zelf
moordenaar een Schotsch geestelijke is, die van zijn
vacantie-reis naar huis terugkeerde.
Aan boord van het Noorsche brikschip //Andvah",
ter reede van Rammekens liggende, heeft de matroos
Knud Aaronsen zich opgehangen. Hij was pas 23
jaar oud. Het lijk is te Vlissingen begraven.
Een kleermaker te Brieg, die valschheid in een
ouderliandscU geschrift had gepleegd eu voor straf
beducht was, kwam met zekeren Gerstraann overeen,
dat deze hem dood zou schieten. Beiden gingen naar
een boschje en de kleermaker, Vogel, viel weldra door
een revolverschot in do zijde getroffen neer. Gerstmann
verwijderde zich welgemoed, en ontmoette in de stad
een koetsier, die met hem in gesprek kwam. De
revolver trok de aandacht en Gerstmann waarschuwde
den koetsier het wapen niet onvoorzichtig te behandelen
daar het geladen was. Deze wilde dit niet gelooven,
waarop de andere aantoonde, dat hij de waarheid sprak,
door het pistool op den koetsier te richten en hem een
kogel in de borst te schieten. Intusschen had de politie
den slechts gewonden kleermaker gevonden, en legde
spoedig de hand op Gerstmanndeze verklaarde den
volgenden dag zich alleen te herinneren, dat hij
dronken was geweest.
Te Brest heeft een man, die plotseling krankzinnig
was geworden, des nachts drie personen vermoord,
die hetzelfde huis bewoonden, waar hij verblijf hield,
en daarna zich zelf om hals gebracht.
Nabij Maastricht is een werkman, bezig met leera-
aarde uit te steken, onder de aardraassa bedolven
geraakt. Hij werd als lijk te voorschijn gehaald. De
man laat een vrouw en twee kinderen na.
De Oorlog in het Oosten.
1 Oct.
Langzamerhand nadert de tijd dat de eerste groote
pauze zal aanvangen in het bloedige drama. Het
ruwe, gure weder komt met regens die de velden en
wegen doorweeken, met sneeuwbuien die den ver
kleumden soldaten beletten veldmanoeuvres uit te
voeren, en dan nadert de winter die waarschijnlijk
elke handeling van eenige beteekenis onmogelijk zal
maken.
In zekeren zin zijn we daar blijde mede. Het is
een treurige plicht zich op de hoogte te houden van
zooveel ellende, dagelijks zich te ergeren aan zooveel
onbekwaamheid bij de aanvoerders en waarvan dui
zenden ondergeschikten de slachtoffers worden gemaakt,
en 't is onaangenaam zulk een jammerlijk échec te
moeten zien van een zaak, die men om onderscheidene
redenen voor goed heeft gehouden en nog houdt.
Zoo wordt het dan ook tijd om een soort van
résumé op te maken van hetgeen er tot dusver is
geschied, hoe onaangenaam dat werk ook zij.
