ZKRIKZEESCereiJMNT.
voor het arrondis- sessieiït Zierikm
1876. No. 83. Woensdag 18 October, 79ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Twee Congressen van tegenvoeters.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever 11. LAItEftMAN.
{Het Congres van Duilsche Socialisten le Golha,
en de Algemeene Vergadering der
Fransche Katholieke Werkliedenvereni
ging le Bordeaux).
{Slot).
Het is tegenwoordig een tijd van Congressen
we zullen niet zeggen dat er een Congres-manie
heerscht; er is daartoe wezenlijk te veel ge
gronde aanleiding voor die telkens en overal
voorkomende vergaderingen en manifestation
van mensehen van gelijken maatsckappelijken
stand en met een gemeeensckappelijk doel.
Men mag ook gerust aannemen dat de meer
derheid der leden van het Socialisten-Congres
evenmin als die van het Katholieke Arbeiders-
Congres te Bordeaux voor hun pleizier verga
dering houden. Er is aanleiding genoeg om
de lieden tot onderlinge gedachtenwisseling, tot
aansluiting, tot vereeniging van krachten te
brengen. De nood der tijden dringt hen daartoe.
Wordt van die gelegenheden gebruik gemaakt
door volksmenners, zij mogen dan rood of zwart
van kap zijn, om bijzondere oogmerken te be
reiken, des te grooter verantwoordelijkheid komt
op zulke volksmisleiders te rusten. Reden,
aanleiding tot vereeniging en aansluiting bestaat
er overvloedig. Dit wordt door de nieuwere
économische school erkend, er wordt ook al
rekening mede gehouden door de wetgevende
machten.
Hoe jammer daarom dat er in den boezem
der werkende klasse zelf nog geen moreele en
intelleetueele ontwikkeling genoeg is om zuivere
zelfstandige vereenigingen te vormen. Nu worden
de legioenen der leden van den vierden stand
in den arm genomen door allerlei individus,
die niet van dien stand zijn en die men vol
strekt niet allen vertrouwen kan noch mag.
Zie in Duitsehland eenige duizenden werklieden,
die volstrekt niet slechter, lastiger of woeliger
zijn dan hun overige standgenooten, aan den
leiband komen van eenige op zijn zachst
gezegd onpractische droomers met économi
sche en politieke hersenschimmen in het hoofd.
Zie in Frankrijk andere duizendtallen als schapen
opgekooid worden door een priesterschap, die,
blijkens de ervaring van eeuwen, wel zeer goed
op kosten der schapen weet te teren en zich
te mesten, doch die nooit iets reëels voor de
lijdende volksklassen deed en dit ook nu niet doet.
Wat geschiedt er? De grondtoon, die op
de Congressen domineert en die men ook in
de arbeiders-wereld kan vernemen, is een klaag
toon, een klaagtoon over gemis aan levensgenot,
over miskenning, over de misbruiken die de
machtigen zich veroorloven tegenover de zwak
ken, over lijden en moeite, zorg en kommer,
die men als instinctmatig gevoelt dat konden
geheeld, weggenomen althans verzacht worden.
Welnu, de menners der kudde in Duitsehland
roepen de lijdende schare toeschreeuwt, mort,
maakt gerucht! en geeft ons geld dan zullen
wij u voorgaan in 't schreeuwen en woelen.
En die in Frankrijk roepen hun kudde toe:
bidt, loopt ter beevaart, drinkt Lourdes-water,
aanbidt den paus, volgt ons maar, gelooft ons,
weest een machine in onze handIn beide
gevallen wordt als 't ware met ronde woorden
verondersteld dat de lotsverbetering van buitenaf
moet komen, 't zij van de regeeringen der
landen en staten, 't zij van den zich noemenden
opperpriester der aarde.
Niemand denkt er aan dat de oorzaak dei-
kwaal voor 99 honderdsten in den vierden
stand zelf ligt, dat het lichaam der maatschappij
in dat vierde lid een kwaal omdraagt, dat dat
lid verbetering, versterking, als 't ware een
volkomen vernieuwing en herschepping noodig
heeft.
Evenmin als de sociale kwaal bij een regenbui
uit de lucht is komen vallen, maar zich in 't
organisme der maatschappij ontwikkeld heeft
en nog ontwikkelt; evenmin valt het genees
middel uit de lueht, maar moet om tot genezing
te komen het kranke lid zelf onderhanden ge
nomen worden. Of de werkende klasse den
staat al onderste boven keert, 't zal het lot
dier klasse niet verbeteren; of zij al b.v.
zevenachtsten van haar kostbaren tijd verbidt
en met gelooven zoek maakt, en of ze al in
iedereu zwarten toga een god ziet, 't zal kaar
niet helpen; die goden glijden over de kwalen
en builen heen zonder zich die veel aan te
trekken en zonder er wat anders voor te geven
tot genezing dan een mooi praatje dat geen
zin heeft voor 't gezond verstand, een remedio
waarvan de geneesheer vet wordt, doeh niet
de patient.
Wij willen hiermede niet zeggen dat de
staatkunde niets voor de oplossing van het
vraagstuk doen kan, zij kan dit welmaar
zij kan geenszins 't eerste en voornaamste. En
we zeggen ook niet dat als de geestelijke her
ders der kudde aan deze gelatenheid, gedwee
heid en zelfs wat gelooverij inprent, dit geheel
en al verwerpelijk ismaar wanneer men niets
anders weet te doen, wanneer men de eigenlijke
kwaal zelfs niet aanroert en alleen in algemeene
termen weet te vertellen dat de kwalen der
maatschappij geheeld zouden zijn als de geheele
menschheid den paus ging aanbidden als God
op aarde, dan, zeggen we, wordt de lijdende
vierde stand daarmede niet geholpen.
En er is immers nog zoo ontzettend veel te
doen dat voor de hand ligt en dat de vierde
stand in zijn macht heeft om te doen, zonder
de groote trom van agitatoren of de almacht
van den paus daarbij noodig te hebben.
In de kerk lijden de arme werkbijen der
maatschappij niet, daar is 't mooi en rijk genoeg
en in 't parlement of op den rijksdag wordt
dat lijden ook niet geleden. Het schuilt in de
woningen der werkbijen en in die bijen zelf,
het kankert reeds in hun kinderen. Daar moet
de kwaal worden aangetast om met goede hoop
op succes bestreden te worden.
Als de statistiek aanwijst dat in Frankrijk
47 der bevolking lezen noch schrijven kan,
dan is do gevolgtrekking niet gewaagd dat
80 van den vierden stand ongeletterd, dom
en onwetend is. Wie dom en onwetend is,
die is zwak, zoowel moreel als materieel, en
vooral in de hedendaagsche maatschappij, waarin
de macht van 't intellect schier stijgt met den
dag. Aan de verstandelijke en zedelijke ver
betering van de werkbijen moest met mannen
kracht de hand worden geslagen, en dat door-
onderwijs en door werkelijke zedelijke opvoeding.
Gebeden prevelen baat daartoe niets, evenmin
als 't opdrijven van de denkbeeldige almacht
eener denkbeeldige Kerk. En als in Duitseh
land, waar 't onderwijs niet slecht is, toch nog
zooveel aan den toestand ontbreekt, dan is do
reden daarvan ook al niet ver te zoeken. De
zedelijkheid laat er veel te wenschen over;
het militairisme drnkt er op de voortzetting
der ontwikkeling van den werkman, terwijl juist
het socialistische drijven, dat de opheffing dei-
oude instellingen tot aanvankelijke vorming
van den werkman heeft veroorzaakt, den vierden
stand meer kwaad dan goed heeft gedaan.
Nu kan de Duitsche nijverheid niet meer con-
curreeren met die van sommige andere landen,
wat ligt meer voor de hand dan dat de werk
man zich individueel meer gaat inspannen om
zicli meer to bekwamen, om meer en beter
werk te produceeren
Men lijdt en roept, men lijdt en bidt met
een blinddoek voor. Dat is de weg niet naar
betere toestanden. Ora et lahora, 5) van die
spreuk neemt men de helft, 't ora, en 't labora
wordt verzuimden dit te meer daar de leiders
niets anders roepen dan oraoraen 't labora
voor zich reserveeren op hun manier. Het ra
derwerk van het sociale mechanisme is van
streeknu geeft de een den raad om maar met
het uurwerk te schudden en te rammelen, te
draaien aan de wijzers opdat het geheele toestel
uit elkander valle en er dan een radicale ver
nieuwing zou kunnen plaats hebben en de
andere geeft den raad om den wijzer maar
telkens gelijk te zetten met de groote klok en
deze zoo maar bij te houden. Dat is alles niet
de rechte manier. Er moet aan 't binnenwerk
wat gedaan worden; daaraan kan nog zooveel
worden verbeterd.
De individneele productieve kracht beantwoordt
niet aan de behoeften des levens. Toch moest
ze dit omdat ze het kan. De productieve kracht
kan wellicht nog verdrie- of verviervoudigd
worden zonder dat er groote uitvindingen ge
daan of wouderbronnen van welvaart ontdekt
worden. Het zedelijk en verstandelijk vermogen
van den vierden stand moet versterkt worden.
Daarvoor bestaat een radicaal middel en dat
is wil, ernstige, vaste wil. Werd deze gevestigd
op de overige hulpmiddelen die in onze maat
schappij alreeds onder het bereik van iedereen
zijn gesteld, d. i. werd er door de jeugd goed
en langdurig genoeg onderwijs genoten en dooi
de jongelingen en mannen nucktereu en noest
gearbeid en matig geleefd, en werd ook paal
en perk gesteld aan de jammerlijke verwaar-
loozing en moreele verzwakking van de vrouwe
lijke jeugd, dan reeds zouden er reuzenschreden
gedaan worden op den weg tot verbetering van
den toestand.
De socialisten verwachten to veel, ja haast
Bid en werk.
