ZIERIKZËËSCME COURANT.
voor liet aiTondis- jyfejk sement Zierikzee.
1876. No. 81. Woensdag 11 October, 79ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Feuilleton.
Twee Congressen van tegenvoeters.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAIiENMATV.
(Hel Congres van Duilsche Socialisten te Gotha
en de Algemeene Vergadering der
Fransche Katholieke Werkliedenver eeni-
ging te Bordeaux.)
I.
Indien het bekende Fransche spreekwoord
Tout chemin mène a Rome", waarheid behelst
wij zouden 't kunnen vertalen door ons
„alle beekjes loopen in de zee", dan moet
men niet zelden zich verwonderen over de ver
bazend groote en onbegrijpelijk grillige bochten
en wendingen, die de wegen en beekjes dan
toch wel moeten maken om ten slotte in elkaar
te loopen op 't forum der wereldstad of in den
gemeenschappelijken moederschoot der zee. In
derdaad, de ervaring leert dat dit werkelyk
zoo geschiedt. In de dagen van 't Eomeinsche
lijk werden alle heirbanen geacht uit te loopen
van den bekenden eersten mijlpaal op het forum,
omgekeerd liepen ze dus ook alle op die
paal nit; en als men 't zoo nemen wil, komen
alle beekjes ten slotte elkaar ontmoeten in den
algemeenen vergaarbak, den oceaan. Spreek
woorden beteekenen echter altoos iets anders
dan 't geen zij letterlijk zeggen, en zoo duiden
de beide aangehaalde aan, dat het menigmaal
gebeurt dat menschen die eenzelfde doel beoogen,
ofschoon zij dit langs vierkant tegenovergestelde
wegen trachten te bereikeu, ten slotte op het
zelfde punt uitkomen, daar elkander ontmoeten
en leeren verstaan, of wel daar de onbereik
baarheid van hun doel beginnen in te zien. In
dit laatste geval wordt dan bewezen dat het
spreekwoord niet opgaat, en dat werkeljk niet
alle wegen geschikt zijn om éénzelfde doel te
doen bereiken.
Dit valt inzonderheid in het oog als men
het werken en streven nagaat van hen die zich
opwerpen als redders der menschbeid, de Sociale
hervormers. Allen beweren wel hetzelfde edele
doel te bejagen, het heil der menscheid; men
mag aannemen dat de meesten dit ook in alle
oprechtheid doen; doch langs hoevele verschil
lende, niet zelden geheel tegenovergestelde
wegen trachten zij vaak dit doel te bereiken!
Wj peinsden hierover nog dezer dagen naar
aanleiding van die twee gelijktijdige, hoewel
dan ook op verschillende plaatsen en onder zeer
verschillende omstandigheden gehouden Con
gressen: 't eene dat der Duitsche Socialisten
te Gotha, 't andere dat der Katholieke men
versta onder den ultramontaauselien hoed ge
vangen werklieden te Bordeaux.
Deze twee hemelsbreed van karakter verschil
lende Congressen verdienen wel een opzetteljke
beschouwing. Zj zijn waard met elkander in
verband gebracht en vergeleken te worden,
omdat zj in den grond verschijnselen zijn van
eenzelfden oorsprong, heenwijzen naar het be
staan en het verloop van dezelfde kwaal en
hun doel geacht kan worden 't zelfde te wezen
oprechtheid verondersteld natuurlijk n.l.
genezing der algemeene maatschappeljke kwalen
eii corrupties.
Omtrent den oorsprong der Duitsche Socia
listen zullen we hier nu niet uitweidenwe
veronderstellen van de meesten onzer lezers dat
zij die wel kennen. We herinneren alleen dat
de Duitsche Socialisten op dit oogenblik de
uiterste revolutionairen zjn die slechts heil ver
wachten van een radicale omkeering van al het
bestaande zoo in den staat als in de maatschappij
en in de industrie. Aangaande de Fransche
Katholieke werklieden-vereeniging zj aangestipt
dat ze indertjd werd opgericht door de bis
schoppen, na dat deze op het Vaticaansohe
Concilie den laatsten zweem van Gallicaansehe
zelfstandigheid hadden prijs gegeven, en verder
om een tegenwicht te zoeken tegen den destijds
opgestoken stormwind der Internationale, mis
schien ook om een krachtigeu hefboom in handen
te krijgen, ten einde soortgelijken invloed uit
te oefenen als Napoleon III zich had weten
te verschaffen door de behendige speculatie op
het leger en de werklieden.
In oorsprong schijnen de Congressen van
Gotha en Bordeaux dus zeer te verschillen daar
't eene bestond uit radicalo aanhangers der leer
dat de stem des volks de stem Gods is en het
andere uit volbloed absolutisten. Dit verschil
is echter meer sohjnbaar dan wezenlijk, want
deuzelfden hefboom, dien de leiders der beweging
in Dnitsehland aanwenden, gebruiken ook de
Fransche bisschoppen, n.l. voorspiegeling van
een zekeren heilstaat voor die duizenden en
tienduizenden voor wie vooral het leven weinig
meer is dan moeite, zorg, onrust, zwoegen en
tobben zonder hoop en zonder eind.
Ten einde in het licht te stellen wat de beide
groepen van tegenvoeters willen om de wereld
zalig te maken zullen, we van het op elk con
gres behandelde en „beslotene" een korte op
somming geven.
De Duitsche Socialisten hebben te Gotha
onder anderen de volgende conclusien aange
nomen dat de Socialisten in Duitschland zich
niet moeten mengen in den strijd die bj de
bezittende klassen is uitgebroken tusschen do
voorstanders van den vrjen handel en die van
beschermende rechten; dat de vraag, of er al
dan niet besehermende rechten moeten bestaan,
is een praetisck vraagstuk hetwelk bij elk voor
komend geval afzonderlijk moet worden opge
lost; dat de oorzaak van den nood der arbeidende
klasse ligt in den algemeenen eeonomiseheu
toestand; dat de bestaande liandelstractaten,
door de Kijksregeeriüg gesloten, strekken ten
nadeele der industrie en dus moeten worden
gewijzigd; dat de partij-organen de arbeidende
klasse moeten 'waarschuwen niet de kastanjes
uit het vuur te halen voor dat gedeelte der
Nederland op de Wereldtentoonstelling
te Philadelphia.
in.
Dat Holland in staat geweest is zulk een schat te
behouden in zulke vergelegen werelddeelen, toont
voldoende de macht en intellectueele ontwikkeling
van het land. Amsterdam staat aan het hoofd van
al die onderhoorigheden, en de intelligentie die de
enorme openbare werken kon tot stand brengen,
waarvan boven gesproken is, en die het land bewoon
baar maken, het onderwijs dat het ras in staat stelt
om zooveel en zulke uiteenloopende belangen te be
sturen, hebben blijkbaar wederkeerig op elkander
gewerkt om een volmaakt geheel te vormen. Hieruit
blijkt de bijzondere waarde dezer expositie.
De belangrijkste der koloniale bezittingen van de
Nederlanden is het eiland Java, en al de andere
Hollaudsche bezittingen in Oost-Indië zijn daaraan
ondergeschikt. Deze onderhoorigheden zijn het eiland
Celebes en gedeelten van Borneo, Soematra en Papoea
of Nieuw-Guinea. In Zuid-Amerika bezitten de
Hollanders Suriname, en in West-Indië Curacao en
vijf andere kleine eilanden.
De koloniale expositie bevat specimen van al de
producten dier verstrooide gewesten, die Holland
jaarlijks zulke schatten opleveren en die de eigenlijke
bron zijn van zijn rang onder de natiën. We zien
monsters van houtsoorten, mineralen, drogerijen (een
specialiteit van quinine), chemicaliën, geweven stoffen,
wapenen, borduurwerk, filigraan werk en kunstbloemen.
De stapelproducten der koloniën zijn op een smaak
volle wijze uitgestald. Daaronder vallen in 't oog
katoen, vlas en specerijen.
Een volgend artikel zal gewijd zijn aan de vol
tooiing der beschrijving van de Nederlandsche expositie,
maar wij meenen genoeg gezegd te hebben om den
aandachtigen bezoeker te leiden naar hetgeen misschien
de model-expositie is van de gebeele Tentoonstelling.
n. Opvoeding der blinden.
Muziek. KunstwerkenManufacturen enz.
In den aaulief van ons overzicht van de Nederland
sche expositie hebben we met nadruk gewezen op bet
feit dat de autoriteiten die deze expositie hebben
bestuurd, van het denkbeeld uitgegaan zijn dat het
beter was een samenvatting van eenige resultaten te
geven, dan een gemengde uitstalling van 't geen de
J) Het oog van den Amerikaan schijnt zeer eigenaardig
het eerst op het katoen te zijn gevallen, 't hoofdvoortbrengsel
der. Zuidelijke Staten van de Unie. Veut.
denkbeeld beheerscht grootendeels de geheele expositie
van Holland op de Tentoonstelling. Onze taak her
vattende waar wij die hebben laten steken, komen we
allereerst aan een beknopte maar door en door prac-
tische en voldoende voorstelling van
Het Huiselijk Leven
der Hollanders. Hiertoe wordt de bezoeker uitgenoodigd
een reeks modellen van huizen, aangelegde terreinen,
plans van gebouwen, binnengezichten enz. te aanschou
wen. Bovenaan in deze rubriek moet vermeld worden
een beweegbaar model van een woning der gegoede
klasse. Dit ziende verkrijgt men een beter denkbeeld
van het volksleven dan geheele bladzijden beschrijving
kunnen geven.
Nog is er een boerenwoning van de Nederlandsche
Maatschappij van Weldadigheid een soort van
coöperatieve instelling vertoonende de geheele in
richting en omgeving der plaats, benevens monsters
van de aldaar geproduceerde goederen. Ook is er te
zien een model van een volksgaarkeuken of publiek
eethuis, met aan hun maal zittende bezoekers, tevens
de kleeding, het tafelgereedschap en de keuken-inrichting
vertoonende. Onder de voornaamste zaken in deze
afdeeling komt ook in aanmerking een aanzienlijke
verzameling plans en teekeningen, in welk vak de
Hollanders de meeste volken ver vooruit zijn. Deze
