/■IKBIK/l'F.SClil' (TOI HAV r.
voor liet arrondis-
«ent Zierikzee.
1876. No. 72. Zaterdag 9 September. 79ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
HET GENTSCHE PACIFICATIE-FEEST.
ter
igc-
clits
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VEIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PEIJS DEE ADVEETENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, tie redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitg'ever II. LAKEN1UAN.
Onze Zuidelijke stamgenooten zijn lièfhebbers
van feestvieren, en het moet gezegd worden
dat zij een benijdenswaardig talent bezitten
om belangwekkende festiviteten te organiseeren.
Het dezer dagen gevierde herinneringsfeest aan
de belangrijke historische gebeurtenis bekend
onder den naam van Pacificatie van Gent mag
echter geenszins beschouwd worden als een ge
woon feest zooals er reeds zoo menigmaal aan
gelegd zijn, waarbij bet in de eerste plaats om
de pret te doen was en iedere aanleiding die
een beetje was al voldoende werd geacht om
de feestviering te motiveeren. Niet alzoo het
thans gehouden drieëeuwige jubileum der ver
maarde Gentsche bevrediging. Dat het van
zekere zijde al reeds vóór lang is gehekeld en
in verdenking gebracht als een groot geuzenfeest,
aangelegd om de Katholieken te ergeren en te
tergen, het bewijst dat dezelfde oorzaken en
omstandigheden, die het vóór drie eeuwen wel
mislukte maar toch met zooveel ernst, toewij
ding en geestdrift beproefde verbond van alle
Nederlandseke nationalen, tot zulk een gewichtig
teeken des tijds maakten, ten deele nog altoos
bestaan en zich doen gelden. Toen, in 1576,
was datgene wat de menschen had moeten ver
eenigen, de godsdienst, juist de aanleiding,
althans de voornaamste aanleiding van het spoedig
uit elkander vallen van het met zooveel groot-
sche verwachtingen gesloten verbond der Ne-
derlandsche gewesten; thans bracht diezelfde
oorzaak wanklanken te weeg in de feestviering,
al was zij ook niet in staat haar te doen mis
lukken of tot een aanleiding van wanordelijk
heden te misvormen.
Onder deze omstandigheden hadden de Gent
sche feesten inderdaad een dubbele beteekenis.
Vooreerst leverden zij het bewijs dat ook het
Zuiden de groote, roemrijke dagen der zestiende
eeuw niet vergeten heeft, ten anderen waren
zij een manifestatie om te getuigen tegen den
jammerlijken geest van de machthebbers die
tegenwoordig het anders zoo vrijzinnige België
beheerschen op geestelijk gebied. In zoover kan
men den Belgischen ultramontauen geen onge-
gelijk geven dat zij van een groot geuzenfeest
spraken, al betreurt men het ook dat zij zoo
in lnin onnoozelheid zelf getuigen dat zij in
drie eeuwen tijds niets hebben geleerd en niets
vergeten, alleen trouw blijvende aan de jammer
lijke dwaalleer dat voor de menigte de geeste
lijke dwingelandij de hoogste heilstaat is en
zin voor vrijheid, licht en vooruitgang als grove
zonde is te beschouwen.
Een korte aanstipping van historische zaken
betreffende de Pacificatie van Gent lasschen
we hier in om den lezer te hulp te komen in
de herinnering aan die gewichtige gebeurtenis.
Bij den aanvang van 't jaar 1576 stond de
zaak van den opstand der Nederlanders bijna
hopeloos, doch gebeurtenissen die op zichzelf
in staat waren om de vrienden der vrijheid,
inzonderheid den Prins van Oranje, tot wanhoop
te brengen, werden juist aanleiding tot een
onverwachte gunstige ommekeer van zaken.
De val van Zierikzee was wel de voornaamste
van al de rampen, terwijl de godsdiensthaat,
door dwepers van beide partijen aangevuurd,
voortdurend de nationale krachten brak en wat
aanvankelijk hoofdzakelijk een staatkundige
oorlog was geweest in een religie-oorlog dreigde
te doeu ontaarden.
De plotselinge dood van Requesens (5 Maart,
dus reeds vóór den val van Zierikzee, die op
2 Juli voorviel), bracht een soort van regeering-
loosheid te weeg, waarvan de Staten der ge
westen gebruik maakten om zich op te werpen
als bewaarders der sonvereiniteit namens den
koning; maar vooral het geduchte oproer der
Spaansche soldaten, die verbitterd waren omdat
zij al in geen 22 maanden soldij hadden ont
vangen, gaf geheel onverwachts het overwicht
aan de politieke richting. Roomsck en onroomsek
vereenigde zich. om den gemeenschappelijken
vijand, den oproerigen soldaat, te keer te gaan
en orde en veiligheid te handhaven. Zoo kwam
dat met zooveel geestdrift begroete verbond tot
stand, waardoor de zeventien Nederlanden zich
weder één verklaarden na al de troubelen van
de laatste tien jaren. De Pacificatie werd den
8 November plechtig afgekondigd van het bal
kon van 't raadhuis te Gent.
De geschiedenis heeft bewezen dat dit ver
bond een illusie is geweest. Als zoodanig zou
't derhalve niet zooveel aandacht verdienen als
er nu, na drie eeuwen, nog aan is geschonken.
Maar met het oog op de groote ingenomenheid
van een groot deel, en wel van het beschaafdste
en ontwikkeldste deel van het Belgische volk,
met het herinneringsfeest, is dit op zichzelf
reeds een feit dat wel de aandacht verdient.
Inderdaad dit Pacificatie-feest is veeleer een
belangrijk teeken van onzen tijd, dan een een
voudige geschiedkundige herinnering. Dit werd
trouwens met ronde woorden uitgedrukt door
de onderscheidene feestredenaars. Zondag werd
in de prachtige Gotkische zaal van het stadhuis
te Gent, dezelfde waar de Pacificatie in 1576
is gesloten, een marmeren gedenksteen ontbloot
en bij die gelegenheid voerde de schepen A.
Wageuer het woord namens de stad Gent. Na
op 't historische feit gewezen te hebben, pro
testeerde hij in krachtige woorden tegen al de
lastertaal die de ultramontaansche pers en
geestelijkheid met steeds toenemende woede
hadden uitgespuwd naar de aanleggers van het
feest. Vervolgens evenwel releveerde hij datgene
waar 't nu tochondanks den cleriealen haat op
aankwam.
„Wij denken, mijne keeren, (aldus sprak hij)
dat het in een vrij land als het onze, waar het
volk zijn eigen zaken zelf regelt, goed is de
rede van dat volk voor te lichten, met de
groote lessen der geschiedenis onder eeD aan-
scliouwelijken vorm voor aller oogen te ontvou
wen. De ervaring schrijft ons de wetten des
levens voor, en de geschiedenis is de ervaring
der volkeren. Indien de volkeren hun geschie
denis beter kenden, zouden zij zich door de
politieke gelukzoekers, die onder voorwendsel
van algemeen nut de menigte in den afgrond
storten, niet zoo gedwee laten leiden".
Voorwaar duidelijk en juist genoeg! De heer
Wagener verdient eer van te durven spreken,
ofschoon hij weet hoezeer de tegenpartij
dezelfde van de 16e eeuw nog leeft en zijn
woorden evenals de feiten zelf verminkt en ver
draait om de onwetende menigte te bedriegen.
Wat hij verder zeide was niet minder krachtig.
„Het groote grondbeginsel van gewetensvrij
heid is zonder twijfel op de onschendbare rechten
der mensehelpke rede gegrond doch die rede
wordt maar al te dikwijls door dweepzucht en
onwetendheid verduisterd. Op de geschiedenis
rust de plicht om door treffende voorbeelden
te bewijzen, dat al degenen, die de godsdienst
vrijheid ouder de voeten hebbeu getrapt, er
slechts in geslaagd zijn om bij slot van rekening
hun eigen aandenken te doen verafschuwen".
De rede van den schepen Wagener werd in
het Pranseh uitgesproken. Aan het slot echter
ging de spreker in het Nederlandsch over om
zich in het bijzonder tot de aanwezige Noord-
Nederlanders te richten. Hij stelde in het licht
hoe geheel eigenaardig de aanwezigheid van
zoovele stamgenooten uit het Noorden bij dit
feest behoorde, daar toch de Pacificatie van
1576 juist een poging was om weder eenigheid
te brengen in de zoozeer door staatkundige
en religie-verdeeldheden verscheurde gewesten.
Ondubbelzinnig sprak hij ten slotte de mee-
uing uit dat in geval van nood de vrienden
der vrijheid van Noord en Zuid gezamenlijk
en vereenigd pal zouden staan om hun heilige
rechten te handhaven. Evenzoo had hij reeds
aan 't slot zijner Pransehe redevoering het ver
trouwen uitgedrukt dat de Belgische liberalen
de constitutie die hun vrijheid waarborgt met
hand en tand zouden vasthouden, met goed en
bloed zouden verdedigen.
De onthulde gedenksteen draagt, in sierlijke
roode, blauwe en oranjekleurige Gotkische
letters, dit opschrift;
Den 8n November 1576
werd in dit stadhuis de
Pacificatie van Gent
gesloten,
waarbij de verschilli'ge provinciën der Ne
derlanden beloofden ongeveijnsdelick ende
in goedei' trouwen te onderhouden eene
vaste ende onverbreeckelijcke vrientschap
ende vrede, ende elckanderen tallen tijde
bij te stane met raedt ende daet, goedt
ende bloedt, en waarbij
Keizer Karel's ende Alva's bloedplakkaten
op 't stuck van de Religie
werden geschorst.
Den 3 September 1876
heeft de Gemeenteraad van Gent dezen
steen als eene herinnering aan de 300e
verjaring van dit verdrag doen plaatsen.
Burgemeester,
Graaf K. de Kerchove de Denterghem,
Schepenen
A. Wagener, D. Levison, L. Vermandei,
E. Pickaert
Gemeente Secretaris
A. J. de Vijlder.
