ZIERIKZEESCHE COURANT. voor het arrondis- seinen! Zieiïkee. 1876. No. 43. Woensdag 31 Mei. 79ste jaargang. NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD GODSDIENSTVRIJHEID. Deze Courant versoliijnt DINSDAG en VRIJDAG avond, uitgezonderd op FEESTDAGEN, Prijs per drie maanden X,Franco per post X, Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad XO cent. PllIJS DER ADVBRTENTIEN: Per gewonen regel XO cent. Huwelijks-, Geboorte- en Doodberichten van X6 regels 60 cent. Dienstaanbiedingen van X5 regels, mits contant betaald, 25 ct. Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKEMIAA'. IV. (Slot). Het is dus niet genoeg dat een volk zich- zeiven vleit met zijn zoogenoemde nationale vrijheid van godsdienst en geweten en dat bet 't vertrouwen op die beginselen sterk genoeg aebt om zelfs over te gaan tot een algeheele schei ding van Staat en Kerk, zoodat alle verband tusschen die beide machten wegvalt. Wanneer niet soliede waarborgen gegeven, gepaste maat regelen genomen en voortdurend gewaakt wordt voor de handhaving van het staatsrecht tegen over kerkelijke machten, die als't er op aankomt met alle vrijheid lachen en die ondertussehen met bewonderenswaardig taai geduld en onna volgbare slimheid, gladheid en buigbaarheid, rusteloos voortwoekeren om de eene zwakke plaats na de andere te winnen en voetje voor voetje te avauceeren, dan is er een eminent gevaar niet alleen voor die hooggeroemde vrijheid zelf maar voor den geheeleu Staat. Tegenover de macht die van Rome uitgaat is het onstaatkundig, dwaas, bespottelijk zich te verlaten op fraaieu klank van woorden. Het is de vraag niet of aan de Katholieke Neder landers vrijheid zal gelaten worden hun godsdienst te belijden en, behoudens anderer rechten, hun eeredienst uit te oefenen. Daarvan kan geen sprake zijn. Maar daarin zit de kwestie ook niet. Niet tegen de Katholieke Nederlanders als zoodanig moet de Nederlandsche staatkunde op haar hoede zijn. Maar daar is een vreemde, buitenlandsche macht die allereerst aan de Katholieken haar souvereiniteit opdringt, en hen van lieverlede voorbereidt om in den Paus den eigenlijken souverein ook van Nederland te zien. Sedert het pausdom opgegaan is in het Jesuïtisme is in het Yatikaan niet meer de opperste kerkelijke overheid der Katholieken gevestigd, maar een samenzwering tegen de souvereiniteit van alle staten der wereld. Vroeger wisten staten als de onze met een gemengde bevolking, de verhouding tot Rome zoowat te regelen met behulp van concordaten. Dat middel van concordaten is een polieke fout geweest die in 't begin dezer eeuw niet zoo in het oog sprong. Men ziet alreeds Katholieke staten, als b.v. Oostenrijk, het concordaat als vervallen beschouwen. Eu hoe kan 't andersMet een pretentieuse macht die tot geloofsartikel verheft de bare leugen dat zij de souvereiniteit over alle staten der aarde in baar wezen bezit krachtens Goddelijke opdracht, met zulk een macht valt niet te concordeeren, noch te accor- deeren, zelfs niet te redeneeren; tegen baai- heeft men zich slechts te wapenen met al de zedelijke en stoffelijke middelen waarover de Staat kan beschikken. Nauwkeurige, wel overdachte wetten die den Staat de macht verkenen de vrijheid van godsdienst en geweten, voor zoover deze naai de omstandigheden mogelijk is, te beschermen en te handhaven, zijn daartoe de aangewezen middelen. Dat heeft von Bismarck begrepen; dat gaan meer en meer alle staten, ook de Katholieke, inzienhet is meer dan tijd dat ook Nederland het gaat heseffen. Met den Syllabus en de Encyclieken geen praatjes, dat is de leuze, die 't gezond verstand moet ingeven aan elk volk dat zijn bestaan lief heeft. Geen onderdrukking der Katholieken, wel krachtige beteugeling der ultramontanen. Letten op groote beginselenmaar naar omstandigheden niet minder op kleine puntjes. De invloed, de actie, de politiek die sinds den val van 't wereldlijk gebied van den Paus, van 't Vatikaan uitgaat werkt knagend, knabbelend, invretend, ondermijnend, en is daarom niet gering te achten. Hier is 't wachtwoordde Int opzetten tegen 't burgerlijk huwelijk; daar is 't: bede vaarten ginds is 'tmirakelen-vertoonelders kerkhoven-geknoeiop een andere plaats is 't: belasting weigeringwederom elders verdraaing der schoolwet; overal uitbreiding van den in vloed van 't episcopaat, ondanks 't jammerlijke feit van den zelfmoord dien dat episcopaat tijdens het Vaticaansch concilie gepleegd heeft, toen het zich zijn eeuwen-oud souvereiniteits- reeht in de kerk heeft laten ontfutselen bij overrompeling. Het is waarlijk meer dan tijd al deze ernstige verschijnselen eens flink onder de oogen te zien. Onze nationale feestviering van 1863 is voorwaar een in vele opzichten leerzame les geweest. Of er veel gebruik van die les gemaakt is valt te betwijfelen. Als we nu die feesten nog vieren moesten ze zouden een nog treuriger figuur maken. Ten slotte laten we hier nog volgen de letterlijke vertaling van een artikel uit een Brusselsch blad van eergisteren. Daarin wordt van Belgische toestanden gesprokenmaar als men wel oplet behoeft men slechts de namen door Hollandsclie te vervangen en alles is ook van toepassing op ons. „Het doel is in het land een wezenlijke theocratische heerschappij te vestigen, in welke de Paus het opperhoofd zou zijn; de koning-, de bisschoppen, de ministers en de andere leden der geestelijkheid zouden het personeel dei- ondergeschikte ambtenaren uitmaken. Reeds schijnt dit doel ten deele bereikt, althans onze tegenstanders doen alsof dit zoo was. Voor ben is de ware souverein van 't land niet te Laekeu, maar te Romebij heet Pius IX en niet Leopold II; en opdat er in dit opzicht bij niemand eenige twijfel zal bestaan, zelfs niet bij Leopold II, dragen zij zorg bij elk banket waarop zij zich vereenigen eerst de gezondheid van den Paus te drinken en dan die des konings. ('t Is in Nederland ook al zoo gebeurd). En opdat hnn bedoeling zeer klaar zou gezien worden, zeggen ze in hun toasten aan Pius IX, paus en koning. Voor hen is Pius de koning. Leopold II komt in het tweede gelid, tot zoolang dat de voortgang der theocratische denkbeelden toelaat hem geheel op zij te zetten. Tot zoover wat het hoofd van den Staat betreft. Wat betreft de ministers is de zaak nog vrij wat verder gevorderd. Wie zal tegen spreken dat de keeren Malour, Delcour, De Lantsheere en bun collega's op de bank dei ministers de simpele gedelegeerden zijn van bet episcopaat? Laat de bisschoppen maar één wenk geven en morgen ligt liet ministerie omver. Maar dit is niet genoeg voor de clericale factie. Zij wil alles opslorpen, alles in zich oplossen, alles vernietigen ten bate van liaai- uitsluitende heerschappij. Maar laat ons her halen wat indertijd de lieer Prère Orban zoo welsprekend heeft uiteengezet. „Wat is dat politieke ideaal dat zij ons voorstelt, als systeem, als middel om te regeeren Het is beschreven in de Encyclieken en in den Syllabus. Het is dat van den Eomeinscheu Staat. Aan het hoofd de onfeilbare opperpriester, proclameerende wat goed is, wat kwaad is, wat waarheid, wat leugen is. Aan den mensch geen vrijheid meer overge laten, dan die der waarheid, dat wil zeggen, geen vrijheid omdat men de vrije keuze van den individu op dit stuk afschaft. Onmogelijk kan hij zich bedriegen of dwalen. Instellingen, wetten, opvoeding, onderwijs alles is voor hem wijselijk geregeld overeenkomstig beginselen die men plaatst onder bet goddelijk gezag. Dat ideaal is verwezenlijkt geworden van 1815 af tot op de afschaffing van de wereld rijke macht van den Paus. Nu is er in Europa geen jammerlijker geschiedenis dan die van den Kerkelijken Staat. Opstanden, onwentelingeu, gevolgd van ver volgingen en vogelvrijverklaringen hebbeu de regeeringen gekenmerkt der pausen, die elkaar opgevolgd zijn tot op den dag dat de tegen woordige paus, zonder twijfel bezield met rechtvaardige en zuivere bedoelingen, onder de toejuiching van zijn eigen volk beroofd is van de wereldlijke macht die zoo noodlottig geweest was vooral voor 't pausdom zelf. Ondertussehen heeft België, in denzelfden tijd, geregeerd door de beginselen die de paus zoo veroordeelt, vijftig achtereenvolgende jaren een vrede, een vrijheid, een tijdvak van vrij heid, genoten bij welke niets te vergelijken is in zijn geschiedenis der laatste vijf eeuwen. Welnu, wie zou 't kunnen gelooven zoo onzinnig dwaas schijn bet er is op dit oogenblik in België een partij die niet alleen met de vurige wenschen en met al haar invloed de restauratie van den Paus-koning verlangt, maar die ons land wil begiftigen met instellin gen en beginselen die zoo langen tijd de ellende van den Kerkelijken Staat hebben ver oorzaakt Een samenzwering, de uitgebreidste en ge- duehtste, is bezig om bij ons de beginselen van den Syllabus te doen lieerschen, boven die dei- constitutie. De constitutie is strijdig „met de ware wetten der christelijke maatschappij" „zonder ophouden moet er op de dwalingen gewezen worden waarop zij berust". Ziedaar de taal van onze geestelijkheid! Zij moet aan allen inboezemen afschrik van de vrijheid van geweten en van godsdienst; af schuw van de vrijheid van denkenafschuw van de vrijheid der meeningenafschuw van

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Courant | 1876 | | pagina 1