ZIERIKZEESCHE COURANT.
voor het aiTondis-
semeit Zierikee.
1876. No. 19.
Zaterdag 4 Maart,
79ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Binnenland.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTEN TIEN
Per gewonen regel '10 cent. Hu we lijk s-, Geb oor te
en Doodberichten van 16 regels 6 0 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever 12. LAKÈ1VWA1V.
Zierikzee, 3 Maart. Thans is liet voorstel van (den
heer Moens tot wijziging van de onderwijswet van
13 Augs. 1857 in het licht verschenen, liet voor
stel bevat,. 18 artikelen en is vergezeld van een uit
gebreide memorie van toelichting. We gaven in een
vorig nommer reeds eenige mededeelingen omtrent
den hoofdinhoud. Sommige punten daarin waren niet
duidelijkdaarom geven we hier nog een overzicht
van 't voorstel, ons voorbehoudende later op deze be
langrijke zaak terug te komen.
De beginselen waarvan de voorsteller is uitgegaan
zijn blijkbaar dezesommige, zaken zijn door de wet
van 1857 verkeerd geregeld, andere zijn onvoldoende
geregeld, terwijl hij zich evenzeer blijkbaar voorstelde
niet enkel een correctie der wet van '57 maar een
versterking van het nationaal openbaar onderwijs.
Het voorstel op den voet volgende, vinden we in
art. 1 een wijziging van art. 5 W. '57, de kweeke-
lingen vervallen. Onmiddellijk hierop volgt echter een
nieuwe bepaling, waarbij tot kweekelingeu als onder
wijskracht gecreëerd worden, jongelingen van 1619
jaar. Dit zal kunnen geschieden na uitreiking van een
getuigschrift door schoolopziener en hoofdonderw.
't is dus de herstelling van den vierden rang der wet
van 1806. Blijkens art. 14 van 't voorstel zal dit
als proeve dienen voor 10 jaar.
Er zullen zijn 10 Rijkskweekscholen voor mannel.
en 3 voor vrouwel. onderwijzend personeel; verder
40 normaallessen van rijkswege, en gesubsidieerde
gemeente-inrichtingen van dien aard.
De sterkte van 't onderw. personeel zal zijnvoor
een school van 30 leerlingen tot 60, een hoofd- en
een hulponderw.voor 60120 leerlingen twee hulp-
onderw.voor 120160 leerlingen vier hulponderw.
voor elke 40 leerlingen meer een hulponderw. meer;
onder de hulponderw. aan een school van meer dan
120 leerlingen moet er minstens één zijn met hoofd
onderwijzers-acte. (Op dien voet zou dus de Armen
school alhier dertien a veertien hulponderwijzers moeten
hebben Nu kan men 't getal van vijf niet voltallig
houden
De veranderlijke jaarwedden vervallen. De minimum-
cijfers van de vaste jaarwedden zijn voor de hoofd
onderw. f 1000 met vrije woning en tuin, of ver
goeding voor huishunr; voor de hulponderw. met
hoofdonderw.-acte 800, voor de anderen 500,
voor de kweekeiingen f 300.
Het verwondert ons eenigszins dat de voorsteller
die minimum-cijfers maar niet geheel heeft wegge
laten. Ze hebben tot nu toe veel meer kwaad dan
goed gedaan. Ze ziju zeer zeker in het nadeel der
onderwijzers en hebben wellicht voor 't grootste deel
de schuld van den al meer afnemenden lust der jon
gelieden in het vak. Ongetwijfeld hebben ze tot dus
ver bij een groot deel, inzonderheid der plattelands
bevolking, de schatting gewettigd dat de onderwijzers-
arbeid veel minder waard is dan die van een bekwaam
werkman (metselaars of timmermansknecht in de groote
steden, fabriekarbeiders, matrozen ter koopvaardij en
dergel.) Ook de minimum-cijfers van den voorsteller
hangen totaal in de lucht.
De buurtscholen (art. 20 W. '57) vervallen als
zoodanig en worden evenals de andere scholen door
een hoofdenv. bezet.
Onder de kosten voor 't openb. onderwijs (art 32
W. '57) worden ook gebracht die voor't schoonhouden
der schoollokalen (Voor vele gemeenten een dringend
noodige bepaling), alsmede de kosten voor 't onder
houd der schoolbibliotheek, ten behoeve der leerlingen.
Een nieuw artikel (32 a) bepaalt dat het Rijk voor
de helft de kosten voor 't onderwijs naar den grond
slag eener minimum raming, aan de gemeente uitkeert.
Ook kan in bijzondere gevallen nog grooter tegemoet
koming worden verleend.
Schoolgeldheffing blijft facultief gesteld.
De voorsteller voorziet ook bij deze nieuwe regeling
dat zich evenals in 1857 tengevolge der gestelde mi
nimum-cijfers bij de gemeenteraden de neiging zal
openbaren om de bestaande tractementen te verlagen
op den voet der nieuwe minima. Vandaar een op
zettelijk artikel (zie,, art. 69 W. '57) om dit té ver
bieden. Ook de heer Moens is dus in lange nog
geen optimist wat het lot der onderwijzers betreft.
Zijn minimum-cijfers zullen ook aan den anderen kant
wel zorgen dat de onderwijzers niet vertroeteld worden.
Dit zal een groote troost zijn voor Mr. Tutein Nol-
tenius.
Het voorstel valt ons ronduit gezegd erg tegen.
We hadden iets anders verwacht; o. a. rekenden we
bepaald op een classificatie der hoofdonderwijzers
plaatsen. Een grondslag berustende op de gelijkstel
ling van b.v. een gehuchtje met 20 schoolkinderen
in een uithoek van Drenthe met de grootste scholen
in onze aanzienlijkste steden, is eigenlijk geen grond
slag. Doch op dit en nog een en ander komen we
binnenkort terug.
Zierikzee, 2 Maart. In den afgeloopen nacht
c.a. half 12 uur is hier bij dikke lucht en regen
buien een sterk bliksemlicht waargenomen.
Zierikzee, 3 Maart. Gisteren avond woonden wij
het militair concert bij der Harmouie-Vereeniging
//Kunst en Eer". Voorloopig zij gezegd dat ons de
uitvoering veel genot heeft verschaft. In een volgend
nommer hopen we er nader op terug te komen, daar
thans de plaatsruimte dit belet.
Na afgelegd examen is o. a. benoemd tot adspirant-
iandmeter bij het kadaster de heer I. A. Versluis te
Goes.
Vlissingen, 28 Eebr. Het barkschip »Adie", kapt.
Mc. Adam, gisteren nacht op Kaloot gestrand, is heden
met de hulp van sleepboofcen vlot. gekomen en naar
Antwerpen vertrokken.
In den dijk van den Eendrachtpolder onder Zaam-
slag is Maandag een dijkval ontstaan van p. m. 150
M. Het gat strekte tot bijna aan de kruin van den
dijker zal krachtig gewerkt moeten worden om den
dijk te behouden.
Te Neuzen is de aanlegsteiger der Stoombooten in
de Weslhaven door ontgronding weggezonken. De
sterke stroom door het spuien uit het kanaal is hier
van de oorzaak.
Te Heinkeuszand heeft men Zondag morgen in de
vroegte het lijk gevonden van A. L., hangende met
de voeten omhoog aan de klink zijner deur gebonden.
In den nacht van Zaterdag op Zondag moet hij in
beschonken toestand door een paar personen thuisge
bracht en aldus vastgebonden zijn, 't welk waarschijnlijk
zijn dood heeft tengevolge gehad. De daders schijnt
men reeds te kennen.
Rotterdam, 2 Maart. Van de reeks muziekuit
voeringen, waarmee 't feestgebouw ingewijd is, verdienen
die van Zondag en Maandag j.l. bijzondere vermelding.
De eerste dewijl daarop voor de eerste maal een
compositie werd ten gehoore gebracht van een onzer
degelijkste kunstenaars, den heer G. van der Linden
te Dordrecht. Zijn //starrenhemel" voor koor, soli en
groot orkest bewerkt, mocht zich in een buitengewoon
succes verheugen. De tweede, doordat deze voor '6
volk gegeven werd, en goed bezocht was.Op een
dezer avonden heeft de heer Blauwaerts uit 'Lokeren
aller harten gewonnen door zijn heerlijk schoone
voordracht van enkele liederen van, Be^oit (Twee
Kerelen) Dema (Ik ken een Lied),, Blokx (VisschéVs-
liedeken) enz.
Iiöe ellendig 't nog in ve,le opzichten, met onze
wetgeving gesteld, is, bleek dezer dagen weder uit
twee vonnissen; beide volkomen.op.de wet gegrond
en beide elkaar mpt, vuisten, slaande.
Te Zaandam zijn zeven schutters tot boeteveroor
deeld omdat zij op Zondag geen arbeid wilden ver
richten. (Inspectie meemaken).
Te Geldermalsen heeft de kantonrechter een man
veroordeeld omdat hij op Zondag in zijii tuin gew,erkt
heeft. (Zondagswet).
Te Gouda heeft zich een commissie gevormd, die
uitvoering wenscht te geven aan 't denkbeeld om een
monument op te richten voor de gebroeders IJoutmaii^
die twee beroemde Gouwenaars, die als de grondleggers
van onzen Oost-lndischen handel worden aangemerkt.
Londensche bladen zeggen, dat verscheidene zee*-
mogendheden het plan hebben telegraaf-stations in
den Oceaan aan te leggen, door welke depêches langs
den onderzeeschen kabel naar de kusten en omgekeerd,
kunnen bezorgd worden, zoodat van land een besten
dige verbinding kan onderhouden worden met kruisers;
pantserschepen en poststoombooten. Deze uitvinding
berust op holle in kamers verdeelde ijzeren kolommen»,
die op een grohdplaat staan en door middel van een
kogelgewicht aan een boei zijn bevestigd en half in
het water sterk geankerd liggen. Een kabel, die tot
den bodem der zee afdaalt en met de onderzeesche
hoofdkabel verbonden is, eindigt aan de zwemmende
kolom met verscheidene armen, gelijk de vangarmen
der polypen, die aan boord genomen en met het
toestel dat het schip daartoe voert, in contakt gebracht
kunnen worden. Op die wijze kunnen bevelen worden
overgebracht van land naar varende schepen tot regeling
of verandering van koers enz., en ook beschadigde
schepen, die hulp noodig hebben, deze uit de naast-
bijgelegen haven aanvragen of ten minste melding
'kunnen maken van hun toestand.
Zoo zou dan tevens het plan van den hoofddirec
teur van liet Nederl. Meteorologisoh instituut kunnen
verwezenlijkt worden, om van verschillende plaatsen
in den Oceaan, als schildwachten aldaar geplaatst, de
barometerstanden te vernemen ter waarschuwing tegen
naderende stormen.
Dit denkbeeld is in zoover niets nieuws als 't reeds
ontwikkeld is door Werther in zijn »Ëtpancipatoria",
waar men 't toegepast vindt in 't hoofdstuk //Een
pleisterplaats op den Qceaan";, 't zou dus nu reeds
vroeger uitvoering erlangen dan in 1973.
Een gisteren (1 Maart) bij de regeering ontvangen
telegram meldt dat de Gouv. Generi, ter vervanging
in het militair en civiel opperbevel in Atchin van
den overleden generaal Bel, naar Atchin heeft uitge
zonden den generaal majoor Wiggers van Kerchem,
met last de opératien met kracht door te zetten.
Tegelijk wordt in dit telegram gewag gemaakt van
een nederlaag door de onzen geledèn den 13 Febr.,
toen een detachement van 3 officieren en 57 man,
waaronder tien ongewapendeu, door de vijand zijn
overvallen met 't noodlottig gevolg dat twee. officieren,
de kapit. van Swieten en de luit. Baudoin, en 42
mau sneuvelden.
