voor het nrrondiis-
sernent Zierikzee.
1876. No. 12. Woensdag 9 Februari, 79ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
De Toekomst der ieestoven.
yiiiMkznsiiii comm.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post "1,—
Afzonderlijke nomraers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. H u w e 1 ij k s-Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 et.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever U. AN.
Het beeft ons genoegen gedaan dat onze
artikelen, over deze zaak vroeger geleverd, niet
geheel zonder uitwerking zijn gebleven. Van
onderscheidene kanten, hebben we opgemerkt,
is de aandacht op deze voor onzen landbouw
en voor onze nijverheid zoo belangrijke zaak
gevestigd. Het is waar dat er onder degenen
die van de door ons ontwikkelde denkbeelden
notitie hebben genomen ook mensehen zijn die
't veel heter weten dan wij, gelijk b.v. die
schrijver onlangs in den Nieuivsbode, die wat
verontwaardigd moet geweest zijn over 't onge
hoorde feit dat tegenwoordig zoo maar „iedereen
van landbouw meent verstand te hebben" maar
dat bewijst nog te meer dat wat we schreven
niet geheel voor niet is geweest, daar 't in
staat was om de mannen die 't beter weten
wakker te schudden, zoodat ze liuu wetenschap
ontsluierden en de möeielijke knoop op eens
doorhakten, en dat nu niet zooals wij, die 't
met zoete suiker wilden gedaan zien, maar met
cichorei, waaruit gelijk men weet :t bekende
surrogaat van de koffie bereid wordt. Wie
weet, slagen we er niet in de beide idealen te
huwen, zoodat we dan althans koffie met suiker
er uit halen. Dat zal een leventje zijn
Doch ter zake. Allereerst over het idéé der
suikerkalk-, of kalksuiker-bereiding. We laten
dit punt nog in lange niet los. Sinds we 't
laatst over deze zaak spraken, hebben we nog
enkele informatiëu ingewonnen en gelegenheid
gehad op te merken dat sommigen ons misver
staan hebben.
Over dit laatste iets eer we verder gaan.
Ons denkbeeld was niet de meestoven te her
scheppen in komplete suikerfabriekendie dat
heeft gelezen uit 't geen wij schreven, heeft
niet goed gezien wat we met zoovele woorden
hebben gezegd, n.l. dat alleen 't eerste ge
deelte van 't proces der suikerbereiding, de
afscheiding van 't sap uit de pulpe en de
verbinding van dit sap met kalk bedoeld werd.
En wat nu de informatiën betreft, volgens
ééne zou de waterkwestie zijn optelossendoor
al 't hemelwater van de gebouwen der stoven
op te vangen en te bewaren, waartoe natuurlijk
flinke regenbakken zouden moeten gemaakt
worden. Waar versch water beschikbaar is,
vervalt dit bezwaar van zelf. Een ander, een
suikerraffinadeur, is van meening dat „de zaak
niet veel geven zal". Dit advies heeft echter
voor ons alleen een betrekkelijke waarde, 't Is
namelijk wel te verklaren dat voor een onder
neming als de veronderstelde de suikerraffinadeurs
juist niet de meest belangloozen zijn. Wat nu
de uitvoerbaarheid van de bereiding van suiker-
kalk aangaat, deze wordt door bedoelden des
kundige niet tegengesproken, even zoo min als
door anderen, wien die bereidingswijze ook
bekend was. Een ander o. i. zeer bevoegd
beoordeelaar voor wiens opinie wij veel achting
hebben, vond het geen goed teeken dat de zaak
reeds voor een paar jaren bekend is geweest
en dat meu er toch niets naders meer van
heeft gehoord, zoodat men daaruit zou opmaken
dat er toch niet veel moet inzitten. Wrj voor
ons zouden nu deze gevolgtrekking nog juist
niet willen maken. Het is ons ook bekeud dat
reeds jaren geleden ergens in Gelderland sui
kerkalk bereid werd, die vervolgens werd af
geleverd aan een raffinaderij in 't Liinburgsche,
terwijl met bet residu der bewerking, de pulpe,
vee gemest werd. Het is ons niet bekend of
die zaak nog bestaat. Maar bet komt ons voor
dat de zaak zoo als ze hier staat van anderen
aard is. Het is hier niet de vraagwillen we
in Schouwen en Duiveland eens een aantal
nieuwe fabrieken stichten met kostbare gebouwen,
dure ingenieurs, directeurs, enz. enz.maar wat
zullen we met onze talrijke meestoven doen in
geval de meekrap-cultuur, gelijk te vreezen
staat, zal worden opgegeven of dermate inge
krompen dat er voor de meeste stoven geen
werk meer zal zijn? Met het oog op dit dreigend
gevaar en tegelijk op 't belang van den land
bouw is liet zoeken naar een opvolger of plaats
vervanger van de meekrap alleszins prijselijk.
Eu mocht het gelukken een opvolger te vinden,
die tevens de meestoven kan in stand doen
blijven, zij 't ook met eenige verandering en
uitbreiding, dan zou dat een schitterende uitkomst
zijn. Wij meenen daarom dat meu zich niet
door de aanvankelijk niet zeer aanmoedigende
adviezen en informaties moet laten bewegen
om vau de zaak niets meer te willen weten.
Zooveel is zeker dat het volstrekt onuitvoerlijke
en ontoepasselijke nog niet is gebleken.
Terwijl wij de aandacht vestigden op de
bietenteelt in verband met de bereiding van
suikerkalk, en ook ten gevolge daarvan, hebben
andereu gewezen op de cultuur van cichorei
wortel en de bereiding van 't daaruit vervaardigde
surrogaat van de koffie. Gelijk bekend is wordt
de cichorei-industrie uitgeoefeud o. a. in Friesland
en in N.-Brabant. Reeds een goede twintig
jaar geleden hebben we haar in het Limburgsche
van nabij gadegeslagen. De cichorei-wortel zou
zonder twijfel in onze gronden met uitstekend
gevolg kunnen verbouwd worden.
Blijkens een stuk in Ceres no. 5 kan ook
de wassching, het snijden en drogen der wor
telen, zoodat ze gereed zijn voor aflevering aan
de branderij, blijkens een in 't groot genomen
proef, zeer goed worden uitgevoerd in een ge
wone meestoof. Doch dit is niet voldoende.
De vraag is zoo mogelijk een vervanger te
vinden voor de mee-cultuur, die eeuwen door
de koningin van onzen Zeeuwschen landbouw
geweest is. Nu schijnt het dat de cichorei
niet voldoende rendeert om in aanmerking te
komen. De verbouw vereiseht veel arbeidsloon
voor wieden, uitdoen enz., en het eind-product
is altoos goedkoop geweest en zal nog meer in
prijs daleu wanneer de productie op groote
schaal wordt toegepast, zoodat in die cultuur
geen rente te vinden is voor de groote kapitalen
die in onze akkers en stoven steken. Bovendien
wordt de teelt van cichorei-wortel als roofbouw
beschouwd. Hier en daar over cichorei nalezende
vonden we o. a. dat de cultuur er van alleen
dan aangeraden kan worden als de prijzen zeer
hoog zijn, daar zij „den grond, geweldig uit
putten". Wij deeleu hier nog mede dat de
gemiddelde opbrengst per hectare geschat wordt
op 14 28,000 kilo, dus nog al wisselvallig.
In 't noorden van Frankrijk rekent men een
gemiddeld gewin van 1075 kilo gedroogde wortels
per hectare. Payen's analyse' van cichorei
wortels is 77 water, 7,5 gom, F/io gly-
cose, 4 bittere extractiestof, 6/io vet, 9
celstof en 8/io asch.
De cichorei moet dienen tot surrogaat voor
koffie, doch bevat volstrekt geen caffeine, noch
koffie-looizuur. Het drogen kan in de meestoof
geschieden met de bestaande droogtoestellen,
doch vereiseht veel brandstof, zoodat het schade
lijk uitkomt. Voor het roosten zouden nieuwe
toestellen, trommels, noodig zijn. Het inaleu
kan wederom in de bestaande stampknizen
geschieden.
De cichorei-wortel heeft liefst een vruchtbaren,
lossen, mergel- of kalkhoudendeu grond en een
dikke humuslaag.
Ondertussclien, 't gaat met onze zieke meekrap-
cultuur als met sommige patiënten van aanzien.
Als ze maar eerst ziek zijn en om een dokter
geroepen hebben, dan komen de consulten van
allo kanten. Zoo ook hier. De schrijver in
de Nieuwsbode verwierp de suikerkalk en raadde
deu cichorei-wortel aan de schrijver in Ceres
verwerpt den cichorei-wortel ook en raadt daar
entegen de vlasteelt en vlasbereidiugaan, waartoe
hij meent dat de meestoven ook kunnen dienen,
nagenoeg zonder verandering.
De bereiding van suikerkalk wordt door dezen
schrijver niet veroordeeld. Hij zegt alleen van
't practisehe niet overtuigd te zijn en vraagt
„hoe moet men het doen"
Ziedaar dan ook inderdaad de vraag. Hoe
moet men doen om de meekrap-cultuur een
goede remplajant te geven? Hoe moet men
doen om de aandeelhouders der meestoven een
enorm kapitaal verlies te besparen Kan dit
door bietenteelt in verband met suikerkalk-
bereiding? Kan 't door vlasteelt en vlasbereiding;
of door cichorei wortel-teelt en alias koffie-bran-
derijof wellicht door wat van 't eene en wat
van 't andere?
Zou dit alles geen grondige aanleiding zijn
voor eenige wakkere zaakkundige mannen, die
bij den landbouw en de mee reederij belangheb
benden zijn, om hierover eens een samenkomst
te houden Ons dunkt dat een gemeenschappelijk
onderzoek der zaak niet anders clan practisch
nuttig kan zijn. Het belang der zaak is waarlijk
groot genoeg om er wat moeite voor over te heb
ben. Op 't gevaar af van door mannen als de
schrijver in de Nieuwsbode voor iemand gehou
den te worden „die ook meent belang te stellen
in den bloei van onzen landbouw en van onze
plaatselijke nijverheid", wagen we 't met ernst
den raad te geven om eens te beproeven of
zulk een gemeenschappelijk overleg niet een
zeer goede zaak zon wezen. Wij kennen b.v.
onder de boekhouders van stoven mannen, die
bij uitnemendheid geschikt zouden zijn èn als
landbouwers, èn als grondeigenaars, èn als be
langhebbenden bij de meestoven over deze voor
den landbouw zoo gewichtige vraag veel licht
