1875. No. 100. Woensdag 22 December. 78ste jaargang.
/Il lilk/I ISI lll (01111M.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
voor liet arrondis-
sement Zierifezee.
i n n e n 1 a n i
Deze Courant verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG- avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTE NTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag, voor de uitgave in te zenden aan den uitgever lï» LAKEKMAN.
ZIERIKZEE, 21 December 1 875.
Zierikzee, 18 Dec. Heden werd in de zaal der
sociteit //Bellevue" de driemaandelijksche vergadering
gehouden der onderwijzers-vereeniging in liet tweede
schooldistrict van Zeeland, onder voorzitterschap van
den districts-schoolopziener Mr. Sohneijders van
Greijffenswerth. De vergadering werd vereerd met de
tegenwoordigheid van den eerevoorzitter dr. P. J.
Andreae, en bijgewoond door een tamelijk groot
aantal hoofd- en hulponderwijzers, alsmede door een
paar leeraren der hoogere burgerschool.
Er werd een wedstrijd uitgeschreven voor hulpon
derwijzers en wel in twee groepen, n.l. die, welke den
hoofdonderwijzers rang bezitten en die, welke alleen
de hulponderwijzers-acte hebben; het onderwerp is
een opstel: //De hulponderwijzer in en buiten de
school." De prijzen zijn //Kuypers Atlas der Wereld,"
waarvan twee exemplaren beschikbaar zijn gesteld.
De antwoorden moeten voor 18 Febr. 1876 ziju ge
leverd bij den secretaris der vereeniging den lieer
J. H. Bastmeijer.
De vergadering gaf bij monde van den voorzitter
haar ingenomenheid te kannen met den uitslag der
pogingen van den heer Moens tot verbetering* van
den staat van het volksonderwijs.
De vraagpunten die behandeld werden betroffen
een onderwerp uit de geschiedenis, liet leesonderwijs
en een vraagstuk uit de theorie der muziek.
De volgende vergadering werd bepaald op 18
Maart 1876.
Van de Maatschappij //Tot Nut van 't Algemeen"
is een uitvoerig Rapport verschenen omtrent liet door
haar ingesteld onderzoek naar de werking der Post
spaarbanken, waaraan we het volgende outleenen
In Engeland werden in 't begin dezer eeuw spaar
banken opgericht te Edinburg, Bath, enz., die reeds
in 1817 onder toezicht der regeering kwamen, in
zoover dat de ingelegde gelden moesten gestort worden
in de Bank van Engeland, waar de Commissie van
Nationale Schuld ze zou beleggen in Sl/2 pCt. Nat.
Schuldbrieven. Het Gouvernement zou echter 41/g pCt.
intrest betalen, waarvan 't gevolg was dat trots een
verlaging van 't maximum van inleg, het tekort in
1828 reeds 744,000 bedroeg. Toen daarop de
intrest verlaagd werd tot 84/5 pCt., werd tot een
•bedrag van anderhalf millioen p. st. uit de spaarkassen
teruggevorderd. Later zag men zich genoodzaakt
nogmaals het intrest-cijfer te verlagen en te brengen
op 31/34pCt. In weerwil nu van den toenemeuden
vloed van deelnemers en de oprichting van nieuwe
Banken (in 1860 was 't getal 638 met 1,600,000
inleggers en 500 mill, kap.) stegen de bezwaren
omtrent het toezicht, de verantwoordelijkheid der
directeuren enz. en deze in verband met de fraudes
aan sommige kassen gepleegd, leidden tot het ver
langen naar onmiddellijk toezicht der regeering.
Die wenseh bleef onvervuld tot dat de Minister
Gladstone in 1860 het plan tot een Postspaarbank
indiende. Dat plan, in 1861 tot wet verheven, bevat
o. a. de volgende bepalingen
De Staat is verantwoordelijk voor de inleggelden.
De laatste worden overgemaakt door de Comm. van
Nat. Schuld. De ambtenaren ziju verplicht tot ge
heimhouding van de namen der inleggers. De rente
zal 21/2 pCt. zijn, liet minimum van inleg een shil
ling (60 ct.) enz.
Deu 16 Sept. 1861 begon de Spaarbank haar
werk op 301 postkantoren, welk getal in 1862 tot
2532 en in 1873 tot 4853 geklommen was, met
1,556,000 inleggers en een kap. van 252 millioen
guldens.
De Postspaarbank betaalt .zelf haar kosten en heeft
bovendien een reservefonds kunnen aanleggen van
c. 8 mill.
Het aantal particuliere banken is van 638 in 1860
gedaald tot 481 met 1,445,489 inleggers en 486
mill, guldens kapitaal.
Een vergelijking van deze banken met de Post
spaarbank doet zien dat thans jaarlijks 1,679,000
gekapitaliseerd wordt tegen 937,000 tijdens het
bestaan van de eerste alleen. Van dien vooruitgang
raag, hoe ook de welvaart toegenomen is, een groot
deel op rekening der nieuwe inrichting gesteld worden.
De Comm. van Nat. Schuld belegt de gelden in
alle door den Staat gegarandeerde fondsen.
De Spaarbanken in België dagteekeuen van vóór
'30, die opgericht waren op initiatief van de M. t. N.
v. 't A. en een kwijnend leven leidden. Na de los
scheuring van N.-Nederland werd een spaarbank
opgericht te Brusssl met vertakkingen iu andere
plaatsen, die aanvankelijk zeer goed werkte, maar
even als alle andere veel te lijden had van de poli
tieke omstandigheden in 1848. In '57 bestonden
behalve de genoemde van de Société Générale nog
tien andere, gezamenlijk met 33,000 inleggers en
een kap. van 27 mill. frs. De regeering, overtuigd
van 't onvoldoende in getal en aard der bestaande,
diende in 1859 een wetsontwerp tot oprichting cener
nieuwe bank iu, dat pas in '65 door den koning
bekrachtigd werd.
De daarbij in 't leven geroepen Postspaarbank
staat onder 't zelfde beheer als de Caisse générale de
retraite; echter blijft de Lijfrente-kas streng geschei
den van die der eerste.
Het minimum van inleg is één fr. de rente
39/iq pCt., een cijfer, liooger dan in Engeland en
waarvan men vreest dat 't op den duur niet zal
kunnen gehandhaafd worden. De gelden worden be
legd öf voorloopig in voorschotten op handelspapier,
warrants, Belgische of buitenl. staatsfondsen, obliga
tion, actiën enz. van soliede maatschappijen; öf defi
nitief in Belgische of andere fondsen, schuldbrieven,
hypotheken enz. Het Rapport constateert den gunstigen
toestand der kas, maar schrijft die toe aan lokale
omstandigheden.
Een vergelijking is niet in 't voordeel dezer laatste
inrichting. Het Belgische stelsel b.v. verplicht den
houder van een spaarbankboekje tot het inleggen en
terugvragen steeds op 't zelfde kantoor, terwijl bij
't Engelscne de boekjes der inleggers op elk kantoor
geldig verklaard zijn. Tegenover dit nadeel staat
het voordeel dat men in B. zijn geld gemakkelijk
terugbekomen kan, waartoe in E. heel wat forma
liteiten vereischt worden. Dit nadeel wordt echter
een voordeel als men bedenkt dat de controle in E.
nauwkeuriger is, dewijl daar 't Hoofdbestuur met
ruim 300 ambtenaren de gansche zaak regelt, wat in
B. niet geschiedt. Dat er trots de gebreken die
't Belgische stelsel aankleven, weinig sprake is van
fraude, is werkelijk niet aan de goede inrichting te
danken.
Tot een overzicht van 't Spaarbankwezen in de
verschillende Staten van Europa kan die dienen:
In Engeland bedraagt de som, die gemiddeld per
hoofd is ingelegd, f 23,04. Dat cijfer wordt in
Denemarken f 60,32, in Zwitserland 54,10, in
Saksen f 45,10, in Noorwegen 36,87, in Oostenrijk
(aan de westzijde der Leitha) f 28,40. Lager dan
Engeland staan Pruisen f 15,88, Zweden f 14,49,
Hongarije f 12,25, Italië f 8,31, Frankrijk 7,41,
België f 4,92, TVeclerland. f
Spanje f 0,49.
Het ongunstig cijfer dat. Nederland hier aanwijst
is waarlijk niet te wijten aan 't aantal spaarbanken,
dewijl we hierin ten opzichte van Frankrijk, Italië,
Zweden en Pruisen iu gunstiger geval verkeeren.
Het Rapport sluit zich verder aan bij de conclu
sie» genomen door een vorige Comm. in dezelfde
zaak uitgebracht; 't spreekt van 't gevaar dat er in
gelegen is, wanneer een klein land als 't onze een
Rijksspaarbank in 't leven riep en 't inleg-cijfer per
hoofd eens klom tot b. v. 20, wat een kap. ver
tegenwoordigd van 72 millioen. Stel dat daarvan
de helft iu part. banken belegd werd, dan zou er
nog 36 mill, overschieten, door de regeering te
beleggen in staatspapieren, die in tijden van crisis,
wanneer elk naar zijn hoekje grijpt, door hun daling
groofce verwarring zouden aanrichten.
't Rapport beveelt ten slotte één Centrale Bank
aan en wenscht dat de Maatsch. tot Nut van 't
Algemeen tot oprichting daarvan 't initiatief neme,
doch zonder regeerings-inmenging.
Goes, 19 Dec. In een gisteren alhier gehouden
bijeenkomst is eene afdecling gesticht van de Ver
eeniging //Volksonderwijs" en zijn daarvan tot bestuur
ders gekozen de heeren Mr, J. H. de Laat de Kan ter,
Mr. M. J. de Wit Hamer, J. J. Ochtman, Dr. A.
Japikse en Z. D. van der Bilt Laraotlie.
Bij de ingezetenen circuleert ook ter teekening
eeu adres van dankbetuiging aan liet lid der Tweede
Kamer, Moens, voor al hetgeen door hem is tot
stand gebracht bij de Staalsbegrooting in zake het
lager onderwijs.
Moge dit voorbeeld door vele gemeenten worden
gevolgd. Laat het den wakkeren en volhardenden
strijder voor dit volksbelang bij uitnemendheid blijken,
dat het ontwikkeld gedeelte van Nederlands volk
zijn onvermoeide pogingen weet op prijs te stellen.
De heer J. A. Kolpa heeft met het oog op zijue
tijdelijke aanstelling (voor een jaar) bedankt voor de
benoeming tot leeraar aan de H. B. S. te Goes.
Z. M. heeft aan J. W. Vader, op zijn daartoe ge
daan verzoek, met ingang van 1 Januari a.s., eervol
ontslag verleend als notaris te Cortgene.
Benoemd tot rechter in de Arr. Rechtbank te
Middelburg mi'. E. P. Schorer, gewezen subst.-griffier
bij het Prov. Gerechtshof in Zeeland.
Tot ontvanger der directe belastingen enz. te Neu
zen is benoemd jhr. F. E. van Nispen thans ont
vanger te Hellevoetsluis.
Vlissingen, 17 Dec. Het bericht, voorkomende in
de Nieuwe Middelburgsche Courant van gisteren, alsof
er kwestie van zou zijn, dat het katitoor-Krupp naar
een minder kostbare haven zou omzien, is van allen
grond ontbloot.
Men schrijft uit Kadzand: wie dezer dagen in de
noodzakelijkheid was door den grindweg in den Zwin
polder 't zij granen naar Sluis te leveren of van daar
brandstoffen te halen, zal met ons wel willen toestemmen
dat gemelde weg meer en meer ondoorkomelijk wordt,
en dat hoewel daaraan ook door grind- en puiubestorting
werkelijk reeds veel gedaan is, deze redmiddelen totaal
vruchteloos zijn.
Waar nu voor milioenen schats bijna tallooze spoor
wegen elders in ons vaderland aangelegd worden,
zoude het dan ook hier niet billijk en redelijk zijn
dat de Staat zich eens over een weg ontfermde in
een polder gelegen, van welks opbrengsten het domein-
bestuur nog weinig tijds geleden tonnen gouds in
's Rijks schatkist gestort heeft?
Met 1 Mei a. s. zal er eeu escadrou huzaren te
Bergeu-op-Zoom worden gestationeerd.
