Onze Leestafel.
In hel; Heerenveensch Advertentieblad komt de vol
gende cnrieuse advertentie voor
//Attentie. De ondergeteekende, die sedert eenige
jaren misbruik van sterken drank gemaakt en op
publieke plaatsen dezen en genen particulier meer
malen in gesprekken als anderszins beleedigd heeft,
heeft het vaste voornemen opgevat in 't vervolg
zoo min mogelijk sterken drank te gebruiken. Hij
hoopt daardoor zich het vertrouwen van het publiek
waardig te maken, en verzoekt van allen gunst en
recommandatie. Tjallerbeek. Uw aller Dienaar, K. G.
Schipper".
Buitenlandsch Overzicht.
Den 17 is te Parijs in 't voormalig Karmelieter
klooster de rechtsgeleerde faculteit in de pas gestichte
katholieke universiteit geopend. In de grauwe mor
genschemering waren de nieuwe studenten opgeroepen
te verschijnen en te half acht lagen allen vol devotie
neergeknield op de kille zerken der klooster-kapel.
Een nuchteren plechtigheid voorwaar. In de kapel waven
natuurlijk ook een aantal geestelijken alsmede de vier
hoogleeraren tegenwoordig. Er werd een mis gelezen,
waarna de eerste les in de collegiezalen aanving. Het
aantal gewijde studenten is nog slechts 40, maar zij
behooren meest tot den aanzienlijken stand. Het is
een schrikbarend, uiterst treurig verschijnsel in de ge
schiedenis der wetenschappen, die zoogenoemde Katho
lieke, d. w. z. ultramontaansche universiteiten. Daar
zullen nu de jongelieden de wetenschappen leeren.
Welke wetenschappen Men heeft zich gehaast om
al vast met de rechten te beginnen. Het gebouw is
nog in lang niet gereed, de ambachtslieden kloppen
en hameren er nog in. Maar het ultramontaansche
recht wordt dan al vast onderwezen. Is dit een ander
recht dan het recht? Ach, de arme wereld weet
dat immers wel; moest het althans weten. Het ul
tramontaansche of zoo 't heet katholieke recht is iets
anders als hetrecht. Zie die jongelieden met hun fijne
trekkenmet bleeke saamgenepcn lippen, daar op de
harde zerken der oude Karmelieter-kapel geknield liggen.
Gij ziet geen heldere levenslustige oogcn, geen opge
heven hoofden, die 't licht, cle waarheid, 't recht
komen zoeken. Gij ziet een schare jonge Eranschen
uit de hoogere standen die uit den mond der advo
caten van Loyola, 't recht van Loyola komen instu-
deeren. Daar zullen ze nu vernemen en aanleeren,
al schreit 't ook tegen hun geweten en hun verstand,
hoe moord niet «altoos moord is, maar vaak een heilig
werk kan zijn hoe diefstal vaak plicht ishoe recht
matige erfgenamen kunuen bedrogen wordenkortom
hoe 't recht niet is iets absoluuts, zelfs niet iets con
ventioneels geboren uit de maatschappelijke verhouding,
maar niets anders dan de politiek der mannen van
de sociteit van JezusTreurigGelukkig dat waar
heid en licht zich niet laten dooven noch dooden,
al kan een satanisch geslacht ze ook voor een wijle
verdonkeren. Ja hoe meer de duisterlingen alles op
één worp gaan zetten, hoe meer de ure nadert dat
aan de misleide en mislmndelde schare de oogen
zullen opengaan. Hu gaat men openlijk de kunst
leeraren om onrecht recht te heeten; spoedig zalmen
ook ultramontaansche geschiedenis gaan doceeren
en den jongelieden leeren wat niet is geschied en
hun afleeren wat wel is geschieddan zal men ge-
neesheeren gaan dresseeren tot handlangers der grij
pende priesters om aan de sterfbedden, geholpen door
op dezelfde wijs gedresseerde notarrissen, de erfgoe
deren van weduwen en weezen te verchristelijken.
Yoeg daarbij ultramontaansche wiskunde, natuurkunde,
philosophie, God betere het! Maar eens zal de men-
schen geest wel weder wakker worden en de kluisters
afschudden. Wee dan, de priesters die de schare
verleid en dom en ellendig hebben gemaakt?
Ook te Angers is de katholieke universiteit in de
afgeloopen week geopend. Die te Lyon zal weldra
volgen.
Een zekere troost ligt er in de omstandigheid dat
de minister van onderwijs eerlijk en verstandig genoeg
is om nergens aan die niewe instellingen 't monopolie
te gunnen. Waar niet reeds een staatsinrichting be
stond op de plaatsen waar de geestelijkheid haar scholen
sticht, daar zet de minister er een naast; waarover
de geestelijke chefs van de zaak niet weinig verstoord
en teleurgesteld zijn. Blijkbaar hebben zij de beteekenis
der nieuwe wet op 't hooger onderwijs in hun voor
deel overschat. Zij hebben gedacht dat hun nu bij
de schooljeugd en de jonge dochters, en bij de goede
vrouwkens, ook de studeerende jongelingschap als een
weerlooze kudde in de klauwen zou gedreven zijn door
een overgedienstig gouvernement. Gelukkig is het
nog zoover niet gekomen. Tot heden makeu de
schapen die verultramontaand moeten worden nog
maar een klein kuddeke uit, en tegenover de 40
Parijsche studenten die daar in den grauwen November
morgen op de steenen lagen te bibberen onder de
hoede hunner slimme herders, staan nog de vele dui
zenden jongelieden die de wetenschap beoefenen om
te leeren weten en kennen en niet om de menschheid i
te slaan in de boeien der geestelijke heerschers en
dezen de macht in handen te spelen.
Over 't algemeen is het verblijdend dat waar ook
al een fanatieke priesterschap den strijd op leven en
dood heeft aangebonden tegen waarheid, recht en
rede, ook een wereldlijke macht staat die tegen die
geweldenarij waakt. Hier uiet meer kracht en energie,
ginds met minder ijver en als fatsoenshalve, maar
toch overal in meerdere of mindere mate.
In verband hiermede kunnen we ook aanstippen
de pas door onze regeering afgelegde verklaringen
omtrent haar houdiug ten opzichte van de üuitsche
Jezuïtische uitwerpselen die tegenwoordig onze ooste
lijke grenzen komen overstroomen. De regeering heeft
verklaard die lieden in 3t oog te zullen houden.
Moge zij dat nu ook maar met ernst doen
In België heeft de regeering den clericalen weder
een weinig verdriet moeten aandoen; trouwens de
regeering is deswege volkomen verantwoord; plicht
en recht drongen haar er toe. Men herinnert zich
dat onlangs te Luik eene groote processie is gehouden
die tot groote rustverstoring aanleiding heeft gegeven
wegens de brutaliteiten waaraan de volgelingen der
geestelijkheid zich ten opzichte van de liberalen schuldig-
maakten. De burgemeester van Luik verbood toen
die processie. Eenige dagen geleden zou de geeste
lijkheid op nieuw die zelfde processie doen plaats
hebben. Alles stond in de kerk gereed en de tocht
zou beginnen, toen de commissaris aan de deur ver
scheen en de geestelijkheid gelastte de processie niet
te doen uittrekken. Na eenigen tegenstand en protest
werd nu de ommegang binnen de kerk gehouden.
Later beklaagde zich evenwel de bisschop van Luik
bij 't gouvernement te Brussel, doch thans is de bur
gemeester van Luik door 5t gouvernement in 't gelijk
gesteld en zijn verbod, dat ook gesteund werd door
de eenparige stemmen van den Luikschen gemeenteraad
is gelmndhaafd.
Te Gent hebben de liberalen een veelbeteekende
overwinning behaald. De liberale kandidaat, de heer
de Kerchove is tot lid van de Kamer gekozen, on
danks den hevigen tegenstand der clericalen.
Men weet hoe in den jongsten tijd door de ulfcra-
montanen hoog is opgegeven van hunne kansen om
Engeland spoedig geheel weder onder de macht van
Home terug te brengen. Thans blijkt dat dit een
iliuzie van die heeren is geweest en dat integendeel
't rijk van ultramontania in Engeland staat te waggelen.
Uil Home wordt gemeld dat dezer dagen aldaar is
aangekomen een allerbelangrijkst schrijven geteekend
door vier voorname Engelsche katholieke bisschoppen
en waarvan de inhoud niets meer of minder is dan
een formiel protest tegen de steeds toenemende woe
lingen der Jezuïten in de Engelsche dioceezen, waar
zij de gemoederen verontrusten, de gemeenten opzetten
tegen de bisschoppen, de rust der gezinnen verstoren
en dat alles buiten cle bisschoppen en dezer wettig-
gezag om. De vier bisschoppen verklaren dat zij hun
ontslag zullen nemen, wanneer er aan de woelingen
der Jezuïten geen paal en perk gesteld wordt. Groote
ontsteltenis in liet Vaticaan. Kardinaal Antonnelli
seint naar Londen aan kardinaal Manning om iulich-
tingen, en deze antwoordt dat 't geen de vier bis
schoppen geschreven hebben niet alleen waarheid be
helst maar dat 't te vveezen staat dat 't geheele
Engelsche episcopaat die vier zal volgen zoo de grieven
niet worden weggenomen. Het moet kardina.nl Manning
heel wat gekost hebben zoodang rapport te doen, en
dat zoo kort na zijn verklaring persoonlijk te Rome
afgelegd dat Engeland als 'fc ware op 't punt stond
om zich weder in de armen der Kerk te werpen.
De Oostersche kwestie is nog steeds broeiende. De
Engelsche Observer maakt de opmerking dat 't wel
van zelf spreekt dat een interventie in de Donau-
landen voor Engeland 't sein zou wezen om terstond
een vloot naar Konstantinopel te zenden. Het komt
ons voor dat dit nog te bezien zou staan. Engeland
heeft zich sinds eenige jaren te zeer teruggetrokken
om zoo op eens weder een krachtig woord te gaan
medespreken,
Het Dagblad van St. Petersburg bespreekt het ar
tikel van de Observer van den Sin dezer en maakt
de opmerking, dat het zuiver akademische bespiege
lingen bevat, aangezien het natuurlijk evenmin ge
beuren zal, dat een Noordelijke mogendheid een aanval
zal doen als dat Oostenrijk en Rusland eigenmachtig
de Herzegowina zouden bezetten. De bestaande be
trekkingen tusschen de verschillende Staten geven den
waarborg-, dat er slechts gemeenschappelijk gehandeld
zal worden.
De Engelsche kroonprins is goed en wel te Baroda
aangekomen. Engelsche kanonnen, benevens de vuur
monden van den Guicowar begroetten hein. De jonge
Gnicowar, vergezeld van Sir Rao en den Britschen
resident, ontving Z. K. li. aan het station, waar een
sterk detachement Britsche troepen was geposteerd.
De prins besteeg den prachtigen olifant, reed in
optocht onder de triumfbogen door en werd wel ont
vangen. Het volk gaf zijn ontevredenheid niet lucht
in vijandige demonstraties, wat na het gebeurde met
den gewezen Guicowar zeer licht mogelijk zou ge
weest zijn. Meu had echter een sterke afdeeling
troepen verzameld en waarschijnlijk boezemde de ge
heele vertooning hun genoeg respect in om zich be
daard te houden.
In Noord-Amerika is de vice-president der Unie,
de heer Wülsor van New-York overleden. In zijn
plaats is de heer Thomas Ferry van Michihan tot
vice-president gekozen.
ReinsWalchersche Schetsen en Vertellingen
J?urmerende bij J. Muusses en Co.
Ieder kent de lieve Betuwsche novellen van onzen
Cremer; ieder die van aangename letterkundige ver-
poozing houdt, dient ze althans te kennen. Ik zou
er wel bij willen voegen dat wie ze recht wil genieten
er eens een van door Cremer zelf moet hebben hooren
voordragen. Als Cremer die eenvoudige, al zeer weinig
pretentieuse en toch ieder gevoelig hart innemende
vertellingen in haar landelijke taal ten gehoore brengt,
dan worden 't als 't ware zichtbare tafereeltjes die
de frissche landlucht ademen, en waaruit een geur van
meidoorn, of weidebloempjes, of verschgemaaid hooi
u tegen komt waaien met aangename golven. Dat
schijnt 't eigenaardig aantrekkelijke te zijn, dat in
eenvoudige onopgesmukte schildering van eenvoudige,
onopgesmukte burgermansdeugd gelegen is; en ook
dat evenzeer «aantrekkelijke eöncr getrouwe teekening
van alledaagsche karakters, die men vaak door den
drift om alleen naar de grootsche karakters of naai
de hardgekleurde tafereelen te zoeken in 't leven
niet opmerkt.
Onwillekeurig dacht ik zoo aan onzen Cremer toen
ik een paar stukjes gelezen had van 't bundeltje dat
onder boveustaauden titel dezer dagen is uitgekomen.
En nu zou ik niet durven beweren, dat Iieins ge
tracht heefl. Cremer na te v.olgen, en al dacht ik 't ook, ik
zou 't toch niet kunnen bewijzenmaar als ik mij niet
vergis dan heb ik, door kort en goed te bekennen dat ik
bij de Walchersche Schetsen aan Cremers lieve geschriften
dacht, juist onwillekeurig een gunstig oordeel geveld over
't werk van Ileitis. De schrijver der Walchersche Schetsen
heeft 't Walchersche dialect gekozen om aan zijn ver
tellingen die landelijke kleur te geven welke hij, terecht,
meende dat zijn tafereeltjes uit 't leven van eenvoudige
lieden van 't phatte land onzer provincie vereischten.
Met veel genoegen heb ik 't boekje van den mij
onbekenden schrijver gelezen, en ik durf 't vrijmoedig
aanbevelen als aangename lichte lectuur; die tocli
ook weer niet zoo licht is, of 't gevoelige hart vindt
er telkens wat in dat sympathie wekt, of een en ander
dat aan 't hoofd wat te denken geeft.
WERT II E R.
KUNST-IVOOR.
Onlangs is te Yeendam een fabriek opgericht waar
voorwerpen vervaardigd worden uit zoogenoemd kunst
ivoor. Tot dusver levert die fabriek nog niets anders
«af dan knoopenmaar de industrie is voor groote
uitbreiding vatbaar, daar liet kunst-ivoor 't echte ivoor
in de meeste gevallen kan vervangen en er zelfs reeds
biljardballen uit zijn gedraaid die even goed en veel
goedkooper zijn dan de gebruikelijke kostbare ivoren
ballen.
De grondstof voor het kunst-ivoor is een noot, de
vrucht van Phyheleplms macro- en micro-carpo, uit
Amerika. Het nieuwe product zou-dus eigenaardiger
plan ten-ivoor kunnen genoemd worden. Het kunst-
ivoor wordt behalve in Amerika ook vervaardigd in
Engeland en üuitschland. Het Engelsche fabrikaat
wordt voor fraaier gehouden dan 't üuitsche. De
fabriek te Yeendam is opgezet met 12 arbeiders, dat
Duitschers ziju; de zaak kan uitgebreid worden tot
60 man.
Onder de aandacht der landbouwers verdient ge
bracht te worden dat de afval, 't boorsel en schaafsel
van deze kunst-ivoor fabrieken onder den naam van
beendermeel in den handel voorkomt, ofschoon 't
geenszins de eigenschappen van echt beendermeel heeft
en zelfs hoegenaamd geen bemestende kracht bezit.
en 8clioolnieuws.
Beroepen te Scherpenisse ds. J. Wisse te St. Lau
rens c. a.
Bij de Chr. Ger. Gem. te Haarlem voor de tweede
maal beroepen ds. Ph. J. Wessels te Zierikzee.
Bedankt voor Axel door ds. H. J. de Boer te Oud
dorp; voor Noordwijkerhout door ds. C. B. Oorthuijs
te Waarde.
Benoemd tot hulpondenv. te Middelburg de heer
C. Schuerveld. hulpondenv. te Oud-Sabbinge.
Zondag- j. 1. is het nieuwe orgel in de Ned. Iierv.
Kerk te Oud-Yossemeer plechtig iugebruile genomen.
Bedoeld orgel is een geschenk van den heer A. Geluk
aldaar.
