Buitenlandsch Overzicht.
Toen wij, dezer dagen, in een onzer overzichten
niet onduidelijk hadden te kennen gegeven dat wij
de oplossing der Turksche monarchie met zeker ge
noegen zouden zien, is ons o. a. deze tegenwerping
gemaakt: die Turken zijn nog zoo kwaad niet; hun
gouvernement moge slecht zijn, betalen doen zij goed.
Tegen zoo iets is niet veel in te brengeninderdaad,
men kan vrij wat uitvoeren en 't lang vol houden in
de goede wereld als men maar betaalt". Wat is er
echter aan van dat goed betalen der Turken? In
Oct. 1873 stond de 5 leening 1865 op 503/16
in Oct. 1874 stond zij op 433/4; bij het begin van
den opstand in de Herzegowina was de koers even
40; sedert is zij langzamerhand gedaald tot op 33
a 34; en thans komt zij op eens te vallen op 30,11.
Aan de fluctuatiën van "Vrijdag op de beurs te Kon-
stantiuopel is duidelijk te zien welk een koortsige
spanning er heerscht. 's Namiddags te 2 ure liep de
koers vau 30,15 op tot 31,20, om daarna weder te
dalen tot 30,38. 's Avonds kwart voor vijven liep
zij nog eens op tot 30,10 en sloot eindelijk met 30,11.
En dit vreemde verschijnsel vertoont zich, merk
waardig genoeg, juist gelijktijdig met de zekerheid dat
de mogendheden de ongelukkige opstandelingen aan
hun lot zullen overlaten en dat zij Servië verboden
hebben 't den Turk moeielijk te maken. Het is wel
duidelijk dat thans de Turksche regeering zich sterk
genoeg heeft geacht ora op de rentebetaling de Spaansche
methode te gaan toepassen, en zulks lot verbetering
van. den ontreddenden staat der Turksche financiën.
Het gouvernement van den Sultan heeft besloten
geen leeningen meer te sluiten op zulke onéveuse
voorwaarden als tot dusver gebruikelijk was, en, wat
wel 't voornaamste is, het heeft ook besloten om vijf
jaar lang de verschenen coupons slechts voor de helft
in geld en voor de andere helft in papier te betalen.
Ziedaar nu die Turken, die zoo goed betalen
Zoo lang de Sultan zelf bang was en zich beschouwde
als een zieke wien 't lot van //afmaken" boven 't hoofd
hing, getroostte hij zich zelfs leeningen tot 18 rente
ten einde daarmede de coupons te kunnen betalen.
Nu 't echter blijkt dat de mogendheden den outred-
derden Oosterschen boedel niet durven onder den
hamer brengen, nu begrijpt hij ook van de gelegen
heid te mogen profiteeren om eens een slagje te slaan.
Nu zou 't ons niet verwonderen indien van dit
oogenblik af aan, de speciale bladen der Curie van
Rome, aanvingen met te werken voor de Herzegowi-
ners, gelijk ze tot dusverre hen tegeugewerkt hebben.
Men zegt immers dat een groot deel van den spaarpot
van 't Vaticaan juist in Turken is belegd.
Hoe 't zij, de arme Herzegowiners en Bosniërs
worden door allen in den steek gelaten. De Turksche
pacha's zijn de zachtheid en meewarigheid zelf tegen
over die lieden. De honderdduizend vluchtelingen
zijn allervriendelijkst uitgenoodigd maar weder naar
hun dorpen terug te komen; de gewapende» zijn
eveneens geïnviteerd de wapenen maar weer op te
bergen en dan zal men elkaar wel vinden en nader
afrekenen.
Walgelijke Europeesche politiek toch, tegenwoordig!
In Spanje wordt nog maar altoos gevochten. Don
Carlos geeft 't nog niet op, en al heet 't nu dat de
troepen van koning Alfonsus steeds vorderen, bijzonder
vlug gaat die vordering niet.
De Carlisten zijn met nieuwen moed begonnen San
Sebastian te borabardeeren zij richten nieuwe batterijen
op, terwijl de Alfonsisten uit Santander kanonnen en
munutie aanvoeren om de bedreigde stad te hulp te
komen
Voorts wordt gemeld dat er kans bestaat oin met
den Heiligen stoel tot overeenstemming te geraken
ten opzichte van de wijziging van enkele artikelen
van het concordaat van 1S51
De Paus heeft aan koning Alfonsus den kardinaals
hoed voor kardinaal Simeoni toegezonden.
De weder-opening der Cortes zal vermoedelijk eerst
in het begin van Januari plaats hebben. Zóó meldt,
een der Madridsche bladen de Oronista doch
daarin kan nog verandering komen. Het wordt anders
wel tijd aan het Spaansche volk te herinneren, dat
het ook eene vertegenwoordiging heeft.
In Duitschland houdt thans de Beiersche kamer
van afgevaardigden bijna uitsluitend de aandacht dei-
politieke wereld op zich gevestigd. Gelijk bekend is,
hebben de ultramontanen twee stemmen meerderheid
in de kamer, wat ten gevolge heeft gehad, dat het
geheele bureau uit geestverwanten der overheerschende
partij is samengesteld. Thans heeft de ultramontaan-
sche partij een ander succes behaald met de beslissing,
dat ondanks den tegenstand der ministeriëele afgevaar
digden, tot den Koning een adres zal worden gericht.
De commissie voor dit adres is samengesteld uit
acht ultramontanen en zeven ministeriëeleii, terwijl de
redactie er van is toevertrouwd aan den heer Jörg,
een der leiders van de ultramontaansclie partij. Het
adres is zeer kort, maar verklaart zonder omwegen
z/dat de meerderheid in het land, even als de meer
derheid in de kamer, geen vertrouwen heeft in het
tegenwoordig ministerie." De aanneming van dit adres
is niet twijfelachtig, en daarmede is het lot van hei
kabinet beslist.
ïno-ezonden StixliTten.
In den Nieuwsbode van heden wordt door een
specialiteit in ondevwijs-zaken geklaagd, dat hij en
de andere ondenvijs-specialiteiten hier in de stad niet
ziju uitgenoodigd om het vergelijkend examen van
onderwijzeressen bij te wonen en, zoo noodig, daarbij
den Schoolopziener te assisteeren. Het is eenigszins
vreemd dat iemand die blijkbaar veel belang in 't
onderwijs van meisjes stelt als die schrijver en wiens
denkbeelden inderdaad niet kwaad zijn, niet is uit
genoodigd om tot de belangrijke zaak, die 't hier
betreft, meer rechtstreeks mede te werken, dan dit
door liet maken van opmerkingen in een krant moge
lijk is. Het is onderlusschen al even vreemd dat hij
niet schijnt gelet te hebben op art. 22« en art. 4ld
der wet van den 13 Augustus 1857. Nog is 't
vreemd doch zeker een vergissing dat die
schrijver beweert dat elementaire wishnnde ook behoort
tot de vakken van 't gewoon lager onderwijsblijkens
art. 1 der meergenoemde wet behoort de wiskunde
niet tot die vakken.
Nn schijnt 't inderdaad waar tc zijn dat bij dit
examen de Schoolopziener slechts door één enkele
specialiteit is bijgestaande andere assistent was maar
een gewoon lager onderwijzer en geen specialiteit.
De schrijver in de Nieuwsbode spreekt ook van bevoegde
specialiteiten; 't schijnt dat hij dus ook onbevoegde
specialiteiten kent. Ik zal hierop de 1001 hoofdstukken
over specialiteiten van Multatuli eens nazien.
Ik betreur het vooral dat de grondige opmerkingen
van den schrijver niet een paar weken vroeger publiek
gemaakt zijn. Nu komen ze wel zoowat als mosterd
na den maaltijd.
Zierikzee. Geen Specialiteit.
Mijnh. de Eed.Verleen s, v. p. een plaatsje aan het
bovenstaande.
Kerk- en Sclioolnieiiws»
De heer A. Brummelkamp, docent aan de theologische
school te Kampen heeft in de afgeloopen week zijn
40jarige dienstvervulling als predikant gevierd in de
Baggijnenkerk te D'treclit.
PRIJZEN DER EFFECTEN TE AMSTERDAM
den. 11 Oct. 1 8 7 5.
Cert. Nat. Schuld. 2i/a pCt.
dito dito 3
dito dito 4
dito Stad Rotterdam 3
dito Rotschild. 2'/5
Obligatien, 1867/72 3
dito Binnenl. f 6250 3
dito f 1250 en f 2500 3
Obligatien '1853/69 3
dito 185663 3
Obl. Hope Co. 1798—1816 5
Bew. Ins. m. Coup. 6 S. '1855 5
Obligs. a f 1000,— 1866 5
dito a 100— I860 4*/a
Cert. bij Hope Êf Co. 1840 4
Obligatiën-Leening 1867/69 4
dito 1859 3
Staatsleenmg 1864 5
Obl. m papier Mei en Nov. 5
Febr.-Aug. 5
dito in Zilver Jan. en Juli 5
April Oct. 5
Aand. Pr. Leen. fl. 100 '1864
Italië, Bew. Inschr. met Coupon 5
Turkije, Obl. Alg. Schuld
N.-Amenka, dito Mei. Nov.
Brazilië, dito
Mexico, dito
Nederland
België,
Spanje,
Portugal,
Rusland,
Oostenrijk
1865 5
1885 6
•1865 5
1851 3
pCt,
f
pCt.
63
75«/w
997/ö
92
T7i3/|6
K7/s
15
451/a
102^/3
93%
w*k
941/3
79
f >880
bl 7/£
623/s
p/Je
6515/W
143lk
69
28i//t
997/3
9o%
14
lioen gld. Deze voortbrenging heeft hoofdzakelijk
plaats in Groningen in de Veen-Koloniën, alwaar
men 11 aardappelmeel- en stroopfabrieken, benevens
4 aardappelbranderijen aantreft.
Het zoo verbazend sterk toenemen van de aard
appelteelt wordt een feit genoemd, dat zorgwekkend
is. Vooreerst omdat de aardappel een voortbrengsel
is, onderhevig aan mislukking, de bekende aardappel
ziekte, en ten tweede wijl de voeding van een groot
gedeelte der bevolking, en bepaaldelijk van de min-
gegoeden op dit gewas steunt. Met betrekking tot
dit laatste zou eene vermeerdering van erwten- en
boonen-productie een gunstig verschijnsel mogen ge
noemd worden, en toch blijft deze laatste statiomiair,
zoo zij zelfs al niet vermindert.
Suikerbieten. De teelt van dit gewas neemt steeds
toe. In onze 3 Noordelijke provinciën schijut men
hieraan nog volstrekt niet te doen. Zeeland en Noord-
Brabant zijn de grootste voortbrengers.
Het aantal suikerfabrieken bedraagt reeds 33,
waarvan in Zeeland slechts 1 voorkomt, n.l. te Sas-
van-Gent, en 22 in Noord-Brabant. 10 Jaren geleden,
in 1865, vond men er in geheel ons land slechts 7.
Mangelwortelen gaven een goed beschot. Het
meest kwam zij voor in Zeeland en in Limburg.
Deze beide provinciën leverden er evenveel als de
andere samen.
Groenten. De uitvoer van versche, gedroogde en
ingemaakte groenten was tot eene vroeger niet ge
kende hoogte gestegen. Hij bedroeg toch li3/*
millioen gld. aan waarde. Ruim 6/10 daarvan gaat
naar Engeland, 3/10 langs de spoorwegen naar Duitsch
land en Va naar België.
Braak lag in Zeeland 7000 H.A., in geheel Ne
derland 21,500 H.A. In weerwil van de jaarlijks
herhaalde betuiging, dat de Braak in Zeeland steeds
afneemt, vond men daar thans weder meer opgegeven
dan in liet vorige jaar.
De oogst van 1872 was zoo rijk, als men er in
22 jaren een geluid hacl. Die van 1873 staat er
verve benedenhij was evenwel veel beter dan die
van 1871. De totale opbrengst van den oogst van
'73 wordt berekend op 213 millioen glcl. Hiervan
komen de Aardappelen liet hoogst met 46 mill. gld.
Vervolgens de Rogge met het Stroo 42
Tarwe 31
Haver u u 25 n
Rundvee. De uitvoer van Rundvee is sedert 1871
zeer aanmerkelijk verminderd en wel voornamelijk ten
opzichte van het Vee, dat naar Engeland vervoerd
wordt. Terwijl er in 1870 van't uitgevoerde Rundvee
45 naar Engeland ging, was dit in 1873 slechts
23 en gedurende de eerste 11 maanden van 1874
slechts 15 terwijl de uitvoer naar Duitschland en
Erankrijk toeneemt. De waarde van onzen uitvoer
van RundveeSchapen en Varhens bedroeg in 1873
12 millioen gulden.
Boter en Kaas. De Boter- en Kaashandel is se
dert eenige jaren teruggaande. Onze Boter wordt,
naar men meent, van de Engelsche markt verdreven
door de Normandische, onze Kaas door de Ameri-
kaansche fabrieks-Kaas, die beide beter en goedkooper
dan de onze moeten zijn.
Van Boter bedroeg de uitvoer 16 millioen K.G.
ad 13 millioen gld. Van Kaas bedroeg de uitvoer
241/2 millioen K.G. ad 8y3 millioen gld.
In Noord-Brabant heeft men 3 fabrieken, bekend
onder den naam van botermengfabrieken, alwaar Duitsche
Boter met inlandsche vermengd en deze alzoo onder den
naam van Hollandsche Boter aan de Londensche markt
gebracht wordt.
In 1874 verbeterde echter de uitvoer weder tot
15y2 millioen K.G. Boter en 273/4 millioen K.G. Kaas.
Op 34- hoofdmarkten was in 1S73 aangebracht
eene hoeveelheid van 13 millioen K.G. Boter en
121/2 millioen K.G. Kaas. De grootste aanvoer
van Boter had men te Leeuwarden met 2 millioen
K.G., hetzelfde van Kaas te Alkmaar met 4 millioen K.G.
Longziekte. Hoewel niet zoo spoedig als men
gehoopt had, is de Regeering toch aanmerkelijk
vooruitgegaan in het bestrijden van de longziekte.
De ziekte is wel niet van aard veranderd, noch ge
wijzigd in haren verwoestenden en onbegrijpelijk sterk
besmettenden aard; maar, Friesland uitgezonderd,
werden jaarlijks minder gemeenten bezocht en vielen
er minder slachtoffers, terwijl men de eigenlijke
brandpunten al meer en meer in omvang beperkte.
I11 1871 waren er 307 besmette gemeenten en stierven
er aan de longziekte 3190 stuks vee.
Ï11 1872 waren er 247 gem., stierven 3392 stuks vee.
In 1873 1S3 1743 n
In 1874 //lil 1159
Meer dan de helft van 't geheele aantal komt in
Friesland.
Veestapel. Het aantal van elk der verschillende
veesoorten in Januari '74 bedroeg ongelijk veel meer
dan in 't vorige jaar. Van elke soort vele duizend
tallen meer
De marktprijs van den Veestapel bedroeg
Paarden 71 millioen gld.
Rundvee 255 n
Schapen 17 n 11
Geiten ls/4
Varkens 121/2 u u
Pluimvee. 21/4 r,
Bijenkorven Va
Totale waarde v. d. Veestapel 360 n t/
O. W. Sch.