ZIERIKZEESCHË COURANT
voor het arrondis- semeit ZleriMxee.
1875. No. 78. Zaterdag 18 September. 78ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Het overplanten der Revivals.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRfJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden I,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTENTIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Hu w e 1 ij k s-Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 et.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKEND!AN.
Het is bekend dat vele planten en dieren,
ofschoon door. de natuur op een eigenaardig
geschikte eigene plaats op de aarde gezet, toch
vatbaarheid hebben voor verplanting of over
brenging- naar andere streken, en dat sommigen
zelfs onder die overbrenging naar een andere
woonplaats winnen. Niettemin zijn er ook
planten en dieren die voor geen groote ver
huizingen vatbaar zijn, die gaan kwijnen en
versterven wanneer zij naar een ander oord
dan 't juist voor hen geschikte worden over
gebracht. Het schijnt dat 't met de verschijn
selen in de zedelijke wereld ook eenigermate
zoo is. Ook daar vindt men eigenaardige
verschijnselen aan zekere kringen en plaatselijke
omstandigheden gebonden en daaronder zijn er
velen, die, boe natuurlijk en verklaarbaar ook
ter plaatse waar zij thuis behooren, zich niet
kunstmatig laten opwekken op plaatsen waar
zij hun spontaneïteit misseD. Wij kunnen hier
nog bij opmerken dat 't zelfde feit valt waar te
nemen, zoowel in den tijd als in de ruimte,
dat wil zeggen, zoowel in de geschiedenis als
in de aardrijkskunde, 't Bene volk b.v. ver
keert nog in middeleenwscben, misschien in nog
meer achterlijken staat, 't andere is meer ge
avanceerd, heeft een langer ontwikkelingstijd
achter zichen nu gaat het niet om een
geavanceerd volk weder te brengen onder ver
houdingen waarvan het sinds eeuwen al
ontgroeid is.
Passen we dit nu eens toe op 't sinds eenigen
tijd herhaaldelijk besproken verschijnsel dei-
revivals of geestelijke opwekkingen, onstuimige
aanvallen van bekeeringswoede, proeven van
hemelbestormer^ of hoe men 't verschijnsel
maar noemen wil.
Wat is 't geval Uit Amerika staken een
paar wonderlijke mannen, Moody en Sanky,
naar Europa over om hier een, we willen aan
nemen door ben oprecht gevoelde, roeping te
vervullen. Deze roeping bestond, blijkens de
feiten, daarin dat zij op geheel ougewone, met recht
te noemen excentrieke wijze, predikten wat zij
meenden het Evangelie te zijn en dat zij de
lieden opwekten tot 't geen zij heetten de
bekeering. De eene deed dit door een origineele
gemoedelijk prediking, de andere door zijn
zoogenoemde zingende Evangelisatie. Het kan
niet ontkend worden dat 't in sommige gevallen
zeer wel te verklaren kan zijn dat dergelijke
excentrieke optreding van mannen wien 't toch
blijkbaar ernst is een zekere ongewone bewe
ging der gemoederen kan veroorzaken.
Er zijn in de geschiedenis onderscheidene
feiten bekend die wellicht geen andere oorzaak
hadden dan dezelfde zielkundige dispositie der
menschen om als in razernij tijdelijk toe te
geven aan een ongewone beweging. We denken
hier aan de wederdoopers, aan de hij herhaling
voorgekomen manieën van naaktloopers, aan de
verwonderlijke uitwerkselen der paniek bij ge
legenheid van pestziekten, aan den St. Vitusdans
en dergel. verschijnselen.
Wat heeft men nu in Engeland gezien
Natuurlijk hebben de keeren M. en S. veel
toeloop gekregen. Wie krijgt dien niet, die
met iets heel vreemds voor den dag- komt en
Londen tot zijn plaats van optreding kiest?
Van iets blijvends, van een aangestoken worden
door 't over-oceaausche vuur is weinig of niets
gebleken. De gevallen van wonderbare bekee
ringen, bevindingen en wat dies meer zij,
waarvan men aan zekeren kant spreekt, tellen
wij voor zooveel als iets; dat zijn frases die niet
veel meer beteekenen dan ditJan of Piet, van
wien men dat niet gewacht had, is ook komen
kijken en luisteren en heeft toen verklaard dat
hij ook bekeerd, geraakt of zoo iets was. Dat
beteekent vast niet veel raeer dau de plotselinge
bekeeriug van een drinkebroer tot de afschaffing.
We kennen zulke gevallen in groot aantal.
Een paar dagen na die bekeering kan de ad
ministratie dergelijke mirakuleuze veroveringen
weder doorhalen op 't register.
Van wezenlijke uitwerkselen der bemoeiingen
van M. en S. is niets gebleken of weinig meer
dan niets.
Immers dan zouden er nu tal van Moody's
en Sanky's in Engeland moeten opgestaan zijn,
't geen niet geschied is.
Blijkbaar was 't geen de heeren M. en S.
uitvoeren iets zoo echt Yankee-achtigs, of was
hun ziekte-toestand slechts zulk een op zichzelf
staand geval, dat 't niet vatbaar was voor
overplanting in Engeland, of dat de ziekte-kienr
in andere individus niet vatten wilde.
Wij willen evenwel één feit niet vergeten.
Dat zijn de Brighton-meetings. Op de, liefelijk
aan 't Kanaal gelegen, badplaats Brighton
hebben zich gedurende eenige dagen een aantal
lieden, gentlemen and ladies, alsmede eenige
geestelijken vereenigd om gezamenlijk te bidden,
te bidden en wederom te bidden. Men kan
de zonderlinge beschrijving er van lezen in
vroegere nommers van den Standaard en som
mige andere bladen. De aldaar verzamelde
personen waren lieden uit de hoogere standen
ook uit het buitenland, uit Nederland en van
elders, hadden zich lieden, eveneens vooral uit
de hoogere standen, daarbij gevoegd. Ook deze
bid-meetings, of Brightonsohe revival-meetings,
hebben naar onze meeuing zeer poovere resul
taten gehad. Zij die ze bijwoonden, gedreven
door hun bijzondere persoonlijke neiging of
misleid door zekere ziekelijke gemoedsaandoe
ningen, hebben hoog opgegeven van 't te
Brighton gesmaakte genot; genot is een
zeer subjectief iets en men weet niet waar
een mensck al zijn pleizier in gaat zoeken
wij kennen hoegenaamd geen innerlijke, voor
't algemeen iets betéekenende waarde toe aan
de herinneringen die dat genot bij dezen en
genen misschien mag nalaten. Die geheele
bid-woede sproot voort uit de bepaald zeker
onjuiste meening dat de Godheid zich door
't gebed van hoogaanzienlijke heeren en dames
op de badplaats Brighton zou laten bewerken
of laten overhalen tot 't ten beste geven van
mirakelen, teekenen en wonderheden, 't Effect
van zulke geweldige middelen kan hoogstens
zijn zenuw-overspanning en afmatting, inzakking
en sufheid, die ook inderdaad bij enkele pa
tiënten zijn waargenomen, als we de verbloemde
berichten daaromtrent wel hebben begrepen.
Ook de Brighton-revival was een verschijnsel
dat zich niet schijnt te willen laten overplanten.
Reeds te Brighton was 't niet spontaan, maar
een nasleep van Moody en Saukey's beweging.
Ware 't voor overplanting vatbaar, men zou hier
't badseizoen niet nagenoeg geheel hebben laten
verloopen zonder iets meer te doen dan zoo
nu en dan eens een viselije uit te werpen.
Het aanbijten heeft niet willen vlotten. Toch
is er, b.v. iu den Haag, vrome aristocratie genoeg.
Nochtans, er is een proef genomen. Te Neer
bosch bij Nijmegen heeft kort geleden een
algemeene vergadering van broeders, of vrien
den der inwendige zending, of wel van zondags
school-houders plaats gehad in den vorm van
een revival-meeting. Dat was een heel burgerlijk
revivalletje. De Standaard had er niet veel
meê op. Dr. Kuyper, die toch zelf te Brighton
is geweest en daar heeft gezien hoe zulk een
revival gedaan moet worden, is te Neerbosch
niet geweest. Van de resultaten hebben we
niet veel gehoord. Het Zondagsblad van den
Standaard zegt dat de eerste dag „ellendig"
is geweest, geen wonder, waarlijk! als men
bedenkt dat de revival daar te Neerbosch ge
daan is door lieden die zoo iets nog nooit bij
de hand hadden gehad. Maar de twee laatste
dagen waren „heerlijk." Wat meent men daar
mede? We weten het niet en laten 't dus
maar zoo: „heerlijk".
Zoo hebben de burgerluidjes de eer gehad
van 't breken van 't ijs wat betreft de revivals
beweging. Zij hebben de eerste proef van
overplanting met dit vreemde gewas op ziel
kundig gebied genomen.
Thans lezen we dat nu ook „andere heeren"
een proef hebben genomen, en wel te Leidon.
De heeren Kuyper, Brummelkamp, Fanre,
Gerth van Wijk e. a. waren daar de voor
gangers. Ook te Leiden was de eerste dag
„ellendig", n.l. in zooverre dat die aan de
ellende der christenheid gewijd was. Moge de
tweede, „aan de verlossing die in Christus Jezus
is" gewijd, nu ook maar „heerlijk" geweest
zijn, dan hebben de deelnemers aan de meeting
ten minste niet al hun moeite verloren, maar
voor hun standpunt eenig resultaat verkregen.
Het dient nu o. i. spoedig te blijken of de
revivals iets zijn dat liier tieren wil. Dat de
burgerlui- of heeren- en dames-deelnemers voor
zich tevreden zijn met een paar welbestede,
aangename, zij 't dan „ellendige", toch ook
„heerlijke" dagen, wat beeft 't Nederlandsche
volk daaraan
We mogen toch wel veronderstellen dat de
heeren en dames die te Brighton 't revivali-
seeren geleerd hebben, 't ook aan onze fine
leur der natie wel goed zullen hebben voor
gedaan.
We zijn daarom zeer verlangend naar de
practisehe resultaten dier bijzondere soort van
séances, of wel, als die resultaten uitblijven
en we vernemen niets dan bloemrijke, maar
nietszeggende frazes der geestdrijverij, dau
worden wij gestijfd in ons besluit om die ge-
