ZIERIKZEESCHE KM KAM
voor het arrondis- >«ètx sement Zierikzee.
1875. No. 64. Woensdag 18 Augustus. 78ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
MAATSCHAPPELIJKE DEUGDEN.
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VEIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PEIJS DEE AD VEETEN TIEN
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 1oregels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag' voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. EAKEXMAN.
Verdraagzaamheid.
Weinig uitingen van de humaniteit komen
zoo zeldzaam zuiver voor als die welke men
kent onder den naam van verdraagzaamheid.
De politiek, de godsdienst, de gewone conversatie,
de wetenschappelijke gedachtenwisseling en dis
cussie, ziedaar het ruime naar vele kanten
zich uitstrekkende terrein waar de verdraag
zaamheid behoort geoefend en beoefend te worden.
Laten wij er echter in éénen adem bijvoegen:
ziedaar het terrein waar zij thuis behoort, doch
vaak schittert door haar afwezigheid. Aan de
meeste deugden kennen geleerden en ongeleenden
een zekere mate van zelfstandig bestaan, een
zekere wezenlijkheid toede deugd der ver
draagzaamheid schijnt doorgaans slechts een
bijzondere couveuance te zijn en zoo af te
hangen van allerlei bijomstandigheden en con
sideraties, dat men wel eens gaat betwijfelen
of verdraagzaamheid wel in zuiveren staat
denkbaar iste vinden is zij zeker hoogst
moeielijk.
En niet zonder reden.
Is niet de verdraagzaamheid een der edelste,
der meest verheven deugden, een die tot de
hoogere deugden zou moeten gerekend worden,
zoo 't mogelijk ware schifting en classificatie
te maken onder de verschillende uitingen van
de reine humaniteit. Verdraagzaamheid, we
zenlijke verdraagzaamheid is slechts het sieraad
van edele zielen, van vrije, verheven geesten,
die juist ten gevolge van eigen aangeboren en
verder gekweekten en bewaarden zielen-adel,
groot en verheven genoeg zijn om het kleinere
en lagere te kunnen dulden, en wijs genoeg om
dwalenden of onwijzen niet deswegen te haten
en geweld aan te doen.
Verdraagzaamheid, tolerantie, spruit voort uit
grootmoedigheid en openbaart zich daarin dat
men de dwaling, onwaarheid, ondeugd of ver
keerdheid die men in anderen ziet wel afkeurt,
veroordeelt, bestrijdt, doch daarin zeker bepaald
onderscheid maakt tusschen persoon en zaak.
De verdraagzame is dit niet ten opzichte van
't kwade, verkeerde of gebrekkige zelf, maar
wel ten opzichte van den persoon die met 't
kwaad behebt is.
Vooral in de politiek en in den godsdienst
vindt de verdraagzaamheid ruimschoots gelegen
heid om toegepast te worden.
Het is zoo natuurlijk dat er in de politiek
verschillende stelsels, opvattingen en meeningen
bestaan dat men die bijna niet kan wegdenken
zonder tevens te denken aan een staat van
onverschilligheid, gevoelloosheid, ja dood, dien
niemand wenschelijk zal achten. Even natuurlijk
is het dat elk denkend mensch een zekere
voorliefde heeft voor zijn eigen meeningen,
opvattingen en beginselen. En nu bestaat de
verdraagzaamheid daarin dat men ook aan do
meeningen, opvattingen en beginselen van
anderen in. zoover recht van bestaan toekent
dat men den persoon niet verwerpt omdat men
zijn meening enz. verwerpt. Evenzoo is er
veel verschil van gevoelen en denkwijze op 't
stuk van godsdienst. Ja ia 't kerkelijke zijn
de verschillen doorgaans nog scherper afgetee-
kend dan in 't staatkundige. En ook op dit
gebied is slechts hij verdraagzaam die in zijn
eigen overtuiging steun genoeg vindt om 't in
anderen te dulden dat zij een andere, soms
geheel tegenovergestelde overtuiging hebben.
In de wereld ziet men meer proeven van
onverdraagzaamheid dan van verdraagzaamheid.
Trouwens die deugd maakt ook weinig gerucht
de verdraagzame heeft een afkeer van éclat
en 't is dus nog niet bewezen dat er minder aan
verdraagzaamheid gedaan wordt dan aan 't
tegendeel daarvanmaar een feit is 't toch dat
men meer de uitingen der onverdraagzaamheid
waarneemt.
Zoo zou 't b.v. den Amsterdamschen Her
vormden Kerkeraad vrij wat moeite kosten om
zijn verleden week zoo scherp uitgesproken
onverdraagzaamheid jegens de Portugeesehe
Israëliten door voorbeelden van aan den dag
gelegde verdraagzaamheid te vergoeden. In het
Amsterdamsch Kerkelijk Archief zoekende zou
die kerkeraad op ieder blad bijna voorwendsels
vinden die in zijn kraam te pas. kwamen en
op dien grond zou die eerwaarde corporatie
wellicht zeggen: onze vaderen zijn altoos on
verdraagzaam geweest, wij zijn te onnoozel
om 't onzen vaderen, die zoo geloovig en
rechtzinnig waren, te verbeteren, ergo, ook wij
zullen onverdraagzaam zijn, en komen nu
andersdenkende stadgenooten in den roes hnnner
feestvreugde tot ons met de vriendelijke uit-
noodiging om hun feestviering met onze tegen
woordigheid te vereeren, dan stooten wij die
terug, wij reinen en rechtzinnigen van den
Hervormden kerkeraad van Amsterdam. Ge
lukkig hebben eeu aantal Amsterdamscbe
predikanten den moed gehad om wel verdraagzaam
te zijn. Moge 't een les zijn voor die eer
waardigheden van 't gereformeerde Sanhedrin,
opdat zij een beetje van 't wezen des Christendoms
leeren begrijpen.
't Is curieus hoe in de politiek en vooral in
het kerkelijke de ongelijknamige polen elkander
afstooten, geheel anders als in de natuur, want
daar trekken de ongelijknamige polen juist
elkander aan.
Toch zou men soms meenen dat de natuur
kundige wet ook opging in 't kerkelijke en
staatkundige. Men ziet b.v. nu en dan anti
poden als Genève en Rome elkaar met kracht
aantrekken, ofschoon ze dan later als ieder zich
over dat verschijnsel verbaast, toch beweren
dat zij als altoos nog eikaars tegenvoerders zijn
en het feit loochenen.
Maar als Rome en Genève aan de stembus
elkaar de hand reiken, dan is dat nog geens
zins een gevolg van verdraagzaamheid. In
tegendeel, 't is juist het omgekeerde, beider
onverdraagzaamheid tegenover een derde partij
is zoo vinnig, heeft hen zoo geheel in haar
macht, dat zij er zelfs te eenemale karakterloos
door worden.
Een zeer recent en kras voorbeeld van
onverdraagzaamheid heeft bisschop Paredis ge
leverd in zijn brief aan de Katholieken van
Roermond. Deze bisschop haat zekere te Roer
mond bestaande liberale kiesvereeniging met
een vinnigen, hartgrondigen haat. Ik kan dit
best begrijpen en neem 't hem zelfs niet kwalijk
al haat ik persoonlijk ook de kiesvereeniging
„Grondwet" niet. Maar de haat van den
bisschop gaat zoover dat hij om „Grondwet"
nadeel toe te brengen en afbreuk te doen, twee
ijverige, achtenswaardige leden van den ge
meenteraad van Roermond uit dat eollegie laat
verbannen door zijn onderdanige kudde,
ik wil zeggen, door de kiezers van Roermond.
Zie, zoo iets lijkt in de verste verte niet op
verdraagzaamheid'
Verdraagzaamheid is iets anders als onver
schilligheid. Daar zijn menschen die hun naasten
met rust laten omdat 't hun volstrekt niet schelen
kan wat deze gelooven, denken of meenen.
Zoo iets spruit niet voort uit verdraagzaamheid.
Men zal zelfs die onverschillige lieden zelden
op alle punten onverschillig zien wezen en daar
waar zij niet onverschillig zijn, zijn ze dan
doorgaans ook onverdraagzaam. Met hen is
't dan als met dien Atheenschen burger, die
Aristides haatte omdat 't hem verveelde nooit
iets anders dan goeds van hem te hooreD.
Ware Aristides een schelm geweest, waarschijn
lijk zou die zonderlinge Atheensche burger gezegd
hebbenwat kan 't mij schelen
Neen verdraagzaamheid mag niet zijn onver
schilligheid flauwheidbeginselloosheid. De
verdraagzame bestrijdt overal waar 't pas geeft
eu bij elke voorkomende gelegenheid 't geen
hij houdt voor dwaling, onwaarheid, verkeerd
heid, dwaasheid. Alleen, hij verhaalt niet op
den persoon zijn afkeer van de zaak. Zooveel
in hem is houdt hij vrfede met alle menschen,
al voert hij ook rusteloos krijg tegen dwaling
en verkeerdheid waar hij die aantreft.
Ook is verdraagzaamheid niet een huilen
met de wolven waarmee men in 't bosch is.
De verdraagzame komt als man van karakter
en overtuiging voor de waarheid uit, zooals
hij die meent te zienmaar hij wacht er zich
voor, anderen geweld aan te doen, die van hem
in overtuiging verschillen.
Do verdraagzane is ook geen slaper of suffer
Hij is een wakker strijder, altoos op de bres
om waarheid en recht te verdedigen en voor
te staan, doch altoos met redelijke wapenen,
niet met vuisten of stokken, noch met brand
stapel of inquisitie.
Evenmin is 't isolement een teeken van ver
draagzaamheid. Groen heeft eeu tijd lang gezegd
„in ons isolement is onze kracht". Het w„us
alles behalve de geest der verdraagzaamheid die
dit den ouden partijman ingaf, 't Was eerder
een reculer pour mieux sauter, 't was iets als
wat men bij jongens waarneemt die, alvorens
op hun tegenpartij los te trekken, eerst nog
even achteruit treden, in de handen spuwen,
zich opwinden enz. enz., om dan met des te
meer kracht den aanval te doen, niet op de
meeningen van hun tegenpartij, maar op diens
neus, oogen of rug.
Doch alle scherts d part; verdraagzaamheid
is en blijft een verhevene, edele, aanbevelens
waardige deugd. Wierd zij maar wat meer
beoefend in de wereld!
