ZIERIRZEESCHE COURANT
voor liet arrondis- seieiit Zierikzee.
1875. No. 38.
Woensdag 12 Mei,
78ste jaargang.
NIEUWS- en ADVERTENTIE-BLAD
Hoe het schoone woord Coöperatie
kan misbruikt worden
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VIIIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden 1,Franco per post 1,-
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DEK AD VERTEN TIEN:
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENJIAIV.
BRIEVEN UIT HOLLAND.
XXI.
M. de Red. Zoo de natuur ons niet waar
schuwde, n. b. door gebrek aan regenwater,
dan zouden we tocb bet verwisselen der seizoenen
bemerken nu de kunst baar zomertenten gaat
betrekken of zich nedervleit tot rust na een
zes- of zevenmaandelijkschen arbeid, en de
schouwburgen worden overgeleverd aan de wa
terzucht van schrobbende schoonmaaksters.
't Seizoen is om. Zijn we verder gekomen,
d. i. zijn al die maanden en is al dat werk
bevorderlijk geweest aan de ontwikkeling van
den kunstzin en veredeling van den smaak, is
alles besteed tot den dienst van 't schoóne,
't goedeWie zou dat ook bij benadering
kunnen uitmaken'? Dat is zeker: bij veel wat
misplaatst was, kunnen we dankbaar en tamelijk
voldaan terugzien op nóg meer dat aan de
bescheidene eiseken der kritiek voldeed.
Daar is b. v. de Hoogduitsche Opera, de
eenige instelling hier te lande waar de klassieke
muziek der groote meesters bewaard wordt.
Met grooten lof heeft ze zich wederom dezen
winter van baar zware taak gekweten. Wor
stelende met finantieele bezwaren en daardoor
met groote moeielijkbeid in't voldoende bezetten
der rollen, heeft de Directeur, trots dat alles,
zich bij uitstek gekweten van zijn taak. Geen
wonder dat Rotterdam zich wat laat voorstaan
op een kunstinstelling, die eenig is bier te lande
en hoedanig een Amsterdam voor korten tijd
tevergeefs beeft pogen in 't leven te roepen.
Toen dan ook eenige maanden geleden de mare
klonk: de Opera zal 't moeten opgeven, was
aller ontsteltenis groot. Met groote opofferingen
had men haar van 't begin af staande gehouden.
De uitgaven waren in de laatste jaren aanmer
kelijk gerezen en de inkomsten vloeiden naar
evenredigheid niet zoo vlot als de eersten ver
dwenen. Het edele geven wordt op den duur
zelfs voor de edelsten te zwaar. Vandaar de
noodkreet. Terstond echter plaatsten zich vele
jonge en enkele zeer sterke schouders onder
't vallend gevaarte en thans beeft men kunnen
afscheid nemen in 't zalige vooruitzicht van in
't volgend seizoen zich weer te zullen verkwikken
aan dien stroom van heerlijke melodiëen, die uit
de bronaderen der muziek zoo eindeloos blijft
vloeien.
Onder de laatste der voorstellingen was Der
Haideschachl het glanspunt, die breede schoone
schepping van Frans von Holstein, die den weg
gebaand heeft voor een andere van denzelfden
componist. Het publiek heeft von Holstein,
die de uitvoering der Haidesehackt met zijn
tegenwoordigheid vereerde, met geestdrift toege
juicht en hem een onvergetelijken avond bezorgd
onvergetelijk, behalve door een stoffelijke her
innering, vooral door 't genot dat de musicus
smaakt wanneer hij in den vreemde zijn eigen
innige gevoelens zoo schoon hoort vertolken.
Nog een enkel woord over Vorstenschool.
Na langdurig reizen en tal van kortstondige
neerzettingen, is Multatuli's drama deze week
wederom vertoevende teRotterdam in 't hötel
waar 't zijn leven begon. Mina en Hansje zijn
echter verdwenen. De eerste heeft plaats ge
maakt voor mevr. Ten Hagen, een zeer ver
dienstelijke actrice aan den N. Sch. de laatste
voor mevr. Larondelle. Over de laatste 't eerst
sprekende ik heb altijd meer gehouden van
Hansje dan van die koninklijke koningin
't was ons oude Hansje niet. Mevr. L. per-
sonificeerde dat groote geslacht vrouwelijke trek
vogels, dat zesmaal in de week verhuist voor
wat eten en eenige centen, te goed, dat er nog
plaats zou zijn voor een ideaal waasje. Ze gaf
werkelijkheid - in plaats van poëzie.
Mevrouw Ten Hagen is mij zonder om
wegen gesproken en zonder maren, niet
meegevallen na Mina Kruseman. Ze mist het
vorstelijke, dat de laatste heeft, dat gevoel
van grooter te zijn dan de stoppelen van't hof,
en dat ik bepaald, al is 't tegen de heele kritiek
in, noodzakelijk blijf oordeelen in de rol van
Louise, zooals die in 't kader der andere thans
past.
Van harte wensch ik u, zoo Zierikzee Vor
stenschool binnen haar wallen ziet opvoeren, een
aan alle vereiscbten voldoende Louise, een
lief Hansje, een geestigen Spiridio, een George,
die in 't kleine nog koninklijk is, een „fameusen"
Schukenscheuer en een verschrikkelijken,
maar hartelijken Herman. Met dien wensch
kunt ge 't doen. Zoo ik nog een raad aan
de geabonneerden mocht bijvoegen, zou 't deze
zijn: stelt u door de lectuur van 't drama op
de hoogte der ingewikkelde duistere intrigne
en delft de schoone passages op, die er zoo
rijkelijk in gestrooid zijn: ze zullen u bij de
voordrachten dubbel schoon voorkomen.
Is voor deze kunstinstellingen de goede tijd
verloopen, niet voor der dilettanten ijver. Ja,
er is in deze dagen zelfs een krachtige inspan
ning waar te nemen. In alle deelen van 't
land maakt men zich op om te trekken naar
Amphions Tempel, die dezen zomer de „Zonen
van 't lied" binnen zijn wanden zal opnemen.
Ik bedoel de vergadering van den Nederlandschen
Zangershond, die 30 en 31 Juli, 1 en 2 Aug.
zal gehouden worden te Rotterdam. Die bond
bestaat uit een 20tal mannen-zangvereenigingen,
te zamen met ben lOOOtal zangers, die om de
twee jaren een zangersfeest organiseeren, waarop
een tiental der best gekeurde, zoo 't mogelijk
is, Nederlandscke mannenkoren ten gekoore
worden gebracht. Veel goeds heeft die bond
in korten tijd gewerkt. Er is een edele wed
ijver onder de musici ontstaan. Meer dan vroeger
componeert men voor mannenkoor en onder de
vruchten is zooveel schoons, dat te schooner
is, dewijl 't op onzen bodem geteeld, een nati-
onalen zin ademt. En geen wonder. De com
ponist dicht nu in 't vooruitzicht van eenmaal
zijn werk te zien opvoeren door krachten, ge-
evenredigd aan de eischen der kunst. In ons
kleine land heeft die omstandigheid beduidenden
invloed op 't scheppen van muzikale voortbren-
selen gehad. De Ned. Zangersbond heeft aan
dat bezwaar een eind gemaaktonze Maestro's
komen onbewust tot hun recht en zij zullen
wel zorgen dat aan de nu gebleken behoefte
voortdurend voldaan wordt.
Waardoor heb ik al dikwijls gevraagd
waardoor komt het toch, dat ik op 't lijstje
der titels vau de leden dezes bonds nog altijd
den naam misLuctor et Emergo uit Zierikzee
Mij dunkt, een liedertafel als deze, zoo geïsoleerd,
moet de waaide van zoo'n bond dubbel gevoelen,
't Is waar, de reis tot de vergaderingen is uit
Zierikzee kostbaar meestal. Maar daartegenover
staan zóóvele voordeelen dat dit bezwaar hoe
genaamd niet telt. Die vergaderingen toch, ik
zeide 't reeds, worden slechts om de twee jaren
gehouden en in den zomer. Voor de contributie,
die zeer laag is, bekomt men 2 ex. partituur
en zooveel ex. der stemmen als 't koor leden
telt. Neemt men nu in aanmerking dat ge
woonlijk acht tot tien stukken verzonden worden
van bet beste allooi, dan meen ik dat het lid
maatschap niet te verwerpen is voor een man
nenkoor, dat op zichzelf staande, niet dan met
groote kosten zich 't nieuwste kan aanschaffen.
't Zou me voor de zaak genoegen doen als
deze letteren de liedertafel Luctor et Emergo
mochten opwekken tot toetreding. Iemand, dien
'k zeer goed ken, heeft reeds omstreeks een
jaar geleden met twee harer verdienstelijke leden
gecorrespondeerd en gesproken over de wijze
waarop die toetreding geschieden kan. Later
heeft hij er niet meer van gehoord.
Thans nu het zangersfeest ophanden en 't
lidmaatschap te verkrijgen is, verzuime Luctor
et Emergo niet van de gelegenheid gebruik te
maken.
8 Mei '75.
-v.-
wordt zeer helder aangewezen in nde CoöperatieVolks-
blad, no. 16, en wel naar aanleiding van een circu
laire die de redactie van dat blad in handen is gekomen.
Bedoelde circulaire is getiteld//Onderlinge Manufac-
turen-Vereeniging, Coöperatieve Vennootschap onder
de firma H. E. Holty, Amsterdam, Spuistraat bij de
Torensteeg, G' 269, (110)."
Wat is er van deze Onderlinge Manufacturen-Ver-
eeniging
Het woord zelf is eigenlijk onzin. Onderlinge Ma-
nufacturen-Vereeniging is geen begrip. Uit den inhoud
der circulaire blijkt echter dat hier sprake is van een
gewonen manufactuurwinkel, welks houder met het
publiek een 'soort van leéning wil aangaan in kleine
aandeelen, van f 5,20 tot ƒ52, zonder rente, en waarvan
de coupons of certificaten recepissen heeten ze in de
circulaire) jaarlijks inwisselbaar zijn tegen manufacturen,
voórnamel. lakens, buckskins, chales, witte en gekleurde
wollen, zijden en katoenen stoffen, linnen- en servet
goederen, enz.
De storting kan plaats hebben met 10 ets. per week.
Vier maal 's jaars kunnen de houders van recepissen
daarvoor //met bijbetaling, zoo noodig" goederen op
staal koopen, en in alle geval bij 't einde van 't jaar.
Bovendien worden bij 't einde van elk jaar onder elke
1000 aandeelen nog 20 prijzen verloot, bestaande in
manufacturen.
De geheele zaak zooals die in de circulaire wordt
uit elkander gezet, of liever in elkander zit, kunnen
wij nu niet verder expliceeren. Genoeg zij 't op te
merken dat er trouw gebruik gemaakt is van de ge
ijkte kunsttermen op 't stuk van coöperatie; in zooverre
is de circulaire een geleerd stak.
Wanneer men échter de zaak een weinig ontkleedt
