/IP,BIKZI'KSCm COURMT,
voor het irrondis- sement Zierikzee.
1875. No. 29.
Zaterdag 17 April,
78ste jaargang.
NIEUWS- en ADYEETENTIE-BLAD
Deze Courant verschijnt DINSDAG en VRIJDAG avond,
uitgezonderd op FEESTDAGEN,
Prijs per drie maanden/ 1,Franco per post 1,
Afzonderlijke nommers 5 cent, met Bijblad 10 cent.
PRIJS DER AD VERTE N TI EN
Per gewonen regel 10 cent. Huwelijks-, Geboorte-
en Doodberichten van 16 regels 60 cent.
Dienstaanbiedingen van 15 regels, mits contant betaald, 25 ct.
Alle stukken, de redactie betreffende, gelieve men uiterlijk een dag voor de uitgave in te zenden aan den uitgever II. LAKENMAN.
De Spoorweglijn
Brouwershaven—Zevenbergen.
Onder dezen titel gaf het N. van den D.
Maandag j.l. een artikel dat voor ons niet zonder
belang is.
Het stuk lezende dachten we onwillekeurig:
dat komt niet uit Amsterdam, 't is een stem
uit de buurt, uit Tholen? uit Zierikzee? in
lokaal of in algemeen belang Doch après tout
komt er dit niet op aan, als 't geen de stem
zegt maar steek houdt, dan is 't in orde.
In de eerste plaats wantrouwt schrijver de
genen die met hun inlichtingen de heeren Kap-
peijne c. s. hebben gediend bij de conceptie
hunner plannen. Onmiddellijk daarop erkent hij
echter de behoefte van Brouwershaven met zijn
„flinke reede" en van het „kwijnende" Zierikzee
aan verbetering van gemeenschaps-middelen, en
ook de behoefte van de Schouwseha en Duive-
landsche landbouwers om nader bij de hoofd
route te komen. Vervolgens beschouwt hij de
ontworpen lijn Zierikzee-Zevenbergen en brengt
zijn bezwaren daartegen in. Deze bezwaren
zijn van technischen en van economischen aard.
Zoo meent hij dat overbrugging van het Zijpe
onmogelijk is; „Aan een spoorwegbrug valt
niet te denken." 't Heugt ons nog dat men
dit ook zeide van het Hollands diep en van de
afdamming der Schelde, daaraan viel toen ook
niet te denken. Thans valt er ook niet meer
aan te denken, want de brug en de dam zijn er.
We zouden niet weten waarom een brug aan
Zijpe zoo moeielijk zon te maken wezen.
Een ander bezwaar van den schrijver is de
dam over 't Slaak. Dat is daar een nare boel,
't is genoeg bekend. Maar 't is toch ook bekend
dat die boel niet zoo naar is om redenen van
technischen aard, maar om geheel andere oorza
ken; den dam zelf kan men wel maken en
bezwaren.
Een derde bezwaar is de kostbaarheid der te
onteigenen gronden voor de baan. Wij geven
toe dat de gronden hier veel geld zullen kosten
maar daartegenover staat dat men volstrekt niet
gebonden is aan doorsnijding van de beste ko
renlanden over de geheele lengte der lijn.
Van Brouwershaven tot Zierikzee ligt een uit
muntende spoorwegdijk als 't ware kant en klaar,
n.l. de oude Schouwsche dijk, en op meer strekken
van 't traject kan zoo van de locale gelegen
heid gebruik gemaakt worden.
Van de economische bezwaren van den schrijver
komt in de eerste plaats in aanmerking 't iso-
leeren van Tholen door de lijn buiten Tholen
om te trekken. Dit bezwaar is er vast wel
een. Maar Tholen verkeert toch reeds nu in
gunstiger positie dan Schouwen en Duiveland.
Dat de lijn getrokken is over het Zijpe, is
waarschijnlijk wel gegrond op de veronderstelde
overbrugging van dat water. Ware de overbrug
ging aan 't veer VianenStavenisse even goed
uitvoerbaar, of slechts niet veel bezwaarlijker dan
die van 't Zijpe, we zouden ook zonder aarzelen
opineeren voor de richting Brouwershaven—
Zierikzee Vianen—Stavenisse --Tholen Ber-
genopzoom. Maar men zou wel drie bruggen
over 't Zijpe kunnen maken tegen één tusschen
Vianen en Stavenisse. Ook een stoomvlot zou
daar niet altoos dienst kunnen doen.
En zoo komt de schrijver tot een opmerking
die wij de belangrijkste achten van allen. Waar
om niet te Stavenisse de lijn aangevangen?
Is 't daar niet bij uitnemendheid een plaats
tot het stichten van losplaatsen, vluchthaven,
kaden enz.? Met andere woorden kon Stave
nisse niet een nieuw-Brouwershaven worden,
of klein-Vlissingen Wij erkennen gaarne dat
ook wij wel eens gedroomd hebben van een
zeehaven met spoorweg ete. te Stavenisse. Maar
we zouden den schrijver in bedenking geven
nü valt wel Tholen met zijn 13110 in
woners er voor 't oogenblik buitenmaar dan
zouden er de 22000 inwoners van Schouwen,
Duiveland en St. Philipsland voor goed buiten
vallendan zon er voor ons weinig anders op
zitten dan te verhuizen naar den anderen oever
der Ooster-Schelde.
Hoezeer wij de opmerkingen van den schrijver
waardeeren, zijn conclusie: „Der zakekundigen
moeten deze lijn (n.l. BrouwershavenZeven
bergen) ontraden, als dienende niet bet algemeen
belang," kunnen wij niet onderschrijven.
Wij maken ook nog de opmerking dat in
het voorstel Kappeijne gesproken wordt van de
lijn Brouwershaven SteenbergenBergenop-
zoom. De schrijver in het N. van den B. heeft
blijkbaar gedacht aan 't ontwerp van Mr. Ver
ster. Doch dit is op zijn redeneeringen en be-
denkingen van weinig invloed.
Een kleine nalezing omtrent het res
titutie-stelsel.
Als men te hooi en te gras een zaak wil verdedigen
loopt men gevaar haar meer kwaad dan goed te doen.
Zoo de N. Goesche Ct. in zake de restitutie.
In haar no. 20 zegt zij:
z/Hoe meer kinderen, hoe meer scholen en onder
wijzend personeel, en eveneens, hoe meer uitgaven.
Worden er, door dat er vrije scholen zijn opgericht,
minder openbare scholen vereiseht, dan heeft de over
heid daardoor ook minder uit te geven. Geeft dus
de overheid terug, wat zij daardoor minder behoeft
te besteden aan kosten van onderwijs, dan komt zij
in denzelfden financieelen toestand alsof er geen vrije
school was, en is al het misbaar over te groote gel
delijke opofferingen ten eenemale ongegrond."
Laat ons ook eens redeneeren. Hoemeer menschen
er in een provincie wonen, hoemeer rechtbanken en
personeel van de rechterlijke macht. Worden er nu
doordat er vrije rechtbanken zijn opgericht, minder
openbare rechtbanken vereiseht, dan heeft de overheid
daardoor ook minder uit te geven. Geeft dus de
overheid terug wat zij daardoor minder behoeft te
besteden aan kosten voor de justitie, dan komt zij in
denzelfden financieelen toestand als of er geen vrije
justitie was, en is al het misbaar, enz.
Nietwaar, volkomen logisch? Alleen moet er dit
bij opgemerkt worden dat dan de overheid niet meer
handhaafster en bewaarsters van het recht is, maar de
particuliere ondernemer der vrije justitie, derhalve dat
er geen recht meer is. Vat de N. G. Cé. haar abuis
niet? 't Is eenvoudig dit kleine abuisje in haar re
deneering, dat zij begint met de verplichting van den
Staat om te zorgen voor het onderwijs voorop te
stellen als grond van haar betoog. Maar eilieve
als de Staat die verplichting heeft en gij erkent die,
waarom wilt ge dan wel zoo goed zijn den Staat te
ontheffen van de vervulling er van? Doch neen, dat
niet. Gij wilt naast uw aangenomen principe dat de
Staat moet zorgen voor 't onderwijs, nog dit aannemen,
dat de Staat ook moet betalen wat gij hem uit over
gedienstigheid wel uit de hand wilt nemen om 't voor
hem te doen.
Wat is dit anders dan de ontbinding van den Staat
als zedelijk lichaamDan kan de geheele Haagsche
machinerie opgedoekt worden, op 't ministerie van
financiën na; want er moet toch een algemeene trog
blijven bestaan waaruit de particulieren voor de kosten
van hun vrije ondernemingen kunnen putten.
Hoort hoe de N. G. Ct. verder gaat met haar drog
redenen.
z/In Goes b.v. zijn vier openbare en één vrije school
de laatste met ongeveer 250 kinderen. Was die vrije
school er niet, dau zoude er een openbare school meer
moeten zijn. Welnu, hetgeen de gemeente uitspaart
door dat zij die vijfde openbare school niet behoeft te
hebbenzal door haar uitgekeerd worden, ten behoeve
der kinderen van de vrije school. Ziedaar het restitu
tie-stelsel."
Zoo, is 't dat kleinigheidje maar?
Laat ons ook eens redeneeren.
Te X. is één openbare en één vrije school; de
laatste met ongeveer 10 leerlingen, de eerste met 90.
Was die vrije school er niet, dan zou er een open
bare school meer moeten zijn. Welnu, hetgeen de
gemeente uitspaart enz., de conclusie als boven.
Ander voorbeeldAangenomen 't restitutie-stelsel
te Y. is een openbare school met 50 leerlingenver
der zijn in die gemeente nog 10 kinderen van Con-
fessioneelen, 10 van Katholieken, 10 van Israëliten
en 10 van ouders die hun kinderen liever geen
onderwijs doen genieten. Het restitutie-stelsel volgens
de N. G. autoriseert de stichting van vier vrije
scholen nevens de openbare, en hetgeen de gemeente
nu uitspaart doordat zij die vier scholen niet behoeft
te hebben, zal gerestitueerd worden. Let wel, er zal
dan één vrije school bij zijn die altoos leeg staat,
maar de ouders der in 't wild loopenden trekken
niettemin de dubbeltjes die zij aan de gemeente uit
sparen.
Nog iets. De N. G. zegt //hetgeen de gemeente
uitspaart doordat zij die vijfde openbare school niet
behoeft te hebbenSpaart men nu ook al uit voor
iets dat meu niet behoeft te hebben. Ik, die geen
stoomjacht behoef te hebben voor mijn pleizier, spaar
ik nu daardoor iets uit
De redeneering ware even logisch als men dit zeide
de verovering van Mexico zou ons 1000 millioenen
gulden kunnen kosten aangezien we nu Mexico niet
behoeven te hebben, sparen we 1000 millioenen gulden
uit en wanneer nu de N. Amerikanen 't willen ver
overen zoo is 't billijk dat wij dien lieden de 1000
millioeuen die zij ons uitsparen maar restitueeren.
Het blijkt dat de N. G. Ct. 't restitutie-stelsel niet
begrijpt. Zij is plus restitutrice dan haar chef, de
Standaard. Zij stelt als grondslag het staatsrecht en
den staatsplicht om voor 't volksonderwijs te zorgen.
Maar begrijpt ze niet dat dan de zoogenoemde vrije
school niet eens recht van bestaan heeft, dat dan de
toelating van bijzonder onderwijs door de wet een
onvergefelijke zwakheid, een enorme fout zou wezen
Van de partij is 't ook een groote fout dat zij de
benaming vrije school heeft uitgevonden en daaraan
de uitlegging wil geven boven de wet en buiten de
de wet. Men zou zoo ook kunnen praten van vrije
cultuur in Indic, op conditte dat de staat de exploi
tatie-kosten restitueerde en de koelies leverde.
't Is nog al gelukkig dat de hoofdmannen der partij
onder 't restitutie-stelsel niet datgene verstaan wat
de N. G. er onder verstaat. Maar toch is 't jammer
dat de N. G. op haar manier toch ook de goe-ge-
meente inlicht, die van de restitutie over 't algemeen
zelfs geen flauw begrip heeft.
