Buitenlands ch. Overzicht,
gehad van belangstellenden daartoe uitgenoodigd dooi
de heeren van Campen, Ochtman, de Koning, A. en
W. de Beste, Buitendijk en van de Weert, met het
doel om plannen te beramen tot het stichten van een
ambachtsschool. Later hopen wij hier omtrent iets
meer te kunnen mededeelen.
Het nieuwgebouwde stoomschip //Groningen" is
van Botterdam te Vlissingen aangekomen om van daar
den 6 Maart naar Indie te vertrekken.
Z. M. heeft benoemd tot rechter in de arr.-rechtbank
te Botterdam mr. L. U. de Sitter, thans rechter in
de arr.-rechtbank te Sneek.
Donderdagavond is mej. Elize Baart te Breda op
getreden voor een wel klein publiek, doch dat uitermate
voldaan was over hare voordracht.
De Minister van Financiën brengt in de St.-Ct.
ter keunis van belanghebbenden, dat in de maand
April a. s. te 's Gravenhage een vergelijkend onderzoek
zal plaats hebben van personen, die wenschen te llingen
naar de betrekking van klerk bij de rijkstelegraaf.
Nadat den 17 Juni 11. op de algemeeiie vergadering
van het Nederlandsch Schoolverbond het beginsel van
algemeenen leerplicht was aangenomen, werd aan eene
commissie opgedragen het formuleereu van eenige
punten, die bij eventuëele invoering van den leerplicht
in een daartoe strekkend wetsontwerp zouden behooren
te worden opgenomen. Die commissie, bestaande uit
de heeren mr. B. C. Nieuwenhuijs, P. Boraijn, mr.
B. H. Pekelharing, W. J. F. Meiners en dr. F. G.
B. van Bleeck van llijsevvijk, heeft thans aan die op
dracht voldaan en in een belangrijk rapport hare denk
beelden neergelegd. Naar hare meening zal eene wet
op den leerplicht moeten rusten op de volgende
grondslagen
1. Verplicht lager onderwijs vau het 6e tot het
13e jaar, met opdracht aan de gemeentebesturen om
oiider goedkeuring van Gedep. Staten de schooluren
en vacantiën te regelen.
2. Verplicht herhalingsonderwijs voor allen die geen
uitgebreid, lager, middelbaar of hooger onderwijs ge
nieten, van het 13e tot het 16e jaar.
3. Het onderwijs, op wettig erkende scholen genoten,
wordt als voldoende beschouwd. Op huisonderwijs is
een bijzonder toezicht noodig.
4. Het toezicht wordt uitgeoefend door geheel on
afhankelijke personen, buiten alle betrekking tot ge
meentebesturen en schoolcomraissiën, en dus door
speciale rijks-ambteuaren.
5. Het rijk wordt verdeeld in districten van 300,000
zielen en in ieder district een 'ambtenaar door den
koning te benoemen, belast met de uitvoering van de
wet op den leerplicht.
6. De straf, welke ouders of voogden kan opgelegd
worden, bestaat in boete ot subsidiaire gevangenisstraf
bij herhaling, binnen het jaar te verhoogen en bij
voortdurende herhaling, gevolgd door ontzegging der
burgerschaprechten.
In de dagbladen werd voor eetiige dageri verhaald
dat te Eibergen een klein kind door een varken ver
slonden was tijdens de ouders afwezig waren. Thans
is gebleken dat dit bericht onjuist is geweest wegens
een kleine verwisseling der handelende personen. De
zaak is zoo dat niet het varken het kind heeft opge
geten maar het kind heeft in gezelschap met de ouders
het varken opgegeten.
Zaterdag betrapte de politie op de markt te Boerraond
een boerenvrouw, die een groote kluit boter te koop
aanbood, waarin bij onderzoek werd gevonden een
keisteen, wegende meer dan één kilogram. De vrouw
liep ijlings weg en liet alles in den steek.
Aan de berichten nit Ned. Indie loopende tot
Batavia 21 Januari ontleenen wij 't volgendeDe
gezondheidstoestand in Atchin begint aanmerkelijk te
verbeteren. Er heerschen voornamelijk galkoortsen,
maar de herstelling volgt nog al spoedig eu het ge
tal zieken is niet meer zoo onrustbarend groot.
De sporen der overstrooming zijn bijna geheel op
geruimd aan het herstel der bruggen wordt ijverig
gewerkt. Van Pinang wordt een schip gewacht met
een lading dwarsliggers voor de spoorbaan naar de
kust, later zal dat schip ook de noodige rails van
Singapore halen. De bouw van den vuurtoren op
Poeloe Bras vordert snel. Aan den bouw van het
ijzeren lioofd te Oleli-leli zal eerlang begonuen worden.
Door de overmeestering der sterkten van Longballa
is de positie van Kotfa Badja aanmerkelijk versterkt.
Er is bij die gelegenheid ernstig gestreden eu, dit
in aanmerking genomen zijn de verliezen door de
onzen- geleden niet groot ofschoon 't half bataljon
no. 10 nog al geleden heeft.
Op Java hebben zich, in de residentie Madioen,
weder gevallen van cholera voorgedaan. Ter Westkust
van Soematra had de cholera opgehouden.
Door den kommt. der zeemacht en chef van 't
Marine dept. in Indie is de luit. ter zee 2e kl. L, G.
Kakebeke overgeplaatst van Zr. Ms. stoomschip //Pon-
tianak" naar de //Baiula"; en de adelborst le kl.
W. J. de B mij lie van de //Citadel van Antwerpen"
naar de //Pontianak."
Meermalen hebben we in onze buiteuiandsche be
richten de aandacht gevestigd op het beruchte monster
spoorweg-proces Ofenheim dat de rechtbank te Weenen
zoolang heeft bezig gehouden en waarin zoovele en
ook hooggeplaatste personen betrokken waren. In de
laatste dagen was er een schorsing iu de behandeling
van deze zaak gekomen, schijnbaar wegens ziekte van
deu president der rechtbank, baron Wittman, doch
waaromtrent allerlei geruchten liepen. Thans is de
zaak opgehelderd eu liet proces is tevens j.l. Zaterdag
geëindigd met de vrijspraak van den lieer Ofenheim
door de jury. Buiin een week geleden werd de president
Wittman door den voorzitter van het oppergerechtshof,
den lieer Hein, aangeschreven wat strenger de waar
digheid der rechtbank te handhaven tegenover den
beschuldigde en diens advocaat, omdat dezen zich in
de verdediging een toon veroorloofden, die volgens
inzicht van den heer Plein niet kon worden geduld
en aan den eerbied voor de justitie te kort deed.
De verdediger had n.l. het vermoeden uitgesproken
dat het geheele proces een gevolg was van het drijven
van zekere hooggeplaatste personen. De uitwerking
van dit schrijven van den heer Hein is geducht geweest.
De president Wittman was er, letterlijk gesproken, zoo
kapot van dat hij er ziek van werd. Er werden
ophelderingen gevraagd, niet het minst door de pers
en door de publieke opinie. Algemeen was men van
oordeel dat de heer Hein een ongeloofde pressie op
de rechters en vooral op de jury wilde uitoefenen,
temeer omdat zijn brief daarop vóór de laatste zitting
bekend werden men was nu, heel natuurlijk, geneigd
tot het vermoeden dat de heer Hein onder hooge
impnlsie gehandeld had. Verscheidene dagen duurde
deze crisis; toen kwamen de ophelderingen. De heer
Hein verklaarde in een open brief dat hij met de
aanschrijving aan den heer Wittman geenszins buiten
zijn bevoegdheid was gegaan, ofschoon hiertegen kan
aangevoerd worden dat hij dan niet officieus, zooals
geschied is, maar officieel had moeten schrijven. De
hooge regeering verklaarde dat zij volstrekt vreemd
was geweest vau al 't gebeurde. Op een interpellatie iu
het parlement had zij daarom ook eigenlijk niet kunnen
antwoorden. En het einde van de historie is geweest
dat de spoorwégbaron is vrijgesproken, vast tot groot
genoegen van menig lid van dezen nieuwen adel.
Garibaldi's verblijf te Bome blijft een voortdurende
triomf. De geschiedenis dezer dagen zal eenmaal een
schoone bladzijde vullen in de historie van Italië.
Na 't veelbewogen leven van den edelen volksman
en vrijheidsheld moet het voor hem een zoet genot
zijn onder zulke omstandigheden de gast der burgers
van de eeuwige stad te zijn. En gelijk zijn geheel
verleden is gewijd geweest aan de volvoering van
grootsche ontwerpen in het belang van zijn vaderland,
doch waartoe beroep op het geweld der wapenen steeds
het eerste en laatste geweest is, zoo vangt hij nu als
'c ware een nieuw tijdperk van zijn leven aan evenzeer
van grootsche plannen vervuld, doch die van meer
vreedzamen aard zijn. De kanalisatie van den Tiber,
de drainage van de Campagna, de verbetering van
den gezondheidstoestand van Bome en de opening
van nieuwe bronnen van welvaart door de ontginning
van een sinds eeuwen bedorven landstreek, voorwaar
dat zijn grootsche zaken.
Het doet ons vaderlandscli gemoed goed dat wij
hier in 't voorbijgaan kannen aanstippen dat reeds
op het einde der 17e eeuiv de Hollandsche water
bouwkundige Meijer door het pauselijk gouvernement
werd uitgenoodigd om naar Italië te komen en plannen
te ontwerpen tot verbetering van de Tiberbedding.
Meijer voldeed aan die roeping; te Bome gekomen
stelde hij 't noodige onderzoek in, en ontwierp de
plannendoch hij ondervond van de Italiaansche in
genieurs zooveel tegenwerking dat hij slechts een be
scheiden deel der beraamde werken heeft kunnen
uitvoeren. Er bestaat nog een door hem uitgegeven
werk met platen over zijn arbeid en plannen, door
hem zelf uitgegeven
In Frankrijk nemen de zaken inderdaad een ver-
rassendeu loop. 't Heeft er haast den schijn van alsof
het rijk der kuipers voor de monarchie uit is, en de
republiek wezenlijk zal worden gevestigd.
Opmerkelijk is liet dat de regeering sinds eenigen
tijd haar bonapartistische sympathieën schijnt te hebben
afgelegd. Te Parijs moeten zelfs de platen-verkoopers
aangezegd zijn de portretten vati leden der ex-keizer
lijke familie van de uitstallingen voor de glazen weg
te nemen. Dit zegt veel, al is 't ook schijnbaar een
kleiuigheid. Men moet daarbij bedenken hoeveel pro
paganda door de bonapartisteu gemaakt wordt met
zulke afbeeldingen, in den vorm van albumportretten,
prentjes en penningen. Dat de legitimisten thans
staan voor het feit der verbroedering van de orleanisten
met de republikeinen hebben zij zich zelf te wijten.
Het orlcanisine heeft altoos, ofschoon dan ook niet
steeds iu zijn voordeel, getracht zich te schikken naar
den drang der omstandigheden; de legitimiteit heeft
dit nimmer gedaan en daardoor zal zij zich op den
duur onmogelijk maken en ten slotte uitsterven.
Voor een constitutioneele monarchie is in Frankrijk
nog verwachting, 't zij dan voor het koningschap of
voor 't keizerrijk, maar 5t rijk van 't middeleeuwsche
absolutisme zal toch in Frankrijk wel voor goed uit
zijn het laat zich niet veronderstellen dat zulk een
natie als de Fransclie een eeuw voor niet zou hebben
geleefd, en dan nog welk een eeuw
Spanje, misère! Maar 't schijnt dat de Spanjaarden
dat zoo willen. Tegenover de Carlisten maakt de
nieuwe koning eeu droevige figuur. AI de schoone
kansen die men gesteld had en die ook werkelijk
maar voor 't grijpen schenen, gaan één voor één weg;
zij zijn reeds vervlogen. Beeds is ook, om de kroon
op den onspoed van Alfonsus te zetten, het gerucht
uitgestrooid dat er een aanslag op zijn leven ge
pleegd was. 't Gerucht is gebleken onjuist te zijn,
hoewel toch de dagen van Alfonsus gevaar hebben
geloopen, daar hij op 't punt geweest is van te
stikken in den kolendamp van een paar kachels,
d. w. z. Spaansclie kachels, zijnde komforen zonder
pijpen.
Inmiddels klagen de Protestanten in Spanje steen
en been over de vervolgingen die aanstaande zijn als
de regeering uitvoering wil geven aan de nieuwe
wetten op den eeredienst. Werkelijk zal in dit geval
die vervolging niet uitblijven en zal de betuiging
van Alfonsus bij zijn komst te Madrid, dat hij de
vrijheid van godsdienst zou handhaven nog vrij wat
erger zijn op te vatten dan als een ijdele phrase.
Door het nieuwe decreet van den 10 Februari toch
worden o. a. al de huwelijken van personen die
vroeger priester geweest zijn, ontbonden en nietig
verklaard, terwijl over de huwelijken van andere
niet-katholieken en, zooals 'L in 't decreet heet, //slechte
katholieken" eigenlijk een onteerend vonnis wordt
uitgesproken. Deze en meer andere niet onduidelijke
blijken van den geest van reactie die de tegenwoor
dige bewindsmannen in Spanje bezielt en die zich
nu het eerst openbaart op kerkelijk gebied, hebbeu
aan de vertegenwoordigers der Protestantsche kerken
te Madrid aanleiding gegeven zich te wenden tot
de gezantschappen van Duitschland, Engeland, Ne
derland, Zweden, de Yereenigde Staten en Zwitserland,
met een uitvoerige memorie, waarin zij de aandacht
op hun hachelijke positie vestigen.
In Engeland spreekt men weer veel over de nieuwe
brochure van den voormaligen Engelschen premier,
het Vaticanisme getiteld, die in deze week te Londen
het licht heeft gezien en weer een verbazenden opgang
schijnt te zullen maken. Op nieuw poogt Gladstone
te betoogen, dal Bome aan de grootste helft der
Christenheid den oorlog heeft aangedaan, en dat iu
Engeland in het bijzonder de Katholieken zich de
hun verleende emancipatie onwaardig hebben betoond.
Volgens een Londensche depêche aan de Köln. Ztit.
heeft de Britsche regeering, toegevende aan een sedert
geruimen tijd gedaan verzoek der Italiaansche regeering,
afgezien van het recht tot bescherming der Engelsche,
Schotsche en Iersche colleges van de propaganda le
Bome. Dat dit den pausgezinden zeer mishaagt, ligt
voor de hand.
Zooals bekend is werd vroeger gemeld dat Engeland
geweigerd heeft deel uit te maken voor de zooge
noemde menschenleveude oorlogs-conferentie te Peters
burg. Prins Gortschakoff heeft thans op Engelaiuls
bedenkingen het volgende geantwoord
//Onze doorluchtige meester is gevoelig over de
wijze waarop lord Derby de humane gedachte waar
deert, welke hem heeft bezield toen hij de Europeesche
gouvernementen opriep, om zich gemeenschappelijk te
verstaan met het doel tot liet opsporen van de mid
delen, welke zooveel mogelijk de wreedheden van den
oorlog kannen verzachten.
z/Z. K. M, betreurt te meer het besluit van het
gouvernement van H. B. M. om niet aan de beraad
slaging deel te nemen. Het ware wenschelijk geweest,
dat de steun eener groote natie als die van Engeland
zich deed gelden in eene enquête, wier doel haar
sympathieën scheen te hebben gewonnen.
//ITr. Ms. regeering is alleen rechter over de mo
tieven, welke het deze onthouding voorschrijven. Het
voegt ons niet daarover in polemiek te treden. Maar
daar de depêche van lord Derby een oordeel bevat
over de gezichtspunten en handelingen van de Brus-
selsche conferentie, zoo heb ik het niet noodig geacht
eenige opmerkingen omtrent onze ziensivijzedaaromlrent
te maken. Zij zijn vervat iu bijgaande nota, van
welke U. E. gemachtigd wordt aan den secretaris
vau staat van H. B. M. afschrift te laten even als
van de tegenwoordige depêche".
