Binnenland.
Het zijn je die meneeren.
Die steeds Jeremieeren,
Die altijd lamenteeren,
Die 't weinig goeds negeeren,
En eeuwig redeneeren
Als kippen zonder kop.
Alle gekheid ter zijde. Men weet, dat inderdaad hier en
daar de behoefte de wakkere mannen deed opstaan, die
door hun krachtig initiatief toonden te zijn ieder voor zich,
ieder in zijn kring the right man on the right place.
Op één zoodanig verblijdend verschijnsel wenschen wij in
deze regelen te wijzen, namel. op de Woensdag '17 Februari
1.1. te Noordwelle gehouden vergadering tot voorbereiding
van tiend-afkoop in die gemeente, zoo wij ons niet vergissen
over 26 blokken verdeeld.
Een vijftal landbouwers grondeigenaren in die gemeente
hadden, naar aanleiding van besprekingen in eene landbouw-
socïeteit over die kwestie, eene circulaire aan alle eigenaren
van gronden in Noordwelle gezonden, om gezamenlijk maat
regelen te beramen voor den afkoop. Meer dan datzij
hadden nog iets anders gedaan, wat niet in de circulaire
stondzij hadden niet alleen gepraat, maar ook gewerkt.
In de bijeenkomst van 17 Februari j.l.,.in 't lokaal van
J. A. Franke te Noordwelle gehouden, een bijeenkomst die
goed bezocht was, kwam het 5tal welbeslagen tem ijsop
uitrioodiging van- één der aanwezigen bracht de heer M.
Locker-de Bruijne, fungeerende als voorzitter der ondertee
kenaars van de meergenoemde circulaire, een aantal be
scheiden ter tafel, die belangrijke gegevens bevatten voor
den tiend-afkoop in Noordwelle, jabijna gezegd kunnen
worden de daarvoor vereischte voorbereidende werkzaamheden
te omvatten. Hoezeer de vergadering de waarde daarvan
op prijs stelde, bleek daaruit, dat de aanwezigen bij acclamatie
de vijf onderteekenaars uitnoodigden, in deze als permanente
commissie werkzaam te zijn, en dén voorloopigen Voorzitter
verzochten zijn vrijwillig opgenomen taak ook verder te
vervullen. Aan dit verzoek werd voldaan onder dankbe
tuiging voor het vertrouwen, zooals de Voorzitter zich
bescheiden uitdrukte. Wij meenen, dat de vergaderden
met dit verzoek hun welbegrepen belang behartigdenwant
al wilde de voorloopige commissie hare bescheiden bereid
willig ter beschikking stellen van anderen, niemand zou zoo
spoedig en zoo goed' als zij 'daarin thuis wezen. En bij
tiend-afkoop geldt, dat spoedige hulp de beste is.
Na de bovengenoemde mededeelingen en het zoo even
genoemde incident, waardoor de vergadering al aanstonds
een voor haar gewenscht definitief karakter verkreeg, werd
tusschen verschillende belanghebbenden discussie gevoerd
over de grondslagen, waarop de tiend-afkoop in deze ge
meente zou plaats hebben,.naar aanleiding van voorstellen,
desbetreffende door de commissie gedaan.
Men was het daarover niet volkomen eensdoch de meer
derheid kwam toch tot een bepaalde beslissing, en wel deze:
a. De weilanden, bosschen en erven zullen in de kosten
van tiend-af koop bijdragen naar den maatstaf van
f 1 per bunder;
b. De kosten van tiend-afkoop, verminderd met de zoo
even genoemde bijdrage zullen gelijkelijk worden
omgeslagen over alle thans bestaande bouwlanden
(wél te verstaan, op dit oogenblik), ongerekend het
tijdstip, waarop sommige landen van aard veranderd,
dat is- van wei- bouwland geworden zijn.
Wij meenen, dat de commissie en met haar de meerder
heid van de vergadering door het aannemen dezer
grondslagen wijsselijk gehandeld heeft, wijsselijk in theorie,
maar ook en daarop komt het hier vooral aan in de
praktijk. Bij deze grondslagen zullen zich de minste be
zwaren voordoen, en al blijft ook daarbij uit het oopgunt
der rechtvaardigheid iets te wenschen over, men vergete
niet, dat in deze niet met een goudschaaltje kan gehandeld
worden. De wet op den tiend-afkoop zelve benadeelt wel
licht enkele belangen, omdat zij in zekeren zin eene ont
eigeningswet is ten bate van zeer velenmaar voor een
algemeen belang moeten enkele individuen altoos ietwat van
hun belang opofferen.
Dewijl hierover, d. w. z. over de genoemde grondslagen,
èn in de vergadering èn daarbuiten verschil van gevoelen
bestaat, meenen wij nog kortelings daarbij te moeten stilstaan.
Wat de eerste grondslag betreft, daar zijn er die be
weren, dat hij onbillijk is, omdat na het arrest van den
Hoogen Raad over de slapende .tienden van betaling voor
weiland geen sprake mag zijn. De zoodanigen vergeten, dat
slapende tienden geen vernietigde tienden zijndat er een
onderscheid is tusschen de basis voor de tiendheffers en
den grondslag voor de verdeeling der afkoopsom over de
verschillende tiendplichtigendat eindelijk eene bijdrage
van f 1 per bunder niets anders is dan eene vergoeding
voor moeiten en kosten bij tiend-afkoop, waartoe de eigenaren
van weiland redelijker- en zedelijkerwijze verplicht zijn bij
te dragen met het oog op 't belang, dat zij voor de toe
komst bij tiend-afkoop hebben. Andere van een lijnrecht
tegenovergesteld gevoelen, zeggen, dat een bijdrage van
f 1 per bunder voor' het weiland niets beteekent. Zij verlan
gen eene classificatie der weilanden en dan- naar een veel
hoogeren maatstaf. Daargelaten, dat zulks in Noordwelle
"bijna ondoenlijk is, moet men toch ook uit een praktisch
oogpunt in dié classificatie -niet te ver gaan. Velen toch
zijn in enkele blokken alleen belanghebbenden door weiland,
dat zij daarin bezitten. Doet men hun daarvoor te hooge
eischen, zoo weigeren zij mede te doen, inderdaad niet ge
heel zonder reden, dewijl hun belang in de naaste toe
komst daarmede niet is gemoeid. En om dezelfde reden
de hooge eischen namelijk zal moeielijk iemand in zoodanige
blokken geneigd wezen door aankoop van dit slapend tiend
recht eene zeker kostbare speculatie op de toekomst te doen.
Wat de tweede grondslag betreft, zoo wenschteu sommigen,
dat men rekenen zou met den tijd, gedurende welken de nu
bestaande bouwlanden hun tegenwoordig karakter hadden
be zetendat elk bouwland pond pondsgewijze aan de af
koopsom zou bijdragen, gerekend naar' den maatstaf der
jaren van zijn bestaan als bouwland, met het oog op de
laatste '15 jaren, die de1 basis zijn voor tiend-afkoop. Af
gezien van de moeielijke berekeningen, waarin men op die wijze
vervalt, isdeze eisch onbillijk,' omdat men zoodoende rekent
met het verleden en niet met de toekomst. De afkoopsom
der tienden regelt zich ja! naar het verleden,maar geschiedt
met het oog op de toekomst en is een zaak voor de toe
komst. Bij die toekomst hebben alle eigenaren van bouw
landen gelijkelijk belang: zij die eeuwenheugend bouwland
hebben niet meer dan zij die nieuwbakken bouwgrond be
zitten, en zoo omgekeerd. Wie daarin iets onbillijks vindt,
handelt verkeerd en brengt ook hier weer 't ongelukkig
stelsel over, dat bij de belastingen heerschtdat men na
melijk klaagt niet met het oog op eigen aanslag, maar met
het oog op den buurman. Dit treurig stelsel van jaloezy
bederft de beste zakenlaat ons daaraan in 's hemelsnaam
zoo min mogelijk voedsel gevenHet in Noordwelle aan
genomen stelsel is, wanneer ieder op zich zei ven let, het
meest billijke. Let wel: ik zeg het meest billijke; vol
maakt is geen menschelijk werk, ook dit niet. Wij be-
vorderen een algemeen belang; enkelen zullen noodzake
lijkerwijze iets moeten lijden. Edoch gemeen overleg in
engeren kring kan daaraan nog heel wat te gemoet komen.
Hoezeer de vergadering, in 't algemeen genomen, van de
deugdelijkheid dezer grondslagen overtuigd was, blijke
daaruit, dat, op enkele stemmen na, eenparig beslist is tot
tiend-afkoop in de gemeente Noordwelledat bij een
bloksgewijze stemming demeerderheid in elk afzonderlijk
blok mede tot tiend-afkoop besloten heeft, behoudens de
reserve, dat men over 10 dagen zal kunnen opgeven aan
de commissie, of men zich al of niet aan zijne stem houdt.
Het is dus, naar men begrijpt, hoofdzakelijk een geldkwestie,
of de meerderheid der tiendblokken in Noordwelle zal worden
afgekocht.
Moge die geldkwestie in bevredigenden zin worden op
gelost
Ons dunkt het in elk geval een resultaat, waarop de
commissie met trots mag teruggezien. Wij hopen, dat
weinigen vóór óf op 26 Februari e. k. (dit is de dag der
beslissing) hunne goedkeurende stem zullen intrekken; dat
sommige tegenstemmers nog vóór den datum tot inkeer
komen, al was het uit eigenbelang. Ja! uit eigenbelang;
want wie tiendplichtig blijft in een door de meerderheid
legaal afgekocht tiendblok, wordt van slechter conditie
dan te voren, omdat hij voortaan afhangt van de genade
dier meerderheid.
«Alles goed en wel!" zegt Nurks, «maar wat heeft dit
te maken met zelfregeering, waarop gij in den beginne
zinspeeldet. Uw juichtoon betrof ook haar, als ik U goed
verstond."
Terecht, Mhr. Nurks, luidt ons antwoord, «ook uit dit
oogpunt, dunkt ons wat nu werd medegedeeld een verblijdend
verschijnsel. Hier vinden wij inderdaad eene goede schrede
op den weg der zelfregeering."
Nurks lacht ons uit en zegt, dat wij de drijfveer van
het eigenbelang voorbijzien; dat, als die niet in het spel
is, wij nooit iets daarvan zullen ontwaren. Het is een
dubbeltjeszaak, naar hij triomfantelijk beweert, meenende
ons daarmede dood te hebben gedaan.
Wij nemen dat voor een oogenblik als waar aan, en
putten ook daaruit goeden moed voor de; toekomst der
zelfregeering bij ons volk. Edoch niet om daarbij te blijven
staan, maar om ten slotte aan te toonen, dat het hier
niet enkel een dubbeltjeszaak gold.
De tiend-afkoop, zooals zij nu behandeld werd, een dub
beltjeszaak. Toegegeven voor het momentDit bewijst
dan echter in elk geval, dat eer aanleg tot zelfregeering
bij ons volk zit, mits het zijn deugdelijk belang begrijpt.
Welnu thans is ons volk nog niet politiek ontwikkeld;
doch als het begrijpt, dat geldelijk belang en politiek nauw
verwant kunnen wezen en die tijd, zal komen dan
mogen wij met het oog op wat nu gebeurde vertrouwen
koesteren, dat de sluimerende kiem der zelfregeering, welks
aanzijn nu geconstateerd is, tot vollen wasdom zal komen.
Gelukkig echter hébben wij hier nog iets anders dan
een dubbeltjeszaak. Een Stal landbouwers hebben met
het oog op 't belang 'van den landbouw in hunne streek
dus niet enkel hun belang handen aan 't werk
geslagen, om allen in hunne omgeving van den drukkenden
tiendlast te bevrijden. Hadden zij alleen aan zich zeiven
gedacht, hunne tiendblokken afgekocht, zij zouden zich
minstens heel wat moeite bespaard hebben.
Dit is een feit, dat aan Nurks en consorten veel kan te
denkën geven, en voor ons juichensstof is.
ZIERIKZEE, 23 Februari 187 5.
Ziekikzee, 23 Febr. Tot aanvulling van ons bericht
over de viering van Z, Ms. 58sten verjaardag alhier,
vermelden wij nog-het'volgendeDes avonds hield
de socitéit //Ter eere van den Koning" bestaande uit
het kader, de muzikanten en eenige manschappen der
d.d. schutterij, in de zaal van St. Sebastiaau, een zeer
geanimeerde vergadering, die ook vereerd werd met
de tegenwoordigheid der officiereu en van den oud-
komraandant der compagnie. De zaal was zeer net
gedecoreerd met vlaggen, vaandels, troféen en de af
beeldsels van HH. MM. den Koning en Koningin
het geheel maakte een verrassenden indruk en (leed
den smaak van den ontwerper, den heer Voorloop,
sergeant-majoor der compagnie en president der sociteit,
alle eer aan.
Tot een vergevorderd uur was men in de beste
stemming kameraadschappelijk bijeen. Menige feest
dronk werd er ingesteld, terwijl de muziek zich bij
afwisseling liet hooren en aan het feest luister bijzette.
Door den Majoor-Kommandant Mr. J. M. I. Moens,
werd in welsprekende taal de eerste dronk gewijd aan
Z. M. den Koning en het Vaderland, waarbij tevens
de edele roeping van leger en schutterij werd in 't
licht gesteld. De oud-kommandant, de heer H. G.
Mulock Houwer betuigde in hartelijke woorden zijn
beste wenschen voor den bloei der schutterij van
Zierikzee, aan welker hoofd hij zulk een tal van jaren
heeft gestaan en die hem steeds na aan 't harte gaat.
Ais een merkwaardigheid vermelden wij nog dat
het dezen avond juist 20 jaren geleden was dat de
sociteit //Ter eere van den Koning" haar eerste sa
menkomst' hield, destijds met een getal van dertien
leden. Wie thans de talrijke schare telde moest zeker
instemmen met de overtuiging dat het denkbeeld der
oprichting een goed denkbeeld is geweest en zich
vereenigen met den wensch dat de sociteit nog steeds
in bloei moge toenemen en voortgaan met, zooals zij
tot heden deed, de kameraadschap te onderhouden,
den lust in de militaire oefeningen aan te wakkeren
en te bestendigen en zoo krachtig mede te werken tot
den bloei der dd. schutterij van Zierikzee. Met in
genomenheid constateeren wij dan ook de flinke houding
van het korps bij de parade, die gekommaudeerd werd
door den le luitenant Mr. J. C. v. d. Lek de Clerq,
alsmede de verdienstelijkheid der rnuziek-uitvoering
bij die gelegenheid, voor de eerste maal onder directie
van den kapelmeester den heer D. H. Ezerman.
Nog verdient vermelding dat de heer M. F. C. de
Kater, een der oudste en verdienstelijkste leden der
kapel en tevens commissaris der muziek, door den
Majoor-Kommandant tot erkenning zijner verdiensten
met den den rang van sergeant-majoor bij de muziek
werd vereerd.
Met het oog op de ingevallen felle vorst, waar
door het te voorzien is dat de vaart op de binnen
wateren weder zal gestaakt moeten worden, vestigen
wij de aandacht van belanghebbenden hierop, dat zij
bij bestelling van goederen aan hun agenten of huizen
wel zullen doen daarbij de aanwijziag te voegen dat
de verzendingen in alle geval kunnen plaats hebben
per spoor tot Goes en verder per Spoorboot. Wij doen
deze opmerking omdat gebleken is dat men in Hol
land wel eens in de dwaling verkeert dat bij strem
ming van de vaart aldaar, ook alle booten op onze
Zeeuwsclie stroomen stil liggen, 't geen gelukkig het
geval niet is.
Dezer dagen vierde Mr. M. Verbrugge zijn 25jarige
ambtsvervulling als Proc.-Generaal bij het prov. ge
rechtshof van Zeeland.
Donderdag j.I. heeft de heer J. W. de Raad, hoofd
commies ter Secretarie van Middelburg, zijn 25jarige
dienstvervulling gevierd als gemeente-ambtenaar. Burg.
en Weth. vereerden den jubilaris bij die gelegenheid
met den titel //Griffier ter Gemeente-Secretarievan
de ambtenaren ter Secretarie ontving hij een fraai
geschenk.
De leerlingen der hoogere burgerschool te Middel
burg hebben op 's konings verjaardag het borstbeeld
van Z. M. aan die school ten geschenke gegeven.
Woensdag is de laatste sergeant-werver voor Indië,
na 52 dagen afwezig te zijn geweest en 17 verschillende
gemeenten op Zuid-Beveland bezocht te hebben, te
Ylissingen in het garnizoen teruggekeerd. Ook dezen
onderofficier is het niet mogen gelukken slechts één
geschikt persoon voor de koloniën te engageeren.
Als reden voor het totaal mislukken van dezen maat
regel wordt opgegeven, dat reeds voor de komst van
den werver alle gemeenten door de remplacanten-
bazen geëxploiteerd waren, zoodat er voor Indië niets
meer te engageeren viel.
De Hollandsche IJzeren Spoorweg-maatschappij heeft
den verkoop van het satirieke weekblad Uilenspiegel
aan haar stations verboden. Het schijnt dat deze
maatschappij zich geroepen acht als censor op te
treden, of dat zij niet velen kati nu en dan, als zij
't verdient, ook een veer te moeten laten. Ook nog
anderen zijn boos op den Rotterdamschen guit, en
de grootste grieve blijkt te zijn dat Uilenspiegel op
zijn manier toont een gevestigde overtuiging te hebben
op politiek en ook op godsdienstig gebied. Het komt
ons voor dat dit Uilenspiegel tot eere verstrekt. Als
hij politieke immoraliteit brandmerkt, parlementaire
onbeholpenheid bespot, kerkelijke eigenwaan en pedan
terie hekelt en in 't algemeen al wie in 't publieke
leven vat op zich geeft een tikje toebrengt met zijn
narrenstaf, dan kunnen wij niet anders dan hem ge
lijk gevenzoo kan hij zelfs groot nut slichten. Alleen
zouden we wenschen dat hij niet zoo onverzoenlijk
was, 't geen hem wel eens verleidt tot te veel kloppen
op Jt zelfde aambeeld.
Dezer dagen zal een nieuwe bundel novellen van
Cd. Busken Huet het licht zien.
Te Roozendaal heeft Dymphina Hellemans, wed.
P. Jongeueelen, Zaterdag haar honderdsten veijaardag
gevierd. Geheel Roozendaal nam deel in die feestviering.
De kolonel der Inf. van het Nederlandsch Indische
leger I. L. J. H. Pel thans bevelhebber der krijgs
macht in Atchin is door Z. M. bevorderd tot gene-
raal-majoor.
