een zeer langen staart die soms een lieele stad
door sleept. Ja, we hebben reeds liet schouwspel
beleefd van proeven, die, wat men ook zeggen
moge, niet zonder eenige feestelijke plechtigheid
werden genomen, in presentie van hooge en
lage autoriteiten zoo op administratief als we
tenschappelijk gebied. Wellicht heeft reeds
menig fijn dineetje met de noodige toasten
daaraan zijn oorsprong te danken gehad. Trou
wens de zaak is die moeite wel waard.
Om dan op deze stelsels te komener zijn
er voornamelijk drie die in aanmerking komen
en die de eer hebben genoten onder de deskun
digen tot scheuring en schifting in partijen van
voor- en tegenstanders, daardoor tot wrijving
van denkbeelden en zoo wellicht tot benadering
van 't ideaal in deze aanleiding te geven.
Zoo heeft men dan het spoelstelsel, het pneu
matische of Liernurstelsel en het lonnenstetsel
of het stelsel der fosses mobiles. Men ziet, het
ontbreekt zelfs niet aan technische termen en
't is niet te ontkennen dat de titel van iemand
die zich noemt ingénieur en beoefenaar van
't systems pneumatique, eenigszins imponeert en
gekleed staat in onzen goeden wetensckappe-
lijken tijd.
Om echter 't onderwerp niet nit te putten
zullen we hier ons niet met de beide eerstge
noemde stelsels bezig houden; ook omdat wij
meenen te mogen zeggen dat 't spoelstelsel
reeds vrij algemeen wordt verworpen en omdat
het Liernurstelsei, hoe uitstekend ook, toch nog
veel tegen zieh heeft en vast in kleinere plaatsen
vooreerst nog wel niet uitvoerbaar is wegens
de hooge kosten, terwijl 't zelfs in groote ge
meenten nog een dure liefhebberij schijnt te zijn.
Wij zullen ons bepalen tot bet derde stelsel,
dat der fosses mobiles of tonnetjes. In het
algemeen mag nog wel aangemerkt worden dat
't volmaakte nog in lange niet bereikt is, 't
stads-reinigiugs-systeem der toekomst is nog
achter den dikken sluier dier toekomst verborgen
en wellicht pas bewaard voor latere geslachten
die hun voordeel zullen gedaan hebben met onze
proeven en onze domheden, zooals wij dit in
zoo menig geval doen ten opzichte van onze
vaderen.
Hot tonnenstelsel werd reeds jaren geleden
te Groningen ingevoerd, doch 't wordt daar ten
opzichte van de reinheid en kieschheid zeer slecht
toegepast, zoodat het wel aan de gemeentekas
groote voordeelen oplevert maar bij 't publiek
veel afkeuring ondervindt.
Te Delft heeft men een verbeterd tonnenstelsel
aangenomen en dat werkt daar uitstekend en
vindt van dag tot dag meer toepassing.
Bij 't tonnenstelsel vervallen de beerputten
en natuurlijk ook de spruitriolen die dienden om
fecaliëa uit de privaten af te voeren. Het privaat,
de „beste" wordt wezenlijk een kamertje en is
niet- langer de keel van een walgelijken put of
van een even onaanzienlijk riool. De vloer is
dicht en alleen een paar palm lager dan onder
het matje; het voormuurtje der zitting wordt
vervangen door een schuifbare plank; onderdo
zitting wordt een tonnetje gezet dat door middel
van een zinken of verglaasd ijzeren trechter zijn
inhoud opneemt en nu en dan wordt verruild
voor een tweede tonnetje, waarna 't eerste,
geheel of ten deele gevuld, goed gesloten wordt
weggehaald en vervoerd buiten de stad naar
een opzettelijk aangelegde verzamelplaats waar
de lediging en reiniging geschiedt. De tonnetjes
zijn van eikenhout, met ijzeren beslag, goed
geverfd en gesloten, en komen behoorlijk schoon
bij de verwisseling weer terug. De kosten der
inrichting van bet privaat met de beide tonnetjes
behoeven de f 14 a f 15 niet te boven te gaan.
Te Delft geschiedt die aanleg der „besten"
en het in gebruik geven der tonnetjes evenals
het verwisselen voor rekening der gemeente,
die zelf de zaak exploiteert.
Het is niet noodig de vele voordeelen die
dit eenvoudige stelsel oplevert allen op te sommen.
Zelfs de last die de bewoners kunnen hebben
van 't gaan en komen der werklieden met het
ophalen belast, kan bij een goede organisatie
en voortdurend toezicht tot een minimum worden
herleid, dat men zieh gaarne zal getroosten
om den wille van het groote gemak en de
groote reinheid. Het stelsel kan op boven
kamers even goed worden toegepast als gelijk
vloers. Met het oog op de gezondheid bestaat
er vast geen eenvoudiger en practischer systeem.
In tijden van cholera kunnen de tonnetjes uit
besmette gehouwen afgezonderd en ontsmet
worden. Dit is o. a. een groot voordeel der
fosses mobiles boven 't système pneumatique
en boven liet spoelstelsel.
De weggevoerde stoffen worden ter plaatse
daartoe bestemd, buiten de stad en zoo afgelegen
mogelijk, vermengd met straatvuil, asch en keu
kenafval, en zoo verkrijgt men een mest die
onder den weiklinkenden naain van compost
reeds in vele streken zich een welverdiende
reputatie heeft verworven, en die te Groningen
voor ongeveer f 4, te Delft tot nog toe voor
iets minder per kub. Meter te bekomen is.
Wij Lopen dat ouze lezers hier ter stede niet
blind zullen zijn voor 't voordeel en geoiak dat
dit Delftsche tonnenstelsel oplevert en dat ook
hier veel voor gezondheid en openbare kieschheid
schadelijke gewoouteu zou kunnen doen ophouden.
UIT INDIE.
Het ontslag- van den Gouv.-Gener. Loudon heeft
in Indie veel sensatie verwekt en vooral in de pers
een ongunstige beoordeeling gevonden. Algemeen
wordt als hoofdzakelijke aanleiding tot het gebeurde
aangemerkt de geheel veranderde verhouding van den
opperlandvoogd in Indie tot het kabinet in Nederland,
ten gevolge van de versnelde communicatie tusschen
Nederland en Indie. Beeds lang heeft men in Indie
voorzien dat, was maar eenmaal de telegrafische ver
binding van Batavia met den Haag een feit, ook de
Gouv.-Gener. vroeg of laat zou moeten worden een
marionet die met behulp van den draad uit 's Iiage
zou bewogen wordenen, zegt men, wat voorzien
werd heeft thans werkelijk plaats. Een zelfstandig
landvoogd in Indie is voortaan ondenkbaar. Voor
den plaatsbekleeder des Konings in Indie is voortaan
geen andere rol weggelegd dan dien van correspon
dent van den Minister van Koloniën, welke laatste
op zijn beurt weder afhankelijk is vail den wind die
in de Tweede Kamer waaiL
Men rekent het den heer Loudon als een eer toe
dat hij niet de rol van ledeman heeft willen spelen.
Voor 't overige schijnt men van den nieuwen
landvoogd, den heer van Lansberge, goede verwach
tingen te koesteren.
Wij vinden dit nog al inconsequent met 't voor
gaande, en kunnen ons als dat beweerde gegrond is
de positie van den lieer van Lansberge niet benij
denswaardig en zijn erkende goede talenten niet als
veel vruchtbelovend voorstellen.
De jongste officicele berichten uit Atchin, in de
Javasche Cb. verschenen, bevestigen de particuliere,
waarvan in ons vorig mail-overzicht melding werd
gemaakt. De overstrooming is hinderlijk geweest, maar
heeft geen eigenlijk gezegde verwoestingen aangericht.
In den gezondheidstoestand is sedert eenige verbetering
gekomen. Wat hec politieke en het militaire betreft,
bleef de stand van zaken onveranderd, doch men
koestert de verwachting, dat de door kolonel Pel
aangevraagde versterking den strijd tot een beslissing
brengen zal. De bedoelde regeerings-berichten luiden
als volgt
Van den 10 Dec. wordt getelegrafeerd De Hoe-
loebalangs willen Toeankoe Daud Sultan maken en
rekenen daarvoor op de hulp van onderliooriglieden.
Imam Tonom is aangekomen met 300 man hulptroepen.
Het stoomschip //Watergeus" is met een controleur
naar de westkust vertrokken om een ultimatum over
te brengen aan de weerspannige staatjes.
De //Watergeus" is den 16 terug gekomen, doch
de uitslag der zending was weinig bevredigend. De
gezondheidstoestand was voortdurend ongunstig; den
10 Dec. waren 1100 lijders in behandeling. Deu 17
was de gezondheidstoestand iets beterendde over
strooming had eer goed gedaan dan kwaad te dezen
opzichte; de oostmoesson was ingetreden.
Uit Atchin moet aan Z. E. den Gouverneur-Generaal
een anonieme brief geschreven zijn, waarin onze toe
stand zeer donker wordt voorgesteld, daar noch de
genie, noch de intendance, noch de geneeskundige
dienst voor hun taak opgewassen zouden zijn. Die
brief moet voorts in zulk een vorm gesteld zijn, dat
Z. E. de Gouv.-Generaal het noodig heeft geoordeeld,
een commissie van onderzoek te benoemen.
De opzichter 3e klasse bij de burgerl. en openb.
werken O. Elenbaas is verplaatst van Kediri naar
Teruate.
Binnenland.
ZIEBIKZEE, 2 Februari 1 87 5.
Zierikzee. Bij de op heden plaats gehad hebbende
verkiezing voor twee leden van den Gemeenteraad is
gebleken dat door 2-68 kiezers is deelgenomen aan de
verkiezing. De uitslag deelen wij morgen aan onze
lezers per bulletin mede.
Zierikzee. De opvoering van 't tooneelspel uDon
Gesar de Bazan" door de Bederijkerskamer //Buysch"
op Vrijdagavond jl. werd door een ongemeen groot
aantal leden met hun dames bijgewoond. De Con
certzaal was zoo vol als wij maar zelden hebben gezien
en ook nu weder bleek dat deze zaal veel te klein is
en niet voldoende voor een bloeiende vereeniging als
tegenwoordig de Bederijkerskamer is.
De voorstelling genoot grooten bijval en het verdient
gezegd te worden dat vooral de hoofdrollen don Cesar
de Bazan, don José de Santarem en de koning van
Spanje zeer verdienstelijk werden afgespeeld.
Voor 't overige heeft het stuk zelf onder de coupeering
der vrouwenrollen nog al geleden. Er komen monologen
in die veel te lang zijn en de taak der ver to oners
zwaar maken, daar 't publiek vooral van actie houdt
en zich ongaarne wil inspannen om een lange alleen
spraak te volgen. Zonder er de werkende leden van
//Buysch" een verwijt van te maken, want 't gebrek
dat wij bedoelen is algemeen, meenen wij toch de
bedenking niet terug te moeten houden of 't zware
drama wel op den weg van rederijkers ligt en of ook
de kunst niet meer gediend zou zijn met kleine, pittige
stukken, afgewisseld door een of ander reciet
De voorstelling, ten bate der algemeene armen,
Maandagavond gegeven, heeft mede veel deelneming
ondervonden. Wij verblijden ons daarin, zoowel omdat
//Buysch" algemeene belangstelling verdient, als om
het doel.
De muziek trok ook bij deze uitvoeringen zeer de
aandacht eu menig woord van lof hebben wij opgevangen
wij voegen daar gaarne onzen lof bij. De Harmonie
droeg niet weinig bij om 't genoegen der avonden
te verhoogen.
De voordracht voor de vervulling der vacature van
een rechtersplaats in de arr. rechtbank te Botterdam
is samengesteld als volgt: 1°. Mr. L. H. de Sitter,
rechter te Sneek2°. Mr. P. A. J. Bouvin, kanton
rechter te Zierikzee; 3°. Mr. W. H.'s Jakob, vechter-
plaatsvervanger te Botterdam.
Volgens den Nieuwsbode en enkele andere bladen
moet Jhr. van Albada de Haan Hettema, Nederlander
te Brussel woonachtig, voornemens zijn concessie aan
te vragen voor den aanleg en de exploitatie van een
tramway (paardenspoor) van Brouwershaven over Zon-
nemaire, Noordgouwc, Zierikzee en Nieuwerkerk naar
Zijpe. Men herinnert zich dat wij reeds een goed
eind gevorderd zijn met de concessie voor den spoor
weg Brouwershaven-Zevenbergen, zoodat we nu al
twee spoorwegen in het verschiet hebben.
Zierikzee 2 Eebr. Tusschen eenige groote bladen
is een pennestrijd ontstaan over de vraag of er in
1866 en 1870 Pruisische legerafdeelingen op onze
grenzen gestaan hebben, met bevel om op 't eerste
sein daartoe ons land binnen te rukken en Amsterdam
te bezettenen of toen niet onze onafhankelijkheid,
althans onze onzijdigheid in groot gevaar heeft verkeerd.
Gelijk doorgaans bij dergelijke twistpunten geschiedt
meent het eene blad //uit betrouwbare bron" juist
het tegenovergestelde zeker te weten van hetgeen het
andere blad even zeker en uit minstens even goede
bron zegt te weten.
Ons komt de vraag zelf tamelijk onnoozel voor. Er
kan toch niets vreemds in gelegen zijn dat Pruisen
zijn grenzen dekte, ook naar onzen kant al was het
met ons volstrekt niet in moeielijkheden gewikkeld.
Het zou eerder vreemd geweest zijn als Pruisen dat
niet gedaan had. Dat er dus 30,000 man aan de
grenzen zijn samengetrokken geweest beteekent op
zich zelf niets.
Van meer beteekenis is de vraag in hoever Pruisen
toen, en vooral in '70, eenig gewicht hechtte aan de
openbare meening hier te lande. En dan kan 't niet
worden ontkend dat er, inzonderheid in zekere kringen,
een wel wat al te veel geprononceerde sympathie voor
Frankrijk viel waar te nemen, een sympathie, die op
wantrouwen tegen Pruisen berustte en voor't overige
alleen te verklaren is uit het gebrek aan inzicht in
de toestanden zoo als zij werkelijk waren eu door de
uitkomst bewezen werden dat zij geweest zijn.
Betrekkelijk weinigen hier te lande doorzagen den
waren staat van zaken en nog kleiner was 't getal
van lien die den afloop voorzagen en berekenden. Wij
kunnen op ons blad terug wijzen om te herinneren dat
wij onder de laatsfcen behoorden. De groote menigte
echter zag de zaak geheel anders in en waande het
